BIOS od A do Z
Poznaj od A do Z ustawienia i parametry swojego BIOS-u. Dowiedz si
ę
, jak podkr
ę
ca
ć
sprz
ę
t, nie wydaj
ą
c ani grosza, a tak
ż
e jak poprawi
ć
bezpiecze
ń
stwo swojego peceta.
BIOS-ie, otwórz si
ę
! - zazwyczaj wystarcza naci
ś
ni
ę
cie jednego klawisza podanego w dole
ekranu startowego, aby znale
źć
si
ę
w centrali konfiguracyjnej peceta. Jednak w tym miejscu
zaczyna si
ę
g
ą
szcz pyta
ń
i zagadek... Które opcje zagwarantuj
ą
stabiln
ą
prac
ę
systemu, a
które parametry pozwol
ą
wyci
ą
gn
ąć
z komputera jeszcze wi
ę
ksz
ą
wydajno
ść
? Poni
ż
szy
materiał pomo
ż
e ci rozszyfrowa
ć
wi
ę
kszo
ść
hieroglifów i skonfigurowa
ć
BIOS na miar
ę
własnych potrzeb. Przedstawiamy ponad 50 najwa
ż
niejszych parametrów BIOS-u.
Lokalizacj
ę
danego pola w strukturze menu podaje opis danego segmentu. Zauwa
ż
,
ż
e
zale
ż
nie od wersji BIOS-u okre
ś
lony parametr mo
ż
e znajdowa
ć
si
ę
nie tylko w innym
miejscu, lecz mie
ć
na dodatek inn
ą
nazw
ę
, któr
ą
podajemy na ko
ń
cu opisu ka
ż
dego pola.
Domy
ś
lna konfiguracja BIOS-u przedkłada stabilno
ść
nad wydajno
ść
systemu. Je
ś
li jednak
pr
ę
dko
ść
ma dla ciebie najwy
ż
szy priorytet, mo
ż
esz przetaktowa
ć
podzespoły peceta (patrz
punkty 2 - 4, 8 i 9). Pami
ę
taj o nale
ż
ytej ostro
ż
no
ś
ci - notuj ka
ż
d
ą
zmian
ę
ustawie
ń
i
gruntownie testuj działanie komputera, zanim zako
ń
czysz majsterkowanie w BIOS-ie. W
razie problemów przywró
ć
r
ę
cznie poprzedni
ą
konfiguracj
ę
lub wczytaj standardow
ą
za
pomoc
ą
polecenia Load BIOS Setup Defaults.
Pami
ęć
operacyjna
Nominalne cz
ę
stotliwo
ś
ci taktowania pami
ę
ci operacyjnej podane przez producenta BIOS
odczytuje bezpo
ś
rednio z modułów RAM. W ten sposób zapewnia stabilne działanie układów
pami
ę
ciowych. W poszukiwaniu wi
ę
kszej wydajno
ś
ci mo
ż
esz przetaktowa
ć
pami
ęć
, jednak
nie próbuj podkr
ę
ca
ć
kilku parametrów naraz. Ustawienia RAM znajduj
ą
si
ę
zazwyczaj w
menu Advanced Chipset Features. W niektórych BIOS-ach trzeba przywoła
ć
podmenu, np.
Advanced DRAM Control czy DRAM Timing Control.
1. Configure S(DRAM) Timing by
Zadanie Steruje dost
ę
pem do pami
ę
ci.
Zalecane ustawienie SPD
Fabryczne ustawienia BIOS-u s
ą
dobrane tak, aby zapewni
ć
stabilne funkcjonowanie całego
systemu. Dla pami
ę
ci RAM oznacza to,
ż
e BIOS odczytuje cz
ę
stotliwo
ś
ci zalecane przez
producenta z układu SPD (Serial Presence Detect). Gdy zechcesz przetaktowa
ć
pami
ęć
,
musisz zast
ą
pi
ć
domy
ś
lne ustawienie SPD opcj
ą
User lub Manual. W ten sposób wył
ą
czysz
automatyczne konfigurowanie pami
ę
ci i odblokujesz dost
ę
p do parametru Dram Timing
Selectable.
2. CAS Latency Time
Menu pami
ę
ci RAM scala wszystkie parametry modułów pami
ę
ciowych w jednym oknie
(punkty 2-4).
Zadanie Steruje dost
ę
pem do pami
ę
ci.
Zalecane ustawienie Domy
ś
lne
Je
ż
eli zale
ż
y ci na stabilnej pracy systemu, pozosta
ń
przy cz
ę
stotliwo
ś
ci, któr
ą
BIOS
odczytuje z modułu SDRAM. Jest zale
ż
na od typu układu pami
ę
ciowego i widnieje na
naklejce umieszczonej na wierzchu układów scalonych. Je
ś
li naklejka podaje PC2700U-
2533, masz do czynienia z modułem PC2700 (zwanym równie
ż
DDR 333), którego czas
oczekiwania CAS Latency wynosi 2,5 cyklu (wskazuj
ą
na to dwie pierwsze cyfry za
my
ś
lnikiem). Je
ś
li chcesz wydoby
ć
wi
ę
ksz
ą
wydajno
ść
z pami
ę
ci RAM, zmniejsz warto
ść
w
tym polu (zazwyczaj powinna le
ż
e
ć
w przedziale 2-3) o jeden. Na przykład w przypadku
modułów PC3200 (DDR 400) ustaw warto
ść
2,5, w przypadku PC2700 (DDR 333) b
ę
dzie to
2,0, a w przypadku PC2100 (DDR 266) - 1,5, je
ś
li BIOS przewiduje takie ustawienie. W
niektórych BIOS-ach przedstawiony parametr nosi nazw
ę
(S)DRAM CAS Latency.
