34

Pr

awo

Logistyka Produkcji

www.logistyka-produkcji.pl

Faktoring nie tylko

dla dużych

Faktoring to nie tylko łatwiejszy dostęp do finansowania i sposób na nękające firmę zatory

płatnicze. To przede wszystkim rozwiązanie, dzięki któremu przedsiębiorstwo odzyska

stabilność i przetrwa w najtrudniejszym dla niego czasie.

W

sytuacji gdy wiele firm ma problemy z zapew-
nieniem płynności finansowej z powodu wydłużo-

nych terminów zapłaty faktur (kredytu kupieckiego) lub
nieterminowej spłaty przez ich klientów, coraz bardziej
popularnym rozwiązaniem staje się faktoring.
Po faktoring sięgają wciąż te same branże: dystrybucji

stali, FMCG, hutnicza, meblarska i produktów z drewna,
budowlana, akcesoriów i części samochodowych, che-
miczna, przemysł elektroniczny, AGD i RTV. Przedstawi-
ciele innych sektorów zwłaszcza z MSP rzadko korzysta-
ją z usług faktoringu.

Źródło finansowania dla przedsiębiorstw produkcyjnych

35

Pr

awo

Logistyka Produkcji

www.logistyka-produkcji.pl

Ó

Faktoring, czyli co?

Faktoring jest to zawierana indywidualnie umowa po-
między faktorem (instytucja finansowa) i faktorantem
(przedsiębiorstwo), która umożliwia temu drugiemu na-
tychmiastowy dostęp do gotówki,
na którą musiałby normalnie cze-
kać kilka tygodni czy kilka mie-
sięcy. Faktorant przekazuje faktorowi, pełniącemu rolę
pośrednika, faktury za towary lub usługi sprzedane od-
biorcom, zbywając na rzecz faktora swoje wierzytelności
handlowe. Faktor nabywa od faktoranta wierzytelności,
które spełniają warunki określone w umowie faktoringo-
wej i wypłaca faktorantowi zaliczkę na poczet zaakcepto-
wanej wierzytelności, w określonej w umowie wysoko-
ści (najczęściej do 85 – 90 procent wartości faktury) od

razu po otrzymaniu faktury od przedsiębiorstwa.
Odbiorca (dłużnik faktoringowy) reguluje swoje zobo-
wiązanie na konto instytucji finansowej, która płaci fak-
torantowi pozostałą część wierzytelności (po uwzględ-
nieniu wpłaconej wcześniej zaliczki), potrącając należne
wynagrodzenie za dokonaną usługę finansową, ustalone
w umowie faktoringowej. Co ważne, to przedsiębiorca
decyduje o tym, które z niezapłaconych jeszcze faktur
przekaże do faktora. Pozwala to na dość elastyczne zarzą-
dzanie płynnością finansową i regulowanie strumienia
przepływu środków pieniężnych do przedsiębiorstwa.
Umowa faktoringowa nie jest odrębnie uregulowana
w polskim prawie, a stosuje się do niej przepisy o swo-
bodzie zawierania umów (art. 353 KC) oraz przepisy o ce-
sji wierzytelności (art. 509-518 KC). Powyższe zasady są
wspólne dla wszystkich umów faktoringu, przy czym
warunki, na jakich faktor udziela finansowania faktoran-
towi, ustalane są indywidualnie w każdej odrębnej umo-
wie. Dodatkowo istnieje wiele rodzajów faktoringu.
Faktoring pełny, właściwy
Przedsiębiorca zbył faktorowi wierzytelności, w wyniku
czego otrzymał zaliczkę w wysokości 80 proc. ich warto-
ści brutto. Nadal sukcesywnie wysyła następne faktury
wystawione odbiorcom, podanym w umowie factoringo-
wej, do faktora, który finansuje go kolejnymi zaliczkami.
Jeżeli pierwsze faktury zostaną ostatecznie zapłacone
przez dłużnika, to faktor wypłaca faktorantowi pozostały
procent ich wartości, potrącając swoje wynagrodzenie.
Istotne jest to, że jeżeli któraś z faktur nie zostanie za-
płacona w umownym terminie, wówczas ryzyko niewy-
płacalności dłużnika ponosi faktor, a faktorant nie jest
zobowiązany do zwrotu otrzymanej na jej poczet zalicz-
ki. Transakcje takie są ubezpieczone od braku zapłaty ze
strony dłużnika. Ta forma faktoringu jest korzystna dla
faktoranta, ponieważ nie tylko uzyskuje on wolne środki
w wysokości uzgodnionej w umowie, ale także przenosi
ryzyko niewypłacalności odbiorcy. Przedsiębiorca decy-
dując się na ten rodzaj faktoringu może skoncentrować
się na prowadzeniu swojej działalności i ewentualne pro-
blemy z kontrahentami z windykacją nieuregulowanych
należności pozostawić specjalistom z firmy faktoringo-
wej. Ponosi Jednak większe koszty dotyczące tego rodza-
ju finansowania i związanych z nim usług dodatkowych.
Ich wysokość zależy od oceny ryzyka przez faktora.

