Księgowość i Płace z 21 marca 2005 (nr 56)

GP DORADZA

Otrzymana od pracodawcy pomoc material-
na, w postaci opłat za studia podyplomowe,
których podjęcie nastąpiło na podstawie skie-
rowania zakładu pracy, korzysta ze zwolnie-
nia od podatku. Natomiast dofinansowanie
kosztów takiego kształcenia bez skierowania
stanowi przychód pracownika i podlega opo-
datkowaniu.

VAT

Jak rozliczyć VAT od
reklamy i reprezentacji

Wielu przedsiębiorców ma kłopoty ze stosowa-
niem przepisów ustawy o VAT przy rozliczaniu
wydatków na reprezentację i reklamę. Aby pra-
widłowo dokonać takich rozliczeń, trzeba m.in.
ustalić, co jest objęte VAT, a co wyłączone
z opodatkowania.

str.

T Y G O D N I K D L A K S I Ę G O W Y C H I F I N A N S I S T Ó W

Księgowość i Płace

Gazeta Prawna

Nr 56 (1421)

PONIEDZIAŁEK

21 marca 2005

Czy wystawiać dwie faktury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3
Jak uniknąć nierzetelności ksiąg . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Kiedy jest możliwe zwolnienie podatkowe . . . . . . . . . 9

Czy zwrócić pieniądze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Jak potrącić karę porządkową . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
Ile można potrącić jednorazowo . . . . . . . . . . . . . . . . .11

AWO PR

Y 2005

PORADNIK PRACOWNIKA

Kiedy pracodawca musi wypłacić
pracownikowi odprawę na odejście

DODATEK SPECJALNY

Prawo pracy w pytaniach
i odpowiedziach

Odpowiedzi na listy i telefony, które w ostatnich dniach otrzymała redakcja
od czytelników Gazety Prawnej

Dodatkowo w środę zapraszamy na

czat z ekspertem

z Ministerstwa Gospodarki

i Pracy, a od środy do piątku na

telefoniczne dyżury ekspertów

JUTRO 22 MARCA

ŚRODA 23 MARCA

TEMAT TYGODNIA

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą pro-
wadzą przeróżne ewidencje i księgi podatkowe, bę-
dące podstawą obliczenia należnej zaliczki na poda-
tek. Księgi te powinny być prowadzone rzetelnie
i niewadliwie. Gdy dzieje się inaczej, podatnik naraża
się na określone sankcje, i to
nie tylko podatkowe, ale tak-
że karne skarbowe.

str. 5-8

REKLAMA

CZEKAMY NA OPINIE I PYTANIA CZYTELNIKÓW

530 49 69

anna.wojda@infor.pl

☎

Skutki wadliwości
i nierzetelności
ksiąg podatkowych

RACHUNKOWOŚĆ

Do zapisów
potrzebne dowody

Każde zdarzenie, które nastąpiło w okresie
sprawozdawczym, należy wprowadzić w posta-
ci zapisu do ksiąg rachunkowych tego okresu.
Podstawą zapisów w księgach rachunkowych
są dowody księgowe.

PŁACE

Ile można potrącić
z wynagrodzenia

Pracodawca może potrącać z pensji jedynie na
podstawie upoważnienia ustawowego albo pisem-
nej zgody pracownika. Pomniejsza pensję o skład-
ki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz
zaliczki na podatek dochodowy. Po dokonaniu
tych odliczeń może potrącić inne kwoty.

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

Komentarze – Terminy – Liczby

A jednak

liniowy...

dr Janusz Fiszer, partner w Kancelarii Prawnej White
& Case i adiunkt Uniwersytetu Warszawskiego

Temat podatku liniowego nareszcie doczekał się rów-

nież pozytywnego stanowiska ze strony Ministerstwa Fi-
nansów. Zaprezentowane przed tygodniem kierunkowe
zmiany polskiego systemu podatkowego, zawarte w mi-
nisterialnym dokumencie dotyczącym strategii zarzą-
dzania finansami publicznymi państwa w latach 2005-
-2008, przewidują bowiem stopniowe, docelowe wpro-
wadzenie jednolitej stawki podatkowej w wysokości 18
proc. we wszystkich trzech głównych podatkach: podat-
ku dochodowym od osób prawnych, podatku dochodo-
wym od osób fizycznych oraz podatku od towarów
i usług. Dochodzenie do jednolitej stawki w podatku do-
chodowym od osób fizycznych ma odbywać się stopnio-
wo, poprzez wprowadzenie dwóch stawek (28 i 35
proc.) w 2006 r., ich obniżenie w 2007 r. (18 i 25 proc.),
tak aby w 2008 r. obowiązywała już tylko jedna stawka
– 18 proc. W zakresie podatku dochodowego od osób
prawnych nowa, obniżona stawka miałaby obowiązywać
już od 2007 r., a już od 2006 r. w podatku tym obowią-
zywałby system ulg inwestycyjnych, częściowo zwalnia-
jący od opodatkowania dochód przeznaczony na inwe-
stycje. Podobne, stopniowe obniżanie i ujednolicanie
stawek miałoby dotyczyć podatku od towarów i usług,
tak aby docelowo, od 2008 r., obowiązywała już tylko
jednolita stawka 18 proc. A więc, mówiąc w skrócie –
program „3 razy 18 proc.”.

Nie wnikając w tym miej-

scu w szczegółowe i niejako
techniczne aspekty powyż-
szych propozycji, co zdecy-
dowanie przekraczałoby do-
puszczalne ramy niniejsze-
go komentarza, należy
stwierdzić, że jest to bardzo
dobry sygnał. Takiej pozy-
tywnej ocenie kierunku pro-
ponowanych zmian powin-
ny jednak towarzyszyć co
najmniej dwie uwagi dodat-
kowe. Po pierwsze, nadcho-
dzące wybory powszechne,

aczkolwiek nie jest znany jeszcze ich termin – na pewno
spowodują zmianę adresata przygotowanej przez obecne
kierownictwo Ministerstwa Finansów strategii zarządza-
nia finansami publicznymi. Tym samym więc, nawet
obiektywnie najlepsze propozycje mogą nie zostać przy-
jęte do realizacji przez nowy rząd, wyłoniony w wybo-
rach. Wszystko wskazuje, że nowe władze przyjmą raczej
swój własny, autorski program reformy podatków (znany
już jako program „3 razy 15 proc.”), a niekoniecznie bę-
dą dążyć do realizacji szczegółowych strategii swych po-
przedników. Po drugie jednak – co wydaje się jeszcze
ważniejsze aniżeli pierwsza uwaga – obecne kierownic-
two resortu zdało sobie już jasno sprawę, że o reformie
finansów publicznych, w tym o poważnej przebudowie
systemu podatkowego, a w tym szczególnie o wprowa-
dzeniu liniowego podatku dochodowego od osób fizycz-
nych trzeba zacząć poważnie myśleć

hic et nunc (tu i te-

raz). Wydaje się więc, że tym samym grono zwolenników
podatku liniowego poważnie się wzmocniło, a z wyjąt-
kiem etatystycznie nastawionych tradycyjnych tzw.
obrońców ludu, większość uczestników publicznej dys-
kusji na ten temat (i to zarówno po lewej, jak i po prawej
stronie oraz w centrum sceny politycznej) widzi w tej for-
mie podatku instrument prorozwojowej reformy finan-
sów publicznych. Oby tylko nie zapeszyć...

Biuro Reklamy: tel.: (0–22) 530 44 61, (0–22) 530 40 26–29, fax (0-22) 530 40 25;
Fotoskład: Jacek Obrusiewicz, tel. (0–22) 530 41 23;
Produkcja: Elżbieta Stamler, tel. (0–22) 530 42 24
Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
tel. (0–22) 530 40 35, (0–22) 530 40 40, fax 530 40 39,
w Internecie: www.gazetaprawna.pl, e-mail: ksiegowosc@infor.pl

Księgowość i Płace

Redaktor prowadzący: Anna Wojda, tel. (0–22) 531 49 69
Sekretarz redakcji: Krystyna Kanecka, tel. (0–22) 530 40 44

– Rozliczenie miesięczne VAT (VAT-7).
VAT-7 to deklaracja miesięczna dla podatku od to-

warów i usług składana we właściwym urzędzie skar-
bowym do 25 dnia miesiąca następującego po każ-
dym kolejnym miesiącu, a więc po każdym okresie
rozliczeniowym.

Zgodnie z art. 99 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.

o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535
z późn. zm.) podatnicy mają obowiązek składać

w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe dla po-
datku od towarów i usług oraz we właściwym urzę-
dzie celnym deklaracje podatkowe dla podatku akcy-
zowego za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia
miesiąca następującego po miesiącu, w którym po-
wstał obowiązek podatkowy.

– Rozliczenie miesięczne podatku akcyzowego.

Termin dla VAT

MARCA

2005

Termin dla akcyzy

MARCA

2005

Dofinansowanie studiów
podyplomowych

Uzyskałam z zakładu pracy dofinansowanie na
studia podyplomowe, choć nie byłam na nie
skierowana przez zakład pracy. Jakie są dla
mnie skutki podatkowe dofinansowania? Ja-
kie byłyby przy skierowaniu na studia przez
pracodawcę? – pyta Anna P. z Ełku.

