40

instrukcja

współpracy

agregatu prądotwórczego z sie-

cią energetyki zawodowej

n

praca z sieci energetycznej –

SZR doprowadza zasilanie
do wszystkich odbiorów za-
silanych z RGNN,

n

praca z agregatu – SZR zasila

wybrane odbiory (wymagają-
ce ciągłego zasilania) zgodnie
z ustaleniami inwestora.
Agregat zainstalowany jest

w agregatorni, stanowiącej wy-
dzieloną część budynku garaży
w odległości ok. 60 m od roz-
dzielni głównej. Całość instala-
cji zasiania rezerwowego pozo-
staje na majątku użytkownika.

opis układu

zasilania

Rozdzielnica główna obiektu

zasilana jest z sieci przemysło-
wej 0,4 kV. W razie awarii za-
silania podstawowego, urucho-
miony zostaje agregat prądo-
twórczy o mocy 150 kVA. Do
szafy SZR w RGNN doprowa-
dzony jest kabel zasilania re-
zerwowego. SZR posiada blo-

przedmiot

instrukcji

Przedmiotem instrukcji są

zasady współpracy ruchowej
przy obsłudze zespołu spalino-
wo-elektrycznego o mocy 150
RVA typu GS l SOK i automaty-
ki

SZR

zainstalowanego

w obiekcie odbiorcy.

granice

własności

Instalacja elektryczna zespo-

łu spalinowo-elektrycznego zwa-
nego dalej agregatem, znajduje
się poza układem pomiarowym,
który zlokalizowany jest w roz-
dzielnicy głównej obiektu. Szafa
nr 3 RGNN stanowi szafę sprzę-
głową, w której zainstalowany
jest fabryczny SZR sieć/agregat.
Z SZR energia zasilająca dopro-
wadzona jest do zabezpieczeń
obwodów odbiorczych w roz-
dzielni głównej w zależności od
źródła zasilania:

kadę mechaniczną i elektrycz-
ną, uniemożliwiającą jednocze-
sne podanie napięcia z sieci
energetyki zawodowej oraz
z agregatu.

Schemat zasilania rezerwo-

wego przedstawia rysunek 2
projektu technicznego zasilania
rezerwowego, natomiast sche-
mat SZR przedstawia rysunek 5
tego projektu. Zatrzymanie
agregatu następuje samoczyn-
nie po jego wychłodzeniu pod-
czas pracy jałowej po około 3
minutach od powrotu napięcia.

Przełączenie agregatu nastę-

puje za pomocą automatyki
SZR oraz automatyki samostar-
tu i zatrzymania, wykluczającej
możliwość pojawienia się na-
pięcia wstecznego z sieci ener-
getyki zawodowej za pomocą
blokady elektrycznej i mecha-
nicznej. Jednocześnie następu-
je automatyczny samorozruch
agregatu.

Procedura rozruchu agregatu

dokonywana jest automatycz-
nie po upływie około 15 sekund

od momentu zaniku napięcia
w linii zasilania podstawowego.
Po osiągnięciu stabilnych obro-
tów synchronicznych następuje
automatyczne przełączenie na
zasilanie z generatora.

Powrót napięcia w torze pod-

stawowym powoduje samo-
czynne przełączenie na zasila-
nie podstawowe. Po automa-
tycznym zatrzymaniu cały układ
jest ponownie gotowy do wyko-
nania kolejnej procedury startu.

Istnieje również możliwość

sterowania ręcznego układem.
W pomieszczeniu wartowni
oraz na szafie SZR RGNN zain-
stalowany jest dodatkowy wy-
łącznik przeciwpożarowy umoż-
liwiający natychmiastowe za-
trzymanie agregatu w razie na-
głej potrzeby.

funkcjonowanie

automatyki

Układ sterowania automaty-

ki SZR zawiera przełącznik,

mgr inż. Julian Wiatr

www.elektro.info.pl

1/2 2004

którym można wybrać jeden
z trzech wariantów współpracy:

n

sterowanie automatyczne;

n

odstawienie automatyki SZR;

n

sterowanie ręczne.

Elementy automatu SZR sta-

nowią:

n

zestaw dwóch styczników

wyposażony w podwójny sy-
stem blokad – elektryczną
i mechaniczną – wykluczają-
cą jednoczesne zamknięcie
stycznika

sieci

2KM21

i stycznika agregatu prądo-
twórczego 2KM26;

n

elektryczny układ samoro-

zruch agregatu;

n

aparatura sterownicza.

Obwody elektryczne obu

styczników są wzajemnie zablo-
kowane biernymi stykami po-
mocniczymi uniemożliwiający-
mi podanie napięcia na obie
cewki jednocześnie.