Ó

Faktoring niepełny, niewłaściwy

Faktor skupił od faktoranta wierzytelności, z których
finansuje tylko faktury bezsporne, wypłacając faktoran-
towi zaliczkę w wysokości80 proc. ich wartości brutto.
Faktorant co pewien czas, np. co tydzień, wysyła następ-
ne faktury do faktora, który przekazuje do faktoranta ko-

lejne zaliczki. W sytuacji gdy fak-
tury bezsporne zostaną ostatecznie
zapłacone przez dłużników, faktor

wypłaca faktorantowi pozostały procent ich wartości (po
potrąceniu swojego wynagrodzenia). Jeżeli jednak któ-
raś z bezspornych faktur nie zostanie zapłacona w wy-
maganym terminie określonym w umowie faktoringu,
wówczas faktorant jest zobowiązany zwrócić faktorowi
otrzymaną na ich poczet zaliczkę. Zaliczka niespłacona
zostaje skompensowana wartością wierzytelności z ko-
lejnej faktury. W rezultacie faktorant cały czas dyspo-

Istnieje wiele rodzajów faktoringu

To przedsiębiorca decyduje o tym, które

z niezapłaconych jeszcze faktur przekaże do

faktora

36

37

Xxxx

Xxxx

Logistyka Produkcji

Logistyka Produkcji

www.logistyka-produkcji.pl

www.logistyka-produkcji.pl

36

Pr

awo

Logistyka Produkcji

www.logistyka-produkcji.pl

Źródło finansowania dla przedsiębiorstw produkcyjnych

nuje środkami finansowymi, jednak jest zobowiązany
do samodzielnego dochodzenia spłaty faktur od swoich
dłużników. Faktor nabywa wierzytelności od faktoran-
ta warunkowo, bez przejęcia ryzyka niewypłacalności
dłużników. Faktorant ponosi odpowiedzialność wobec
faktora, ponieważ obciążają go skutki niespłacenia kwo-
ty wierzytelności przez dłużnika w terminie. Ten rodzaj
faktoringu znajduje zastosowanie przy finansowaniu
płatności udzielanych godnym zaufania odbiorcom.

