Ziemniaki. Źródło witamin i minerałów

Ziemniaki uprawiane były przez Inków – już ok. 3500 lat temu. Do Polski przywiózł je z

wiedeńskiej wyprawy (1683) Jan III Sobieski w darze dla królowej Marysieńki. Dziś, spośród

ponad 200 jego odmian, w naszym kraju znanych jest kilkanaście. Różnią się kształtem,

kolorem, smakiem i zapachem; są słodkawe albo gorzkawe, mięsiste albo mączyste, duże albo

małe, białe albo żółte; niektóre bardziej nadają się na sałatkę, inne na purée lub na placki,

jeszcze inne do gotowania, pieczenia albo na frytki.

Ziemniaki należą do produktów o szczególnie niskiej wartości energetycznej – która wynosi

około 65 kcal (272 kJ) w 100 g. Pozbawione są tłuszczu i sodu, zawierają natomiast tak ważne

proteiny i węglowodany. Dzięki temu mogą być wykorzystywane w diecie lekkostrawnej.

Ziemniaki są ważnym źródłem składników mineralnych, a wśród nich szczególnie magnezu,

który odgrywa istotną rolę w regulacji wzrostu, przemiany materii i podziału komórkowego.

Znajdziemy w nich znaczne ilości fosforu i potasu, mającego działanie zasadotwórcze. W

śladowych ilościach mają też wapń, żelazo, mangan, fluor, jod i siarkę.

Podobnie jak warzywa, ziemniak równoważy kwasotwórcze produkty zbożowe (pieczywo,

ciasta, kasze, makarony). Zawiera także wiele witamin rozpuszczalnych w wodzie, a zwłaszcza

witaminę C.

Żółte odmiany mają sporo beta-karotenu (im ciemniejszy miąższ, tym go więcej). Wszystkie

zawierają nieco witamin H, K, B1, B2, B6 i PP.

W zielonych ziemniakach znajduje się bardzo często szkodliwa dla zdrowia solanina. Takie

bulwy najlepiej odrzucić.

 

Sztuka gotowania

1 / 5

Ziemniaki. Źródło witamin i minerałów

Najwięcej witamin i składników mineralnych znajduje się pod skórką ziemniaka. Dlatego należy

je obierać cienko i tuż przed gotowaniem, bo inaczej stracą zarówno smak, konsystencję, jak i

wartości odżywcze.

Najlepiej gotować ziemniaki w specjalnym naczyniu z dziurkowanym dnem wstawionym do

zwykłego garnka. Ziemniaki należy kłaść w zimną wodę, zwracając uwagę, czy są równo

pokrojone i dobrze wypłukane. Wstawia się je od razu na silny ogień, po czym kiedy są już

sparzone, zmienia się wodę, soli i dopiero gotuje. Kiedy są już miękkie, odlewa się wodę i

odstawia na kuchennej płycie na kilka minut. Wskazane jest potrząsanie nimi, żeby – jak mówią

nasze babcie – nabrały sypkości.

 

Na trawienie, nadciśnienie i nadkwasotę

Gotowane ziemniaki, dzięki swoim wartościom odżywczym, a jednocześnie łatwo przyswajalnej

skrobi, są zalecane osobom wracającym do zdrowia lub cierpiącym na choroby układu

pokarmowego, a także niemowlętom, które matki odstawiły od piersi.

Ziemniaki, podobnie jak inne warzywa, zawierają sporo błonnika i dlatego sprzyjają procesom

trawienia, pomagają na zaparcia, biegunki i ułatwiają usuwanie cholesterolu z organizmu. W

medycynie ludowej w przypadkach nadkwasoty, wrzodów żołądka i dwunastnicy, przy zgadze,

cuchnącym oddechu, dolegliwościach wątroby ceniono sok z surowych ziemniaków (najlepiej

tych o czerwonej skórce). Zalecany jest do picia trzy razy dziennie po jednej lub dwóch

łyżeczkach stołowych, przed jedzeniem.

 

Kruszy kamienie

Z kolei wywar z gotowanych ziemniaków lub obierek rozpuszcza kamienie zarówno nerkowe,

jak i żółciowe. W kuracji należy stosować warzywa z upraw naturalnych, nie zawierające

2 / 5

Ziemniaki. Źródło witamin i minerałów

środków chemicznych, o ładnej skórce, bez kiełków i zazielenienia. Ziemniaki trzeba dokładnie

umyć i obrać, a obierki ugotować do miękkości. Odwar zlać i wypić szklankę w 3–4 porcjach w

ciągu dnia, przed jedzeniem. Po trzech tygodniach należy zrobić przerwę i kurację powtórzyć.

W trakcie kuracji wskazane jest ograniczanie spożywania mięsa; dieta powinna być lekka,

jarsko-mleczna.

 

Na oparzenia, odmrożenia i podrażnienia

Najprostszym środkiem błyskawicznie łagodzącym ból i zapobiegającym zniszczeniu skóry po

oparzeniu jest przyłożenie plastra świeżego ziemniaka, ale tylko wtedy, gdy skóra jest

zaczerwieniona i nie powstał na niej jeszcze pęcherz. Gdy taki „opatrunek” podeschnie, można

położyć świeżą warstwę. Krochmal zawarty w ziemniakach dodatkowo chroni skórę przed

podrażnieniami. Natomiast na odmrożenia, odparzenia i zewnętrzne owrzodzenia skutkują

okłady z surowych utartych ziemniaków zmieszanych z oliwą z oliwek, ewentualnie z odrobiną

oleju słonecznikowego.

 

Na kaszel, ból gardła i krzyża

10, 15-minutowe inhalacje nad gotowanymi w niewielkiej ilości wody ziemniakami w łupinach

pomagają w nieżytach górnych dróg oddechowych, infekcjach i suchych kaszlach. Okłady z

gorących, rozgniecionych kartofli były środkiem stosowanym przy bólach gardła i bólach krzyża.

 

Zastosowanie w kosmetyce

3 / 5

Ziemniaki. Źródło witamin i minerałów

Niezwykle tanim kosmetykiem do rąk jest papka z ugotowanych w łupinach, a następnie

obranych, utartych i zmieszanych ze słodkim lub kwaśnym mlekiem kartofli. Doskonałym

środkiem łagodzącym skutki zbyt intensywnego opalania się lub poparzeń jest mączka

kartoflana. Takie poparzone miejsca należy zwilżyć wodą i grubo posypać kartoflanką.

Na wszelkie dolegliwości skórne (wysypki, egzemy, świąd) zalecane są kąpiele w krochmalu.

Kąpiel powinna trwać pół godziny.

 

Małgorzata Gorski

 

 

 

 

 

 

4 / 5

Ziemniaki. Źródło witamin i minerałów

 

 

 

 

 

 

 

 

5 / 5