W wyniku naszej interwencji otrzymaliśmy pismo

z Izby Skarbowej w Olsztynie, z którego wynika, iż
zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o po-
datku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000
r. nr 14 poz. 176 z późn. zm., u.p.d.o.f.), sfinansowanie
przez pracodawcę studiów podyplomowych pracowni-
kowi ma charakter przychodu ze stosunku pracy. Dla
ustalenia jednak, czy wskazane świadczenie będzie
u pracownika podlegało opodatkowaniu, konieczne
jest uprzednie zweryfikowanie, czy przychód tego ro-
dzaju nie został zwolniony z opodatkowania na podsta-
wie art. 21 u.p.d.o.f. Zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 90
u.p.d.o.f. wolna od podatku dochodowego jest wartość
świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisa-
mi przez pracodawcę na podniesienie kwalifikacji za-
wodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wy-

jątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu
szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pra-
cy, przysługujących pracownikom podejmującym na-
ukę w szkołach lub podnoszącym kwalifikacje zawodo-
we w formach pozaszkolnych. Niniejsze zwolnienie od-
wołuje się do rozporządzenia ministra edukacji narodo-
wej oraz ministra pracy i polityki socjalnej z 12 paź-
dziernika 1993 r. w sprawie zasad i warunków podno-
szenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogól-
nego dorosłych (Dz.U. nr 103, poz. 472 z późn. zm.),
przewidujących możliwość podnoszenia kwalifikacji
zawodowych pracowników. Może być to realizowane
na podstawie skierowania zakładu pracy lub bez takie-
go skierowania. Okoliczność ta wywiera decydujący
wpływ na zasady opodatkowania świadczeń wypłaca-
nych przez pracodawcę na ten cel.

Otrzymana od pracodawcy pomoc materialna, w po-

staci opłat za studia podyplomowe, których podjęcie na-
stąpiło na podstawie skierowania zakładu pracy, korzy-
sta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust.
1 pkt 90 u.p.d.o.f. Natomiast dofinansowanie kosztów
takiego kształcenia bez skierowania stanowi przychód
pracownika i podlega opodatkowaniu.

rtykuł 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f. zwalnia z opo-
datkowania wartość świadczeń przyznanych

zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę
na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształ-
cenia ogólnego pracownika, z wyjątkiem wynagro-
dzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego.
Świadczenia są zwolnione z opodatkowania, jeżeli
łącznie spełniają następujące przesłanki:1) są związa-
ne z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych i wy-
kształcenia ogólnego, 2) wchodzą w zakres świad-
czeń określonych w rozporządzeniu ministra edukacji
narodowej oraz ministra pracy i polityki socjalnej
w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifika-
cji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych
(m.in. kształcenie w szkołach dla dorosłych i szkołach
wyższych oraz kształcenie w formach pozaszkolnych
takich jak studia podyplomowe, kursy, seminaria).

Przepisy rozporządzenia nie uzależniają możliwości
kształcenia od skierowania przez zakład pracy. Je-
żeli jednak pracownik zostanie skierowany do
uczestnictwa w tego typu zajęciach, pracodawca
jest dodatkowo zobowiązany do udzielenia pra-
cownikowi np. płatnego urlopu szkoleniowego,
a także pokrycia kosztów zakwaterowania, wyży-
wienia i przejazdu związanych z uczestnictwem
w zajęciach. Powinno to oznaczać, że zwolnieniu
z opodatkowania będzie podlegała nie tylko kwota
czesnego lub dofinansowania do czesnego pokryta
przez pracodawcę, ale także wartość powyższych
świadczeń dodatkowych wynikających z koniecz-
ności uczestnictwa w szkoleniu, na które pracow-
nik został skierowany, z wyjątkiem wynagrodzenia
za czas urlopu szkoleniowego.

Bartosz Targański

EKSPERT WYJAŚNIA

Adam Mariuk, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte

Większość uczestników

publicznej dyskusji

na temat podatku liniowe-

go widzi w tej formie

podatku instrument proro-

zwojowej reformy

finansów publicznych.

TERMINARZ PODATNIKA I PŁATNIKA

Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa za styczeń 2005 r.

174 703,7

116 980,7

14 690,6

23 614,6

13 247,0

1557,8

6170,8

4626,1

16 723,0

13 325,3

139,2*

1865,2*

1042,4

81,1

350,9

9,6%

11,4%

0,9%

7,9%

7,9%
5,2%

5,7%

Wyszczególnienie

Ustawa budżetowa na 2005 r.

Wykonanie

3:2

DOCHODY

podatki pośrednie

podatek dochodowy od osób prawnych

podatek dochodowy od osób fizycznych

dochody państwowych jednostek budżetowych,

pozostałe dochody

w tym: wpływy z cła

w tym: wpłaty z zysku NBP

z t

ego:

(w mln zł)

*Dochody pomniejszone są o udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz prawnych za styczeń, a przkazane w lutym br. -- zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r.
o dochodach jednostek samorządu terytorialnego -- i wynoszą 1530 mln zł.

Źródło: MF

Czy wystawiać
dwie faktury

Zleciłem wykonanie strony www. Wykonawca
przy spisaniu zamówienia pobiera zaliczkę w wy-
sokości 40 proc. wartości zamówienia, a resztę
po wykonaniu usługi. Otrzymałem od niego dwie
faktury, jedną na kwotę zaliczki, a drugą na resz-
tę kwoty. Uważam, że są to dwa dokumenty
sprzedaży za tę samą usługę. Czy podatnik powi-
nien wystawić dwie faktury sprzedaży VAT?

TAK.

Zleceniobiorca powinien wystawiać faktu-
rę VAT na zaliczkę oraz fakturę końcową

VAT. Obrotem jest również kwota otrzymanych zali-
czek, pomniejszona o VAT. Każda płatność, bez
względu na jej wielkość, powoduje powstanie obowiąz-
ku w VAT, a podatnik pobierający zaliczkę, czyli należ-
ność, przed wykonaniem usługi jest zobligowany do
wystawienia faktury zaliczkowej w terminie 7 dni od
pobrania zaliczki. Gdyby zleceniobiorca otrzymał dru-
gą i następną zaliczkę, to wystawiłby drugą i następną
fakturę zaliczkową do 7 dnia od dnia, w którym pobrał
drugą i następną zaliczkę. Natomiast w terminie 7 dni
od wykonania zlecenia zleceniobiorca zobowiązany
jest wystawić fakturę VAT, tym razem drugą, gdyż
pierwszą była faktura zaliczkowa i nie na całość, lecz
na kwotę różnicy między ceną umówioną a otrzymaną
zaliczką. Tylko w sytuacji zlecenia bezzaliczkowego
zleceniobiorca wystawia jedną fakturę VAT na pełną
cenę usługi.

Krzysztof Majczyk

PODSTAWA PRAWNA

◗

Artykuł 29 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.
o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535
z późn. zm.).

CZYTELNICY PYTAJĄ

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy

z dnia 29 września 1994 r. o rachun-
kowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76,
poz. 694 z późn. zm.) rozliczenia
międzyokresowe przychodów, doko-
nywane z zachowaniem zasady
ostrożności, obejmują w szczegól-
ności:

◗

równowartość otrzymanych lub
należnych od kontrahentów środ-
ków z tytułu świadczeń, których
wykonanie nastąpi w następnych
okresach sprawozdawczych,

◗

środki pieniężne otrzymane na sfi-
nansowanie nabycia lub wytworze-
nia środków trwałych, w tym także
środków trwałych w budowie oraz
prac rozwojowych, jeżeli stosow-
nie do innych ustaw nie zwiększa-
ją one kapitałów (funduszy) wła-
snych. Zaliczone do rozliczeń mię-
dzyokresowych przychodów kwo-
ty zwiększają stopniowo pozosta-
łe przychody operacyjne, równo-
legle do odpisów amortyzacyj-
nych lub umorzeniowych od środ-
ków trwałych lub kosztów prac
rozwojowych sfinansowanych
z tych źródeł,

◗

ujemną wartość firmy, o której
mowa w art. 33 ust. 4 i art. 44b ust.
11 ustawy o rachunkowości.

Zbigniew Kozłowski

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Rozliczenia

Rachunk

ość

Jak ująć w księgach
wartości niematerialne

Otrzymane nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny, środki trwa-
łe w budowie, środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne ujmu-
je się na koncie „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”, a następnie
stopniowo przenosi do pozostałych przychodów operacyjnych, równo-
legle do dokonanych odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych.

REKLAMA

W związku z dynamicznym rozwojem usług finansowych dla międzynarodowych

Klientów

IBM BTO Business Consulting Services Sp. z o.o.

poszukuje do swojego biura w Krakowie osób:

na stanowiska:

Młodszy Księgowy

●

Chęć rozpoczęcia pracy i zdobycia doświadczenia zawodowego w zakresie księ-
gowości i finansów

Księgowy

●

Co najmniej 2-3 lata doświadczenia zawodowego w zakresie finansów i księgo-
wości

Specjalista ds. Księgowości

●

Co najmniej 3 lata doświadczenia zawodowego w zakresie finansów i księgowości

●

Umiejętności zarządzania zespołem 5-10 osób

Dodatkowe wymagania stawiane wobec kandydatów/kandydatek:

●

Dobra znajomość języka angielskiego

●

Znajomość jednego z języków: francuskiego, niemieckiego, włoskiego, portugal-
skiego, hiszpańskiego, holenderskiego, szwedzkiego, czeskiego, słowackiego,
duńskiego

●

Zdolności analityczne

●

Praktyczna umiejętność obsługi komputera/pakiet MS Office

●

Wysokie zdolności interpersonalne ukierunkowane na pracę w grupie

●

Odpowiedzialność i sumienność w wykonywaniu pracy

●

Dodatkowe atuty w stosunku do absolwentów i studentów IV i V roku to prze-
byte praktyki, staże w działach księgowych

Oferujemy:

●

Samodzielną i odpowiedzialną pracę dla międzynarodowych klientów

●

Możliwość rozwoju zawodowego,

●

Motywacyjny system wynagrodzeń,

●

Profesjonalny system szkoleń.

