Onomastyka
Onomastyka (grec. ónM
ma  imię ) to dział nauki poświęcony nazwom (imionom) własnym, zajmujący się ich
genezą, ewolucją, budową (strukturą słowotwórczą), klasyfikacją oraz ich związkami z kulturą.
Różnica między n. pospolitymi a n. własnymi polega na odmiennej funkcji komunikacyjnej. Nazwy własne
powstały w procesie komunikowania się ludzi (w konkretnych wspólnotach), w celu wyodrębnienia jakiegoś
obiektu (góry, lasu). Im większa wspólnota, tym większa ich funkcja i bardziej rozbudowane nazwy własne.
Podstawowe funkcje nazw własnych: f. indywidualizująca.
Onomastyka rozwinęła się w II poł. XIX wieku, wraz z ogólnym rozwojem językoznawstwa porównawczego.
Twórcą onomastyki słowiańskiej był Franciszek Miklosi%0ń (Miklosich), jego polskimi kontynuatorami byli: Jan
Karłowicz, Jan Rozwadowski, Mikołaj Rudnicki, Witold Taszycki, Stanisław Rospond.
Właściwości nazw własnych (podstawowe różnice między wyrazami pospolitymi a nawami własnymi):
1. brak znaczenia (gdy wyraz pospolity staje się nazwą własną, traci swe znaczenie słownikowe, zyskuje
kontekstowe), np. nazwiska: Wilk, BÄ…ba.
2. możliwość występowania zarówno w funkcji wyrazów pospolitych, jak i nazw własnych (Dolina,
Kozioł).
3. często inna odmiana (niż odpowiadającego jej wyrazu pospolitego): kozioł:kozła ale Kozioł:Kozioła
(dopuszczalne również Kozła),
4. nieprzekładalność (niemal bezwyjątkowa w nazwach starszych): Londyn, Paryż, Warszawa. Wyjątki:
Stany Zjednoczone, Czarnogóra.
Działy onomastyki
Antroponimia, antroponomastyka (grec antropos  człowiek )  zajmuje się n. osobowymi ludzi:
- imionami, nazwiskami, przezwiskami, przydomkami;
- nazwami mieszkańców osad (wsi, miast), n. plemiennymi, narodowości;
- nazwami herbów i zawołań.
Toponimia, toponomostyka (grec. tópos  miejsce )  zajmuje się n. miejsc:
- n. obiektów zamieszkanych (ojkonimy < grec. oikos  mieszkanie ), tj. wszelkich osad, wsi, miast
ludzkich;
- n. państw i krajów;
- n. obiektów niezamieszkanych (anojkonimy), tj. n. obiektów terenowych, jak pola, łąki, lasy, pagórki,
doły, drogi, stawy czy potoki zaliczane do obiektów lądowych i wodnych.
W innym podziale wyróżnia się takie zbiory, jak: nazwy miejscowe (toponimy właściwe), nazwy terenowe
(mikrotoponimy), nazewnictwo miejskie (urbanonimy), tj. n. dzielnic, osiedli, ulic, placów, parków, skwerów,
rond czy przystanków.
Oronimia (grec. óros  góra )  dział toponimii zajmujący się przede wszystkim nazwami gór.
Hydronimia (grec. hydor  woda )  dział toponimii toponimii zajmujący się nazwami wód: rzek, jezior, mórz (nie
oceanów).
Etnonimia (grec. éthnos 'lud')  dziaÅ‚ onomastyki (toponimii) zajmujÄ…cy siÄ™ nazwami plemion, narodów.
Choronimia (grec. chora  kraj ) dział onomastyki (toponimii) zajmujący się nazwami regionów, części świata.
Niekiedy wyróżnia się jeszcze takie poddziały, jak: speleonimy (nazwy jaskiń), dendronimy (nazwy drzew).