Dodatkowym wyposażeniem

zestawu, spełniającym tę samą
funkcję, jest mechaniczne za-
blokowanie napędów działają-
ce w ten sposób, że zamknię-
cie jednego stycznika blokuje
styki główne drugiego styczni-
ka, uniemożliwiając jego za-
mknięcie.

Agregat przygotowany jest

do pracy w układzie SZR, jeże-
li zostały spełnione następujące
zwłoki czasowe na przekaźni-
kach czasowych:

n

zwłoka czasowa na pełne odbu-

dowanie napięcia prądnicy,
oraz przed przepięciem przy
przełączaniu prądnicy na sieć;

n

zwłoka czasowa na upewnienie

się o powrocie napięcia sieci;

n

zwłoka czasowa na eliminację

(czasową blokadę) przy krót-
kich zakłóceniach w sieci.
Nastawienia przekaźników

określa wykonawca układu.

Dane techniczne agregatu:

typ – JS150 K, moc prądnicy –
150 kVA, prąd znamionowy –
216,5 A, napięcie znamionowe
– 230/400 V, częstotliwość –
50 Hz, moc mechaniczna na
wale – 135 kW, zużycie paliwa
(75% obciążenia) – 21 l/h,

sprawność – 80%, masa –
2200 kg.

obsługa ruchowa

Agregat obsługują i dokonują

czynności łączeniowych osoby
uprawnione przez właściciela
agregatu po uprzednim zapo-
znaniu się z instrukcją fabrycz-
ną eksploatacji oraz niniejszą in-
strukcją. Osoby te powinny po-
siadać kwalifikacje w zakresie
eksploatacji urządzeń elektroe-
nergetycznych do lkV. Osoby do-
konujące połączeń, zobowiąza-
ne są do prowadzenia zapisów
w dzienniku operacyjnym prac
agregatu. Zapiski te powinny za-
wierać: datę i godzinę otrzyma-
nia polecenia uruchomienia
ręcznego agregatu; nazwisko
wydającego polecenie; nazwisko
przyjmującego i wykonującego
czynności łączeniowe; opis do-
konywanych czynności tączenio-
wych; datę i godzinę rozpoczę-
cia i zakończenia prac agregatu.

czynności

eksploatacyjne

i kontrolne

uruchomienia

Wszystkie zabiegi eksploata-

cyjne i konserwacyjne należy wy-
konać zgonie z załączoną do
agregatu fabryczną instrukcją
eksploatacji (DTR). Agregat powi-
nien być co najmniej raz w mie-
siącu poddany kontrolnemu uru-
chomieniu obejmującemu nastę-
pujące czynności: sprawdzenie
stanu technicznego akumulatora
i instalacji rozruchowej; spraw-
dzenie stanu paliwa, oleju i pły-
nu chłodzącego; sprawdzenie
działania pompy paliwowej; oglę-
dziny połączeń elektrycznych
i ochrony przeciwporażeniowej;
przesmarowanie zespołu.

zasada przecho-

wywania oraz

przelewania pa-

liwa oraz mate-

riałów smarnych

Przechowywanie paliwa oraz

materiałów smarnych powinno
odbywać się w szczelnie za-
mkniętych zbiornikach, w wydzie-
lonym osobnym pomieszczeniu.
Pompy, lejki, bańki itp., a więc
przedmioty służące do przelewa-
nia paliwa należy utrzymywać
w czystości. Czerpanie paliwa lub
oleju ze zbiornika powinno być
dokonywane przy użyciu pompy.
Nie należy mieszać różnych ga-
tunków oleju oraz stosować odpo-
wiednie oleje w okresie letnim i zi-
mowym zgodnie z instrukcją fa-
bryczną. Stosować należy olej
o temperaturze zapłonu 62°C.

podstawowe

zasady

bezpieczeństwa

Obsługa agregatu powinna

przestrzegać przepisów BHP
dotyczących przemysłowych
urządzeń elektrycznych i in-
strukcji fabrycznej agregatu oraz
posiadać kwalifikacje grupy „E”
do 1 kV. Prądnica wraz z tabli-
cą sterującą powinna mieć pra-
widłowo wykonaną ochronę
przeciwporażeniową. Części wi-
rujące i pod napięciem powinny
być zasłonięte w sposób unie-
możliwiający przypadkowe do-
tknięcie. Prace na urządzeniach
elektroenergetycznych należy
wykonać po wyłączeniu ich
spod napięcia, co należy wyko-
nać w taki sposób, aby uzyskać
widoczną przerwę izolacyjną.

