Generał Sławomir Petelicki: Polskim wojskiem rządzi beton

Rozmowa z twórcą i byłym dwukrotnym dowódcą jednostki wojskowej GROM, specjalistą
zarządzania bezpieczeństwem.
- Panie generale, jesteśmy w NATO, w UE, przywódcy Rosji mówią, że zależy im na
współpracy z Polską, a pan opowiada, że Polska nie jest dziś bezpieczna. Skąd takie wnioski?
- Bezpieczeństwo państwa to bezpieczeństwo jego obywateli, a tego nie da się zapewnić metodą
sondażowo-słupkową. Dziś naszym bezpieczeństwem nikt nie zarządza, premier w chwilach
zagrożenia skupia się na chwytach pijarowskich, na czele MON stoi człowiek, który powinien
stanąć przed Trybunałem Stanu, a w wojsku brakuje pieniędzy na podstawowe rzeczy, natomiast
najważniejsze stanowiska sprawuje biurokratyczny beton. To wszystko powoduje w MON potężny
bałagan, którego najlepszym przykładem jest powierzenie odpowiedzialności za latanie z
najważniejszymi osobami w państwie cywilnym pilotom. Znaczy to, że lotnictwo wojskowe
praktycznie nie istnieje. Innym drastycznym przykładem tego bałaganu jest opublikowanie w
Internecie zakupów sprzętu dla tajnej jednostki GROM i – uwaga – informacji o jej
ćwiczeniach.
- To brzmi jak scenariusz czarnej komedii!
- A to nie wszystko w tej sprawie. Otóż nowo mianowany szef sztabu generalnego, gen. Mieczysław
Cieniuch uważa, że ujawnienie tych informacji nie stanowi zagrożenia dla GROM-u. To kolejna
kompromitacja betonu z Ministerstwa Obrony Narodowej, nie rozumiejącego współczesnych
zagrożeń, potrzeb wojska, ani nowoczesnych metod dowodzenia czy zarządzania.
- Gen. Cieniucha powołał na stanowisko p.o. prezydent Bronisław Komorowski. Czy to
znaczy, że on wspiera ten beton?
- Wojskowi, z którymi rozmawiałem, byli nieufni wobec obydwu kandydatów na prezydenta,
dlatego, że politycy w dwóch przypadkach są w stanie obiecać wojskowym wszystko: gdy ginie
żołnierz albo jak jest kampania wyborcza. Potem, równie szybko jak obiecują, zapominają o swoich
przyrzeczeniach. Ale wracając do Bronisława Komorowskiego – po katastrofie smoleńskiej jako
pełniący obowiązki prezydenta zainicjował prace nad ustawą wydłużającą wiek emerytalny
generałów. To znaczy, że najwyższe stanowiska w wojsku nadal pełnić będą ludzie kształceni na
akademiach obrony w ZSRR, a nie młodzi i otwarci na nowoczesność absolwenci szkół NATO-
wskich. Dlatego zarzucam panu Komorowskiemu wspieranie betonu. Jednak absolutnym liderem
we wspieraniu betonu jest
- Z jakiego powodu?
- W ciągu dwóch lat rządów tego pana w katastrofach samolotów wojskowych (transportowego
CASA, śmigłowca Mi-24D, Bryzy i Tu-154M) podczas wykonywania obowiązków zginęło 121
osób. Od stycznia 2008 do kwietnia tego roku straciliśmy całe dowództwo lotnictwa i
głównodowodzących wszystkich rodzajów sił zbrojnych. Historia wojskowości na świecie nie
zna drugiego takiego przypadku, a nam to wszystko przydarzyło się w czasie pokoju. Tenże
minister – i to już osobiście – unieważnił też przygotowany jeszcze przez Radosława Sikorskiego, a
kontynuowany przez jego następcę w MON Aleksandra Szczygłę przetarg na nowy samolot
rządowy. Na początku 2008 roku wszystko do kupna tego samolotu było przygotowane.
- Ale rząd bał się decyzji o wydawaniu ogromnych pieniędzy, bo w kampanii wyborczej
zapowiadał oszczędności. To był czas, gdy premier latał do Brukseli samolotami rejsowymi,
żeby pokazać, jak szanuje publiczny grosz.