Inne typy onomastyki to: zoonimy (n. zwierząt), fitonimy (n. roślin), chrematonimy (< grec. chrema,
chrematos  rzecz, przedmiot ) to nazwy własne wytworów kultury ludzkiej, (np. statków, teatrów, pojazdów,
tytuły utworów literackich, plastycznych, filmów, czasopism, lokali, zespołów muzycznych itp.)
Klasyfikacji nazw miejscowych dokonuje się na podstawie różnych kryteriów, w Polsce powszechnie znane są
dwie główne klasyfikacje (por. tabela z zajęć, umieszczona również poniżej):
1. semantyczna (Witolda Taszyckiego 1946 r., póz
niej modyfikowana)
2. strukturalno-gramatyczna (Stanisława Rosponda 1957 r.)
SEMANTYCZNA KLASYFIKACJA NAZW MIEJSCOWYCH
(z elementami klasyfikacji formalnej, czyli z charakterystykÄ… budowy nazw)
Wśród nazw miejscowych wyróżnia się dwie grupy:
A. Nazwy miejscowe będące od początku nazwami miejscowości (nazwy topograficzne, dzierżawcze,
kulturalne, relacyjne/ zdrobniałe);
B. Nazwy miejscowe będące początkowo nazwami ludzi, wtórnie nazwami miejscowości (nazwy
etniczne, patronimiczne, służebne, rodowe; ZAWSZE WYST
PUJ
CE W LICZIE MNOGIEJ).
A. Nazwy miejscowe będące zawsze nazwami miejscowości
NAZWY TOPOGRAFICZNE
Jedna z najliczniejszych, a jednocześnie najmniej sformalizowanych kategorii nazw (tworzona za pomocą wielu
sufiksów). Powstawały w różnych okresach, według Franciszka Bujaka, stanowią najbardziej pierwotny typ nazw
osadniczych, poprzedzają wszystkie inne. Motywacje nazwotwórcze związane są z rzeczywistością
topograficznÄ…, odnoszÄ… siÄ™ do:
- fizjografii terenu (Bagno, Jama, Górki, Lędy 'licha ziemia')
- świata roślinnego (Dąbrowa, Grabina)
- świata zwierzęcego (Wilki, Lisy, Niedz
wiadna, Jastrzębie)
- skojarzeń metaforycznych (A
opatno, A
awy).
Nazwy te powstajÄ… w wyniku tzw.:
- derywacji semantycznej, tj. przeniesienia wyrazu pospolitego do funkcji nazwy miejscowej, tzw. nazwy
prymarne (Góra, Dąbrowa),
- derywacji słowotwórczej, tzw. nazwy sekundarne (Górsko, Górzno, Górzyca),
- złożeń, np. nazwy: Białobrzegi, Górki Wielkie.
NAZWY KULTUROWE
Pod wieloma względami bliskie nazwom topograficznym, nie należy ich jednak utożsamiać. Nazwy kulturowe są
zwykle młodsze niż nazwy topograficzne. Ich motywacją jest pojawienie się konkretnych wytworów kulturowych
 materialnych lub pełniących funkcje społeczne i religijne.
Nazwy kulturalne powstały od wyrazów odnoszących się do rezultatów działalności człowieka związanych z:
- kulturą materialną, tj. gospodarką rolną, leśną, hodowlaną, z budownictwem wiejskim, drogami,
mostami, rybołówstwem, np.: Poręba, Nowina, Gródek, Kuz
nica, Chałupki, Przewłoka, Zgolerzec,
- kulturą społeczną i duchową, np.: Opole (daw. wspólnota terytorialna), Wola, Targowiska, Środa.
Są bardzo zróżnicowane pod względem budowy. Obejmuje nazwy:
 prymarne (powstałe w wyniku derywacji semantycznej, np. Poręba),
 sekundarne  derywowane, na ogół za pomocą takich samych sufiksów jak nazwy topograficzne, np.
Karczmiska, Wolica, Młynówka).
Liczba nazw kulturowych narastała w ciągu wieków, wraz z rozwojem kultury materialnej i duchowej.
