BIOS od A do Z

BIOS-ie, otwórz się! - zazwyczaj wystarcza naciśnięcie jednego klawisza podanego w dole ekranu startowego, aby znaleźć się w centrali konfiguracyjnej peceta. Jednak w tym miejscu zaczyna się gąszcz pytań i zagadek... Które opcje zagwarantują stabilną pracę systemu, a które parametry pozwolą wyciągnąć z komputera jeszcze większą wydajność? Poniższy materiał pomoże ci rozszyfrować większość hieroglifów i skonfigurować BIOS na miarę własnych potrzeb. Przedstawiamy ponad 50 najważniejszych parametrów BIOS-u. Lokalizację danego pola w strukturze menu podaje opis danego segmentu. Zauważ, że zależnie od wersji BIOS-u określony parametr może znajdować się nie tylko w innym miejscu, lecz mieć na dodatek inną nazwę, którą podajemy na końcu opisu każdego pola.

Domyślna konfiguracja BIOS-u przedkłada stabilność nad wydajność systemu. Jeśli jednak prędkość ma dla ciebie najwyższy priorytet, możesz przetaktować podzespoły peceta (patrz punkty 2 - 4, 8 i 9). Pamiętaj o należytej ostrożności - notuj każdą zmianę ustawień i gruntownie testuj działanie komputera, zanim zakończysz majsterkowanie w BIOS-ie. W razie problemów przywróć ręcznie poprzednią konfigurację lub wczytaj standardową za pomocą polecenia Load BIOS Setup Defaults.

Pamięć operacyjna

Nominalne częstotliwości taktowania pamięci operacyjnej podane przez producenta BIOS odczytuje bezpośrednio z modułów RAM. W ten sposób zapewnia stabilne działanie układów pamięciowych. W poszukiwaniu większej wydajności możesz przetaktować pamięć, jednak nie próbuj podkręcać kilku parametrów naraz. Ustawienia RAM znajdują się zazwyczaj w menu Advanced Chipset Features. W niektórych BIOS-ach trzeba przywołać podmenu, np. Advanced DRAM Control czy DRAM Timing Control.

1. Configure S(DRAM) Timing by

Zadanie Steruje dostępem do pamięci.
Zalecane ustawienie SPD

Fabryczne ustawienia BIOS-u są dobrane tak, aby zapewnić stabilne funkcjonowanie całego systemu. Dla pamięci RAM oznacza to, że BIOS odczytuje częstotliwości zalecane przez producenta z układu SPD (Serial Presence Detect). Gdy zechcesz przetaktować pamięć, musisz zastąpić domyślne ustawienie SPD opcją User lub Manual. W ten sposób wyłączysz automatyczne konfigurowanie pamięci i odblokujesz dostęp do parametru Dram Timing Selectable.

2. CAS Latency Time

Menu pamięci RAM scala wszystkie parametry modułów pamięciowych w jednym oknie (punkty 2-4).

Zadanie Steruje dostępem do pamięci.
Zalecane ustawienie Domyślne

Jeżeli zależy ci na stabilnej pracy systemu, pozostań przy częstotliwości, którą BIOS odczytuje z modułu SDRAM. Jest zależna od typu układu pamięciowego i widnieje na naklejce umieszczonej na wierzchu układów scalonych. Jeśli naklejka podaje PC2700U-2533, masz do czynienia z modułem PC2700 (zwanym również DDR 333), którego czas oczekiwania CAS Latency wynosi 2,5 cyklu (wskazują na to dwie pierwsze cyfry za myślnikiem). Jeśli chcesz wydobyć większą wydajność z pamięci RAM, zmniejsz wartość w tym polu (zazwyczaj powinna leżeć w przedziale 2-3) o jeden. Na przykład w przypadku modułów PC3200 (DDR 400) ustaw wartość 2,5, w przypadku PC2700 (DDR 333) będzie to 2,0, a w przypadku PC2100 (DDR 266) - 1,5, jeśli BIOS przewiduje takie ustawienie. W niektórych BIOS-ach przedstawiony parametr nosi nazwę (S)DRAM CAS Latency.

3. (S)DRAM RAS# to CAS# Delay

Zadanie Steruje dostępem do pamięci
Zalecane ustawienie Domyślne

Praca bez zawieszeń systemu jest możliwa, gdy również w tym polu jest domyślne ustawienie BIOS-u. Jeśli jednak chcesz uzyskać większą prędkość odczytu i zapisu w pamięci RAM, zmniejsz o jeden wartość proponowaną przez BIOS. W przypadku modułów PC3200 (DDR 400), PC2700 (DDR 333) i PC2100 (DDR 266) ustaw wartość 2,5. W ten sposób zmniejszysz liczbę taktów, podczas których chipset oczekuje od momentu podania adresu wiersza (RAS, Row Address Strobe) do podania adresu kolumny (CAS, Column Address Strobe). Zalecana wartość tego parametru znajduje się na module RAM. Na przykład w modułach PC2700U-2533 wynosi 3 cykle (trzecia cyfra po myślniku). Zależnie od typu modułów pamięciowych omawiany parametr może nosić nazwę SDRAM RAS# to CAS# Delay, DRAM RAS# to CAS# Delay lub po prostu RAS to CAS Delay.