- Wedle mojej wiedzy powody odstąpienia od zakupu nowej maszyny były inne: samolot opisany w
kryteriach przetargu nie odpowiadał tym, jakie spełnia embraer. Dlaczego właśnie słabiutki pod
względem możliwości embraer jest tak forowany przez MON, to powinna zbadać zarówno
sejmowa komisja obrony narodowej, jaki i CBA. Jest bardzo podejrzaną sprawą, gdy minister, nie

bacząc na bezpieczeństwo najważniejszych osób w państwie, na siłę popiera samolot, który nie
dolatuje do Stanów Zjednoczonych ani nie dolatuje do Afganistanu.
- Katastrofy lotnicze, o których pan wspomniał, wynikały ze splotu okoliczności, błędów
pilotów, złej pogody, ale nie z bezpośrednich błędów ministra.
- To minister dysponuje samolotami, odpowiada za szkolenie pilotów i opracowywanie oraz
przestrzegania procedur bezpieczeństwa. I to minister nie wysłał na lotnisko polowe do Smoleńska
odpowiednio przeszkolonej ekipy. Tam nie było nic, co być powinno w związku z wizytą polskiego
prezydenta.
- Czego konkretnie zabrakło z polskiej strony?
- Ochrona najwyższych dowódców polskiego wojska to obowiązek Służby Kontrwywiadu
Wojskowego i Żandarmerii Wojskowej, formacji będących w bezpośredniej dyspozycji ministra.
Ekipy tych dwóch służb oraz eksperci od naprowadzania samolotu na lotnisko polowe powinni się
znaleźć w Smoleńsku przed przylotem prezydenckiej maszyny oraz trafić na lotnisko zapasowe.
Wtedy piloci nie byliby pod tak potworną presją psychiczną, a po katastrofie telefony satelitarne,
laptopy i komórki ofiar nie trafiłyby w ręce Rosjan. Tymczasem w wyniku zaniedbań ministra
Klicha doszło do tego, że rosyjskie służby wywiadowcze na tacy dostały dostęp do urządzeń i
danych, nad których pozyskaniem musiałyby pracować przez wiele lat, a i wtedy zapewne bez
pełnego sukcesu. Niestety, przedstawiciele kontrwywiadu i żandarmerii pojawili się na miejscu
katastrofy dopiero wieczorem 10 kwietnia. W tej sytuacji opowiadanie przez ministra obrony i
premiera, że „państwo polskie zdało egzamin” jest kpiną.
- Ta tragedia wstrząsnęła wszystkimi, ale czy ona ilustruje rzeczywisty obraz Wojska
Polskiego?
- Pokazuje przede wszystkim nieudolność ministra, ale dowodów na to jest znacznie więcej. A
wszystko razem przekłada się na marazm, beznadzieję i rezygnacje wojskowych, którzy nie widząc
perspektyw poprawy sytuacji – odchodzą. Wypowiedzenia z pracy złożyło nie tylko 30 żołnierzy z
36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego, o czym w czerwcu szeroko donosiły media, ale
około pięciu tysięcy zawodowych wojskowych. To jest prosta droga ku kolejnej katastrofie.
- Z drugiej strony podkreśla się, że jednak jakieś sukcesy mamy, np. zakup samolotów F-16.
- Nie mamy śmigłowców ratowniczych, kluczowych dla bezpieczeństwa narodowego, bo kupiono
za dużo myśliwców F-16. W dodatku MON-owski beton urzędniczy, który o tym zdecydował,
bezczelnie oświadcza, że te samoloty pełną zdolność bojową uzyskają „już w 2018” roku! Obecnie
samoloty F-16 nie są w stanie wspierać naszych żołnierzy w Afganistanie nawet poprzez robienie
zdjęć rozpoznawczych. Warto byłoby zapytać urzędników MON, kto odpowiada za ten fakt.
- Skoro tak wiele F-16 nie było nam potrzebnych, to po co wydano na nie grube miliardy?