NAZWY DZIERŻAWCZE
Początkowo powstawały jako nazwy osad  odzwierciedlały stosunki własnościowe, w chwili powstania
oznaczały  miejscowość będącą własnością jakiegoś człowieka , kryły informację, kto pierwszy był posiadaczem
danego miejsca itp.
Pierwotnie nazwy dzierżawcze były przymiotnikami dzierżawczymi w odmianie prostej, tworzone od imienia,
przezwiska, nazwiska, za pomocą formantów (zatem zawsze będą to nazwy sekundarne, sufiksalne):
*-jL, -ja, -je (należą do najstarszej warstwy nazw miejscowych, od XIV wieku są typem
nieproduktywnym),
-ów (z *-ovJ), -owa, -owo w północnej Polsce  Wlkp. Pomorze, i Maz. ten formant dzierżawczy
występował w wariancie obocznym  -ew,  -ewa, - ewo !!!! po miękkich tematach),
-in, -ina -ino (Marysin, Zosin).
Uwaga: formanty -ów, -owa, -owo i -in, -ina, -ino tworzą niekiedy również nazwy
topograficzne (np. Grabów, Głogów, Sosnów, Grabina, Kalina)
Jak wszystkie przymiotniki, wchodziły w związki zgody z określanym rzeczownikami. Przymiotniki dzierżawcze
i rzeczowniki typu gród, wola, pola tworzyły pierwotnie tzw. nazwy dwuczłonowe.
gród Poznana = Poznan + jL gród = Poznań (gród) z czasem wyraz określany gród opuszczano
gród Sierada = S%1łrad + jL gród = Sieradz gród (*dj w jęz. pol. > dz)
osada Częstocha = Częstoch + owa osada = Częstochowa
osada Warsza = Warsz + ewa osada (Polska płn!, [a
] jest głoską historycznie miękką), póz
niej Warszawa
pole Karola = Karol + ino pole = Karolino
pole Wejhera = Wejher + owo pole = Wejherowo
gród Kraka = Krak + ovJ gród = Kraków
gród Zofii = Zos + inJ = Zosin
Nazwy dzierżawcze występują na całym polskim obszarze, ich liczba wzrasta ku północy. Najliczniejsze w
Wielkopolsce i na Pomorzu. Obecnie w Polsce najwięcej jest nazw dzierżawczych rodzaju męskiego, tworzonych
formantami -ów, -in w Polsce południowej oraz nazw rodzaju nijakiego na -owo // -ewo, -ino w Polsce północnej.
Nazw rodzaju żeńskiego jest niewiele.
NAZWY ZDROBNIAA
E i RELACYJNE
Nazwy zdrobniałe i relacyjne powstają na podstawie już istniejących nazw lub przenoszenia nazw z jednych
obiektów na inne. Punktem odniesienia dla tych nazw jest wyłącznie fakt językowy, czyli istniejąca wcześniej
nazwa.
Typy nazw w tej grupie:
- nazwy zdrobniałe: Strzelczyki (koło wsi Strzelce), Rakowiec (koło Rakowa),
- nazwy przenisione: Wisła, Wisełka (od rzeki Wisła),
- nazwy lokalizujÄ…ce: Podmogilno, Zaodrze,
- nazwy pamiÄ…tkowe: Grunwald (jako dzielnica Poznania), Warszawa w USA, Betlejem w Polsce.
Typ nazw relacyjnych staje się częstszy w miarę rozwoju nazewnictwa.
Uwaga! Nazwy relacyjne często pojawiają się, gdy nazwy wsi tworzone są od nazw rzecznych lub
odwrotnie (czasem tylko historia wsi i regionu wskazuje na to, która z nazw była pierwsza), np.: Biała
(wieś) > Bielica (rzeka), Mienia (rzeka) > Mińsk (miasto), Pszczyna < rzeka Polszczyna, czyli błyszcząca.
B. Nazwy miejscowe będące początkowo nazwami ludzi, wtórnie n. miejscowości
UWAGA: ZAWSZE WYST
PUJ
W LICZIE MNOGIEJ !!!