4. (S)DRAM RAS# Precharge

Zadanie Steruje dostępem do pamięci.
Zalecane ustawienie Domyślne

Jeśli chcesz, aby twój system działał stabilnie, nie zmieniaj domyślnego ustawienia w tym polu. Stawiając na większą wydajność, zmniejsz o jeden poziom wartość proponowaną przez BIOS. Dysponując modułami PC3200 (DDR 400), PC2700 (DDR 333) lub PC2100 (DDR 266), ustaw wartość 2,5. W ten sposób skrócisz czas oczekiwania pomiędzy odczytaniem wartości komórki i jej ponownym zapisaniem. Również ten parametr jest umieszczany na układach RAM. Na przykład w module PC2700U-2533 wynosi 3 cykle (czwarta cyfra po myślniku).

Uruchamianie systemu

Wolisz, aby system uruchamiał się możliwie szybko, czy za każdym razem udostępniał wszystkie wymienne nośniki danych? Stosowne ustawienia znajdziesz w menu Advanced BIOS Features, Advanced BIOS Features | Boot Seq & Floppy Setup, Advanced | Advanced BIOS Features lub Boot.

5. First (Second,...)

Boot Sequence
Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.
Zalecane ustawienie HDD-0

W tych polach ustawia się kolejność sprawdzania napędów w poszukiwaniu uruchamialnego systemu operacyjnego. Jeśli nie chcesz tracić ani chwili podczas rozruchu komputera, funkcję pierwszego sprawdzanego napędu przydziel twardemu dyskowi, na którym jest zainstalowany system. W większości przypadków jest to dysk nadrzędny (master) na pierwszym kanale kontrolera. Wówczas należy wybrać opcję HDD-0. HDD-1 symbolizuje napęd podrzędny (slave) na pierwszym kanale, zaś HDD-2 i HDD-3 napędy master i slave na drugim kanale kontrolera. Jeśli zdarza ci się czasami wczytywać system z płyty CD-ROM lub dyskietki startowej, ustaw opcje Floppy i CD-ROM w polach First Boot Sequence i Second Boot Sequence. Twardy dysk (opcja HDD-0) przesunie się na ostatnią pozycję listy - znajdzie się w polu Third Boot Device. Niektóre BIOS-y oferują parametr

Fourth Boot Device. Dzięki niej można umieścić na liście jeszcze jeden napęd (jako trzeci, przemieszczając twardy dysk na sam koniec). Jeśli w powyższych polach brakuje opcji wczytywania systemu z przenośnego dysku USB, sprawdź, czy twoja wersja BIOS-u nie przewiduje oddzielnego parametru dla napędów tego rodzaju. Zauważ, że niektóre BIOS-y nie podają konkretnych napędów, lecz jedynie typ urządzeń (np. Hard Disk lub Removable). Aby włączyć uruchamianie z określonego napędu, trzeba dokonać ustawień w dodatkowych polach. Dostępne są również opcje 1st Boot, 2nd Boot i 3rd Boot.

6. Other Boot Device

Zadanie Steruje uruchamianiem systemu.
Zalecane ustawienie Enabled

To pole to częsta alternatywa parametru Fourth Boot Device (patrz punkt 5). Udostępnia tylko dwie opcje - Enabled i Disabled. W niektórych BIOS-ach ustawienie Disabled blokuje uruchamianie ze wszystkich nośników poza pierwszym napędem z listy (First Boot Device), zaś Enabled dopuszcza wczytywanie systemu z dowolnego napędu, który został podany przez użytkownika (first, second itd.). Inne wersje BIOS-u sprawdzają przy ustawieniu Enabled nie tylko dyski wymienione w punkcie 5, lecz również wszystkie pozostałe napędy podłączone do komputera. Jeśli wybierzesz tu opcję Disabled, BIOS będzie szukać systemu tylko w napędach od First Boot Device do Fourth Boot Device. W niektórych BIOS-ach opisywany parametr nosi nazwę Boot other Device.

7. USB Boot

Zadanie Umożliwia uruchamianie z napędów USB.
Zalecane ustawienie Enabled

Jeśli podłączony do komputera przenośny lub kieszonkowy dysk USB nie figuruje w opcjach pola, o którym mowa w punkcie 5, musisz ustawić ten parametr na Enabled. Jeśli nadal brakuje napędów USB na liście, wyjdź z BIOS-u, zapisując bieżące ustawienia, a następnie zrestartuj system.

Procesor
Również w przypadku procesora BIOS stara się trzymać częstotliwości taktowania zalecanej przez producentów. Zazwyczaj można jednak obejść blokadę i wycisnąć z układu większą wydajność. Podkręcenie ma wpływ na magistralę AGP i PCI, więc wyższą częstotliwość winny zaakceptować również wszystkie podzespoły korzystające z tych szyn. Ustawienia dotyczące procesora są zgromadzone zazwyczaj w menu Advanced, Advanced | Frequency/Voltage lub Frequency/Voltage Control.

