Andrzej Panufnik, kompozytor i dyrygent; ur. 24 września 1914, Warszawa; zm. 27 października 1991, Twic-
kenham. W latach 1932-36 studiował teorię i kompozycję (dyplom z odznaczeniem) u Kazimierza Sikorskiego
w Konserwatorium Warszawskim. W latach 1937-38 odbył studia dyrygenckie pod kierunkiem Feliksa Wein-
gartnera w Wiedniu, które kontynuował w latach 1938-39 w Paryżu u Philippe’a Gauberta. Wojnę i okupację
spędził w Warszawie, gdzie brał udział w legalnych i nielegalnych koncertach w charakterze pianisty (również w
duecie fortepianowym z Witoldem Lutosławskim). Po wojnie, w latach 1945-46, był dyrygentem Orkiestry Fil-
harmonii Krakowskiej, zaś w latach 1946-47 objął funkcję dyrektora Filharmonii Warszawskiej. Dyrygował
gościnnie w Niemczech (z Berliner Philharmoniker), Francji (z paryską l’Orchestre National) i Anglii (z London
Philharmonic Orchestra). W 1950 został wybrany wiceprzewodniczącym Międzynarodowej Rady Muzycznej
UNESCO. W 1953 przewodniczył oficjalnej polskiej delegacji kulturalnej do Chin, gdzie przyjęty został osobi-
ście przez przewodniczącego Mao Ce-tunga.
W okresie powojennym zdobył wiele nagród na konkursach kompozytorskich w Polsce i za granicą: w 1947
otrzymał I nagrodę na Konkursie Kompozytorskim im. Karola Szymanowskiego w Krakowie za Nokturn na
orkiestrę (1947), w 1948 – Nagrodę Miasta Krakowa za Kołysankę na 29 instrumentów smyczkowych i 2 harfy
(1947), w 1949 – I nagrodę na Konkursie Kompozytorskim im. Fryderyka Chopina w Warszawie za Sinfonię
rustica na 8 instrumentów dętych i dwie orkiestry smyczkowe (1948), w 1952 – I nagrodę na Przedolimpijskim
Konkursie Kompozytorskim zorganizowanym z okazji Igrzysk Olimpijskich w Helsinkach za Uwerturę bohater-
ską na orkiestrę (1951-52). W 1949 otrzymał najważniejsze odznaczenie państwowe PRL – Sztandar Pracy I
klasy, zaś w 1951 i 1952 został laureatem Nagrody Państwowej II stopnia.
Nie mogąc pogodzić się z narzuconymi przez komunistów ograniczeniami swobód twórczych, Andrzej Panufnik
w 1954 opuścił Polskę. Wówczas władze PRL wydały zakaz cenzuralny wykonywania i wydawania utworów
Panufnika, a także wymieniania jego nazwiska we wszelkich publikacjach, audycjach radiowych i telewizyj-
nych. Kompozytor osiadł na stałe w Anglii, gdzie kontynuował karierę dyrygencką (m.in. w latach 1957-59
piastował stanowisko dyrektora muzycznego i dyrygenta City of Birmingham Symphony Orchestra), by później
całkowicie poświęcić się pracy twórczej. Dwukrotnie został nagrodzony Prix de Composition Musicale Prince
Pierre de Monaco: w 1963 – za Sinfonię sacra na orkiestrę (1963) i w 1983 – za całokształt twórczości. W 1965
otrzymał w Londynie Sibelius Centenary Medal for Composition (Medal za kompozycję z okazji setnej rocznicy
urodzin Jana Sibeliusa). W 1966 w Stanach Zjednoczonych został wybrany Rycerzem Stowarzyszenia im. Mar-
ka Twaina. W 1977 Zarząd Główny Związku Kompozytorów Polskich dokonał w wydziale kultury KC PZPR
zwolnienia cenzuralnego zakazu dotyczącego Panufnika i jego muzyki. W tym samym roku, w ramach Między-
narodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, odbyły się pierwsze wykonania w Polsce
jego utworów, m.in. Universal prayer, kantaty na 4 głosy solowe, 3 harfy, organy i chór mieszany (1968-69),
Dreamscape, wokalizy na mezzosopran i fortepian (1976-77), Sinfonii mistica na orkiestrę (1977). W 1984 zo-
stał członkiem honorowym Royal Academy of Music w Londynie, zaś w 1987 – członkiem honorowym Związ-
ku Kompozytorów Polskich (z którego usunięto go w 1954). W tym samym roku wydał w Anglii autobiografię
zatytułowaną Composing Myself. (W 1990 ukazał się w Polsce autoryzowany przekład Marty Glińskiej pod
tytułem Panufnik o sobie, wydany w Warszawie przez Niezależną Oficynę Wydawniczą.) W 1990 otrzymał
Nagrodę Ministra Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej za zasługi dla kultury polskiej. W tym samym
roku, po 36 latach nieobecności w kraju, odwiedził Polskę na zaproszenie Festiwalu „Warszawska Jesień”, pod-
czas którego wykonano jedenaście jego utworów, w tym trzy – Symfonia nr 10 na orkiestrę (1988), Harmony, a
poem for chamber orchestra (1989) oraz Koncert skrzypcowy (1971) – pod jego batutą. W 1991 królowa brytyj-
ska Elżbietę II nadała Andrzejowi Panufnikowi tytuł szlachecki (Sir). W tym samym roku otrzymał doktorat
honoris causa Akademii Muzycznej w Warszawie.