Ó

Faktoring mieszany

Faktorant posiada od dłużnika wierzytelności na łączną
kwotę 110.000 zł. Umowa z faktorem przewiduje prze-
jęcie ryzyka wypłacalności tego dłużnika przez faktora
do kwoty 50.000 zł. W praktyce oznacza to, że jeżeli
faktorant przedstawi faktorowi do wykupu pełną kwotę
(110.000 zł), to faktor ze swej strony obejmie ochroną
niewypłacalności tego dłużnika wierzytelności do kwoty
50.000 zł. Pozostałe 60.000 zł faktor nabywa, wypłaca
uzgodnioną w umowie zaliczkę, jednak nie przejmuje od
faktoranta ryzyka niewypłacalności dłużnika. Jest to po-
łączenie faktoringu pełnego i niepełnego. Faktor przej-
muje ryzyko odpowiedzialności dłużnika wyłącznie do
pewnej kwoty (przyznanego indywidualnie limitu). Roz-
wiązanie to jest rozłożeniem odpowiedzialności między
faktora i faktoranta.
Faktoring odwrotny, finansowanie zobowiązań
W przypadku takiej umowy faktor płaci za dostawy do-
konane do faktoranta przez jego dostawców w termi-

nie wynikającym z umów z tymi dostawcami. Faktor
(w określonych przypadkach) za swoje dostawy zapłaci
nie dostawcom, a faktorowi w terminie nawet o 60 dni
dłuższym od terminu wskazanego na fakturze dostawy
z uwzględnieniem wynagrodzenia dla faktora.

Ó

Faktoring eksportowy/importowy

Dotyczy transakcji z kontrahentami zagranicznym, które
są ubezpieczone, więc ryzyko braku zapłaty należności
ponosi faktor. Przed zawarciem umowy instytucja fak-
toringowa dokonuje sprawdzenia kontrahentów, badając
ryzyko zawierania z nimi transakcji.

Ó

Wynagrodzenie faktora

Koszty faktoringu zależą od wielu czynników, takich jak:
okres pomiędzy przyjęciem wierzytelności przez faktora
a otrzymaniem pieniędzy od odbiorcy faktoranta, śred-
nia wartości brutto przejmowanych przez faktora wie-
rzytelności, wielkość sprzedaży, termin płatności, rodzaj
faktoringu, ryzyko związane z niewypłacalnością dłuż-
ników, czynności dodatkowe wykonywane przez faktora,
a ponadto odsetki, prowizja. Za każdym razem warunki
te są ustalane indywidualnie. Należy jednak liczyć się
z tym, że koszt pozyskania finansowania z faktoringu
jest najczęściej wyższy niż koszt pozyskania finansowa-
nia z innych źródeł.

Ó

Kiedy sięgnąć po faktoring?

Faktoring jest dobrym rozwiązaniem w przypadku, gdy
firma nie posiada wystarczającej zdolności kredytowej
i nie może wypracować optymalnej płynności finanso-
wej. Sprawdza się także w sytuacjach gdy przedsiębiorca
ma problemy z zarządzaniem należnościami, ponieważ
kontrahenci spóźniają się z płatnościami i trzeba ich
często monitować. Ewentualnie gdy brak mu wiedzy,
jak skutecznie domagać się spłaty należności. Istotne
jest, że przy umowie faktoringu ustalane jest ryzyko
nieściągalności należności (indywidualnie w stosunku
do odbiorcy) oraz ustalana jest jego wiarygodność. Przy
faktoringu mieszanymustalany jest limit – także indywi-
dualnie dla poszczególnych odbiorców. W związku z tym
rozwiązanie to jest skuteczne tylko w odniesieniu do od-
biorców, którzy regularnie dokonują zakupów u przed-
siębiorcy decydującego się na faktoring.

Ó

Dla kogo?

Z faktoringu mogą korzystać w zasadzie wszystkie fir-
my. Ze względu na to, iż duże przedsiębiorstwa zwykle
mają możliwość negocjowania korzystnych warunków
kredytów bankowych, po faktoring opłaca się sięgać
firmom małym i średnim, które nie mają tak dobrej
pozycji przetargowej w bankach. Jest to szczególnie
przydatne narzędzie dla firm, które prowadzą działal-
ność charakteryzującą się sezonowością sprzedaży lub
mają nierównomiernie rozłożone w czasie, w stosunku
do przychodów, zapotrzebowanie na środki pieniężne.
Faktoring sprawdza się również w przypadku przed-
siębiorców działających w branżach, w których długie
okresy oczekiwania na zapłatę wymuszane są przez
silnych kontrahentów lub też nie posiadających znacz-
nego majątku, który mógłby stanowić zabezpieczenie
spłaty kredytu bankowego.