NAZWY ETNICZNE
Pierwotnie były to nazwy gromad ludzkich. Do nazw etnicznych zalicza się:
- pierwotne nazwy etniczne i plemienne, np. Niemcy,Prusy, Mazowszany, Pomorzany,
- pierwotne nazwy mieszkańców: Zagórzanie, Podlesianie,
- nazwy grup ludzi powstałych od nazw wsi, miast: Kaliszany, Raciborzany,
- nazwy grup ludzi powstałych od nazw gór, rzek, jezior: Pobużany, Wiercany, Bialowieżycy,
- nazwy grup ludzi powstałych od apelatywów topograficznych: Górzany, Jeziorany, Wysoczany.
Nazwy etniczne nie tworzą spoistej grupy zarówno pod względem znaczeniowym i formalnym. Mogą powstawać
w wyniku derywacji semantycznej, np. Niemcy bÄ…dz
za pomocą formantów, najczęściej -any (-anie) i -ice/-ycy.
Nazwy etniczne występują przede wszystkim w Polsce środkowej i południowej oraz na skrawku północno-
wschodnim.
NAZWY PATRONIMICZNE
Pierwotnie były to nazwy rodzin, tj. potomków, podwładnych jakiegoś patrona (np. w Bulli gniez
nieńskiej:
Goszczonowicy, Jurzewicy, Radlicy, Trzeblewicy).
Tworzone za pomocą bardzo charakterystycznego formantu patronimicznego  itj- (-tj- w jęz. pol. > c, w jęz.
wsch. słow. > %0ń), por. dziedzic, bożyc, księżyc, Parkoszowic.
Brukała > jego syn: Brukalic > jego potomkowie: Brukalicy > miejscowość, w której zamieszkują > Brukalice
Biskup > Biskupic > Biskupicy (pierw.  ludzie biskupa ) > Biskupice
Mysł > Mysłowic > Mysłowicy > Mysłowice
Gierałt (< Gerhard) > Gierałtowic > Gierałtowicy > Gierałtowice
Nazwy patronimiczne pojawiły się w pierwszej fazie stałego osadnictwa słowiańskiego (ok. XII w.) zasadniczo w
Polsce południowo-zachodniej. Najwięcej nazw tego typu pojawia się w Małopolsce i na Śląsku, a więc na
obszarach o urodzajnych glebach. Brak ich na terenach górskich, rzadkie są na Pogórzu i na obszarach silnie
zalesionych. Historycy dostrzegają związek między powstawaniem nazw patronimicznych a tą fazą osadnictwa
słowiańskiego, w której poszukiwano żyznych gleb pod uprawę.
Nazwy patronimiczne należą do najstarszej warstwy, odpowiadającą pierwotnemu osadnictwu
słowiańskiemu. Jednak również w okresach póz
niejszych tworzono nazwy tego typu, np. od imion i godności
chrześcijańskich: Michałowicy, Biskupicy, imion niemieckich Gotardowice od Gothard.
Również we współczesnym nazewnictwie pojawia się tendencja do powielania popularnego modelu na -ice,
-owice (np. Bierutowice, które jednak należy uznać raczej za nazwę pamiątkową, nie patronimiczną).
NAZWY SA
UŻEBNE
Nazwy te określają zajęcia dawnych mieszkańców osad. Powstały w wyniku bezpośredniego przeniesienia nazw
grup ludzi na nazwy miejscowe. Potwierdzają istnienie ok. 40 zawodów służebnych w średniowieczu: m.in.