- Bo polscy lobbyści firmy Lockheed Martin byli na tyle silni, że zdołali nawet doprowadzić do
dymisji wiceministra obrony Romualda Szeremietiewa, który mówił, że zamiast F-16 potrzebujemy
śmigłowców. Oskarżono go o korupcję, oczywiście żadne zarzuty przed sądami się nie
potwierdziły. Ale Lockheed Martin dobił interesu z polskim rządem.
- To, co pan mówi, pachnie korupcją i nadaje się co najmniej dla komisji śledczej.
- Nikt jej nie powoła, ponieważ w te transakcje są umoczeni politycy wszystkich opcji, które
rządziły Polską w ostatnich kilkunastu latach. Zresztą, to niejedyny przykład marnotrawstwa
pieniędzy. Jest ich bardzo wiele, np. korweta Gawron, budowana dla marynarki wojennej. Ta
korweta powstaje od dziesięciu lat i w 2009 roku w obecności ministra Bogdana Klicha zwodowano
kadłub. Sam kadłub, bez wyposażenia, a pan minister oświadczył podczas tego kuriozalnego
wodowania, że na resztę prac pieniędzy nie ma.
- Przez dziesięć lat budowano kadłub?!
- Tak, i wydano na to – uwaga – miliard dwieście milionów zł. Tymczasem za około 300 milionów
można było kupić nowoczesną korwetę za granicą. A my za kilka razy tyle mamy bezużyteczny
kadłub. Mnóstwo pieniędzy wydano też na inne projekty, z których mamy tyle samo, co z tej

korwety, albo jeszcze mniej. A wydaje je urzędniczy beton, dbający tylko o swoje interesy, ale na
pewno nie o wojsko i obywateli. Beton, który minister Klich popiera i traktuje jako swój kadrowy
skarb, natomiast takich dowódców, jak kochany przez żołnierzy gen. Skrzypczak uważa za
niepożądanych.
- Żołnierze 1. Brzeskiej Brygady Saperów w prywatnych rozmowach mówią, że czują się jak
na rozpadającej się tratwie, która dryfuje, ale nikt nie wie, dokąd i jak długo jeszcze. Co by
im pan powiedział?
- Podobne odczucia ma wielu ich kolegów, a to, co się dzieje w Wojsku Polskim w ostatnich latach
godzi w siły zbrojne, jak również w honor polskiego żołnierza, bo biurokratyczny beton wstrzymuje
zmiany, niezbędne do normalnego funkcjonowania armii. Szczególnie wyraźnie widać to w
Afganistanie, gdzie rok temu bohaterską, ale niepotrzebną śmiercią na polu walki zginął kpt.
Damian Ambroziński. Talibowie zabili go po sześciogodzinnym ostrzale, a w następstwie tragedii
premier Donald Tusk odwiedził naszych żołnierzy w prowincji Ghazni. Przyjechał bez ministra
obrony, by żołnierze mówili szczerze, jak jest i czego im potrzeba. Po tej rozmowie obiecano
realizację tzw. pakietu afgańskiego. Premier miał wówczas szansę posłuchać rad wybitnego
dowódcy młodego pokolenia, gen. Waldemara Skrzypczaka, uważanego powszechnie w armii za
najlepszego z dotychczasowych dowódców wojsk lądowych. Tymczasem niedługo potem generała
zniszczono, bo wypowiedzenie głośno potrzeb wojska uznano za kwestionowanie cywilnej kontroli
nad wojskiem. A to bzdura!
- Co wchodziło w skład pakietu afgańskiego?
- M.in. dodatkowe śmigłowce i samoloty bezzałogowe. Nieważne, co wchodziło, bo i tak prawie
nic nie zostało spełnione. Wojskowych nie słuchano zresztą i wcześniej, bo MON-em faktycznie
kierują wsteczniacy na czele z symbolem betonu, byłym szefem Sztabu Generalnego, gen.