Nadal pokutuje opinia, że faktoring jest bardzo drogi

i w związku z tym nie warto się nim interesować

36

37

Xxxx

Xxxx

Logistyka Produkcji

Logistyka Produkcji

www.logistyka-produkcji.pl

www.logistyka-produkcji.pl

37

Pr

awo

Logistyka Produkcji

www.logistyka-produkcji.pl

Zaletą faktoringu jest uniwersalność - mogą z niego ko-
rzystać zarówno podmioty mające ugruntowaną pozycję
na rynku, jak również nowopowstałe, podejmujące ryzy-
ko inwestycji. Oczywiście ocena kondycji faktoranta jak
i wiarygodności odbiorców ma wpływ na koszty związa-
ne z faktoringiem, jednak nie wyklucza dostępu do tych
usług żadnym podmiotom.

Ó

Faktoring zamiast kredytu

Faktoring jest alternatywą dla innych form finansowania,
m.in. dla kredytu bankowego, ponieważ nie jest obarczo-
ny takim obostrzeniami. Zwykle wymagania stawiane
przez faktorów są mniej restrykcyjne niż przy kredycie
obrotowym. W przypadku faktoringu nie występuje rów-
nież konieczność posiadania dobrej historii kredytowej
ani nie jest wymagane ustanawianie zabezpieczeń na
majątku przedsiębiorstwa, gdyż same wierzytelności,
będące jego przedmiotem, stanowią podstawowe zabez-
pieczenie dla faktora. Bardzo istotne jest, że faktoring
w przeciwieństwie do kredytu nie zwiększa zadłużenia
firmy. Większa dostępność jest jednak obarczona wyż-
szym kosztem.
Bezpieczeństwo faktoranta zależy od wynegocjowanych
warunków umowy, jednym z ważnych elementów fak-
toringu jest prawo odstąpienia
przez faktora od umowy. Fakto-
ranci powinni dążyć w negocja-
cjach do wyraźnego określenia
przypadków odstąpienia fakto-
ra od umowy i związanej z tym
konieczności uregulowania nie-
spłaconej części wierzytelności, od których zostały już
przekazane zaliczki. Chodzi o zabezpieczenie przed rezy-
gnacją ze współpracy przez faktora dokonaną w sposób,
który zagrażałby przedsiębiorstwom gwałtowną utratą
lub pogorszeniem płynności finansowej. Wówczas fakto-
ring będzie dla nich bezpieczny.

Ó

Na każdą (nie)pogodę

Faktoring jest równie skuteczny w czasach kryzysu, jak
i w okresie prosperity. Jest usługą uniwersalną, dobrze
sprawdza się w czasie kryzysu, ponieważ jest nie tyl-
ko szybkim, bezpiecznym sposobem finansowania, ale
i zabezpieczeniem wierzytelności. Monitując należno-
ści faktorzy stanowią „system wczesnego ostrzegania”,
interweniując, zanim dłużnik zbankrutuje lub popadnie
w długoterminowe tarapaty, obciążając swoich wierzy-
cieli. Faktoring w czasie kryzysu sprzyja bezpiecznemu
zarządzaniu własną firmą. Chroni przed dwoma głów-
nymi przyczynami bankructw – brakiem gotówki oraz
opóźnieniami w płatnościach od kontrahentów, powodu-
jącymi tzw. zatory płatnicze.