CV i list motywacyjny prosimy przesyłać na podany adres e-mail:

rekrutacja_IBM@adecco.pl

Prosimy o dopisanie klauzuli o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych.

Do zapisów potrzebne dowody

Każde zdarzenie, które nastąpiło w okresie sprawozdawczym, należy
wprowadzić w postaci zapisu do ksiąg rachunkowych tego okresu. Pod-
stawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe.

Dowody księgowe stwierdzają-

ce dokonanie operacji gospodar-
czej można podzielić na ze-
wnętrzne obce (otrzymane od
kontrahentów), zewnętrzne wła-
sne (przekazywane w oryginale
kontrahentom) oraz wewnętrzne
(dotyczące operacji wewnątrz jed-
nostki). Poza wymienionymi do-
wodami, podstawą zapisów mogą
być również sporządzone przez
jednostkę dowody księgowe:

◗

zbiorcze – służące do dokona-
nia łącznych zapisów zbioru do-
wodów źródłowych, które mu-
szą być w dowodzie zbiorczym
pojedynczo wymienione,

◗

korygujące poprzednie zapisy,

◗

zastępcze – wystawione do cza-
su otrzymania zewnętrznego
obcego dowodu źródłowego,

◗

rozliczeniowe – ujmujące już
dokonane zapisy według no-
wych kryteriów klasyfikacyj-
nych.

W przypadku uzasadnionego

braku możliwości uzyskania ze-
wnętrznych obcych dowodów źró-
dłowych, kierownik jednostki mo-
że zezwolić na udokumentowanie
operacji gospodarczej za pomocą
księgowych dowodów zastęp-

czych. Nie może to jednak doty-
czyć operacji gospodarczych, któ-
rych przedmiotem są zakupy opo-
datkowane VAT oraz skup metali
nieżelaznych od ludności.

Przy prowadzeniu ksiąg ra-

chunkowych przy użyciu kompu-
tera za równoważne z dowodami
źródłowymi uważa się zapisy
w księgach rachunkowych, wpro-
wadzane automatycznie za po-
średnictwem urządzeń łączności,
komputerowych nośników da-
nych lub tworzone według algo-
rytmu (programu) na podstawie
informacji zawartych już w księ-
gach, przy zapewnieniu, że pod-
czas rejestrowania tych zapisów
zostaną spełnione co najmniej
następujące warunki:

◗

uzyskają one trwale czytelną
postać zgodną z treścią odpo-
wiednich dowodów księgowych,

◗

możliwe jest stwierdzenie źró-
dła ich pochodzenia oraz usta-
lenie osoby odpowiedzialnej za
ich wprowadzenie,

◗

stosowana procedura zapewnia
sprawdzenie poprawności prze-
tworzenia odnośnych danych
oraz kompletności i identyczno-
ści zapisów,

◗

dane źródłowe w miejscu ich
powstania są odpowiednio
chronione, w sposób zapewnia-
jący ich niezmienność, przez
okres wymagany do przechowy-
wania danego rodzaju dowodów
księgowych.

Dowód księgowy powinien za-

wierać określone dane, a wśród
nich określenie rodzaju dowodu
i jego numeru identyfikacyjnego,
określenie stron (nazwy, adresy)
dokonujących operacji gospodar-
czej, opis operacji oraz jej war-
tość – jeżeli to możliwe, określo-
ną także w jednostkach natural-
nych, datę dokonania operacji (a
gdy dowód został sporządzony
pod inną datą – także datę spo-
rządzenia dowodu), podpis wy-
stawcy dowodu oraz osoby, której
wydano lub od której przyjęto
składniki aktywów, stwierdzenie
sprawdzenia i zakwalifikowania
dowodu do ujęcia w księgach ra-
chunkowych przez wskazanie
miesiąca oraz sposobu ujęcia do-
wodu w księgach rachunkowych
(dekretacja), a także podpis oso-
by odpowiedzialnej za te wskaza-
nia.

Zbigniew Kozłowski

Ewidencję w księgach rachunkowych otrzymanej nieodpłatnie,
w formie darowizny, wartości niematerialnej i prawnej przedsta-
wia poniższy schemat:

Objaśnienia:
1. Otrzymano nieodpłatnie, w formie darowizny, wartość niematerial-

ną i prawną – 4200,00 zł

❑ Wn – „Wartości niematerialne i prawne”

❑ Ma – „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

2. Zaksięgowano miesięczny odpis amortyzacyjny od otrzymanej nie-

odpłatnie wartości niematerialnej i prawnej – 70,00 zł

❑ Wn – „Koszty według rodzajów” lub konto zespołu 5

(w analityce: „Amortyzacja”)

❑ Ma – „Odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych”

3. Zarachowano do pozostałych przychodów operacyjnych równowar-

tość odpisów amortyzacyjnych – 70,00 zł (zapis równoległy do ope-
racji z poz. 2)

❑ Wn – „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

❑ Ma – „Pozostałe przychody operacyjne”

Wartości

niematerialne i prawne

1) 4200,–

Odpisy umorzeniowe
wartości niematerial-

nych i prawnych

70,–

Koszty według

rodzajów

2) 70,–

Rozliczenia

międzyokresowe przychodów
3) 70,–

4200,– 1)

Pozostałe

przychody operacyjne

70,– 3)

W odpowiedzi organ podatkowy

wskazał na art. 21 ust. 1 pkt 32 lit.
e) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób
fizycznych (t.j. Dz.U. nr 14, poz.
176 z późn. zm.). Zgodnie z jego
treścią wolne od podatku dochodo-
wego są przychody uzyskane ze
sprzedaży nieruchomości i praw
majątkowych, których odpłatne
zbycie nie następuje w wykonaniu
działalności gospodarczej i zostało
dokonane przed upływem pięciu
lat, licząc od końca roku kalenda-
rzowego, w którym nastąpiło ich
nabycie lub wybudowanie w części
wydatkowanej, nie później niż
w okresie dwóch lat od dnia sprze-
daży, na spłatę kredytu lub pożycz-
ki, a także odsetek od kredytu lub
pożyczki zaciągniętych na przewi-
dziane cele, w banku lub w spół-
dzielczej kasie oszczędnościowo-
-kredytowej, mających siedzibę na
terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej, w tym również na spłatę kre-
dytu lub pożyczki oraz odsetek od
tego kredytu lub pożyczki zacią-
gniętych przed dniem uzyskania
tych przychodów.

Do celów, o których mowa, nale-

żą:

◗

nabycie na terytorium Polski bu-
dynku mieszkalnego, jego części
lub udziału w takim budynku, lo-
kalu mieszkalnego stanowiącego
odrębną nieruchomość lub
udziału w takim lokalu, a także
nabycie gruntu lub udziału
w gruncie albo prawa użytkowa-
nia wieczystego gruntu lub

udziału w takim prawie, związa-
nych z tym budynkiem lub loka-
lem,

◗

nabycie na terytorium Polski
spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu mieszkalnego
lub udziału w takim prawie, pra-
wa do domu jednorodzinnego
w spółdzielni mieszkaniowej lub
udziału w takim prawie,

◗

nabycie na terytorium Polski
gruntu lub udziału w gruncie,
prawa użytkowania wieczystego
gruntu lub udziału w takim pra-
wie przeznaczonych pod budowę
budynku mieszkalnego, w tym
również gruntu lub udziału
w gruncie albo prawa wieczyste-
go użytkowania gruntu lub udzia-
łu w takim prawie z rozpoczętą
budową budynku mieszkalnego,

◗

budowa, rozbudowa, nadbudo-
wa, przebudowa, remont lub mo-
dernizacja własnego budynku
mieszkalnego, jego części lub
własnego lokalu mieszkalnego,
położonych na terytorium Polski,

◗

rozbudowa, nadbudowa, przebu-
dowa lub adaptacja – na cele
mieszkalne – własnego budynku
niemieszkalnego, jego części, wła-
snego lokalu niemieszkalnego lub
własnego pomieszczenia niemiesz-
kalnego, położonych na teryto-
rium Rzeczypospolitej Polskiej.

W ocenie organu podatkowego

nie ma więc przeszkód do stosowa-
nia omawianego zwolnienia, jeżeli
podatnik otrzymane pieniądze ze
sprzedaży nieruchomości lub praw
majątkowych wydatkuje na spłatę
kredytu lub pożyczki, zaciągniętych
na cele mieszkaniowe (art. 21 ust.