Czesławem Piątasem. Zasłynął on tym, że przed 11 września 2001 r. stwierdził, iż Polska nie ma
żadnych interesów za granicą, więc można ograniczyć GROM do 30 żołnierzy, bo przecież świetne
jednostki antyterrorystyczne posiada policja. To jest typowy przykład wstecznictwa absolwenta
akademii obrony ZSRR. Takich ludzi wedle normy „BMW – bierny, mierny, ale wierny – jest w
szefostwie MON wielu i oni blokują kariery młodych oficerów wykształconych na Zachodzie.
- Ponoć uważa pan, że powinniśmy zrezygnować z samodzielnego zarządzania strefą w
Afganistanie. Dlaczego?
- To jest opinia, którą wojskowi od początku przedstawiali politykom. Nie mamy sił ani środków do
kontrolowania całej strefy. Co z tego, że do Afganistanu trafiają śmigłowce Mi-17, skoro nie są
uzbrojone w obrotowe działka szybkostrzelne ani sprzęt do ratownictwa medycznego. Braki
sprzętowe są tak wielkie, że talibowie podjeżdżają bezpośrednio pod nasze bazy i strzelają do
Polaków prymitywnymi rakietami z ciężarówek. Poległy w czerwcu żołnierz zginął we śnie na
terenie bazy! Polscy żołnierze nie mają tam nie tylko supernowoczesnego sprzętu, ale nawet koni
huculskich. Gen. bryg. Tomasz Bąk, który był dowódcą piechoty górskiej, słynnych
„podhalańczyków”, przed wyjazdem do Afganistanu prosił m.in. o koniki huculskie i w MON-ie go
wyśmiano. A w górach komandos nie jest w stanie udźwignąć ciężkiego moździerza. Minister Klich
i popierani przez niego wojskowi tego nie rozumieją. Co innego oficerowie wykształceni w
akademiach państw NATO, gdzie uczy się kreatywności. Niestety, ich absolwenci, których mamy
już niemało, są blokowani albo niszczeni.
- Z tego, co pan mówi, wynika, że całego zła w polskiej armii winien jest jeden psychiatra z
Krakowa. Czy to nie przesada?
- W ciągu ostatnich 20 lat nie spotkałem polityka, który tak byłby pozbawiony honoru, a jeszcze
dodatkowo byłby tak bezczelny, że po katastrofie smoleńskiej miał czelność mówić, iż procedury w
MON mogą być wzorem dla innych resortów. To kompromituje nas w oczach sojuszników z
NATO.
- Skoro minister Klich jest taki fatalny, to dlaczego premier ciągle go trzyma na stołku?
- Fakt, że ministrem obrony jest ciągle Bogdan Klich, można wytłumaczyć tylko tym, że premier

patrzy wyłącznie na słupki popularności, a zwolnienie tego pana zmusiłoby go do udzielenia
odpowiedzi, dlaczego tak długo go trzymał.
- Sugeruje pan, że bezpieczeństwo Polski zależy od sondaży?
- Gdyby nie katastrofa z 10 kwietnia, Polacy nadal nie zdawaliby sobie sprawy ze skali
nieudacznictwa i arogancji najwyższych urzędników, odpowiedzialnych za bezpieczeństwo
obywateli. Bo mówiąc o bezpieczeństwie kraju, nie chodzi w gruncie rzeczy o nic więcej, jak o
prawo zwykłych ludzi do spokojnego snu. W jak wielkim stopniu to bezpieczeństwo jest zagrożone,
przekonała ostatnia powódź, podczas której nie miał kto koordynować akcji ratowniczej.
- Robiło to Rządowe Centrum Antykryzysowe.
- W dzień po katastrofie smoleńskiej napisałem do premiera list, w którym sugerowałem
przywrócenie dr. Przemysława Guły na stanowisko szefa Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Po
jego skandalicznym zwolnieniu na początku roku w ramach protestu z tej instytucji odeszło
dziesięciu najlepszych w Polsce speców od zarządzania sytuacjami kryzysowymi. Premier
zignorował moją radę i w piątek 14 maja, gdy woda podtapiała pierwsze miejscowości, Rządowe
Centrum Antykryzysowe wydało uspokajający komunikat, że nie ma zagrożenia powodzią. Akcję
ratowniczą rozpoczęto dopiero w poniedziałek 17 maja po południu, gdy żywioł dosłownie połykał
kolejne miejscowości i dobytek całego życia ich mieszkańców. A premier dalej dbał głównie o
pijar.