8. CPU Host Frequency

Jeśli zależy ci na stabilnym działaniu komputera, zdecyduj się na automatyczne wykrywanie częstotliwości procesora (punkt 8).

Zadanie Określa częstotliwość zewnętrzną.
Zalecane ustawienie Auto

Stabilne działanie systemu zapewnia ustawienie Auto. Chcąc podkręcić system, największy wzrost wydajności uzyskasz, podnosząc częstotliwość FSB. Szyna FSB (Front Side Bus) stanowi połączenie procesora z chipsetem. Jej częstotliwość nie określa wyłącznie tempa pracy procesora. Przekłada się również na częstotliwość magistral AGP i PCI. Podkręcenie częstotliwości FSB wymaga szybszej pracy od kart podłączonych do PCI i AGP - działają wówczas poza granicami tolerancji wyznaczonymi przez producenta. Jeśli jesteś zdecydowany zwiększyć taktowanie magistrali FSB, podkręcaj ją stopniowo i o możliwie niskie wartości. Bardzo często przyczyną nieudanej próby przetaktowania jest np. karta graficzna, która nie radzi sobie z podwyższonym taktowaniem szyny AGP i zawiesza system. Zanim będziesz mógł zmieniać częstotliwość FSB, musisz ją odblokować. Większość BIOS-ów oferuje parametr o nazwie CPU Internal Frequency, Auto Detect CPU and DRAM Frequency lub podobnej. Zależnie od wersji BIOS-u ustaw opcję Manual lub Disabled.

Opisywany parametr może nazywać się: CPU External Frequency, CPU Frequency, FSB Frequency lub CPU External Freq. (MHz).

9. CPU Frequency Multiple

Zadanie Określa częstotliwość procesora.
Zalecane ustawienie Auto

Najpewniejsza jest opcja Auto. Ustaw inną, gdy chcesz przetaktować tylko procesor.

Częstotliwość procesora stanowi iloczyn częstotliwości FSB (patrz punkt 8) i wewnętrznego mnożnika. Na przykład mnożnik układu Pentium 4 3,0 GHz z częstotliwością FSB na poziomie 800 MHz (4 x 200 MHz) wynosi 15 (15 razy 200 MHz daje 3 GHz). Bieżące procesory Intela i AMD są wyposażone w stały mnożnik częstotliwości i ignorują ustawienia w BIOS-ie.

Stacja dysków

Większość ustawień dotyczących leciwego napędu znajdziesz w menu Advanced | Advanced BIOS Features, Advanced | Boot Seq & Floppy Setup, Advanced | Floppy Configuration, Boot, Main lub Standard CMOS Features.

10. Legacy Diskette A

Zadanie Konfiguruje stację dyskietek.
Zalecane ustawienie 1.44 MB, 3 1/2 lub 1.44 M, 3.5 in.

W tym polu ustawia się typ stacji dyskietek. W niektórych BIOS-ach można znaleźć podobny parametr dla drugiej stacji - Legacy Diskette B. Ustaw opcję Disabled, chyba że dysponujesz dwoma stacjami dyskietek. Inne nazwy parametru to Floppy A i Drive A.

11. Swap Floppy Drive

Zadanie Zamienia litery napędów.
Zalecane ustawienie Disabled

Ten parametr pozwala zamieniać litery stacji dyskietek - z A: na B: i odwrotnie. W niektórych BIOS-ach nosi nazwę Onboard FDC Swap A & B (a opcje Swap i No swap).

12. Boot Up Floppy Seek

Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.
Zalecane ustawienie Disabled

Gdy ustawisz opcję Disabled, zaoszczędzisz trochę czasu podczas uruchamiania komputera. Przy ustawieniu Enabled BIOS sprawdza za każdym razem właściwości stacji dyskietek (40 lub 80 ścieżek). Od około 20 lat stosuje się prawie wyłącznie napędy 80-ścieżkowe. Ten typ stacji dyskietek BIOS wybierze automatycznie, jeśli zaznaczysz opcję Disabled.

Alternatywna nazwa parametru to Seek Floppy.

13. Diskette Write Protect

Zadanie Blokuje zapis dyskietek.
Zalecane ustawienie Disabled

Ustawienie Enabled dopuszcza wyłącznie odczyt dyskietki, uniemożliwiając jej zapisywanie. Stosuj je, jeśli bardzo zależy ci na bezpieczeństwie zawartości dyskietek. Ponadto zdefiniuj hasło dostępu do BIOS-u. W przeciwnym razie nieupoważniony użytkownik może cofnąć blokadę zapisu. Alternatywna nazwa parametru to Floppy Disk Access Control. Opcja R/W dopuszcza zapis i odczyt, a Read only tylko odczyt.