1 pkt 32 lit. a) ustawy). Jak zauwa-
żono w piśmie, z treści przepisu nie
wynika jednak wprost, czy przed-
miotowe zwolnienie może dotyczyć
również sytuacji, gdy spłacany kre-
dyt dotyczy zbywanego właśnie lo-
kalu mieszkalnego. Nie ulega wąt-
pliwości, że stosowanie zwolnienia
podatkowego może mieć miejsce,
jeżeli podatnik przychód uzyskany
ze sprzedaży wydatkuje na spłatę
kredytu zaciągniętego na cele
mieszkaniowe przed uzyskaniem
przychodów, gdy przed sprzedażą
zaciągnął kredyt na sfinansowanie
innego celu mieszkaniowego wy-
mienionego w art. 21 ust. 1 pkt 32
lit. a) ustawy, a następnie spłaca ten
kredyt ze środków uzyskanych ze
sprzedaży. Następstwem uzyskania
przychodu ze sprzedaży jednej nie-
ruchomości jest bowiem możliwość
wydatkowania go na cele związane
z inną nieruchomością, a nie z tą,
której podatnik właśnie się pozbył.

Zdaniem organu, przemawia za

tym również wykładnia celowościo-
wa przepisu. Intencją zwolnienia
z art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i e) usta-
wy jest zachęcenie osób uzyskują-
cych przychód ze sprzedaży nieru-
chomości, praw majątkowych itp.
do przeznaczenia pieniędzy pocho-
dzących z tego źródła na cele nie
związane z konsumpcją, lecz wydat-
kowanie ich na trwałe dobra zaspo-
kajające przede wszystkim ich wła-
sne potrzeby mieszkaniowe. Zwol-
nienie takie polega na preferowaniu
przeznaczenia wydatków, uzyska-
nych ze sprzedaży jednej nierucho-
mości na zakup drugiej, a nie udzie-
lenie pomocy w spłatach należno-
ści związanych z wcześniejszym za-
kupem nieruchomości, której po-
datnik właśnie się pozbył.

Pismo Izby Skarbowej w Łodzi

z 4 marca 2005 r., nr PB
I 3/4150/58/04/PM.

Archiwum podatnika

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

Wyjaśnienia organów podatkowych

Sabina Moczko-Wdowczyk,
doradca podatkowy, kierownik
działu podatkowego Rödl & Partner

Jak rozliczać
koszty sądowe

W przypadku toczonych przez podatnika

na drodze cywilnej sporów powstaje pro-

blem dotyczący opodatkowania kosztów sądo-
wych z nimi związanych. Wyjaśnijmy, jakie
koszty powinny być brane pod uwagę w takich
sytuacjach?

– Zacznijmy od regulacji cywilnoprawnych. Na

wstępie należy wskazać, że do kosztów sądowych na-
leżą opłaty sądowe i zwrot wydatków. Wśród wydat-
ków ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywil-
nych podaje: diety i koszty podróży należne sędziom
i pracownikom sądowym z tytułu dokonywania czyn-
ności w procesie poza siedzibą sądu; należności
świadków, biegłych, tłumaczy oraz kuratorów; opłaty
należne innym osobom oraz instytucjom; a także
koszty: opłat telefonicznych i telegraficznych, prze-
wozu, utrzymania lub przechowania, ogłoszeń, poby-
tu w areszcie itp.

Do kosztów postępowania cywilnego zalicza się

również koszty związane z działaniem pełnomocnika
oraz koszty związane z działaniem samej strony. Do
opłat zaliczany jest wpis (uzależniony od wartości
przedmiotu sprawy) oraz opłata kancelaryjna.

Obowiązek zwrotu kosztów spoczywa, co do zasa-

dy, na jednej ze stron procesu. O tym, która ze stron
zostanie obciążona kosztami, sąd orzeka podejmując
rozstrzygnięcie. A zatem najczęściej to strona prze-
grywająca sprawę zobowiązana jest do zwrotu stronie
przeciwnej na jej żądanie kosztów niezbędnych do
celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Obo-
wiązuje generalna zasada, zgodnie z którą, jeżeli usta-
wa nie stanowi inaczej, do uiszczenia kosztów sądo-
wych zobowiązana jest strona, która wnosi do sądu
pismo procesowe. Ponadto strona, która wniosła
o podjęcie czynności połączonej z wydatkami, obo-
wiązana jest złożyć zaliczkę na ich pokrycie. W spra-
wach, które kończą się ugodą, koszty ponoszą obie
strony w równych częściach, chyba że co innego wy-
nika z zapisów ugody.

Oprócz kosztów dotyczących samego procesu, du-

żą grupę wydatków stanowią także koszty ponoszone
w związku z czynnościami egzekucyjnymi, w tym za-
liczki komornicze. Egzekucja należności wynikają-
cych ze zobowiązań, co do których zapadło orzecze-
nie w procesie cywilnym, prowadzona jest według
przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Jeżeli chodzi o regulacje podatkowo-prawne, to

zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodo-
wym od osób prawnych, kosztami uzyskania przycho-
dów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przycho-
dów. Zatem aby poniesione wydatki mogły zostać
uznane za koszty uzyskania przychodu, muszą zostać
spełnione następujące warunki, a mianowicie ponie-
sienie wydatków: musi mieć wpływ na powstanie lub
zwiększenie przychodu, a także powinno służyć za-
chowaniu i zabezpieczeniu źródła przychodu.

Mając na uwadze poglądy utrwalone w orzecznictwie

sądowym należy stwierdzić, że koszty działalności go-
spodarczej podmiotu muszą być wynikiem racjonalnego
i celowego działania, a zatem nie można uznać za kosz-
ty wydatków ponoszonych w celu usunięcia skutków za-
niedbań przedsiębiorcy. Co do zasady koszty procesowe
nie mogą być kwalifikowane jako koszty podatkowe, po-
nieważ nie służą one osiągnięciu przychodu.

Jako koszty podatkowe kwalifikować można wyłącz-

nie koszty ponoszone przez wierzyciela związane
z procesem, jak i wydatki niezbędne dla celowego pro-
wadzenia egzekucji. Szczegółowo jednak kwestie te
wyjaśnię w kolejnej rozmowie.

Notował Krzysztof Tomaszewski

EKSPERT WYJAŚNIA

Kiedy można
skorzystać ze zwolnienia

W odpowiedzi organ podatkowy

wyjaśnił, że stosownie do art. 6 ust.
1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r.
o zmianie ustawy o podatku docho-
dowym od osób fizycznych oraz
ustawy o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przy-
chodów osiąganych przez osoby fi-
zyczne (Dz.U. nr 134, poz. 1509
z późn. zm.), obowiązek zwrócenia
ulgi z tytułu systematycznego gro-
madzenia oszczędności wyłącznie
na jednym rachunku oszczędno-
ściowo-kredytowym i w jednym ban-
ku prowadzącym kasę mieszkanio-
wą następuje w okolicznościach wy-
mienionych w art. 27a ust. 13 pkt

4 i 5 ustawy o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych w brzmie-
niu obowiązującym do 31 grudnia
2001 r. Jak przypomniano w piśmie,
będzie to miało miejsce w sytuacji:

◗

wycofania oszczędności z kasy
mieszkaniowej, z wyjątkiem gdy
wycofana kwota po określonym
w umowie o kredyt kontraktowy
okresie systematycznego oszczę-
dzania została wydatkowana
zgodnie z celami systematyczne-
go oszczędzania na rachunku
prowadzonym przez tę kasę,

◗

przeniesienia uprawnień do ra-
chunku oszczędnościowo-kredy-
towego na rzecz osób trzecich
z wyjątkiem dzieci własnych lub
przysposobionych i jak wskazuje

treść przepisu, w przypadku
niewydatkowania pieniędzy do
końca roku podatkowego, w któ-
rym nastąpiło ich wycofanie.

Jak zauważa organ, przepisanie

prawa do rachunku w kasie miesz-
kaniowej na własne dziecko po
2001 r. zwalnia je z obowiązku wy-
datkowania pieniędzy wycofanych
z kasy na cele systematycznego
oszczędzania określone w umowie
o kredyt kontraktowy.

Niemniej jednak wydatkowanie

przez dziecko pieniędzy wycofanych
z kasy na cele inne niż mieszkanio-
we spowoduje konieczność opodat-
kowania ich podatkiem od darowi-
zny. Zdaniem organu przekazanie
zgromadzonych oszczędności stanie
się darowizną w formie pieniężnej
podlegającą przepisom ustawy o po-
datku od spadków i darowizn.

Pismo Izby Skarbowej w Łodzi

z 7 marca 2005 r., nr PB I –
3/4150/58/04/PM.

Aleksandra Tarka

Kiedy trzeba zwrócić ulgę z kasy

WYJAŚNIENIE URZĘDU

Czy przychód uzyskany ze sprzedaży lokalu mieszkalnego,
w części przeznaczony na jego wykup ze spółdzielni i spłatę
kredytu zaciągniętego na jego zakup, jest zwolniony z opodat-
kowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym?

PYTANIE PODATNIKA

Podatniczka zawarła umowę o kredyt kontraktowy w listopadzie
2001 r., okres oszczędzania wynosi 36 miesięcy i trwa do paździer-
nika 2004 r. Środki zgromadzone w Kasie Mieszkaniowej zamierza
scedować na córkę. Czy może dokonać zakupu mieszkania przed
listopadem 2004, tj. przed zakończonym okresem oszczędzania?

