Â

WIAT

N

AUKI

Luty 1997 13

N

admierne spo˝ycie alkoholu prowadzi ka˝dego roku do
ponad 100 tys. zgonów w Stanach Zjednoczonych. Jednà

czwartà tej liczby stanowi∏y w 1992 roku wypadki drogowe spo-
wodowane g∏ównie przez pijanych kierowców. Zabójstwa i
samobójstwa zwiàzane z alkoholem wynios∏y odpowiednio
11 i 8%. Nowotwory, których rozwój cz´Êciowo mo˝na przypi-
saç alkoholowi – takie jak rak prze∏yku i krtani – to kolejne 17%.
Oko∏o 9% zgonów nastàpi∏o w wyniku udaru zwiàzanego z nad-
u˝ywaniem alkoholu. W 12 schorzeniach, których g∏ównà przy-
czynà jest alkohol, w roku 1992 odnotowano 18% wszystkich
zwiàzanych z jego nadu˝ywaniem zgonów. Najgroêniejsze
z tych chorób to marskoÊç wàtroby i alkoholizm.

Najbardziej wiarygodne dane dotyczà owych wywo∏ywanych

przez alkohol chorób. UmieralnoÊç w ich wyniku szybko wzra-
sta wraz z osiàganiem wieku Êredniego, a nast´pnie wyraênie
maleje. Dla osoby liczàcej 85 lat ryzyko Êmierci spowodowanej
przez jednà z tych chorób jest szeÊciokrotnie mniejsze ni˝ dla
osoby liczàcej 55–64 lata. M´˝czyêni sà trzykrotnie bardziej za-
gro˝eni ni˝ kobiety, a Murzyni dwa i pó∏ razy bardziej ni˝ biali.

Geoograficzny rozk∏ad umieralnoÊci w wyniku owych 12 scho-

rzeƒ jest cz´Êciowo zgodny z iloÊcià wypijanego alkoholu. Jest
ona wy˝sza od przeci´tnej w stanach po∏udniowo-wschodnich
USA i na niektórych zachodnich obszarach. W Nowym Mek-
syku, Arizonie i na Alasce oraz w wielu okr´gach le˝àcych
w Górach Skalistych i na Wielkich Równinach umieralnoÊç jest
wysoka z powodu znacznego spo˝ycia alkoholu przez Indian.
W po∏udniowych stanach wybrze˝a atlantyckiego Murzyni zna-
czàco przyczyniajà si´ do wysokiego wskaênika umieralnoÊci,
choç wÊród bia∏ych osiàga on tam tak˝e wartoÊç przewy˝szajàcà
przeci´tnà. Jednà z nie wyjaÊnionych dotàd anomalii sà sto-
sunkowo niskie wskaêniki umieralnoÊci z powodu alkoholu
w Kentucky, Tennessee, Alabamie, Missisipi i Luizjanie, gdzie
ci, którzy pijà, pijà du˝o.

W ciàgu ostatnich 150 lat odnotowano co najmniej cztery

okresy wysokiego spo˝ycia alkoholu: oko∏o roku 1840, w la-
tach szeÊçdziesiàtych XIX wieku, w pierwszym dziesi´cioleciu
naszego wieku oraz w latach 1979–1981. Ka˝demu z nich
prawdopodobnie towarzyszy∏ wzrost liczby zgonów zwiàzanych
z nadu˝ywaniem alkoholu, co mo˝na wnosiç z poziomu umie-
ralnoÊci spowodowanej przez marskoÊç wàtroby – wskaênik
ten od poczàtku XX wieku jest wyraênie zwiàzany z wielkoÊcià
spo˝ycia napojów alkoholowych. (Oko∏o 95% przypadków mar-
skoÊci wàtroby jest skutkiem picia.)

WÊród krajów zachodnich Stany Zjednoczone znajdujà si´

nieco poni˝ej Êredniej zarówno pod wzgl´dem spo˝ycia alko-
holu, jak i umieralnoÊci na marskoÊç wàtroby.

Rodger Doyle

MNIEJ NI˚ 15

15 DO 19.9

20 LUB WI¢CEJ

ZGONY NA 100 TYS. OSÓB Z UWZGL¢DNIENIEM WIEKU

èRÓD¸O: National Center for Health Statistics. Dane pochodzà z lat 1979–1992 i dotyczà 12 przyczyn zgonów,
które przypisaç mo˝na nadmiernemu spo˝yciu alkoholu wÊród osób poni˝ej 35 roku ˝ycia.

SPO˚YCIE

ALKOHOLU

PROHIBICJA

UMIERALNOÂå W WYNIKU
MARSKOÂCI WÑTROBY

èRÓD¸O: National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism

1920

1940

1960

LATA

1980

2000

1900

SPO˚YCIE ALKOHOLU W GALONACH

(1 GALON = 3.785 LITRA) ETANOLU NA OSOB¢

WSKAèNIK ZGONÓW NA MARSKOÂå WÑTROBY

NA 100 TYS. OSÓB Z UWZGL¢DNIENIEM WIEKU

2

1

0

25

20

15

10

5

0

RODGER DOYLE

W LICZBACH

Zgony spowodowane przez alkohol