3. (S)DRAM RAS# to CAS# Delay
Zadanie Steruje dost
ę
pem do pami
ę
ci
Zalecane ustawienie Domy
ś
lne
Praca bez zawiesze
ń
systemu jest mo
ż
liwa, gdy równie
ż
w tym polu jest domy
ś
lne
ustawienie BIOS-u. Je
ś
li jednak chcesz uzyska
ć
wi
ę
ksz
ą
pr
ę
dko
ść
odczytu i zapisu w
pami
ę
ci RAM, zmniejsz o jeden warto
ść
proponowan
ą
przez BIOS. W przypadku modułów
PC3200 (DDR 400), PC2700 (DDR 333) i PC2100 (DDR 266) ustaw warto
ść
2,5. W ten
sposób zmniejszysz liczb
ę
taktów, podczas których chipset oczekuje od momentu podania
adresu wiersza (RAS, Row Address Strobe) do podania adresu kolumny (CAS, Column
Address Strobe). Zalecana warto
ść
tego parametru znajduje si
ę
na module RAM. Na
przykład w modułach PC2700U-2533 wynosi 3 cykle (trzecia cyfra po my
ś
lniku). Zale
ż
nie od
typu modułów pami
ę
ciowych omawiany parametr mo
ż
e nosi
ć
nazw
ę
SDRAM RAS# to CAS#
Delay, DRAM RAS# to CAS# Delay lub po prostu RAS to CAS Delay.
4. (S)DRAM RAS# Precharge
Zadanie Steruje dost
ę
pem do pami
ę
ci.
Zalecane ustawienie Domy
ś
lne
Je
ś
li chcesz, aby twój system działał stabilnie, nie zmieniaj domy
ś
lnego ustawienia w tym
polu. Stawiaj
ą
c na wi
ę
ksz
ą
wydajno
ść
, zmniejsz o jeden poziom warto
ść
proponowan
ą
przez
BIOS. Dysponuj
ą
c modułami PC3200 (DDR 400), PC2700 (DDR 333) lub PC2100 (DDR
266), ustaw warto
ść
2,5. W ten sposób skrócisz czas oczekiwania pomi
ę
dzy odczytaniem
warto
ś
ci komórki i jej ponownym zapisaniem. Równie
ż
ten parametr jest umieszczany na
układach RAM. Na przykład w module PC2700U-2533 wynosi 3 cykle (czwarta cyfra po
my
ś
lniku).
Uruchamianie systemu
Wolisz, aby system uruchamiał si
ę
mo
ż
liwie szybko, czy za ka
ż
dym razem udost
ę
pniał
wszystkie wymienne no
ś
niki danych? Stosowne ustawienia znajdziesz w menu Advanced
BIOS Features, Advanced BIOS Features | Boot Seq & Floppy Setup, Advanced | Advanced
BIOS Features lub Boot.
5. First (Second,...)
Boot Sequence
Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.
Zalecane ustawienie HDD-0
W tych polach ustawia si
ę
kolejno
ść
sprawdzania nap
ę
dów w poszukiwaniu uruchamialnego
systemu operacyjnego. Je
ś
li nie chcesz traci
ć
ani chwili podczas rozruchu komputera,
funkcj
ę
pierwszego sprawdzanego nap
ę
du przydziel twardemu dyskowi, na którym jest
zainstalowany system. W wi
ę
kszo
ś
ci przypadków jest to dysk nadrz
ę
dny (master) na
pierwszym kanale kontrolera. Wówczas nale
ż
y wybra
ć
opcj
ę
HDD-0. HDD-1 symbolizuje
nap
ę
d podrz
ę
dny (slave) na pierwszym kanale, za
ś
HDD-2 i HDD-3 nap
ę
dy master i slave na
drugim kanale kontrolera. Je
ś
li zdarza ci si
ę
czasami wczytywa
ć
system z płyty CD-ROM lub
dyskietki startowej, ustaw opcje Floppy i CD-ROM w polach First Boot Sequence i Second
Boot Sequence. Twardy dysk (opcja HDD-0) przesunie si
ę
na ostatni
ą
pozycj
ę
listy - znajdzie
si
ę
w polu Third Boot Device. Niektóre BIOS-y oferuj
ą
parametr
Fourth Boot Device. Dzi
ę
ki niej mo
ż
na umie
ś
ci
ć
na li
ś
cie jeszcze jeden nap
ę
d (jako trzeci,
przemieszczaj
ą
c twardy dysk na sam koniec). Je
ś
li w powy
ż
szych polach brakuje opcji
wczytywania systemu z przeno
ś
nego dysku USB, sprawd
ź
, czy twoja wersja BIOS-u nie
przewiduje oddzielnego parametru dla nap
ę
dów tego rodzaju. Zauwa
ż
,
ż
e niektóre BIOS-y
nie podaj
ą
konkretnych nap
ę
dów, lecz jedynie typ urz
ą
dze
ń
(np. Hard Disk lub Removable).
Aby wł
ą
czy
ć
uruchamianie z okre
ś
lonego nap
ę
du, trzeba dokona
ć
ustawie
ń
w dodatkowych
polach. Dost
ę
pne s
ą
równie
ż
opcje 1st Boot, 2nd Boot i 3rd Boot.
6. Other Boot Device
Zadanie Steruje uruchamianiem systemu.
Zalecane ustawienie Enabled
To pole to cz
ę
sta alternatywa parametru Fourth Boot Device (patrz punkt 5). Udost
ę
pnia
tylko dwie opcje - Enabled i Disabled. W niektórych BIOS-ach ustawienie Disabled blokuje
uruchamianie ze wszystkich no
ś
ników poza pierwszym nap
ę
dem z listy (First Boot Device),
za
ś
Enabled dopuszcza wczytywanie systemu z dowolnego nap
ę
du, który został podany
przez u
ż
ytkownika (first, second itd.). Inne wersje BIOS-u sprawdzaj
ą
przy ustawieniu
Enabled nie tylko dyski wymienione w punkcie 5, lecz równie
ż
wszystkie pozostałe nap
ę
dy
podł
ą
czone do komputera. Je
ś
li wybierzesz tu opcj
ę
Disabled, BIOS b
ę
dzie szuka
ć
systemu
tylko w nap
ę
dach od First Boot Device do Fourth Boot Device. W niektórych BIOS-ach
opisywany parametr nosi nazw
ę
Boot other Device.
7. USB Boot
Zadanie Umo
ż
liwia uruchamianie z nap
ę
dów USB.
Zalecane ustawienie Enabled
Je
ś
li podł
ą
czony do komputera przeno
ś
ny lub kieszonkowy dysk USB nie figuruje w opcjach
pola, o którym mowa w punkcie 5, musisz ustawi
ć
ten parametr na Enabled. Je
ś
li nadal
brakuje nap
ę
dów USB na li
ś
cie, wyjd
ź
z BIOS-u, zapisuj
ą
c bie
żą
ce ustawienia, a nast
ę
pnie
zrestartuj system.