Zarządzanie energią

Aby zapobiec marnotrawstwu prądu, dokonaj ustawień w menu Power, Power Management Setup i Power Management Features.

14. ACPI Suspend Type

Zadanie Włącza tryb energooszczędny.
Zalecane ustawienie S3/STR

Jeśli masz Windows 2000 lub XP i odpowiednią płytę główną, możesz korzystać ze standardu zarządzania energią ACPI (Advanced Configuration and Power Interface). W gałęzi Komputer Menedżera urządzeń powinien widnieć napis Komputer PC z interfejsem ACPI. Ustawienia w Panelu sterowania systemu Windows decydują o trybie energooszczędnym. BIOS ma pieczę tylko nad stanami wstrzymywania. Zazwyczaj oferuje dwa stany - S1, który zatrzymuje procesor i wyłącza monitor i dyski, a także S3, który hibernuje system, zachowując bieżący stan w pamięci operacyjnej komputera. Inne nazwy parametru to Sleep State i ACPI Standby State.

Twarde dyski

Możesz podłączyć nowy dysk do kontrolera IDE, włączyć komputer i rozpocząć użytkowanie twardziela. Jeśli poprawisz konfigurację dysku, to przyspieszysz uruchamianie systemu i zwiększysz bezpieczeństwo zapisanych danych. Stosowne parametry znajdziesz w menu Advanced | IDE Configuration, Advanced | Drive Configuration, Main | Standard CMOS Features, Integrated Peripherals lub Integrated Peripherals | OnChip IDE Device.

15. Translation Mode

Zadanie Konfiguruje twardy dysk.
Zalecane ustawienie Auto lub LBA

W tym polu ustawisz sposób adresowania sektorów dysku. Jeśli wybrałeś automatyczne wykrywanie dysku (patrz punkt 26), BIOS sam zaproponuje zalecane ustawienie Auto lub LBA. Inne nazwy parametru to Mode i Translation Method.

16. Block Mode

Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.
Zalecane ustawienie Auto lub Enabled

Scalanie operacji odczytu lub zapisu na dysku w bloki umożliwia szybsze wczytywanie systemu operacyjnego. Ten parametr może występować pod nazwą Block Transfer.

17. SMART

Zadanie Ostrzega przed awarią dysku.
Zalecane ustawienie Auto lub Enabled

System SMART (Self Monitoring Analysis and Reporting) potrafi analizować twardy dysk i zgłaszać ewentualne błędy. Dzięki temu ostrzeże cię, zanim stracisz cenne zasoby zgromadzone na dysku. Inne nazwy parametru to S.M.A.R.T. Protection i SMART Monitoring.

Karta graficzna

Optymalna wydajność graficzna cieszy nie tylko amatorów gier. Zyskują na niej nawet zwykłe aplikacje. Większość parametrów BIOS-u dotyczących grafiki mieści się w menu Advanced Chipset Features, Advanced | Chip Configuration i Advanced Bios Features.

18. Graphics Aperture Size

Parametr AGP Aperture pozwala zwiększyć obszar pamięci graficznej, wydzielając na ten cel określony fragment pamięci RAM na płycie głównej (punkt 18).

Zadanie Poprawia szybkość i stabilność gier.
Zalecane ustawienie 128 MB lub 256 MB

Ten parametr pozwala uzyskać większą wydajność, rezerwując określony obszar RAM na potrzeby karty graficznej. Optymalny rozmiar tego obszaru zależy od pojemności pamięci roboczej i pamięci na karcie graficznej. Zazwyczaj zaleca się ustawić 128 lub 256 MB. Wartość poniżej 32 MB może powodować zawieszenia, a powyżej 512 MB nie przyniesie wzrostu wydajności. Alternatywna nazwa to AGP Aperture Size.

19. AGP Mode

Zadanie Określa wydajność szyny AGP.
Zalecane ustawienie 8x lub Enabled

Maksymalną wydajność karta graficzna uzyskuje tylko w najszybszym trybie AGP. Od blisko dwóch lat standardem jest AGP 8x. Bieżący tryb karty ustalisz za pomocą shareware'owego programu PowerStrip ( http://www.entechtai-wan.com ). Oprócz tego tryb AGP 8x musi być obsługiwany przez chipset (sprawdź w instrukcji płyty głównej). Jeśli komputer zawiesza się podczas grania, ustaw wolniejszy tryb AGP (przedtem warto zainstalować ew. łaty do gry, a także najnowsze sterowniki karty graficznej i chipsetu).

Alternatywna nazwa parametru to AGP Capability.

Hiperwątkowość

Technologia hiperwątkowości daje wzrost wydajności w niektórych aplikacjach. Powinna być obsługiwana przez system operacyjny, procesor i płytę główną. Odpowiedni parametr znajdziesz w menu Advanced Bios Features lub Advanced | Configure Advanced CPU Settings.