PYTANIE PODATNIKA

ZGŁOŚ SWÓJ PROBLEM: ksiegowosc@infor.pl

Księgi podatkowe

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

odatnik najczęściej sam oblicza wysokość należnego
podatku. Jest to konsekwencją obowiązującej w pol-
skim prawie zasady, w myśl której zaistnienie określo-
nego zdarzenia powoduje powstanie zobowiązania po-
datkowego. Aby jednak możliwe było samodzielne ob-
liczenie podatku, podatnik musi dysponować środkami
pozwalającymi ustalić jego wysokość. Pomocne okazu-

ją się w takim przypadku księgi podatkowe. Problem w tym, że usta-
lenie właściwej wysokości zobowiązania podatkowego będzie możliwe
dopiero wtedy, gdy księgi te są prowadzone prawidłowo i rzetelnie.
W końcu organy podatkowe sprawdzają prawidłowość wywiązywania
się podatnika z ciążących na nim obowiązków właśnie na podstawie
ksiąg podatkowych, które mają decydujące znaczenie podczas kontro-
li. To na podstawie ksiąg oceniana jest prawidłowość zadeklarowa-
nych podstaw opodatkowania, jak i wysokość płaconego podatku. Je-
śli w księgach są jakiekolwiek nieprawidłowości, wiadomo, że podat-
nik ustali błędnie wysokość podstawy opodatkowania, a w konsekwen-
cji również należnej zaliczki. Niestety organ podatkowy będzie w ta-
kim przypadku zmuszony do uznania, że dane zawarte w takiej księ-
dze nie są prawdziwe.

Kiedy księga jest nierzetelna

Księga podatkowa uważana jest za rzetelną, jeśli dokonywane

w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty – wynika z art. 193
par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j.
Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60). A to oznacza, że nierzetelna będzie
taka księga, która nie odzwierciedla rzeczywistych zdarzeń gospodar-
czych. Potwierdził to także NSA w wyroku z 15 marca 2002 r.
(SA/Rz 818/00, niepublikowany), stwierdzając, że księgi rzetelne to
takie, które dokumentują stan rzeczywisty. Dla oceny, czy księga jest
rzetelna, decydujące znaczenie ma to, czy w oparciu o zapisy w niej
dokonane można ustalić prawidłową podstawę opodatkowania,
a więc czy zawiera zapisy dotyczące wszystkich zdarzeń podatko-
wych mających wpływ na ustalenie tej podstawy. Wykazana rozbież-

ność pomiędzy treścią zapisów księgi a stanem rzeczywistym unie-
możliwia ustalenie właściwej podstawy opodatkowania i stanowi
przesłankę do uznania ksiąg podatkowych za nierzetelne. Jeśli zapi-
sy w księdze opierają się na dowodach nie odzwierciedlających rze-
czywistych zdarzeń lub księga nie rejestruje wszystkich zdarzeń, to
należy ją traktować jako nierzetelną, a w konsekwencji nie może sta-
nowić dowodu w postępowaniu podatkowym. Potwierdza to także
treść wyroku NSA z 24 lipca 2000 r. (I SA/Ka 319/99, niepublikowa-
ny), gdzie czytamy, że dla oceny, iż księga jest nierzetelna, decydują-
ce znaczenie ma to, czy w oparciu o jej zapisy można ustalić właści-
wą podstawę opodatkowania, a więc jeżeli zawiera zapisy dotyczące
wszystkich zdarzeń podatkowych, które mają wpływ na ustalenie tej
podstawy. Jeśli księga w swoich zapisach opiera się na dowodach nie
odzwierciedlających rzeczywistych zdarzeń, to traktuje się ją jako
nierzetelną, a w konsekwencji nie może ona stanowić dowodu w po-
stępowaniu podatkowym. Podobnie stwierdził NSA w wyroku z 18
grudnia 1997 r. (I SA/Ka 879/96, niepublikowany).

Widać więc wyraźnie, że jedynie rozbieżności między treścią zapisów

księgi a stanem rzeczywistym umożliwiają określenie księgi jako nierze-
telnej. Najprostszą ilustracją jest tu rozbieżność pomiędzy zapisem
w księdze, a dokumentem źródłowym obrazującym daną operację go-
spodarczą, np. fakturą. Z drugiej jednak strony – co podkreślił Sąd Naj-
wyższy w wyroku z 4 października 1996 r. (III ARN 53/96, OSNP
z 1997 nr 9, poz. 142) – wpisanie do podatkowej księgi przychodów i roz-
chodów rzeczywiście poniesionych wydatków, które nie powinny być
wpisane bądź nie zostały należycie udokumentowane albo wykraczały
poza limit wydatków, nie oznacza, że księga jest nieprawidłowa pod
względem merytorycznym, czyli nierzetelna.

Warto jednak podkreślić, że nierzetelność jest kategorią obiektyw-

ną. A to oznacza, że dla oceny nierzetelności księgi nie mają znacze-
nia czynniki subiektywne, towarzyszące dokonywaniu w niej zapisów.
Nieistotne jest zatem, jaka przyczyna spowodowała, że księga podat-
kowa nie odpowiada stanowi rzeczywistemu. Tym samym nierzetel-
ność może być spowodowana umyślnie, np. w celu ukrycia rzeczywi-
stego obrotu, lub nieumyślnie, np. przez zapomnienie czy przeocze-
nie. Za nierzetelną – zdaniem NSA (wyrok z 21 marca 2000 r., III SA
1627/99, niepublikowany) – zostanie uznana księga, w której nie do-
konano zapisu w celu ukrycia osiągniętego przychodu czy też dokona-
nej czynności, jak też księga, w której przez pomyłkę dokonano błęd-
nego zapisu.

PRZYKŁAD

Organ podatkowy sprawdził dokumentację i ewidencję prowa-
dzoną przez podatnika. Okazało się, że podatnik zaksięgował
w koszty uzyskania przychodów kwotę 654,36 zł stanowiącą
wartość rachunków telefonicznych, która dotyczyła wydatku na
rozmowy telefoniczne udokumentowane rachunkami wystawio-
nymi nie na podatnika. Co więcej, okazało się, że podatnik nie
objął – mimo takiego obowiązku – spisem z natury opakowań
w kwocie 2456,91 zł, które stanowiły materiały podstawowe.
W tej sytuacji uznał, że księga jest nierzetelna, czemu dał wyraz
w protokole badania dokumentów i ewidencji.

Widać zatem wyraźnie, że księgą nierzetelną będzie taka księga,

która nie odpowiada wymaganiom określonym w art. 193 par. 1 Or-
dynacji podatkowej. Nierzetelnością będzie zatem każdy przypadek,
gdy brak jest zapisów po stronie przychodów i po stronie kosztów.
W końcu brak taki wypacza rzeczywistość. Zdaniem NSA, nawet nie-
wpisanie jednego rachunku powoduje nierzetelność księgi, gdyż nie
odzwierciedla ona stanu rzeczywistego (III SA 319/94, niepublikowa-
ny). Podobnie zauważył sąd w wyroku z 29 listopada 1996 r. (I
SA/Gd 1953/95, niepublikowany), stwierdzając, że bez znaczenia –
dla oceny rzetelności księgi – pozostaje fakt, że część faktur skutko-
wała zwiększeniem podstawy opodatkowania, a część ją obniżała.

Prowadząc działalność gospodarczą podatni-
cy obowiązani są do prowadzenia przeróż-
nych ksiąg, ewidencji pomocnych przy obli-
czaniu podatku, a także do złożenia w odpo-
wiednim terminie właściwych deklaracji po-
datkowych. Poprawność zadeklarowanego
i wpłaconego podatku sprawdzają organy
podatkowe. Podstawowym dowodem po-
twierdzającym ten fakt są rzetelne i prawidło-
wo prowadzone księgi podatkowe. O tym,
czy księga prowadzona jest rzetelnie i w spo-
sób niewadliwy, przesądzają przepisy. Pro-
blem w tym, że zaistnienie wspomnianych
okoliczności wywołuje określone skutki, za-
równo podatkowe, jak i karne skarbowe.

SKUTKI WADLIWOŚCI
I NIERZETELNOŚCI
KSIĄG PODATKOWYCH

CZEKAMY NA OPINIE I PYTANIA CZYTELNIKÓW

530 49 69

anna.wojda@infor.pl

☎

KSIĘGI PODATKOWE – to w myśl art. 3 pkt 4 Ordynacji podat-
kowej księgi rachunkowe, podatkowa księga przychodów i roz-
chodów, ewidencje oraz rejestry, do których prowadzenia, do
celów podatkowych, na podstawie odrębnych przepisów obo-
wiązani są podatnicy, płatnicy lub inkasenci.

SŁOWNICZEK

Księgi podatkowe

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

PRZYKŁAD

Podatnik nie zaewidencjonował faktur zakupu towaru. Organ
podatkowy przyjął, że działał on również z zamiarem ukrycia
przychodów ze sprzedaży tego towaru, chcąc w konsekwencji
doprowadzić do uszczuplenia wpływów podatkowych. Uznał za-
tem księgę za nierzetelną.