Procesor
Równie
ż
w przypadku procesora BIOS stara si
ę
trzyma
ć
cz
ę
stotliwo
ś
ci taktowania zalecanej
przez producentów. Zazwyczaj mo
ż
na jednak obej
ść
blokad
ę
i wycisn
ąć
z układu wi
ę
ksz
ą
wydajno
ść
. Podkr
ę
cenie ma wpływ na magistral
ę
AGP i PCI, wi
ę
c wy
ż
sz
ą
cz
ę
stotliwo
ść
winny zaakceptowa
ć
równie
ż
wszystkie podzespoły korzystaj
ą
ce z tych szyn. Ustawienia
dotycz
ą
ce procesora s
ą
zgromadzone zazwyczaj w menu Advanced, Advanced |
Frequency/Voltage lub Frequency/Voltage Control.
8. CPU Host Frequency
Je
ś
li zale
ż
y ci na stabilnym działaniu komputera, zdecyduj si
ę
na automatyczne wykrywanie
cz
ę
stotliwo
ś
ci procesora (punkt 8).
Zadanie Okre
ś
la cz
ę
stotliwo
ść
zewn
ę
trzn
ą
.
Zalecane ustawienie Auto
Stabilne działanie systemu zapewnia ustawienie Auto. Chc
ą
c podkr
ę
ci
ć
system, najwi
ę
kszy
wzrost wydajno
ś
ci uzyskasz, podnosz
ą
c cz
ę
stotliwo
ść
FSB. Szyna FSB (Front Side Bus)
stanowi poł
ą
czenie procesora z chipsetem. Jej cz
ę
stotliwo
ść
nie okre
ś
la wył
ą
cznie tempa
pracy procesora. Przekłada si
ę
równie
ż
na cz
ę
stotliwo
ść
magistral AGP i PCI. Podkr
ę
cenie
cz
ę
stotliwo
ś
ci FSB wymaga szybszej pracy od kart podł
ą
czonych do PCI i AGP - działaj
ą
wówczas poza granicami tolerancji wyznaczonymi przez producenta. Je
ś
li jeste
ś
zdecydowany zwi
ę
kszy
ć
taktowanie magistrali FSB, podkr
ę
caj j
ą
stopniowo i o mo
ż
liwie
niskie warto
ś
ci. Bardzo cz
ę
sto przyczyn
ą
nieudanej próby przetaktowania jest np. karta
graficzna, która nie radzi sobie z podwy
ż
szonym taktowaniem szyny AGP i zawiesza system.
Zanim b
ę
dziesz mógł zmienia
ć
cz
ę
stotliwo
ść
FSB, musisz j
ą
odblokowa
ć
. Wi
ę
kszo
ść
BIOS-
ów oferuje parametr o nazwie CPU Internal Frequency, Auto Detect CPU and DRAM
Frequency lub podobnej. Zale
ż
nie od wersji BIOS-u ustaw opcj
ę
Manual lub Disabled.
Opisywany parametr mo
ż
e nazywa
ć
si
ę
: CPU External Frequency, CPU Frequency, FSB
Frequency lub CPU External Freq. (MHz).
9. CPU Frequency Multiple
Zadanie Okre
ś
la cz
ę
stotliwo
ść
procesora.
Zalecane ustawienie Auto
Najpewniejsza jest opcja Auto. Ustaw inn
ą
, gdy chcesz przetaktowa
ć
tylko procesor.
Cz
ę
stotliwo
ść
procesora stanowi iloczyn cz
ę
stotliwo
ś
ci FSB (patrz punkt 8) i wewn
ę
trznego
mno
ż
nika. Na przykład mno
ż
nik układu Pentium 4 3,0 GHz z cz
ę
stotliwo
ś
ci
ą
FSB na
poziomie 800 MHz (4 x 200 MHz) wynosi 15 (15 razy 200 MHz daje 3 GHz). Bie
żą
ce
procesory Intela i AMD s
ą
wyposa
ż
one w stały mno
ż
nik cz
ę
stotliwo
ś
ci i ignoruj
ą
ustawienia w
BIOS-ie.
Stacja dysków
Wi
ę
kszo
ść
ustawie
ń
dotycz
ą
cych leciwego nap
ę
du znajdziesz w menu Advanced | Advanced
BIOS Features, Advanced | Boot Seq & Floppy Setup, Advanced | Floppy Configuration,
Boot, Main lub Standard CMOS Features.
10. Legacy Diskette A
Zadanie Konfiguruje stacj
ę
dyskietek.
Zalecane ustawienie 1.44 MB, 3 1/2 lub 1.44 M, 3.5 in.
W tym polu ustawia si
ę
typ stacji dyskietek. W niektórych BIOS-ach mo
ż
na znale
źć
podobny
parametr dla drugiej stacji - Legacy Diskette B. Ustaw opcj
ę
Disabled, chyba
ż
e dysponujesz
dwoma stacjami dyskietek. Inne nazwy parametru to Floppy A i Drive A.
11. Swap Floppy Drive
Zadanie Zamienia litery nap
ę
dów.
Zalecane ustawienie Disabled
Ten parametr pozwala zamienia
ć
litery stacji dyskietek - z A: na B: i odwrotnie. W niektórych
BIOS-ach nosi nazw
ę
Onboard FDC Swap A & B (a opcje Swap i No swap).
12. Boot Up Floppy Seek
Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.
Zalecane ustawienie Disabled
Gdy ustawisz opcj
ę
Disabled, zaoszcz
ę
dzisz troch
ę
czasu podczas uruchamiania komputera.
Przy ustawieniu Enabled BIOS sprawdza za ka
ż
dym razem wła
ś
ciwo
ś
ci stacji dyskietek (40
lub 80
ś
cie
ż
ek). Od około 20 lat stosuje si
ę
prawie wył
ą
cznie nap
ę
dy 80-
ś
cie
ż
kowe. Ten typ
stacji dyskietek BIOS wybierze automatycznie, je
ś
li zaznaczysz opcj
ę
Disabled.
Alternatywna nazwa parametru to Seek Floppy.
13. Diskette Write Protect
Zadanie Blokuje zapis dyskietek.
Zalecane ustawienie Disabled
Ustawienie Enabled dopuszcza wył
ą
cznie odczyt dyskietki, uniemo
ż
liwiaj
ą
c jej zapisywanie.