20. Hyper-Threading Technology

Zadanie Przyspiesza aplikacje.
Zalecane ustawienie Enabled

W komputerze obsługującym hiperwątkowość warto włączyć ją jeszcze przed instalowaniem systemu operacyjnego. Dzięki temu system dobierze odpowiednie sterowniki. W zainstalowanym Windows można doinstalować hiperwątkowość, jeśli wpis w gałęzi Komputer Menedżera urządzeń wskazuje na jedno- lub wieloprocesorowy komputer PC. Inne nazwy parametru to CPU Hyper Threading i Hyper Threading Function.

Informacje o systemie

BIOS służy nie tylko do konfigurowania peceta. Oferuje cenne informacje systemowe. Znajdziesz je w menu Power | Hardware Monitor, Main, Main | Additional System Information, Advanced | Hardware Monitoring, Hardware Monitor, HW Monitor i PC Health.

21. CPU Temperature

Zadanie Podaje temperaturę procesora.
Zalecane ustawienie brak

Właściwa temperatura zależy od modelu procesora. Zasadniczo nie powinna przekraczać 70 stopni Celsjusza. Optymalny poziom leży w zakresie od 60 do 65 stopni. Przy zbytnim nagrzewaniu się układu należy zadbać o lepsze chłodzenie, aby zapewnić stabilną pracę systemu i nie zmniejszać żywotności procesora.

22. System Temperature

W razie częstych zawieszeń przyda ci się możliwość kontrolowania bieżącej temperatury i innych parametrów roboczych procesora (punkt 22).

Zadanie Podaje temperaturę komputera.
Zalecane ustawienie brak

W tym polu znajdziesz temperaturę panującą wewnątrz obudowy peceta. Nie powinna przekraczać 40 stopni. Inne nazwy parametru to MP Temperature i Zone 1/2 Temperature.

Zworki

Niektóre opcje BIOS-ów (zależnie od wersji) oferują parametry dostępne dopiero po przestawieniu określonej zworki. Szczegółowe informacje znajdziesz w instrukcji obsługi płyty głównej.

23. Clear All Passwords

Zadanie Usuwa hasła.
Zalecane ustawienie Cancel

Skorzystaj z tej funkcji, gdy zapomnisz hasła BIOS-u. Znajdziesz ją w menu Maintenance, które odblokowuje się, przestawiając zworkę BIOS Setup Configurations Settings z pozycji Normal (styki 1-2) na pozycję Configure (styki 2-3) - sprawdź w instrukcji płyty.

Chłodzenie

W menu PC Health Status lub Power | Hardware Monitor znajdziesz funkcje informujące o przegrzaniu komputera.

24. CPU Warning Temperature

Zadanie Ostrzega przed przegrzaniem.
Zalecane ustawienie 60 do 65 stopni

Ustaw dopuszczalną temperaturę procesora. O jej przekroczeniu BIOS ostrzeże cię sygnałem akustycznym.

25. CPU Fan Fail Warning

Zadanie Ostrzega przed przegrzaniem
Zalecane ustawienie Enabled

Większości procesorów szkodzą nawet krótkie przerwy w działaniu wentylatora. Tylko Pentium 4 i Athlon 64 redukują swoją częstotliwość w razie nadmiernego nagrzania. Jeśli włączysz tę funkcję, BIOS zakomunikuje ewentualną awarię sygnałem akustycznym. W przypadku wolno obracających się wentylatorów należy ustawić opcję Disabled, aby zapobiec fałszywym alarmom.

Dyski i napędy

Konfiguracja napędów znajduje się zazwyczaj w menu Advanced | IDE Configuration, Advanced | Drive Configuration, Standard CMOS Features, Integrated Peripherals, Integrated Peripherals | OnChip IDE Device lub Main.

26. Primary Master

Zadanie Konfiguruje napęd.
Zalecane ustawienie Auto

To pole określa typ napędu (twardy dysk, napęd CD-ROM lub ZIP) podłączonego jako nadrzędny do głównego kanału IDE. W niektórych BIOS-ach trzeba przejść do podmenu i wybrać napęd w polu Type. Warto pozostać przy automatycznym wykrywaniu parametrów. Pola dla pozostałych kanałów noszą nazwy Primary Slave, Secondary Master i Secondary Slave. Jeśli do danego kanału nie jest podłączony żaden napęd, ustaw w nim opcję None, a skrócisz czas uruchamiania systemu.

27. Primary Master UDMA

Zadanie Przyspiesza dysk.
Zalecane ustawienie Enabled lub Auto

Tym parametrem umożliwisz twardemu dyskowi pracę w szybkim trybie Ultra-DMA. Analogicznych ustawień można dokonać dla wszystkich podłączonych dysków. Inne nazwy parametru to Primary Master DMA Mode i Primary Master Ultra DMA.

28. Primary Master UDMA

Zadanie Konfiguruje napędy
Zalecane ustawienie Enhanced lub Native

Jeśli płyta główna oferuje interfejs Serial ATA i korzystasz z Windows 2000 lub XP, możesz podłączyć więcej niż cztery napędy. Wybierz w tym celu opcję Enhanced lub Native. W Windows 95/98/Me/NT4 należy ustawić opcję Compatible lub Legacy. Wyboru kanałów dokonasz w polu o nazwie Legacy IDE Channels, IDE Port Settings lub podobnej.