Kiedy księga jest wadliwa

Księgi podatkowe – jak wynika z przepisów Ordynacji podatkowej –

są niewadliwe wtedy, gdy są prowadzone zgodnie z zasadami wynikają-
cymi z odrębnych przepisów. Wydaje się zatem, że niewadliwa będzie ta-
ka księga, której nie można zarzucić nieprawidłowości pod względem
formalnym. Jeśli jest inaczej, księga jest wadliwa. Z drugiej jednak stro-
ny z art. 193 par. 5 Ordynacji podatkowej wyraźnie wynika, że organ po-
datkowy może uznać za dowód księgi, które są prowadzone w sposób
wadliwy. Istotne jest jednak to, by wady nie miały istotnego znaczenia
dla sprawy. To, czy wady mają takie znaczenie, czy nie – powinien wy-
kazać organ podatkowy.

Przepisy dotyczące rzetelności i niewadliwości zawarte zostały także

w rozporządzeniu ministra finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w spra-
wie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr
152, poz. 1475 z późn. zm.). Z jego przepisów wynikają wyraźne wska-
zówki co do tego, w jaki sposób prowadzić księgę. Z par. 11 ust. 1 wyni-
ka, że podatnik jest obowiązany prowadzić księgę rzetelnie i w sposób
niewadliwy. Podatkowa księga przychodów i rozchodów jest niewadliwa,
gdy jest prowadzona zgodnie z przepisami tego właśnie rozporządzenia
i z objaśnieniami do wzoru księgi. Natomiast rzetelna jest wtedy, gdy do-
konywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Jest tu jednak
pewne zastrzeżenie. Okazuje się bowiem, że za rzetelną zostanie uznana
także księga, gdy:

◗

niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają
łącznie 0,5 proc. przychodu wykazanego w księdze za dany rok podat-
kowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w któ-
rym naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej stwier-
dził te błędy, lub

◗

brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem
lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadze-
nie księgi, lub

◗

błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania,
z wyjątkiem błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosz-
tów zakupu materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz
kosztów robocizny, lub

◗

podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów
w księdze przed rozpoczęciem kontroli przez naczelnika urzędu skar-
bowego lub przez organ kontroli skarbowej, lub

◗

błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada dowo-
dy księgowe odpowiadające warunkom, o których mowa w par. 12 ust.
3 rozporządzenia.

Kontrole przeprowadzane przez organy podatkowe wskazują na pew-

ne charakterystyczne i najczęściej spotykane przyczyny wadliwości
ksiąg. Są to np. niezamieszczenie w księdze numeru dowodu księgowe-
go czy opisu zdarzenia gospodarczego, nieodpowiednio dokonywane ko-
rekty zapisów w księdze, brak sumowania poszczególnych wartości ko-
lumn. Podatnicy często też nieprawidłowo kwalifikują wydatki wykazy-

wane w księdze jako koszty uzyskania przychodów. Jest to często konse-
kwencją zapominania o tym, że samo wyliczenie wydatków, których nie
uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania,
że wszelkie pozostałe koszty, które nie zostały wymienione w art. 23
ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z mocy samego
prawa są uznawane za koszty podlegające odliczeniu. Możliwość zalicze-
nia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodów
uzależniona jest m.in. od łącznego spełnienia kilku przesłanek, a miano-
wicie: uzyskania przychodu, istnienia związku przyczynowo-skutkowego
między poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem oraz od wła-
ściwego udokumentowania wydatku.

Równie często zdarza się też i tak, że podatnik wykazuje w księdze

koszty uzyskania przychodów, których nigdy nie poniósł (zazwyczaj na
podstawie faktur od nieistniejących usługodawców). Jest to dobry spo-
sób na obniżenie zaliczki na podatek, niestety przykry w skutkach, gdy
zostanie zauważony przez pracowników organów podatkowych.

Jedną z częstych postaci nierzetelności ksiąg podatkowych są też

przypadki niewykazywania w księdze całości faktycznie uzyskanego
przychodu.

Kiedy księga nie będzie dowodem

Z art. 193 par. 1 Ordynacji podatkowej wynika, że księgi prowadzone

rzetelnie i w sposób niewadliwy stanowią dowód tego, co wynika z za-
wartych w niej zapisów. Oznacza to, że księgi podatkowe rzetelne i nie-
wadliwe – jako szczególny rodzaj dokumentu – korzystają z domniema-
nia prawdziwości zawartych w nich zapisów. Domniemanie to może zo-
stać jednak obalone przez organ podatkowy, co do całości lub części je-
dynie przez wykazanie nierzetelności lub istotnej wadliwości. Potwier-
dza to również NSA w wyroku z 15 marca 2002 r. (SA/Rz 818/00, nie-
publikowany) stwierdzając, że jeżeli zapisy w podatkowej księdze przy-
chodów i rozchodów opierają się na dowodach nieodzwierciedlających
rzeczywistych zdarzeń lub księga nie rejestruje wszystkich zdarzeń, to
należy taktować ją jako nierzetelną, a w konsekwencji nie może ona sta-
nowić dowodu w postępowaniu podatkowym.

Warto przy tym pamiętać, że stosownie do art. 193 par. 6 Ordynacji

podatkowej, jeśli organ podatkowy stwierdzi, że księgi podatkowe są pro-
wadzone nierzetelnie lub w sposób wadliwy, to w protokole badania
ksiąg określa, za jaki okres i w jakiej części nie uznaje ksiąg za dowód te-
go, co wynika z zawartych w nich zapisów.

Skutki podatkowe nierzetelności ksiąg

Nieuznanie przez organy podatkowe ksiąg podatkowych jako dowodu

w postępowaniu podatkowym pociąga za sobą określone konsekwencje
podatkowe. Ich efektem może być podwyższenie podstawy opodatkowa-
nia, zmniejszenie lub utrata prawa do zwrotu podatku czy nawet powsta-
nie dodatkowego zobowiązania podatkowego.

odatki

EKSPERT WYJAŚNIA

Trajan Szuladziński,
doradca podatkowy

Jak uniknąć
nierzetelności
ksiąg

Kiedy można mówić o nierzetelno-

ści ksiąg podatkowych?

– Zasady prowadzenia księgi przychodów

i rozchodów są regulowane przez rozporzą-
dzenie ministra finansów z dnia 26 sierpnia
2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej
księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr
152, poz. 1475 z późn. zm.). Podstawowym
jednak obowiązkiem podatnika związanym
z prowadzeniem księgi jest prowadzenie jej
w sposób zapewniający ustalenie dochodu
(straty), podstawy opodatkowania i wysokości
należnego podatku za rok podatkowy, w tym
za okres sprawozdawczy, a także uwzględnia-
nie w ewidencji środków trwałych oraz warto-

ści niematerialnych i prawnych informacji nie-
zbędnych do obliczenia wysokości odpisów
amortyzacyjnych. Księga musi być prowadzo-
na zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik
do rozporządzenia. Poza wskazanymi wyżej
wymogami formalnymi, podatnik jest zobo-
wiązany zapewnić prowadzenie księgi rzetel-
nie i w sposób niewadliwy.

Wadliwość księgi dotyczy głównie wymogów

formalnych jej prowadzenia. Natomiast rzetel-
ność księgi odnosi się do adekwatności zapisów
w stosunku do rzeczywistych zdarzeń gospo-
darczych. W tym zakresie przepisy przewidują
jednak pewien próg błędów, który oznacza, że
mimo błędnych zapisów lub braku tych zapisów
księgę podatkową uważa się za rzetelną.

Księgę uznaje się za rzetelną również, gdy

po pierwsze, niewpisane lub błędnie wpisane
kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5
proc. przychodu wykazanego w księdze za da-
ny rok podatkowy lub przychodu wykazanego
w roku podatkowym do dnia, w którym naczel-
nik urzędu skarbowego lub organ kontroli skar-
bowej stwierdził te błędy. Po drugie, brak wła-
ściwych zapisów związany jest z nieszczęśli-

wym wypadkiem lub zdarzeniem losowym,
które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie
księgi. Po trzecie, błędy spowodowały podwyż-
szenie kwoty podstawy opodatkowania, z wy-
jątkiem błędów polegających na niewykazaniu
lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów pod-
stawowych, towarów handlowych oraz kosztów
robocizny. Po czwarte, podatnik uzupełnił zapi-
sy lub dokonał korekty błędnych zapisów
w księdze przed rozpoczęciem kontroli przez
naczelnika urzędu skarbowego lub przez organ
kontroli skarbowej. Po piąte, błędne zapisy są
skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posia-
da dowody księgowe odpowiadające warun-
kom wskazanym w odpowiednich przepisach.

W konsekwencji brak wpisu w księdze przy-

chodów i rozchodów nie musi oznaczać auto-
matycznie, że księga jest prowadzona nierzetel-
nie. Jeżeli brak wpisu mieści się w wyżej wy-
mienionym zakresie, księga jest dalej uważana
za rzetelną. Wymaga jednak podkreślenia, że
każde ze wskazanych wyłączeń oceniane jest
odrębnie, tzn. księga będzie rzetelna, jeżeli po-
pełnione błędy będą się mieściły co najmniej
w jednej grupie.

Rodzaje wadliwości

W praktyce spotykane są dwa rodzaje wadliwości ksiąg. Są to:

◗

wadliwość niemająca istotnego znaczenia dla sprawy – wte-
dy organ podatkowy uznaje księgę za dowód tego, co wyni-
ka z zawartych w niej zapisów,

◗

wadliwość mająca istotne znaczenie dla sprawy – wtedy or-
gan podatkowy nie uznaje księgi za dowód tego, co wynika
z zawartych w niej zapisów.