Stosuj je, je
ś
li bardzo zale
ż
y ci na bezpiecze
ń
stwie zawarto
ś
ci dyskietek. Ponadto zdefiniuj
hasło dost
ę
pu do BIOS-u. W przeciwnym razie nieupowa
ż
niony u
ż
ytkownik mo
ż
e cofn
ąć
blokad
ę
zapisu. Alternatywna nazwa parametru to Floppy Disk Access Control. Opcja R/W
dopuszcza zapis i odczyt, a Read only tylko odczyt.
Zarz
ą
dzanie energi
ą
Aby zapobiec marnotrawstwu pr
ą
du, dokonaj ustawie
ń
w menu Power, Power Management
Setup i Power Management Features.
14. ACPI Suspend Type
Zadanie Wł
ą
cza tryb energooszcz
ę
dny.
Zalecane ustawienie S3/STR
Je
ś
li masz Windows 2000 lub XP i odpowiedni
ą
płyt
ę
główn
ą
, mo
ż
esz korzysta
ć
ze
standardu zarz
ą
dzania energi
ą
ACPI (Advanced Configuration and Power Interface). W
gał
ę
zi Komputer Mened
ż
era urz
ą
dze
ń
powinien widnie
ć
napis Komputer PC z interfejsem
ACPI. Ustawienia w Panelu sterowania systemu Windows decyduj
ą
o trybie
energooszcz
ę
dnym. BIOS ma piecz
ę
tylko nad stanami wstrzymywania. Zazwyczaj oferuje
dwa stany - S1, który zatrzymuje procesor i wył
ą
cza monitor i dyski, a tak
ż
e S3, który
hibernuje system, zachowuj
ą
c bie
żą
cy stan w pami
ę
ci operacyjnej komputera. Inne nazwy
parametru to Sleep State i ACPI Standby State.
Twarde dyski
Mo
ż
esz podł
ą
czy
ć
nowy dysk do kontrolera IDE, wł
ą
czy
ć
komputer i rozpocz
ąć
u
ż
ytkowanie
twardziela. Je
ś
li poprawisz konfiguracj
ę
dysku, to przyspieszysz uruchamianie systemu i
zwi
ę
kszysz bezpiecze
ń
stwo zapisanych danych. Stosowne parametry znajdziesz w menu
Advanced | IDE Configuration, Advanced | Drive Configuration, Main | Standard CMOS
Features, Integrated Peripherals lub Integrated Peripherals | OnChip IDE Device.
15. Translation Mode
Zadanie Konfiguruje twardy dysk.
Zalecane ustawienie Auto lub LBA
W tym polu ustawisz sposób adresowania sektorów dysku. Je
ś
li wybrałe
ś
automatyczne
wykrywanie dysku (patrz punkt 26), BIOS sam zaproponuje zalecane ustawienie Auto lub
LBA. Inne nazwy parametru to Mode i Translation Method.
16. Block Mode
Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.
Zalecane ustawienie Auto lub Enabled
Scalanie operacji odczytu lub zapisu na dysku w bloki umo
ż
liwia szybsze wczytywanie
systemu operacyjnego. Ten parametr mo
ż
e wyst
ę
powa
ć
pod nazw
ą
Block Transfer.
17. SMART
Zadanie Ostrzega przed awari
ą
dysku.
Zalecane ustawienie Auto lub Enabled
System SMART (Self Monitoring Analysis and Reporting) potrafi analizowa
ć
twardy dysk i
zgłasza
ć
ewentualne bł
ę
dy. Dzi
ę
ki temu ostrze
ż
e ci
ę
, zanim stracisz cenne zasoby
zgromadzone na dysku. Inne nazwy parametru to S.M.A.R.T. Protection i SMART
Monitoring.
Karta graficzna
Optymalna wydajno
ść
graficzna cieszy nie tylko amatorów gier. Zyskuj
ą
na niej nawet zwykłe
aplikacje. Wi
ę
kszo
ść
parametrów BIOS-u dotycz
ą
cych grafiki mie
ś
ci si
ę
w menu Advanced
Chipset Features, Advanced | Chip Configuration i Advanced Bios Features.
18. Graphics Aperture Size
Parametr AGP Aperture pozwala zwi
ę
kszy
ć
obszar pami
ę
ci graficznej, wydzielaj
ą
c na ten cel
okre
ś
lony fragment pami
ę
ci RAM na płycie głównej (punkt 18).
Zadanie Poprawia szybko
ść
i stabilno
ść
gier.
Zalecane ustawienie 128 MB lub 256 MB
Ten parametr pozwala uzyska
ć
wi
ę
ksz
ą
wydajno
ść
, rezerwuj
ą
c okre
ś
lony obszar RAM na
potrzeby karty graficznej. Optymalny rozmiar tego obszaru zale
ż
y od pojemno
ś
ci pami
ę
ci
roboczej i pami
ę
ci na karcie graficznej. Zazwyczaj zaleca si
ę
ustawi
ć
128 lub 256 MB.
Warto
ść
poni
ż
ej 32 MB mo
ż
e powodowa
ć
zawieszenia, a powy
ż
ej 512 MB nie przyniesie
wzrostu wydajno
ś
ci. Alternatywna nazwa to AGP Aperture Size.
19. AGP Mode
Zadanie Okre
ś
la wydajno
ść
szyny AGP.
Zalecane ustawienie 8x lub Enabled
Maksymaln
ą
wydajno
ść
karta graficzna uzyskuje tylko w najszybszym trybie AGP. Od blisko
dwóch lat standardem jest AGP 8x. Bie
żą
cy tryb karty ustalisz za pomoc
ą
shareware'owego
programu PowerStrip ( http://www.entechtai-wan.com ). Oprócz tego tryb AGP 8x musi by
ć
obsługiwany przez chipset (sprawd
ź
w instrukcji płyty głównej). Je
ś
li komputer zawiesza si
ę
podczas grania, ustaw wolniejszy tryb AGP (przedtem warto zainstalowa
ć
ew. łaty do gry, a
tak
ż
e najnowsze sterowniki karty graficznej i chipsetu).
Alternatywna nazwa parametru to AGP Capability.
Hiperw
ą
tkowo
ść
Technologia hiperw
ą
tkowo
ś
ci daje wzrost wydajno
ś
ci w niektórych aplikacjach. Powinna by
ć
obsługiwana przez system operacyjny, procesor i płyt
ę
główn
ą
. Odpowiedni parametr
znajdziesz w menu Advanced Bios Features lub Advanced | Configure Advanced CPU
Settings.
