wprowadzanie wyrobów elektrycznych

do obrotu i użytkowania po 1 maja 2004 – znakowanie CE

91

1/2 2004

www.elektro.info.pl

certyfikaty

J

uż za kilka miesięcy znak

lub świadectwo weryfikacji dekla-

racji zgodności, stanowiące dotychczas dla większości wyrobów
elektrycznych wypełnienie krajowych wymagań w zakresie wpro-

wadzania wyrobów do obrotu, zostaną zastąpione znakowaniem CE.

Poniżej przedstawione zostaną podstawowe różnice i podobień-

stwa w systemie ocenie zgodności według starych i nowych zasad.

Te nowe zasady to obowiązujący już od kilkunastu lat w Unii Eu-

ropejskiej system oceny zgodności według NOWEGO I GLOBALNEGO
PODEJŚCIA.

Proces dostosowywania krajo-

wych zasad dopuszczania wyro-
bów do obrotu do zgodności z pra-
wem unijnym trwa już od kilku lat.
Jednak jego wyraźne przyspiesze-
nie nastąpiło w okresie ostatniego
roku. W zakresie wyrobów elek-
trycznych istnieją już podstawowe
akty prawne, do których należy
zaliczyć ustawę o systemie oceny zgodności z sierpnia 2002, ze zmianą z ro-
ku bieżącego (Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 o systemie oceny zgodności
(Dz.U. nr 166, 2002, poz. 1360, Dz.U. nr 170, 2003 poz.1652), wyda-
ne na jej podstawie rozporządzenia, w tym wdrażające najistotniejsze dla
elektryki dyrektywy europejskie: niskiego napięcia (Rozporządzenie Ministra
Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 marca 2003 w sprawie
zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz.U. nr 49, 2003 poz.
414) i kompatybilności elektromagnetycznej ( Rozporządzenie Ministra Infra-
struktury z dnia 2 kwietnia 2003 w sprawie dokonywania oceny zgodności
aparatury z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi kompatybilności elek-
tromagnetycznej i sposobu jej znakowania (Dz.U. nr 90, 2003 poz. 848).

Ustawa oraz rozporządzenia przenoszą do prawa polskiego wszystkie

podstawowe elementy Nowego i Globalnego Podejścia, stanowiącego fun-
dament funkcjonowania prawa unijnego w zakresie swobodnego przepły-
wu towarów. Zakłada ono likwidowane wszelkich barier technicznych, przy
założeniu, że w obrocie i użytkowaniu mogą znajdować się wyłącznie wy-
roby bezpieczne. Zgodnie z nimi, w celu ochrony konsumentów i użytkow-
ników, wyroby mogą być wprowadzane do obrotu wyłącznie po spełnieniu
przez nie wymagań zasadniczych dotyczących bezpieczeństwa, zdrowia
i ewentualnie innych wymagań stanowiących wspólny interes – kompaty-
bilności elektromagnetycznej – (EMC), które producent powinien zapewnić
odpowiednimi działaniami zarówno w fazie
projektowania, jak i fazie produkcji wyrobu.
Dowody ich wykonania producent ma zgro-
madzić w dokumentacji i potwierdzić speł-
nienie wymagań zasadniczych, wystawiając
Deklarację Zgodności WE. Daje to podstawę
do naniesienia na wyrób oznakowania CE
i prawo wprowadzenia go do obrotu. Znak
CE adresowany jest bowiem do jednostek
nadzoru rynku.

Podobieństwa i różnice we wprowa-

dzaniu wyrobów do obrotu: obecnie – na
podstawie znaku B i po przystąpieniu do

Unii – na podstawie znakowania CE, dla wyrobów elektrycznych wg
dyrektywy LVD, przedstawiono na rysunku 2.

Najważniejsze różnice w stosunku do aktualnego systemu badań

i certyfikacji dotyczą:

Nowej definicji wprowadzenia wyrobu do obrotu, jako przekaza-

nie po raz pierwszy wyrobu przez producenta, jego przedstawiciela
lub importera konsumentowi, sprzedawcy lub użytkownikowi na te-
renie Unii. Dotyczy to każdej sztuki wyrobu, w tym również wyrobu
używanego, importowanego na teren Unii Europejskiej.

Zastąpienia obligatoryjności normy obowiązkiem spełniania przez

wyrób wymagań zasadniczych. O wyborze sposobu wykazania zgod-
ności z wymaganiami zasadniczymi decyduje producent, na podsta-
wie przeprowadzanej oceny ryzyka. Zalecane jest zastosowanie nor-
my zharmonizowanej, zgodność z którą daje domniemanie zgodności
spełnienia przez wyrób wymagań zasadniczych.

n

Wymagania zasadnicze – określane w rozporządzeniach – formuło-

wane są jako cele do osiągnięcia przez producenta w zakresie bez-
pieczeństwa wyrobu lub wykaz zagrożeń właściwych dla wyrobów
objętych tym rozporządzeniem;. Wymagania zasadnicze nie zawie-
rają żadnych wymagań technicznych, co czyni je ponadczasowymi.

n

Szczegóły techniczne określane są w zharmonizowanych normach

europejskich, mających zawsze status dokumentów dobrowolnych.

n

Norma zharmonizowana, dająca domniemanie zgodności z wyma-

ganiami zasadniczymi, jest to norma europejska, której numer opu-
blikowano w Urzędowym Dzienniku Wspólnot Europejskich i która
została wprowadzona do krajowej normalizacji przynajmniej jed-
nego z krajów członkowskich.

Przypisania decyzji o wydaniu deklaracji zgodności i naniesieniu zna-

ku CE wyłącznie producentowi. Na producencie spoczywa też wyłączna
odpowiedzialność za spełnienie tych wymagań. Jeżeli producent jest spo-
za Unii, to odpowiedzialność spoczywa na importerze. Producent może
w trybie dobrowolnym zabezpieczyć się przed odpowiedzialnością, ko-
rzystając z dobrowolnej certyfikacji lub usług jednostki notyfikowanej.

Nałożenie na producenta obowiązku sporządzenia dokumentacji

technicznej, jako zbioru dokumentów potwierdzających zgodność wy-
robu z wymaganiami zasadniczymi oraz spełnienia innych wymagań
rozporządzenia (dyrektywy). Dokumentacja ta może mieć dowolną
formę i może być przygotowana w dowolnym języku.

Porównując system oceny zgodności dla znakowania CE z systemem

opartym na certyfikacji na znak bezpieczeństwa
można stwierdzić, że ten ostatni zapewnia prak-
tycznie spełnienie wszystkich wymagań dla na-
niesienia znakowania CE, według wymagań roz-
porządzenia – dyrektywy niskiego napięcia, pod
warunkiem, że badania i ocena wyrobu przepro-
wadzona została podstawie normy zharmonizo-
wanej. Nie można natomiast odnieść tego do sy-
stemu bazującego na świadectwie weryfikacji
deklaracji zgodności, który ogranicza się wyłącz-
nie do fazy projektowej – oceny wyrobu.

Tadeusz Bełdowski

Biuro Badawcze ds. Jakości SEP

Rys. 1

Rys. 2