Księgi podatkowe

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Jak można ocenić sytuację, kiedy

podatnik przez pomyłkę dokonuje

błędnego zapisu? Czy wtedy też można
mówić o nierzetelności księgi?

– Ocena przyczyn braku prawidłowych zapi-

sów księgowych może budzić istotne wątpliwo-
ści pomiędzy podatnikiem a inspektorem kon-
trolującym. Jeżeli błędne zapisy są skutkiem
ewidentnej pomyłki, a podatnik posiada dowo-
dy księgowe odpowiadające warunkom wskaza-
nym w odpowiednich przepisach, popełnione
błędy nie wpływają na ocenę rzetelności prowa-
dzonej księgi. Z sytuacją taką będziemy mieli
do czynienia, jeżeli zostanie popełniony np.
tzw. czeski błąd lub inna oczywista pomyłka.
Taki przypadek musi być jednak potwierdzony
posiadanymi prawidłowymi dokumentami źró-
dłowymi, najczęściej fakturami VAT.

Stwierdzone błędy w zapisach podatnik po-

winien niezwłocznie poprawić przez skreślenie
dotychczasowej treści i wpisanie nowej, z za-
chowaniem czytelności błędnego zapisu, oraz
podpisanie poprawki i umieszczenie daty doko-
nania poprawki, a także wprowadzenie do księ-
gi niewpisanych dowodów lub dowodów zawie-

rających korekty błędnych zapisów. Zapisy
zmniejszające przychody lub koszty mogą być
dokonywane ze znakiem minus (-) lub kolorem
czerwonym.

Na jakiej podstawie inspektor kon-

troli skarbowej może stwierdzić, że

księga jest wadliwa lub nierzetelna?

– Księgi podatkowe prowadzone rzetelnie

i w sposób niewadliwy stanowią dowód tego, co
wynika z zawartych w nich zapisów. Organ po-
datkowy nie uznaje za dowód ksiąg podatko-
wych, które są prowadzone nierzetelnie lub
w sposób wadliwy. Kontrola skarbowa, która
jest prowadzona u podatnika, ocenia prawidło-
wość formalną i materialną zgromadzonych
dowodów księgowych. Jeżeli okaże się, że zapi-
sy w księdze przychodów i rozchodów są nie-
rzetelne lub niekompletne, np. faktury koszto-
we nie dokumentują wydatków stanowiących
koszt uzyskania przychodu, podatnik nie zaewi-
dencjonował w całości sprzedaży itp., organ
kontrolny przechodzi do badania, czy braki te
mieszczą się w granicach wskazanych wyżej.
Jeżeli taka sytuacja będzie miała miejsce, księ-

ga nie zostanie w całości zakwestionowana ja-
ko dowód.

W przypadku gdy popełnione błędy mają

większy zakres niż wskazany, księgi przycho-
dów i rozchodów nie można uznać za dowód
w prowadzonym postępowaniu.

Co może zrobić podatnik, u które-

go inspektor kontrolujący stwier-

dził, że księgi są nierzetelne?

– Organ podatkowy, który stwierdzi, że księ-

gi podatkowe są prowadzone nierzetelnie lub
w sposób wadliwy, w protokóle badania ksiąg
określa, za jaki okres i w jakiej części nie uzna-
je ksiąg za dowód tego, co wynika z zawartych
w nich zapisów. Odpis protokółu, stwierdzają-
cego wadliwość księgi przychodów i rozcho-
dów, organ podatkowy doręcza stronie. Następ-
nie strona, w terminie 14 dni od dnia doręcze-
nia protokółu, może wnieść zastrzeżenia do za-
wartych w nim ustaleń, przedstawiając jedno-
cześnie dowody, które umożliwią organowi po-
datkowemu prawidłowe określenie podstawy
opodatkowania.

Opracowała Ewa Matyszewska

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

Po odrzuceniu ksiąg podatkowych jako dowodu w postępowaniu po-

datkowym organ podatkowy musi sprawdzić, czy istnieją inne możliwo-
ści (głównie środki dowodowe) zawierające dane dotyczące działalności
podatnika i wskazujące na wysokość uzyskanego przez niego dochodu.
Środkami dowodowymi może być wszystko, co wyjaśni sprawę, a nie jest
sprzeczne z prawem (art. 180 Ordynacji podatkowej).

W praktyce organ podatkowy może uznać za wiarygodny sposób od-

tworzenia zdarzeń gospodarczych stanowiących podstawę opodatkowa-
nia na podstawie rachunków, umów, dowodów finansowych, pojedyn-
czych zapisów w odrzuconej księdze czy nawet zeznań świadków. Dopie-
ro, gdy nie uda się ustalić niczego na podstawie tak zebranych dowodów,
organ podatkowy może ustalić podstawę opodatkowania w drodze osza-
cowania. Uprawnienie takie wynika z art. 23 Ordynacji podatkowej.
Zgodnie z tym przepisem, organ podatkowy określa podstawę opodatko-
wania w drodze oszacowania, jeżeli brak jest ksiąg podatkowych lub in-
nych danych niezbędnych do jej określenia lub dane wynikające z ksiąg
podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania.

Organ odstępuje od określenia podstawy opodatkowania w drodze

oszacowania tylko wtedy, gdy dane wynikające z ksiąg podatkowych,
uzupełnione dowodami uzyskanymi w toku postępowania, pozwalają na
określenie podstawy opodatkowania.

Potwierdza to także NSA w wyroku z 24 lipca 2000 r. (I SA/Ka

319/99, niepublikowany). Czytamy w nim, że jeśli organ podatkowy
uzna prowadzone księgi lub złożone zeznanie za nierzetelne lub niespeł-
niające innych ustawowo określonych przesłanek i nie uwzględni ich ja-
ko dowodu w postępowaniu podatkowym, to zastosowanie szacunku po-
winno być poprzedzone wnikliwą i wszechstronną oceną całości mate-
riału dowodowego.

Organ ten winien wtedy przekonująco uzasadnić, dlaczego w danej

sprawie adekwatne będzie pominięcie całej (lub części) księgi jako dowo-
du w postępowaniu podatkowym i oszacowanie podstawy opodatkowa-
nia. Szacunek zatem (jako jeden tylko ze sposobów ustalania podstawy
opodatkowania) winien być stosowany w sytuacjach, gdy w dostępnym
organowi podatkowemu materiale dowodowym brak jest danych nie-
zbędnych do ustalenia podstawy opodatkowania i organ ten nie ma żad-
nych innych dróg ustalenia rzeczywistej wysokości zobowiązania podat-
kowego. Niezbędnym założeniem dokonania szacunku jest okoliczność,
że organ podatkowy dysponuje wystarczającymi dowodami, by przedsta-
wione księgi i zeznania lub inne materiały uznać za nierzetelne bądź nie-
wystarczające dla ustalenia rzeczywistej wysokości zobowiązania podat-
kowego (zob. też wyrok NSA z 21 stycznia 1998 r., SA/Ka 831/87 oraz
wyrok SN z 11 października 1990 r., III ARN 21/90).

PRZYKŁAD

Punktem wyjścia do oceny nierzetelności księgi podatkowej nie
może być szacunkowe wyliczenie jakiegokolwiek elementu działal-
ności gospodarczej, np. średniej marży stosowanej przy sprzedaży
udokumentowanej, oszacowanej na podstawie sprzedaży z czte-
rech dni roku podatkowego. Przy pomocy szacunku nie można
ustalać, czy księga podatkowa jest rzetelna, czyli czy dokonywane
w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Potwierdza to NSA
w wyroku z 28 maja 2003 r. (I SA/Łd 2418/01): szacowanie jest
dopuszczalne dopiero po uznaniu księgi podatkowej za nierzetelną,
a więc może być jedynie następstwem uznania księgi za nierzetel-
ną, a nie przyczyną stwierdzenia tej nierzetelności.

W praktyce często zdarza się, że pracownik organu podatkowego pro-

wadzący kontrolę nie zauważa w księgach podatkowych żadnej nierzetel-
ności. Mimo to próbuje – przyjmując określoną metodę szacunkową –
obliczyć, jaki dochód powinien za dany rok uzyskać podatnik. I dopiero
wtedy okazuje się – po zestawieniu dochodu oszacowanego z dochodem
wynikającym z ksiąg podatkowych – że istnieją podstawy do podania
w wątpliwość rzetelności księgi. Niestety postępowanie to nie jest prawi-
dłowe. W zasadzie mamy tu do czynienia z odwróceniem kolejności po-
szczególnych czynności. W końcu bez udowodnienia nierzetelności nie
ma mowy o oszacowaniu.

Metody oszacowania

Podstawę opodatkowania określa się w drodze oszacowania, stosując

określone ustawowo metody. Artykuł 23 Ordynacji podatkowej wskazu-
je tu na metodę:

◗

porównawczą wewnętrzną – polegającą na porównaniu wysokości ob-
rotów w tym samym przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w których
znana jest wysokość obrotu,

odatki

Jak organ podważa moc dowodową księgi

Organ ustala, że księga jest nierzetelna lub wadliwa
Księgi rzetelne to takie, które dokumentują stan rzeczywi-
sty, a niewadliwe to takie, które prowadzone są zgodnie
z zasadami wynikającymi z odrębnych przepisów. Jeśli jest
inaczej, księga jest nierzetelna lub wadliwa.