20. Hyper-Threading Technology
Zadanie Przyspiesza aplikacje.
Zalecane ustawienie Enabled
W komputerze obsługuj
ą
cym hiperw
ą
tkowo
ść
warto wł
ą
czy
ć
j
ą
jeszcze przed instalowaniem
systemu operacyjnego. Dzi
ę
ki temu system dobierze odpowiednie sterowniki. W
zainstalowanym Windows mo
ż
na doinstalowa
ć
hiperw
ą
tkowo
ść
, je
ś
li wpis w gał
ę
zi Komputer
Mened
ż
era urz
ą
dze
ń
wskazuje na jedno- lub wieloprocesorowy komputer PC. Inne nazwy
parametru to CPU Hyper Threading i Hyper Threading Function.
Informacje o systemie
BIOS słu
ż
y nie tylko do konfigurowania peceta. Oferuje cenne informacje systemowe.
Znajdziesz je w menu Power | Hardware Monitor, Main, Main | Additional System
Information, Advanced | Hardware Monitoring, Hardware Monitor, HW Monitor i PC Health.
21. CPU Temperature
Zadanie Podaje temperatur
ę
procesora.
Zalecane ustawienie brak
Wła
ś
ciwa temperatura zale
ż
y od modelu procesora. Zasadniczo nie powinna przekracza
ć
70
stopni Celsjusza. Optymalny poziom le
ż
y w zakresie od 60 do 65 stopni. Przy zbytnim
nagrzewaniu si
ę
układu nale
ż
y zadba
ć
o lepsze chłodzenie, aby zapewni
ć
stabiln
ą
prac
ę
systemu i nie zmniejsza
ć
ż
ywotno
ś
ci procesora.
22. System Temperature
W razie cz
ę
stych zawiesze
ń
przyda ci si
ę
mo
ż
liwo
ść
kontrolowania bie
żą
cej temperatury i
innych parametrów roboczych procesora (punkt 22).
Zadanie Podaje temperatur
ę
komputera.
Zalecane ustawienie brak
W tym polu znajdziesz temperatur
ę
panuj
ą
c
ą
wewn
ą
trz obudowy peceta. Nie powinna
przekracza
ć
40 stopni. Inne nazwy parametru to MP Temperature i Zone 1/2 Temperature.
Zworki
Niektóre opcje BIOS-ów (zale
ż
nie od wersji) oferuj
ą
parametry dost
ę
pne dopiero po
przestawieniu okre
ś
lonej zworki. Szczegółowe informacje znajdziesz w instrukcji obsługi płyty
głównej.
23. Clear All Passwords
Zadanie Usuwa hasła.
Zalecane ustawienie Cancel
Skorzystaj z tej funkcji, gdy zapomnisz hasła BIOS-u. Znajdziesz j
ą
w menu Maintenance,
które odblokowuje si
ę
, przestawiaj
ą
c zwork
ę
BIOS Setup Configurations Settings z pozycji
Normal (styki 1-2) na pozycj
ę
Configure (styki 2-3) - sprawd
ź
w instrukcji płyty.
Chłodzenie
W menu PC Health Status lub Power | Hardware Monitor znajdziesz funkcje informuj
ą
ce o
przegrzaniu komputera.
24. CPU Warning Temperature
Zadanie Ostrzega przed przegrzaniem.
Zalecane ustawienie 60 do 65 stopni
Ustaw dopuszczaln
ą
temperatur
ę
procesora. O jej przekroczeniu BIOS ostrze
ż
e ci
ę
sygnałem akustycznym.
25. CPU Fan Fail Warning
Zadanie Ostrzega przed przegrzaniem
Zalecane ustawienie Enabled
Wi
ę
kszo
ś
ci procesorów szkodz
ą
nawet krótkie przerwy w działaniu wentylatora. Tylko
Pentium 4 i Athlon 64 redukuj
ą
swoj
ą
cz
ę
stotliwo
ść
w razie nadmiernego nagrzania. Je
ś
li
wł
ą
czysz t
ę
funkcj
ę
, BIOS zakomunikuje ewentualn
ą
awari
ę
sygnałem akustycznym. W
przypadku wolno obracaj
ą
cych si
ę
wentylatorów nale
ż
y ustawi
ć
opcj
ę
Disabled, aby zapobiec
fałszywym alarmom.
Dyski i nap
ę
dy
Konfiguracja nap
ę
dów znajduje si
ę
zazwyczaj w menu Advanced | IDE Configuration,
Advanced | Drive Configuration, Standard CMOS Features, Integrated Peripherals,
Integrated Peripherals | OnChip IDE Device lub Main.
26. Primary Master
Zadanie Konfiguruje nap
ę
d.
Zalecane ustawienie Auto
To pole okre
ś
la typ nap
ę
du (twardy dysk, nap
ę
d CD-ROM lub ZIP) podł
ą
czonego jako
nadrz
ę
dny do głównego kanału IDE. W niektórych BIOS-ach trzeba przej
ść
do podmenu i
wybra
ć
nap
ę
d w polu Type. Warto pozosta
ć
przy automatycznym wykrywaniu parametrów.
Pola dla pozostałych kanałów nosz
ą
nazwy Primary Slave, Secondary Master i Secondary
Slave. Je
ś
li do danego kanału nie jest podł
ą
czony
ż
aden nap
ę
d, ustaw w nim opcj
ę
None, a
skrócisz czas uruchamiania systemu.
27. Primary Master UDMA
Zadanie Przyspiesza dysk.
Zalecane ustawienie Enabled lub Auto
Tym parametrem umo
ż
liwisz twardemu dyskowi prac
ę
w szybkim trybie Ultra-DMA.
Analogicznych ustawie
ń
mo
ż
na dokona
ć
dla wszystkich podł
ą
czonych dysków. Inne nazwy
parametru to Primary Master DMA Mode i Primary Master Ultra DMA.
28. Primary Master UDMA
Zadanie Konfiguruje nap
ę
dy
Zalecane ustawienie Enhanced lub Native
Je
ś
li płyta główna oferuje interfejs Serial ATA i korzystasz z Windows 2000 lub XP, mo
ż
esz
podł
ą
czy
ć
wi
ę
cej ni
ż
cztery nap
ę
dy. Wybierz w tym celu opcj
ę
Enhanced lub Native. W
Windows 95/98/Me/NT4 nale
ż
y ustawi
ć
opcj
ę
Compatible lub Legacy. Wyboru kanałów
dokonasz w polu o nazwie Legacy IDE Channels, IDE Port Settings lub podobnej.