29. Primary IDE

Zadanie Konfiguruje napędy.
Zalecane ustawienie Enabled

Pozostaw opcję zalecaną przez BIOS. Główny kanał EIDE musi być aktywny, bo jest podłączony do niego twardy dysk z partycją C:.

Wieloprocesorowość

Dysponując komputerem z więcej niż jednym procesorem, musisz dokonać ustawień w menu Bios Features Setup lub Power.

30. MPS Version

Zadanie Koordynuje procesory.
Zalecane ustawienie 1.4

Parametr ten służy w starszych płytach wieloprocesorowych do wybierania wersji standardu, za pomocą którego system operacyjny zarządza procesorami. Wybierz opcję 1.4, a w razie problemów z uruchamianiem Windows NT4 opcję 1.1. Alternatywna nazwa parametru to MPS Revision.

Sieci

Większość nowych płyt głównych dysponuje gniazdem sieciowym. Skonfiguruj je w menu Advanced | Chipset i Integrated Peripherals (funkcja wybudzania ze stanu spoczynku w menu Power lub Power Management Setup).

31. Onboard LAN

Zadanie Włącza kontroler sieciowy.
Zalecane ustawienie Enabled

Opcję Disabled ustaw, jeśli masz oddzielną kartę sieciową PCI i nie chcesz korzystać z wewnętrznego kontrolera w postaci układu na płycie głównej. Po ustawieniu opcji Enabled pojawia się zazwyczaj kolejna - Onboard LAN Boot ROM. Pozwala zdalnie uruchamiać system za pośrednictwem sieci.

32. Wake on LAN

Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania.
Zalecane ustawienie Disabled

Większość użytkowników nie pracuje w sieci, więc niepotrzebna im funkcja do przywracania systemu ze stanu oczekiwania. Starsze karty wymagają specjalnego kabla Wake-on-LAN, który łączy je z płytą główną. Nowsze, działające zgodnie ze specyfikacją 2.2 lub nowszą, nie potrzebują dodatkowego kabla. W ich przypadku stosowny parametr BIOS-u to Wake Up on PME lub Wake-Up by PCI Card.

Płyta główna

Wewnętrzne podzespoły na płycie głównej, takie jak układy modemowe i dźwiękowe, a także kontrolery sieciowe czy FireWire, konfiguruje się w menu Advanced | Chip Configuration, Advanced I/O Device Configuration, Integrated Peripherals lub Integrated Peripherals | Set Super I/O.

33. Onboard PCI IDE

Zadanie Zwalnia przerwania.
Zalecane ustawienie Disabled w niepotrzebnym kanale

Jeśli dysponujesz tylko dwoma napędami, które są podłączone jako nadrzędny i podrzędny do pierwszego kanału IDE, możesz wyłączyć drugi kanał (zazwyczaj nazywa się Secondary IDE).

Dzięki temu zwolnisz przerwanie IRQ 15 i nie będziesz musiał borykać się ze współdzieleniem przerwań.

34. AC97 Audio, AC97 Modem

Wiele płyt głównych dysponuje modemem i układem dźwiękowym. Jeśli masz je w postaci kart PCI, wyłącz wewnętrzne rozwiązanie (punkt 34).

Zadanie Sterują układem modemowym i dźwiękowym.
Zalecane ustawienie Auto

Prawie wszystkie płyty główne z kontrolerem AC97 dysponują funkcjami karty dźwiękowej i modemu. Jeśli nie są ci potrzebne, ustaw opcję Disabled.

Przy zalecanej opcji Auto BIOS sprawdza, czy komputer jest wyposażony w oddzielny modem czy kartę dźwiękową PCI. Inne nazwy parametru to Onboard Audio i Onboard Modem.

Magistrala PCI

Karty dźwiękowe, telewizyjne i sieciowe dokonują transmisji danych poprzez szynę PCI. Aby zapobiec zatorom, muszą trzymać się określonych reguł. Niektóre z nich definiuje się w menu Advanced | PCI Configuration i PnP/PCI Configuration.

35. PCI Latency Timer

Zadanie Zwiększa wydajność szyny PCI.
Zalecane ustawienie Domyślne

Zegar Latency Timer określa, jak długo karta PCI może zajmować szynę. Wyższa wartość poprawia przepustowość karty, która w danej chwili przesyła dane, lecz oznacza dłuższe oczekiwanie dla pozostałych kart. W razie niepożądanych przerw podczas odtwarzania materiału dźwiękowego lub filmów DVD ustaw wyższą wartość od domyślnej. Inne nazwy parametru to Onboard Audio i Onboard Modem.