- rzemieślników (bednarzy, siodlarzy itp.): Bednary, Siodlary, Złotniki,
- służby dworskiej (komorników, kucharzy, łagiewników): Komorniki, Kuchary, A
agiewniki (wyrabiajÄ…cy
w łagwiach słód i piwo; łagiew  beczka ), Piekary, Psary,
- służby zajmującej się hodowlą: Skotniki (skot  bydło ), Konarze, Świniary,
- służby pomagającej w polowaniach (bobrownicy, sokolnicy): Bobrowniki, Sokolniki,
- ludności trudniącej się pszczelarstwem: Bartniki,
- zajmującej się połowem ryb: Rybaki, Rybitwy (rybitw  stp. nazwa rybaka)
Nazwy zawodów tworzono za pomocą przyr. -nik, -ar, stąd nazwy służebne kończą się na -ary, -niki, -arze.
Nazwy służebne  podobnie jak patronimiczne  należą do najstarszej warstwy słowiańskiego nazewnictwa
miejscowego. Są związane z organizacją gospodarczą państwa wczesnopiastowskiego, która polegała na
odpowiednich świadczeniach na rzecz dworu wykonywanych przez grupy ludzi służebnych. W Polsce nazwy
służebne występują najczęściej w Małopolsce i na Śląsku (rzadziej w zachodniej Wielkopolsce i na Mazowszu -
tu pojawiają się w części nadwiślańskiej i nadbużańskiej; brak nazw tego typu na Pomorzu). Rozmieszczenie
nazw służebnych potwierdza ich związek genetyczny z najstarszymi ośrodkami władzy państwowej.
NAZWY RODOWE
Początkowo były to nazwy mieszkańców pewnej osady, ich podstawą są zbiorowe nazwy osobowe (tj. imiona
lub przezwiska, zawołania) używane przez członków danego rodu (pierwotnie odnosiły się do małych wsi i
związane były z osadnictwem rodzinnym uboższej szlachty). Powstały w wyniku przeniesienia nazwy grupy na
nazwÄ™ osady.
Nazwy rodowe:
- od przezwisk dwuczłonowych (np. Rzepogłowy, Czołomyje, Koziebrody, Niemyje),
- od przezwisk jednoczłonowych (np. Marki, Wronki, Bielasy, Gołoty, Długosze, Mordy),
Stara nazwa rodowa wsi  wraz z podziałem gruntów na działy cząstkowe  zaczyna wchodzić w skład licznych
nazw podwójnych, w których druga część powiela ten sam model, lecz od innej nazwy zbiorowej (stan
charakterystyczny dla Mazowsza w XVI w.). Stąd na Mazowszu często spotyka się całe serie nazw rodowych
podwójnych, np: Romany-Bobry, Romany-Janki, Romany-Misze, Romany-Powije, Romany-Wszebory. W
Małopolsce ten typ nazw pojawił się po XVI w. Kolejna fala nazw rodowych pojawiła się w wieku XIX-XX,
zwłaszcza na Podkarpaciu i w Puszczy Kurpiowskiej jako rezultat osadnictwa chłopskiego.
Najwięcej nazw rodowych jest na Mazowszu i Podlasiu, następnie w Wielkopolsce. Na dalszych miejscach
znajdują się Małopolska i Pomorze. Najmniej nazw rodowych jest na Śląsku.
Nazwy rodowe a nazwy patronimiczne
Nazwy rodowe łączyły się z tzw.  gorszymi podstawami antroponimicznymi. Nazwy patronimiczne
powstawały od  lepszych nazw osobowych (pełnych imion słowiańskich lub spieszczeń), nazwy rodowe
tworzone od imion szlachetnych stanowią zdecydowaną mniejszość (powstawały głównie od przezwisk).