29. Primary IDE
Zadanie Konfiguruje nap
ę
dy.
Zalecane ustawienie Enabled
Pozostaw opcj
ę
zalecan
ą
przez BIOS. Główny kanał EIDE musi by
ć
aktywny, bo jest
podł
ą
czony do niego twardy dysk z partycj
ą
C:.
Wieloprocesorowo
ść
Dysponuj
ą
c komputerem z wi
ę
cej ni
ż
jednym procesorem, musisz dokona
ć
ustawie
ń
w menu
Bios Features Setup lub Power.
30. MPS Version
Zadanie Koordynuje procesory.
Zalecane ustawienie 1.4
Parametr ten słu
ż
y w starszych płytach wieloprocesorowych do wybierania wersji standardu,
za pomoc
ą
którego system operacyjny zarz
ą
dza procesorami. Wybierz opcj
ę
1.4, a w razie
problemów z uruchamianiem Windows NT4 opcj
ę
1.1. Alternatywna nazwa parametru to
MPS Revision.
Sieci
Wi
ę
kszo
ść
nowych płyt głównych dysponuje gniazdem sieciowym. Skonfiguruj je w menu
Advanced | Chipset i Integrated Peripherals (funkcja wybudzania ze stanu spoczynku w
menu Power lub Power Management Setup).
31. Onboard LAN
Zadanie Wł
ą
cza kontroler sieciowy.
Zalecane ustawienie Enabled
Opcj
ę
Disabled ustaw, je
ś
li masz oddzieln
ą
kart
ę
sieciow
ą
PCI i nie chcesz korzysta
ć
z
wewn
ę
trznego kontrolera w postaci układu na płycie głównej. Po ustawieniu opcji Enabled
pojawia si
ę
zazwyczaj kolejna - Onboard LAN Boot ROM. Pozwala zdalnie uruchamia
ć
system za po
ś
rednictwem sieci.
32. Wake on LAN
Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania.
Zalecane ustawienie Disabled
Wi
ę
kszo
ść
u
ż
ytkowników nie pracuje w sieci, wi
ę
c niepotrzebna im funkcja do przywracania
systemu ze stanu oczekiwania. Starsze karty wymagaj
ą
specjalnego kabla Wake-on-LAN,
który ł
ą
czy je z płyt
ą
główn
ą
. Nowsze, działaj
ą
ce zgodnie ze specyfikacj
ą
2.2 lub nowsz
ą
, nie
potrzebuj
ą
dodatkowego kabla. W ich przypadku stosowny parametr BIOS-u to Wake Up on
PME lub Wake-Up by PCI Card.
Płyta główna
Wewn
ę
trzne podzespoły na płycie głównej, takie jak układy modemowe i d
ź
wi
ę
kowe, a tak
ż
e
kontrolery sieciowe czy FireWire, konfiguruje si
ę
w menu Advanced | Chip Configuration,
Advanced I/O Device Configuration, Integrated Peripherals lub Integrated Peripherals | Set
Super I/O.
33. Onboard PCI IDE
Zadanie Zwalnia przerwania.
Zalecane ustawienie Disabled w niepotrzebnym kanale
Je
ś
li dysponujesz tylko dwoma nap
ę
dami, które s
ą
podł
ą
czone jako nadrz
ę
dny i podrz
ę
dny
do pierwszego kanału IDE, mo
ż
esz wył
ą
czy
ć
drugi kanał (zazwyczaj nazywa si
ę
Secondary
IDE).
Dzi
ę
ki temu zwolnisz przerwanie IRQ 15 i nie b
ę
dziesz musiał boryka
ć
si
ę
ze
współdzieleniem przerwa
ń
.
34. AC97 Audio, AC97 Modem
Wiele płyt głównych dysponuje modemem i układem d
ź
wi
ę
kowym. Je
ś
li masz je w postaci
kart PCI, wył
ą
cz wewn
ę
trzne rozwi
ą
zanie (punkt 34).
Zadanie Steruj
ą
układem modemowym i d
ź
wi
ę
kowym.
Zalecane ustawienie Auto
Prawie wszystkie płyty główne z kontrolerem AC97 dysponuj
ą
funkcjami karty d
ź
wi
ę
kowej i
modemu. Je
ś
li nie s
ą
ci potrzebne, ustaw opcj
ę
Disabled.
Przy zalecanej opcji Auto BIOS sprawdza, czy komputer jest wyposa
ż
ony w oddzielny
modem czy kart
ę
d
ź
wi
ę
kow
ą
PCI. Inne nazwy parametru to Onboard Audio i Onboard
Modem.
Magistrala PCI
Karty d
ź
wi
ę
kowe, telewizyjne i sieciowe dokonuj
ą
transmisji danych poprzez szyn
ę
PCI. Aby
zapobiec zatorom, musz
ą
trzyma
ć
si
ę
okre
ś
lonych reguł. Niektóre z nich definiuje si
ę
w
menu Advanced | PCI Configuration i PnP/PCI Configuration.
35. PCI Latency Timer
Zadanie Zwi
ę
ksza wydajno
ść
szyny PCI.
Zalecane ustawienie Domy
ś
lne
Zegar Latency Timer okre
ś
la, jak długo karta PCI mo
ż
e zajmowa
ć
szyn
ę
. Wy
ż
sza warto
ść
poprawia przepustowo
ść
karty, która w danej chwili przesyła dane, lecz oznacza dłu
ż
sze
oczekiwanie dla pozostałych kart. W razie niepo
żą
danych przerw podczas odtwarzania
materiału d
ź
wi
ę
kowego lub filmów DVD ustaw wy
ż
sz
ą
warto
ść
od domy
ś
lnej. Inne nazwy
parametru to Onboard Audio i Onboard Modem.
36. Delayed Transaction
Zadanie Zwalnia szyn
ę
PCI.
Zalecane ustawienie Enabled
Podczas komunikowania si
ę
karty z wolniejszym podzespołem szyna PCI jest zablokowana
dla innych urz
ą
dze
ń
. Je
ś
li ustawisz opcj
ę
Enabled, chipset b
ę
dzie buforowa
ć
dane
przeznaczone do transmisji, aby szybciej zwalnia
ć
magistral
ę
. W przypadku płyt z mostkiem
południowym VIA 686 B musisz wybra
ć
opcj
ę
Disabled. W przeciwnym razie bł
ą
d w
chipsecie mo
ż
e doprowadza
ć
do utraty danych.