36. Delayed Transaction

Zadanie Zwalnia szynę PCI.
Zalecane ustawienie Enabled

Podczas komunikowania się karty z wolniejszym podzespołem szyna PCI jest zablokowana dla innych urządzeń. Jeśli ustawisz opcję Enabled, chipset będzie buforować dane przeznaczone do transmisji, aby szybciej zwalniać magistralę. W przypadku płyt z mostkiem południowym VIA 686 B musisz wybrać opcję Disabled. W przeciwnym razie błąd w chipsecie może doprowadzać do utraty danych.

Szybki start

Aby uruchamiać system szybciej, możesz pominąć gruntowne testowanie pamięci roboczej. Stosowną opcję znajdziesz w menu Boot lub Advanced Bios Features.

37. Quick Boot

Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.
Zalecane ustawienie Enabled

Gruntowne testy pamięci zaleca się dokonywać tylko w przypadku zainstalowania nowych modułów RAM. Na co dzień wystarcza pobieżny test uaktywniany opcją Enabled. Alternatywna nazwa parametru to Quick Power on Self Test.

Zasoby

Podziału zasobów (przerwań IRQ czy kanałów DMA) dokonuje się w menu PNP/PCI Configuration, Advanced | PCI Configuration lub Advanced Bios Features.

38. APIC Mode

Zadanie Zarządza zasobami.
Zalecane ustawienie Enabled

Podzespoły sprzętowe zgłaszają systemowi operacyjnemu swą aktywność za pośrednictwem przerwań. Zwykły moduł PIC (Programmable Interrupt Controller) zarządza maksymalnie 15 liniami, a nowszy APIC (Advanced PIC) 24 liniami przerwań. Zmiany powyższego ustawienia dokonuje się wyłącznie przed instalowaniem systemu operacyjnego. W przeciwnym razie system musi wymieniać liczne sterowniki, co bywa przyczyną niepotrzebnych problemów. Alternatywna nazwa parametru to Interrupt Mode (opcja nazywa się APIC).

39. PCI Slot 1 IRQ

Zadanie Rozwiązuje konflikty zasobów.
Zalecane ustawienie Auto

Zazwyczaj nie ma problemów ze współdzieleniem przerwania przez dwa podzespoły PCI. Gdy zaistnieje taka sytuacja, trzeba przydzielić określonym gniazdom (slotom) stałe przerwania. Nie jest to możliwe w komputerach ze standardem ACPI (patrz punkt 14), gdzie kontrolę nad przerwaniami przejmuje Windows. Ponadto gniazda nie mogą być połączone linią INT (sprawdź w instrukcji). Alternatywna nazwa parametru to Slot 1 IRQ.

40. Set IRQ to PCI or ISA

Zadanie Przypisuje przerwanie karcie ISA.
Zalecane ustawienie Auto

Karty ISA nie potrafią współdzielić przerwań. W tym polu przypisuje im się stałe przerwanie.

Alternatywna nazwa parametru to IRQ 1 Reserved.

Porty

Za pośrednictwem portów dane trafiają do urządzeń peryferyjnych takich, jak klawiatura, monitor, drukarka, skaner i modem. Niewłaściwie skonfigurowane mogą zmniejszać wydajność transmisji danych. Dlatego zadbaj o poprawny dobór opcji w menu Integrated Peripherals lub Chipset Features.

41. Serial Port 1/2

Zadanie Wyłączają porty szeregowe.
Zalecane ustawienie Disabled

Obecnie rzadko spotyka się podzespoły podłączane do portu szeregowego. Jeśli nie masz urządzeń tego typu, wyłącz porty, aby zwolnić przerwania (IRQ 4 w porcie COM 1 i IRQ 3 w COM 2). Gdy będą potrzebne, przydziel ponownie te same adresy (3FG dla COM 1 i 2FG dla COM 2).

42. UART Mode

Zadanie Wyłącza transmisję podczerwoną.
Zalecane ustawienie Disabled

To pole pojawia się zazwyczaj po uaktywnieniu portu COM 2 (patrz punkt 41). Jeśli chcesz korzystać z transmisji podczerwonej, ustaw tu prędkość transmisji (sprawdź w instrukcji). Jeżeli chcesz używać interfejsu COM 2 do transmisji szeregowej, wybierz opcję Disabled. W niektórych BIOS-ach pole to nosi nazwę UART2, w innych transmisji podczerwonej jest przydzielony oddzielny parametr.

43. Parallel Port

Zadanie Wyłącza port równoległy.
Zalecane ustawienie Disabled

Już od trzech lat większość drukarek podłącza się przez port USB. Jeśli masz taki model, wyłącz port równoległy (opcja Disabled). W przeciwnym razie wybierz Auto i ustaw tryb transmisji w podmenu Port Mode.

Do wyboru jest EPP (ok. 3 MB/s), ECP (uzyskuje podobną wydajność, lecz zajmuje przerwanie) i SPP (120 KB/s). Alternatywna nazwa parametru to Onboard Parallel Port.

Klawiatura

Większość klawiatur podłącza się do gniazda PS/2, które BIOS wykrywa automatycznie. Tylko modele USB wymagają skonfigurowania (menu Integrated Peripherals).