- Wszyscy w Polsce widzieli, że jeździł po kraju, doglądał przebiegu akcji ratowniczej,
wspierał powodzian.
- Elementarną zasadą jest kierowanie taką akcją przez premiera i ministrów – szczególnie spraw
wewnętrznych i obrony narodowej – ze sztabu antykryzysowego. Na miejscu tragedii premier i
ministrowie powinni się pojawić dopiero po przejściu żywiołu, by ocenić straty. Oczywiście, to
byłoby mało medialne, więc premier ze świtą jeździł po Polsce, dezorganizując pracę lokalnych
sztabów przeciwpowodziowych. A minister obrony nie był gorszy i paradował nie tylko w
towarzystwie szefa wojsk lądowych, ale również dowódcy operacyjnego sił zbrojnych gen.
Edwarda Gruszki, chociaż co on robił na wałach przeciwpowodziowych, nie mam pojęcia, bo jego
rolą jest koordynacja misji w Afganistanie. Prawdopodobnie pijarowcy ministra, opłacani
pieniędzmi pochodzącymi z kieszeni podatnika, doradzili mu, że dobrze byłoby pokazać się na
zalanych terenach w towarzystwie wojskowych, więc Bogdan Klich brał kogo miał pod ręką i kazał
ze sobą jeździć w charakterze tła.
- Czy to, że rząd nie ogłosił stanu klęski żywiołowej, też uważa pan za działanie pijarowskie?
- Tylko w imię pijaru i doraźnych interesów politycznych nie ogłoszono stanu klęski żywiołowej i
na masową skalę nie użyto wojska. Gdyby ogłoszono stan klęski, którą przecież wszyscy widzieli,
rząd musiałby wziąć odpowiedzialność za akcję przeciwpowodziową, a po co, skoro można ją było
pozostawić na barkach wójtów i burmistrzów. Natomiast, co do użycia wojska: w początkowej fazie
zmarnowano trzy doby na uspokajanie, że nic ludziom nie grozi, a do doraźnych działań użyto tylko
700 żołnierzy, rezygnując z ciężkich śmigłowców, którymi można było transportować wielkie
worki z gruzem do szybkiego łatania wyrw i umacniania wałów. W dalszej fazie powodzi żołnierzy
było wprawdzie więcej, ale siły żywiołu nie dało się już zminimalizować. Efekt decyzji polityków
jest taki, że 24 czerwca do dymisji podał się kolejny szef Rządowego Centrum Bezpieczeństwa i na
dziś ta instytucja praktycznie nie istnieje. Warto też pamiętać przemilczany w wielu mediach fakt,
że gdy premier pojechał do Brukseli, by prosić o pieniądze na walkę ze skutkami powodzi,
odprawiono go z kwitkiem. Powód: niewykonanie unijnej dyrektywy przeciwpowodziowej, która
powinna obowiązywać od listopada ubiegłego roku.
Pozdrawiam.
Tomasz Gduła
Sylwetka
Gen. bryg. Sławomir Petelicki (ur. 1946) jest specjalistą od bezpieczeństwa publicznego, twórcą i

dwukrotnym dowódcą Jednostki Wojskowej GROM. W latach 1969–1990 pracował w wywiadzie
PRL, z czego 10 lat spędził za granicą. W 1990 roku tworzył i do grudnia 1995 dowodził GROM-
em, ponownie sprawując tę funkcję w latach 1996 – 1999. Obecnie szefuje Fundacji Byłych
Żołnierzy Jednostek Specjalnych GROM. Jest honorowym członkiem 5. i 10. Special Forces Group
(Grupy Sił Specjalnych Armii Stanów Zjednoczonych, tzw. zielonych beretów). Przez ostatnich
osiem lat był doradcą strategicznym międzynarodowej korporacji Ernst & Young, odpowiedzialnym
za zarządzanie ryzykiem. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski,
Krzyżem Zasługi za Dzielność i Legią Zasługi USA (Legion of Merit).