Szybki start
Aby uruchamia
ć
system szybciej, mo
ż
esz pomin
ąć
gruntowne testowanie pami
ę
ci roboczej.
Stosown
ą
opcj
ę
znajdziesz w menu Boot lub Advanced Bios Features.
37. Quick Boot
Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.
Zalecane ustawienie Enabled
Gruntowne testy pami
ę
ci zaleca si
ę
dokonywa
ć
tylko w przypadku zainstalowania nowych
modułów RAM. Na co dzie
ń
wystarcza pobie
ż
ny test uaktywniany opcj
ą
Enabled.
Alternatywna nazwa parametru to Quick Power on Self Test.
Zasoby
Podziału zasobów (przerwa
ń
IRQ czy kanałów DMA) dokonuje si
ę
w menu PNP/PCI
Configuration, Advanced | PCI Configuration lub Advanced Bios Features.
38. APIC Mode
Zadanie Zarz
ą
dza zasobami.
Zalecane ustawienie Enabled
Podzespoły sprz
ę
towe zgłaszaj
ą
systemowi operacyjnemu sw
ą
aktywno
ść
za po
ś
rednictwem
przerwa
ń
. Zwykły moduł PIC (Programmable Interrupt Controller) zarz
ą
dza maksymalnie 15
liniami, a nowszy APIC (Advanced PIC) 24 liniami przerwa
ń
. Zmiany powy
ż
szego ustawienia
dokonuje si
ę
wył
ą
cznie przed instalowaniem systemu operacyjnego. W przeciwnym razie
system musi wymienia
ć
liczne sterowniki, co bywa przyczyn
ą
niepotrzebnych problemów.
Alternatywna nazwa parametru to Interrupt Mode (opcja nazywa si
ę
APIC).
39. PCI Slot 1 IRQ
Zadanie Rozwi
ą
zuje konflikty zasobów.
Zalecane ustawienie Auto
Zazwyczaj nie ma problemów ze współdzieleniem przerwania przez dwa podzespoły PCI.
Gdy zaistnieje taka sytuacja, trzeba przydzieli
ć
okre
ś
lonym gniazdom (slotom) stałe
przerwania. Nie jest to mo
ż
liwe w komputerach ze standardem ACPI (patrz punkt 14), gdzie
kontrol
ę
nad przerwaniami przejmuje Windows. Ponadto gniazda nie mog
ą
by
ć
poł
ą
czone
lini
ą
INT (sprawd
ź
w instrukcji). Alternatywna nazwa parametru to Slot 1 IRQ.
40. Set IRQ to PCI or ISA
Zadanie Przypisuje przerwanie karcie ISA.
Zalecane ustawienie Auto
Karty ISA nie potrafi
ą
współdzieli
ć
przerwa
ń
. W tym polu przypisuje im si
ę
stałe przerwanie.
Alternatywna nazwa parametru to IRQ 1 Reserved.
Porty
Za po
ś
rednictwem portów dane trafiaj
ą
do urz
ą
dze
ń
peryferyjnych takich, jak klawiatura,
monitor, drukarka, skaner i modem. Niewła
ś
ciwie skonfigurowane mog
ą
zmniejsza
ć
wydajno
ść
transmisji danych. Dlatego zadbaj o poprawny dobór opcji w menu Integrated
Peripherals lub Chipset Features.
41. Serial Port 1/2
Zadanie Wył
ą
czaj
ą
porty szeregowe.
Zalecane ustawienie Disabled
Obecnie rzadko spotyka si
ę
podzespoły podł
ą
czane do portu szeregowego. Je
ś
li nie masz
urz
ą
dze
ń
tego typu, wył
ą
cz porty, aby zwolni
ć
przerwania (IRQ 4 w porcie COM 1 i IRQ 3 w
COM 2). Gdy b
ę
d
ą
potrzebne, przydziel ponownie te same adresy (3FG dla COM 1 i 2FG
dla COM 2).
42. UART Mode
Zadanie Wył
ą
cza transmisj
ę
podczerwon
ą
.
Zalecane ustawienie Disabled
To pole pojawia si
ę
zazwyczaj po uaktywnieniu portu COM 2 (patrz punkt 41). Je
ś
li chcesz
korzysta
ć
z transmisji podczerwonej, ustaw tu pr
ę
dko
ść
transmisji (sprawd
ź
w instrukcji).
Je
ż
eli chcesz u
ż
ywa
ć
interfejsu COM 2 do transmisji szeregowej, wybierz opcj
ę
Disabled. W
niektórych BIOS-ach pole to nosi nazw
ę
UART2, w innych transmisji podczerwonej jest
przydzielony oddzielny parametr.
43. Parallel Port
Zadanie Wył
ą
cza port równoległy.
Zalecane ustawienie Disabled
Ju
ż
od trzech lat wi
ę
kszo
ść
drukarek podł
ą
cza si
ę
przez port USB. Je
ś
li masz taki model,
wył
ą
cz port równoległy (opcja Disabled). W przeciwnym razie wybierz Auto i ustaw tryb
transmisji w podmenu Port Mode.
Do wyboru jest EPP (ok. 3 MB/s), ECP (uzyskuje podobn
ą
wydajno
ść
, lecz zajmuje
przerwanie) i SPP (120 KB/s). Alternatywna nazwa parametru to Onboard Parallel Port.
Klawiatura
Wi
ę
kszo
ść
klawiatur podł
ą
cza si
ę
do gniazda PS/2, które BIOS wykrywa automatycznie.
Tylko modele USB wymagaj
ą
skonfigurowania (menu Integrated Peripherals).
44. USB Keyboard Support
Zadanie Uaktywnia klawiatur
ę
USB.
Zalecane ustawienie Enabled
Chc
ą
c korzysta
ć
z klawiatury USB, musisz ustawi
ć
opcj
ę
Enabled w polu USB-Controller lub
w powy
ż
szym.
USB
USB (Universal Serial Bus) stał si
ę
popularnym interfejsem do podł
ą
czania urz
ą
dze
ń
peryferyjnych. Ustawienia USB znajdziesz w menu Integrated Peripherals lub Advanced.
45. OnChip USB Controller
Zadanie Wł
ą
cza porty USB.