44. USB Keyboard Support

Zadanie Uaktywnia klawiaturę USB.
Zalecane ustawienie Enabled

Chcąc korzystać z klawiatury USB, musisz ustawić opcję Enabled w polu USB-Controller lub w powyższym.

USB

USB (Universal Serial Bus) stał się popularnym interfejsem do podłączania urządzeń peryferyjnych. Ustawienia USB znajdziesz w menu Integrated Peripherals lub Advanced.

45. OnChip USB Controller

Zadanie Włącza porty USB.
Zalecane ustawienie Enabled

Ustaw opcję Enabled, aby korzystać ze sprzętu USB. W przeciwnym razie po podłączeniu urządzenie nie zostanie wykryte i obarczysz winą przypuszczalnie kabel, sterownik lub sam sprzęt. Alternatywna nazwa parametru to USB Controller.

46. USB Legacy Support

Jeżeli chcesz korzystać z klawiatury i myszy USB w DOS-ie, musisz ustawić opcję Enabledw stosownym polu (punkt 46).

Zadanie Włącza porty USB w DOS-ie.
Zalecane ustawienie Enabled

Jeśli podłączyłeś do peceta mysz lub klawiaturę USB, ustaw opcję Enabled, aby korzystać z nich w DOS-ie (i w BIOS-ie). Alternatywna nazwa parametru to Legacy USB Support.

47. USB Mouse/Storage Support

Zadanie Włącza porty USB w DOS-ie.
Zalecane ustawienie Enabled

Wybierz opcję Enabled, aby mieć dostęp do myszy i dysków USB również w środowisku DOS. Korzystając wyłącznie z Windows, możesz ustawić opcję Disabled.

Ochrona antywirusowa

Zabezpieczenie antywirusowe z poziomu BIOS-u jest dobrym uzupełnieniem skutecznego programu antywirusowego. Znajdziesz je w menu Advanced BIOS Setup, Advanced BIOS Features lub Standard CMOS Features.

48. Boot Sector Virus Protection

Zadanie Chroni przed wirusami.
Zalecane ustawienie Enabled

Włączając tę funkcję, zablokujesz wirusy próbujące manipulować sektorem startowym i tablicą partycji twardego dysku. Aby uniknąć problemów z zainstalowaniem Windows, uaktywnij ją dopiero po zakończeniu czynności instalacyjnych. Inne nazwy parametru to Antivirus Protection i Virus Warning.

Stan wstrzymania

Karty sieciowe, nadchodząca poczta i faksy mogą przełączać pecet ze stanu wstrzymania w stan pełnej gotowości. Wystarczy dokonać ustawień w menu Power, Power Management Features, Integrated Peripherals lub Power Management Setup.

49. USB Device Wakeup From S3

Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania.
Zalecane ustawienie Enabled

Ustaw opcję Enabled, aby powracać ze stanu wstrzymania (S3, Suspend to RAM) do pełnej gotowości za pomocą urządzenia USB (np. myszy). Niektóre BIOS-y oferują porównywalną funkcję wyłącznie dla klawiatury - USB KB Wake-Up S3.

50. Set Wakeup Events

Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania.
Zalecane ustawienie Zależnie od potrzeb

Wciśnij [Enter], aby przywołać podmenu z wyborem funkcji - Resume on Mouse (przywracanie myszą), Resume on Modem (przywracanie modemem) lub Resume on KBC (przywracanie klawiaturą). Ustaw Enabled przy wybranym urządzeniu. W przypadku klawiatury możesz podać klawisze (pole Wake-Up Key) lub hasło (pole Wake-Up Password), które posłuży do uruchamiania systemu.

W niektórych BIOS-ach ten parametr nosi nazwę POWER ON Function i zawiera podmenu Hot Key Power ON lub KB Power On Password. Przy modemie jest dostępna funkcja Power On by Ring.

51. Resume By Alarm

Zadanie Przywraca system ze stanu wstrzymania.
Zalecane ustawienie Zależnie od potrzeb

Ten parametr pozwala uruchamiać system w określonym dniu i godzinie. Gdy ustawisz opcję Enabled, pojawi się podmenu - podaj w nim żądaną datę i godzinę.

Prawa dostępu

Hasła chronią system i BIOS przed niepożądanymi gośćmi. Uaktywnisz je w polach Set Supervisor Password i Set User Password.

52. Supervisor / User Password

Zadanie Zabezpiecza komputer.
Zalecane ustawienie Dowolne hasło

Hasło Supervisor Password daje dostęp do BIOS-u i systemu operacyjnego, User Password umożliwia zazwyczaj tylko uruchomienie systemu. Aby usunąć hasło, przejdź do danego pola i wciśnij [Enter].

53. Password Check

Zadanie Zabezpiecza komputer.
Zalecane ustawienie System

Jeśli BIOS oferuje tylko jedno zabezpieczenie hasłowe, ten parametr określa jego zakres. Setup blokuje dostęp do BIOS-u, System uruchomienie systemu operacyjnego.

1

---