Bez wyłączenia napięcia ze-

zwala się wykonanie następują-
cych prac:

n

wymiana w obwodach do 1 kV

wkładek bezpiecznikowych
i źródeł światła w nieuszko-
dzonej oprawie lub obudowie;

n

wykonanie prób i pomiarów

w sposób określony w in-
strukcjach szczegółowych,
które zapewniają bezpieczne
ich wykonanie;

n

oględziny urządzeń;

n

odczyt zainstalowanych

mierników i liczników;

n

wymiana i uzupełnienie tabli-

czek ostrzegawczych i infor-
macyjnych.
Przed rozpoczęciem prac na

urządzeniach wyłączonych spod
napięcia należy:

n

stosować odpowiednie zabez-

pieczenia przed przypadko-
wym załączeniem napięcia;

n

sprawdzić brak napięcia;

n

właściwie uziemić miejsce

pracy;

n

wywiesić odpowiednie tablice

informacyjne i ostrzegawcze;

n

stosować ogrodzenie i osłony

w miejscu pracy oraz ozna-
czyć miejsce pracy.

podstawowe

zasady ochrony

przeciwporaże-

niowej

Do gaszenia pożaru na urzą-

dzeniach elektroenergetycznych
należy stosować gaśnice śnie-
gowe i halonowe. Nie wolno
napełniać zbiornika paliwem
podczas pracy zespołu.

Nie należy zbliżać się

z otwartym ogniem do zbiornika
paliwa i pomieszczenia z pro-
duktami łatwopalnymi. Trzeba
doprowadzić spaliny w kierunku
nie zagrożonym pożarem.

obowiązki i od-

powiedzialność

użytkownika

Do obowiązków użytkownika

należy:

n

zapoznać obsługę agregatu

z treścią niniejszej instrukcji
oraz z instrukcją fabryczną
agregatu;

n

utrzymać w pełnej sprawno-

ści instalację zasilającą agre-
gat wraz z układem SZR oraz
wykonać ją w sposób przewi-
dziany w niniejszej instrukcji;

n

prowadzić dziennik operacyjny.

Nie wolno pod żadnym po-

zorem dokonywać zmian sposo-
bu połączenia agregatu, a gdy-
by zaistniała taka konieczność,
może się to tylko odbyć za wie-
dzą i zgodą Zakładu Energe-
tycznego, co wymaga również
wprowadzenia odpowiedniej
zmiany w niniejszej instrukcji.
Użytkownik odpowiada całko-
wicie za ewentualne wypadki
porażenia prądem elektrycz-
nym, powstałe na skutek nie-
właściwego przyłączenia zespo-
łu prądotwórczego, co może
doprowadzić do pojawienia się
napięcia na urządzeniach Za-
kładu Energetycznego.

Użytkownik jest odpowie-

dzialny za aktualizację niniej-
szej instrukcji, spowodowanej
zmianami w układzie elektrycz-
nym oraz w przepisach doty-
czących eksploatacji i BHP.

obowiązki

i uprawnienia

zakładu energe-

tycznego

Każda planowana przerwa

w dostawie energii elektrycznej
powinna być uprzednio uzgodnio-
na z użytkownikiem. Prace zwią-
zane z likwidacją awarii na urzą-
dzeniach energetyki mogą być
wykonane przez personel energe-
tyki bez uzgodnienia, co dotyczy
również wyłączeń związanych
z ograniczaniem poboru mocy
w okresie jesienno-zimowym.

Zakład Energetyczny pod-

czas kontroli zobowiązany jest
sprawdzić prawidłowość przy-
łączenia agregatu prądotwór-
czego, a także działanie auto-
matyki SZR. W przypadku
stwierdzenia korzystania z agre-
gatu niezgodnie z niniejszą in-
strukcją, biorąc pod uwagę fakt

poważnego zagrożenia życia,
Zakład Energetyczny ma prawo
do natychmiastowego wstrzy-
mania dostawy energii elek-
trycznej do czasu usunięcia nie-
sprawności.

postępowanie

w razie poraże-

nia prądem elek-

trycznym

W przypadku porażenia prą-

dem elektrycznym należy na-
tychmiast wyłączyć urządzenie,
które jest źródłem porażenia.
Jeżeli natychmiastowe wyłącze-
nie jest niemożliwe należy pora-
żonego odciągnąć przy pomocy
drążka izolacyjnego lub innego
sprzętu. Natychmiast po uwol-
nieniu porażonego spod napię-
cia należy przystąpić do udzie-
lania mu pomocy. Jeśli przy po-
rażeniu zacznie palić się odzież,
należy ją ugasić np. przy pomo-
cy kocu azbestowego. Zasady
udzielania pomocy przedlekar-
skiej są zawarte w „Wytycznych
w sprawie zasad postępowania
przy ratowaniu osób porażo-
nych prądem elektrycznym”.
Nie przerywając akcji ratunko-
wej, należy wezwać pogotowie
ratunkowe, które po przybyciu
przejmie jej prowadzenie. O za-
istniałym wypadku porażenia
prądem elektrycznym należy
powiadomić użytkownika.

q

42

www.elektro.info.pl

1/2 2004