Andrzej Panufnik został pośmiertnie odznaczony Orderem Polonia Restituta.

Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian * (1934)
Wariacje symfoniczne na orkiestrę (1936)
Obrazek symfoniczny na orkiestrę (1936)
Uwertura na orkiestrę (1936)
Symfonia nr 1 (1939-40)
Pięć pieśni ludowych na sopran lub chór sopranów i 5 instrumentów dętych * (1940)
Symfonia nr 2 (1941)
Uwertura tragiczna na orkiestrę * (1942)
Marsz Jaworzyński na mały zespół orkiestrowy * (1945-46)
Nokturn na orkiestrę * (1947)
Divertimento wg triów Feliksa Janiewicza na smyczki * (1947)
Kołysanka na 29 instrumentów smyczkowych i 2 harfy * (1947)
Krąg kwintowy na fortepian * (1947)
Sinfonia rustica na 8 instrumentów dętych i dwie orkiestry smyczkowe * (1948)
Warszawski wiatr na głos z fortepianem (1949)

Suita polska – hommage à Chopin, 5 wokaliz na sopran i fortepian * (1949)
Suita staropolska na orkiestrę smyczkową * (1950)
Symfonia pokoju na chór i orkiestrę symfoniczną * (1951)
Koncert gotycki na trąbkę, orkiestrę smyczkową, harfę i kotły * (1951-52)
Uwertura bohaterska na orkiestrę * (1951-52)
Kwintet na flet, obój, 2 klarnety i fagot * (1952-53)
Rapsodia na orkiestrę * (1956)
Sinfonia elegiaca na orkiestrę * (1957)
Polonia, suita orkiestrowa * (1959)
Koncert fortepianowy * (1961-62)
Landscape, interludium na orkiestrę smyczkową * (1962)
Autumn Music na orkiestrę kameralną bez skrzypiec * (1962)
Two Lyric Pieces dla młodych wykonawców (1962-63)
Sinfonia sacra na orkiestrę * (1963)
Song to the Virgin Mary na chór a cappella lub 6 głosów solowych * (1964)
Hommage à Chopin na flet i małą orkiestrę smyczkową * (1966)
Jagiellonian Triptych na orkiestrę smyczkową * (1966)
Katyń Epitaph na orkiestrę * (1967)
Reflections na fortepian * (1968-69)
Universal Prayer, kantata na 4 głosy solowe, 3 harfy, organy i chór mieszany * (1968-69)
Thames Pageant, kantata dla młodych muzyków i śpiewaków (1969)
Hommage à Chopin, 5 wokaliz na sopran, fortepian, organy i chór mieszany (1969)
Koncert na skrzypce i orkiestrę smyczkową * (1971)
Triangles na 3 flety i 3 wiolonczele (1971-72)
Invocation for Peace, kantata na głosy dziecięce, 2 trąbki i 2 puzony (lub instrumenty smyczkowe i dęte drew-
niane) (1972)
Fanfare for Europe na 9 instrumentów dętych (1972)
Winter Solstice, kantata na głosy solowe, chór i instrumenty (1972)
Sinfonia concertante na flet, harfę i smyczki * (1973)
Sinfonia di sfere na orkiestrę * (1974-75)
String Quartet No. 1 * (1975-76)
Love Song [wersja I] na mezzosopran i fortepian * (1976)
Dreamscape, wokaliza na mezzosopran i fortepian * (1976-77)
Sinfonia mistica na orkiestrę * (1977)
Metasinfonia na organy, smyczki i kotły * (1977-78)
Concerto festivo na orkiestrę * (1979)
Concertino na kotły, perkusję i smyczki * (1979-80)
Paean [wersja I] na zespół instrumentów dętych blaszanych * (1980)
Paean [wersja II] na 11 instrumentów * (1980)
String Quartet No. 2 „Messages” * (1980)
Sinfonia votiva na orkiestrę * (1980-81)
Procession for Peace na orkiestrę * (1982-83)
Arbor Cosmica, 12 ewokacji na 12 instrumentów smyczkowych (lub orkiestrę smyczkową) * (1983-84)
Pentasonata na fortepian * (1984)
Koncert na fagot i małą orkiestrę * (1984-85)
Sinfonia della speranza na orkiestrę * (1986)
Song to the Virgin Mary na sekstet smyczkowy * (1987)
String Sextet „Trains of Thought” * (1987)
Symphony No. 10 na orkiestrę * (1988)
Harmony, a poem for chamber orchestra * (1989)
Modlitwa do Matki Boskiej Skępskiej na głos solowy lub chór unisono i organy (1990)
Kwartet smyczkowy nr 3 „Wycinanki” * (1990)
Love Song [wersja II] na mezzosopran (lub sopran), harfę (lub fortepian) i orkiestrę smyczkową (1991)
Koncert wiolonczelowy * (1991)