NAZWY MIEJSCOWE W Bulli gniez
nieńskiej (analiza nazw miejscowości poświadczonych w tekście):
1. nazwy dzierżawcze:
- utworzone za pomoca przyr.*-jL: Biezkorzyszcz (< imię Biezkorzyst), Bytom ((Sieradz (- utworzone za pomoca przyr. -ja: Chomięża (- utworzone za pomoca przyr. -ów (z *-ovJ): Chrąstow (Wilczkow (- utworzone za pomoca przyr. -owa: Klonowa (ale w stpol. poświadczono nazwę osobową Klon),
- utworzone za pomoca przyr. -owo: Chomętowo (stpol.), Dankowo (Kiebłowo (- utworzone za pomoca pół. wariantu fonetycznego -ewo (z -owo): Dobrylewo ((- utworzone za pomoca przyr. -in (z *-inJ): Bralin (- utworzone za pomoca przyr. -ina (z *-ina): Manina (- utworzone za pomoca przyr. -ino (z *-ino): Chrostolino (A
ysinino ((2. nazwy topograficzne:
- od ukształtowania terenu: Babica (baba - wzniesienie, wolną rzekę), Bachorza (bagno, błoto,
nizina), Chołm (wzniesienie, wzgórze), Dolsko, Gębica (usta, paszcza, jama), Gniez
dzien (gniazdo,
zgniły), Gorzyce, Kalisz (kał - błoto), Lęda (ziemia nieuprawna), A
ęczyca (łąka, obniżenie terenu),
Nakieł (miejsce przy rzece), Ostrow (wyspa), Parzno (para, oparzelisko - nie zamarza zima), Rajsko
(raja - błoto), Ruda, Skrzyn (otok, otwór), Urzut (złom, obwał, grobla),
- od roślinności: Cirno (cierń), Dębnica, Dębsko, Grochowiszcza, Ilmie (ilem - wiąż),
Kobierzyczsko (kobierz - Å‚opian), Leszcznica (leszczyna), A
ekna (być może czes. łekno - lilia
wodna),
- od zwierzÄ…t: Czaple, Przykuna, Tur, Turkowiszcze (tur).
3. kulturowe:
- Opole (jednostka organizacji terytor. ludzi), Rozprza (spór, sprawa sądowa), Sielc (mała osada),
Smolsko (smoła), Solc (sol, sól), Żniejn (żąć), Konieczno (graniczne miejsce),
4. relacyjne:
- Śrzeniawa (rzeka), Podgórze, Zagórze,
5. patronimiczne:
- Goszczonowicy, Jurzewicy, Radlicy, Trzeblewicy, Biskupicy (< Biskup), Bralicy (< Bral),
Domaniewicy (Krol), A
ochowicy (, A
och), Malonowicy (< Malon/Małoń), Miłostowicy (< Miłost), Sędziejewicy (<
Sędziej), Sieprawicy (< Siepraw), Skarbinowicy (< Skarbinowa), Sowicy (< Sowa), Turkowicy (<
Turek), Wzorowicy (< Wzor),
6. etniczne:
- Białowieżycy (< Białowieża), Poddębicy, Zagorzycy,
7. służebne:
- Konarze, Rudnicy (rudnik, ruda), Żyrdnicy (żyrdz
)
ZADANIE:
1. Proszę przeczytać artykuł M. Malec, Nazwy osobowe  ich rodzaje, pochodzenie i funkcje /w:/ Nazwy
własne w jęyzku, kuturze i komunikacji, red. R. Mrózek, s. 47-63 (katalog ruchomy biblioteki IJP).
2. Proszę dokonać analizy semantycznej i formalnej nazwy miejscowości, z której Państwo pochodzą
(ewentualnie dowolnej nazwy miejscowej).
NAZWY MIEJSCOWE, KLASYFIKACJE
Klasyfikacja semantyczna (znaczeniowa) nazw miejscowych
(pierwszą zaproponował Witold Taszycki, 1946 r.)