Zalecane ustawienie Enabled
Ustaw opcj
ę
Enabled, aby korzysta
ć
ze sprz
ę
tu USB. W przeciwnym razie po podł
ą
czeniu
urz
ą
dzenie nie zostanie wykryte i obarczysz win
ą
przypuszczalnie kabel, sterownik lub sam
sprz
ę
t. Alternatywna nazwa parametru to USB Controller.
46. USB Legacy Support
Je
ż
eli chcesz korzysta
ć
z klawiatury i myszy USB w DOS-ie, musisz ustawi
ć
opcj
ę
Enabledw
stosownym polu (punkt 46).
Zadanie Wł
ą
cza porty USB w DOS-ie.
Zalecane ustawienie Enabled
Je
ś
li podł
ą
czyłe
ś
do peceta mysz lub klawiatur
ę
USB, ustaw opcj
ę
Enabled, aby korzysta
ć
z
nich w DOS-ie (i w BIOS-ie). Alternatywna nazwa parametru to Legacy USB Support.
47. USB Mouse/Storage Support
Zadanie Wł
ą
cza porty USB w DOS-ie.
Zalecane ustawienie Enabled
Wybierz opcj
ę
Enabled, aby mie
ć
dost
ę
p do myszy i dysków USB równie
ż
w
ś
rodowisku
DOS. Korzystaj
ą
c wył
ą
cznie z Windows, mo
ż
esz ustawi
ć
opcj
ę
Disabled.
Ochrona antywirusowa
Zabezpieczenie antywirusowe z poziomu BIOS-u jest dobrym uzupełnieniem skutecznego
programu antywirusowego. Znajdziesz je w menu Advanced BIOS Setup, Advanced BIOS
Features lub Standard CMOS Features.
48. Boot Sector Virus Protection
Zadanie Chroni przed wirusami.
Zalecane ustawienie Enabled
Wł
ą
czaj
ą
c t
ę
funkcj
ę
, zablokujesz wirusy próbuj
ą
ce manipulowa
ć
sektorem startowym i
tablic
ą
partycji twardego dysku. Aby unikn
ąć
problemów z zainstalowaniem Windows,
uaktywnij j
ą
dopiero po zako
ń
czeniu czynno
ś
ci instalacyjnych. Inne nazwy parametru to
Antivirus Protection i Virus Warning.
Stan wstrzymania
Karty sieciowe, nadchodz
ą
ca poczta i faksy mog
ą
przeł
ą
cza
ć
pecet ze stanu wstrzymania w
stan pełnej gotowo
ś
ci. Wystarczy dokona
ć
ustawie
ń
w menu Power, Power Management
Features, Integrated Peripherals lub Power Management Setup.
49. USB Device Wakeup From S3
Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania.
Zalecane ustawienie Enabled
Ustaw opcj
ę
Enabled, aby powraca
ć
ze stanu wstrzymania (S3, Suspend to RAM) do pełnej
gotowo
ś
ci za pomoc
ą
urz
ą
dzenia USB (np. myszy). Niektóre BIOS-y oferuj
ą
porównywaln
ą
funkcj
ę
wył
ą
cznie dla klawiatury - USB KB Wake-Up S3.
50. Set Wakeup Events
Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania.
Zalecane ustawienie Zale
ż
nie od potrzeb
Wci
ś
nij [Enter], aby przywoła
ć
podmenu z wyborem funkcji - Resume on Mouse
(przywracanie mysz
ą
), Resume on Modem (przywracanie modemem) lub Resume on KBC
(przywracanie klawiatur
ą
). Ustaw Enabled przy wybranym urz
ą
dzeniu. W przypadku
klawiatury mo
ż
esz poda
ć
klawisze (pole Wake-Up Key) lub hasło (pole Wake-Up Password),
które posłu
ż
y do uruchamiania systemu.
W niektórych BIOS-ach ten parametr nosi nazw
ę
POWER ON Function i zawiera podmenu
Hot Key Power ON lub KB Power On Password. Przy modemie jest dost
ę
pna funkcja Power
On by Ring.
51. Resume By Alarm
Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania.
Zalecane ustawienie Zale
ż
nie od potrzeb
Ten parametr pozwala uruchamia
ć
system w okre
ś
lonym dniu i godzinie. Gdy ustawisz opcj
ę
Enabled, pojawi si
ę
podmenu - podaj w nim
żą
dan
ą
dat
ę
i godzin
ę
.
Prawa dost
ę
pu
Hasła chroni
ą
system i BIOS przed niepo
żą
danymi go
ść
mi. Uaktywnisz je w polach Set
Supervisor Password i Set User Password.
52. Supervisor / User Password
Zadanie Zabezpiecza komputer.
Zalecane ustawienie Dowolne hasło
Hasło Supervisor Password daje dost
ę
p do BIOS-u i systemu operacyjnego, User Password
umo
ż
liwia zazwyczaj tylko uruchomienie systemu. Aby usun
ąć
hasło, przejd
ź
do danego pola
i wci
ś
nij [Enter].
53. Password Check
Zadanie Zabezpiecza komputer.
Zalecane ustawienie System
Je
ś
li BIOS oferuje tylko jedno zabezpieczenie hasłowe, ten parametr okre
ś
la jego zakres.
Setup blokuje dost
ę
p do BIOS-u, System uruchomienie systemu operacyjnego.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
BIOS od A do Z, różne, Bios
BIOS od A do Z, i inne
BIOS od A do Z wersja do druku, Bios
BIOS od A do Z
BIOS od A do Z
Poznaj od A do Z ustawienia i parametry swojego BIOS
Angus McLeod Blogi od A do sławy i pieniędzy
przepisy rozne od 7 do miesiaca
Scenariusz zajęć Alfabet od H do K
HIGIENA JAMY USTNEJ DZIECI W WIEKU OD 3 DO 5 LAT
Liczby od 1 do 10 kolorowanka (eng)
mity od 1 do 50, ODK, Ikonografia Brus, Mity
Die Negation tworzenie przeczen, ✔ GRAMATYKA W OPISIE OD A DO Z
Homonimy, ✔ GRAMATYKA W OPISIE OD A DO Z
Wspomaganie rozwoju dziecka z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym w wieku od 3 do 7 lat
KARTY KLASYCZNE OPISY OD 7 DO AS
KARTA MIERZENIA POSTĘPU USPOŁECZNIENIA SIĘ DZIECKA OD 7 DO LAT WG UKŁADU PROF
od a do zet
więcej podobnych podstron