Ó

Obalić mity

Jedną z przyczyn stosunkowo wciąż małej popular-
ności faktoringu wśród polskich przedsiębiorców jest
nieświadomość o istnieniu tego narzędzia bądź nie-
właściwe jego rozumienie. Inną barierą obniżającą za-
interesowanie faktoringiem jest konieczność powiado-
mienia kontrahentów o przelewie należności na rzecz
faktora. Przedsiębiorcy obawiają się, że może być to
odebrane jako przejaw słabości czy braku zaufania, co

w efekcie może doprowadzić do
pogorszenia z nimi relacji. Przed-
siębiorcy obawiają się, że insty-
tucje faktoringowe działają dosyć
agresywnie, co może wpłynąć ne-
gatywnie na relacje z odbiorcami
i w konsekwencji przyczynić się

do obniżenia obrotów. Oczywiście wynika to z braku
znajomości faktoringu. Należy pamiętać, że faktorowi
zależy na dobrych relacjach z dłużnikami, gdyż zapew-
niają mu one możliwość działania na rynku i sukces
poprzez sprawne uzyskiwanie płatności. To również
sposób na pozyskanie nowych klientów. W rezultacie
przedsiębiorca korzystający z tej formy finansowania
nie tylko odzyskuje swoje wierzytelności, ale także
utrzymuje dobre relacje handlowe z kontrahentami.
Nawet z tymi, którzy nie dotrzymują terminów płat-
ności i w przypadku których firma faktoringowa po-
dejmuje się niełatwych obowiązków, jak dyscyplino-
wania opóźnień i negocjowana warunków spłaty.
Nadal pokutuje opinia, że faktoring jest bardzo drogi
i w związku z tym nie warto się nim interesować. Nie-
zbędna jest w tej sytuacji wiedza na temat ceny fakto-
ringu oraz korzyści, które są oferowane w jej ramach,
łącznie z pakietem usług dodatkowych. Ponadto przy-
datna jest analiza kosztów oraz korzyści zastosowania
faktoringu w konkretnej firmie, w celu skalkulowania
w danym przypadku jego opłacalności w porównaniu
do innego źródła finansowania. Kolejną barierą jest
myślenie, że istnieje konieczność przekazania fakto-
rowi wszystkich kontrahentów. Nie ma jednak takiego
obowiązku, ponieważ to przedsiębiorca decyduje czy
i w jakim czasie należności danego kontrahenta będą
finansowane w ramach faktoringu.

Ó

Benita Wysocka

Konsultant w dziale audytu w Baker Tilly Poland

Korzyści płynące z faktoringu:

korzystająca z faktoringu firma ma możliwość oferowania swoim od-

biorcom wydłużone terminy płatności, przez co poprawia swoją pozy-
cję konkurencyjną,

firma dysponuje środkami na finansowanie bieżącej działalności i in-

westycji,

ma możliwości regulowania na bieżąco swoich zobowiązań, co często

wiąże się z uzyskaniem u dostawców specjalnych rabatów czy bardziej
dogodnych warunków dostaw,

firmy korzystające z usług faktoringowych są w stanie koncentrować

się na działalności operacyjnej przy minimalizowaniu obsady admini-
stracyjnej (i obniżeniu związanych z tym kosztów),

ograniczenie ryzyka niewypłacalności nowych kontrahentów, którzy

podlegają weryfikacji wiarygodności przez faktora,

poprawa ściągalności wierzytelności – nawet tych niespłacanych

w terminie; instytucja faktoringowa ze względu na silniejszą pozycję
i doświadczenie jest bardziej skuteczna i może zaangażować więcej
zasobów w proces odzyskiwania niespłaconych wierzytelności,

regularny monitoring wierzytelności prowadzony przez faktora podno-

si dyscyplinę płatniczą odbiorców oraz zapobiega poważniejszym pro-
blemom, które są konsekwencją zbyt późnego reagowania na bieżące
opóźnienia w płatnościach.

Warunki, na jakich faktor udziela

finansowania faktorantowi,

ustalane są indywidualnie w każdej

odrębnej umowie