NAZWY MIEJSCOWE
1.nazwy będące od początku nazwami miejscowości: 2. nazwy będące pierwotnie nazwami ludzi:
a. nazwy topograficzne: a. nazwy etniczne:
[tworzone za pomocą różnych sufiksów: -sko, ica, -ina, -ów, [pierwotnie nazwy gromad ludzkich powstałe na
-owo, -owa, -ina, złożenia i zrosty] podst. ich pochodzenia lub położenia osad;
-nazwa terenu: Chełm, Bagniska, Glinki, Jamnica, najczęściej za pomocą końc.: -any, -icy/-ycy]
Białobrzegi, Górki Wielkie, Ostrów Mazowiecka -nazwy plemienne: Niemcy, Czechy, Pomorzany,
-nazwa roślin: Podsosnów, Dębica, Grabowa, Wiśniowa -nazwy mieszkańców i miejsc: Nadgórzany,
-nazwa fauny: Rybnik, Wilkowo, Bobry, Niedz
wiadna Zalesiany, Białowieżycy, Jeziorany, Górzany,
-nazwy metaforyczne (rzadkie): Siekierki, Widły,
b. nazwy kulturowe (kulturalne): b. nazwy patronimiczne:
[tworzone za pomocą różnych sufiksów: -sko, ica, -ina, ów, [pierwotnie nazwy potomków lub poddanych
owo, owa, -na] człowieka, od którego imienia wzięli nazwę]:
-kultura materialna: Poręba, Mosty, Kuz
nica, Przesieka, -ęta: Janowięta, Wojciechowięta,
Granice, Korczowiska, Majdan Królewski, Zgorzelec, psł. -itj- > -cy, -icy/ -owicy/-ewicy > -ce, -ice,
-kultura społeczna i duchowa: Wola, Kościelec, Środa, -owice: Doktorowce, Michałowice, Biskupice,
Cerkwica, Opole, Piątnica, Ligota, Wola, Mysłowice
c. nazwy dzierżawcze (posesywne): c. nazwy służebne:
[tworzone za pomocą sufiksów od nazw osobowych] [pierwotnie nazwy określające ludność,
-ów, -owa, -owo: Kraków, Wejherowo, Witowa, pochodzące od nazwy zajęcia wykonywanego
/północ: po tematach miękkich lub historycznie miękkich: kolektywnie przez mieszkańców]
-ew, -ewa, -ewo: Tczew, Drwalewo, -zachowane: Konarze, Strzelce, Rybitwy,
-in/-yn, -ina, -ino: Cieszyn, Targoszyna, Karolino -sufiks -ary: Piekary, Kuchary, Åšwiniary, Psary,
-jL, -ja, -je: Radogoszcz, Poznań, Sandomierz, sufiks -niki: Złotniki, Bartniki, Skotniki,
-sko: Lutomirsko,
d. nazwy relacyjne: d. nazwy rodowe:
[powstałe na podstawie nazw istniejących] [utworzone od wspólnego przezwiska,
-nazwy przeniesione (pochodzące np. od rzeki): Pułtusk, zawołania szlacheckiego, przydomka
Wisła, Wiślica, mieszkańców]
-nazwy zdrobniałe (deminutywne): Janówek, Wólka, Bolesty, Bielasy, Gołoty, A
osice, Marki, ZÄ…bki,
Szydłowiec, Romany-Janki,
-nazwy lokalizujÄ…ce: Podmogilno, Zaodrze, Zalas,
-nazwy pamiÄ…tkowe: Grunwald (dzielnica Poznania),
Betlejem, Augustów, Bierutowice
Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna (formalna) nazw miejscowych
(Stanisław Rospond, 1957)
NAZWY MIEJSCOWE
1. nazwy prymarne 2. nazwy sekundarne (wtórne, derywowane 3. nazwy złożone
(niederywowane): za pomocą przyrostków i przedrostków): (dwurdzeniowe):
a. nazwy będące pierwotnie a. twory sufiksalne: Domaradz (miękkość), a. złożenia: Dębogóra,
imonami pospolitymi Głogów, Lutomirsko, Brzozowa, Czarnolas,
(apellativami): Bagno, Niedz
wiedz
,
Most,
b. twory prefiksalne: Podgóra, Zalas, b. zrosty: Białystok,
b. nazwy będące pierwotnie Zanoteć, Babimost,
nazwami osób: Janki, Cygany
c. twory sufiksalno-prefiksalne: Zalesie, c. zestawienia
Nadgórzyce, Zagórze, syntaktyczne: Nowy Dwór,
Ostrów Mazowiecka