Po ustaleniu organ zamieszcza uzasadnienie w protokole
Jeśli organ podatkowy stwierdzi, że księgi podatkowe są
prowadzone nierzetelnie lub w sposób wadliwy, to w proto-
kole badania ksiąg określa, za jaki okres i w jakiej części nie
uznaje ksiąg za dowód tego, co wynika z zawartych w nich
zapisów.

Organ doręcza odpis protokołu
Odpis tak sporządzonego protokołu organ podatkowy dorę-
cza stronie. Ta, w terminie 14 dni od dnia doręczenia, może
wnieść zastrzeżenia do zawartych w nim ustaleń, przedstawia-
jąc jednocześnie dowody, które umożliwią organowi podatko-
wemu prawidłowe określenie podstawy opodatkowania.

3 kroki

Z orzecznictwa

Nieprowadzenie lub nierzetelne prowadzenie ewidencji zobo-
wiązuje (uprawnia) organ podatkowy do zastosowania oszaco-
wania podstawy opodatkowania tylko wtedy, gdy ustalenie
podstawy opodatkowania jest niemożliwe na podstawie da-
nych posiadanych przez ten organ lub przedstawionych przez
podatnika – wyrok NSA z 15 października 1999 r., I SA/Wr
1373/97, niepublikowany.

Księgi podatkowe

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

CZYTELNICY PYTAJĄ

◗

porównawczą zewnętrzną – polegającą na porównaniu wysokości ob-
rotów w innych przedsiębiorstwach prowadzących działalność o po-
dobnym zakresie i w podobnych warunkach,

◗

remanentową – polegającą na porównaniu wartości majątku przedsię-
biorstwa na początku i na końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika
szybkości obrotu,

◗

produkcyjną – polegającą na ustaleniu zdolności produkcyjnej przed-
siębiorstwa,

◗

kosztową – polegającą na ustaleniu wysokości obrotu na podstawie wy-
sokości kosztów poniesionych przez przedsiębiorstwo, z uwzględnie-
niem wskaźnika udziałów tych kosztów w obrocie,

◗

udziału dochodu w obrocie – polegającą na ustaleniu wysokości docho-
dów ze sprzedaży określonych towarów i wykonywania określonych
usług, z uwzględnieniem wysokości udziału tej sprzedaży (wykonanych
usług) w całym obrocie.

Warto jednak pamiętać, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach,

gdy nie można zastosować wspomnianych metod, organ podatkowy mo-
że w inny sposób oszacować podstawę opodatkowania. Istotne jest jed-
nak to, by określenie podstawy opodatkowania w drodze oszacowania
zmierzało do określenia jej w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podsta-
wy opodatkowania. Organ podatkowy, określając podstawę opodatkowa-
nia w drodze oszacowania, uzasadnia wybór metody oszacowania.

Skutki karne skarbowe

Sankcje podatkowe to nie wszystko co grozi podatnikowi, któremu

udowodniono nierzetelne i wadliwe prowadzenie ksiąg podatkowych.
Podatnikowi takiemu grożą także sankcje karne skarbowe wynikające
z ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. nr
83, poz. 930 z późn. zm.). Sankcje te występują niezależnie od sankcji
podatkowych. Sankcje karne skarbowe mogą zostać zastosowane w po-
stępowaniu mandatowym (przy drobniejszych wykroczeniach) albo
w postępowaniu przed sądem.

Katalog konsekwencji, jakie mogą dotknąć podatnika, jest bardzo po-

kaźny. Podstawową karą jest wprawdzie grzywna wymierzana w staw-
kach dziennych, ale mogą być stosowane także i inne kary, w tym ogra-
niczenie albo pozbawienie wolności. Oczywiście im większa wina podat-
nika, tym kara będzie bardziej dolegliwa. Sprawdźmy jednak, co grozi
podatnikowi w przypadku konkretnych zaniedbań.

Jak wynika z art. 60 kodeksu karnego skarbowego (dalej „k.k.s.”) po-

datnik, który wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze
grzywny do 240 stawek dziennych. Tej samej karze podlega podatnik,
który wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi. W wypadku mniejszej
wagi, sprawca wspomnianych czynów podlega karze grzywny za wykro-
czenie skarbowe. Karę tę można zastosować także w stosunku do podat-
nika lub płatnika, który nie zawiadamia w terminie właściwego organu
o prowadzeniu księgi przez doradcę podatkowego lub inny podmiot upo-
ważniony do prowadzenia ksiąg w jego imieniu i na jego rzecz.

Kodeks karny skarbowy definiuje na własne potrzeby pojęcie księgi.

Jest nią – stosownie do art. 53 par. 21 – księga rachunkowa, podatkowa
księga przychodów i rozchodów, ewidencja, rejestr i inne podobne urzą-
dzenia ewidencyjne, do których prowadzenia zobowiązuje przepis prawa.

Przepisy k.k.s. przewidują też określone sankcje za nierzetelne prowa-

dzenie księgi. Jak wynika z art. 61 podatnik, który nierzetelnie prowadzi
księgę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. Tylko wtedy,
gdy jest to wypadek mniejszej wagi, sprawca tego czynu podlega karze
grzywny za wykroczenie skarbowe. Tej samej karze podlega także ten,
kto wadliwie prowadzi księgę.

Warto na marginesie wspomnieć o treści wyroku Sądu Najwyższego

z 30 maja 2001 r., w którym sąd podkreślił, że liczba błędnych zapisów
nie przesądza o umyślności ich wprowadzenia do ksiąg. Możliwe jest

przecież z pewnością umyślne wprowadzenie jednego nierzetelnego za-
pisu do księgi rachunkowej, jak też możliwe jest prowadzenie ksiąg
w sposób bardzo niedbały i nieumyślne wprowadzenie do nich wielu nie-
zgodnych z rzeczywistością zapisów. W świetle definicji zamieszczonej
w art. 24 ust. 2 ustawy o rachunkowości z 1994 r. rzetelne są księgi ra-
chunkowe, jeżeli dokonane w nich wpisy odzwierciedlają stan rzeczywi-
sty. Rzetelność rozumiana jest więc w tym przepisie w sposób obiektyw-
ny. W tym sensie więc zamieszczone w księgach rachunkowych i w spra-
wozdaniu finansowym dane były nierzetelne, a przeprowadzone przez
oskarżonego rozróżnienie na dane błędne i dane nierzetelne, zgodne
z potocznym rozumieniem tych pojęć, nie pokrywa się z definicją usta-
wową. Dlatego – z uwagi na to, że przypisane oskarżonemu przestęp-
stwa z art. 61 k.k.s. mają, jako ustawowe typy przestępstw, charakter
umyślny – sąd w uzasadnieniu swego wyroku powinien wskazać, dlacze-
go i na jakiej podstawie przyjął, że oskarżony miał zamiar zamieszczania
w księgach i w sprawozdaniu finansowym nierzetelnych danych (II
KKN 85/99, niepublikowany).

Przy okazji warto nadmienić, że udowodniona nierzetelność prowa-

dzenia ksiąg podatkowych stanowi samodzielną podstawę do zastosowa-
nia sankcji. A to oznacza, że wcale nie musi wystąpić uszczuplenie na-
leżności na rzecz fiskusa, a sankcja i tak może zostać wymierzona. Każ-
da bowiem nierzetelność ksiąg jest czynem mogącym stanowić podsta-
wę do ukarania podatnika, nawet wtedy, gdy na skutek nierzetelności po-
wstała nadpłata w rozliczeniu podatkowym.

Wiedząc, jakie sankcje grożą za nieprawidłowości przy prowadzeniu

ksiąg, podatnik powinien być też świadomy, jak określa się stawki dzien-
ne grzywny. W tym celu należy sięgnąć do art. 23 par. 3 k.k.s. Z przepi-
su tego wynika, że sąd – ustalając stawkę dzienną – bierze pod uwagę do-
chody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe
i możliwości zarobkowe. Warto jednak pamiętać, że stawka dzienna nie
może być niższa od jednej trzydziestej części najniższego miesięcznego
wynagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej instancji ani też przekra-
czać jej czterystukrotności. Może się zatem okazać, że wymierzona po-
datnikowi grzywna wcale nie jest niska.

Pamiętajmy też, że wysokość kary za stwierdzoną nierzetelność ksiąg

podatkowych uzależniona jest od kwalifikacji prawnej czynu, a więc od
tego, czy jest to przestępstwo czy wykroczenie karne skarbowe.

Anna Wojda

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

Czy księga będzie
nierzetelna

Prowadzę podatkową księgę
przychodów i rozchodów. Nie-

dawno odkryłam, że w księdze zostały
błędnie podliczone wartości poszcze-
gólnych stron księgi, przez co wyso-
kość zaliczki na podatek dochodowy za
ostatni miesiąc też została zmieniona.
Obawiam się, że w przypadku kontroli
księga zostanie uznana za nierzetelną,
a ja poniosę odpowiedzialność karną
skarbową. Czy rzeczywiście?

– Nie, w takim przypadku księga nie zosta-

nie uznana za nierzetelną. W trakcie kontro-
li przeprowadzonych u podatników często
stwierdzane są podobne przypadki. Podatni-
cy błędnie podliczają wartość poszczegól-
nych stron księgi, co zmienia wysokość za-

liczki na podatek dochodowy za dany mie-
siąc. Skutkuje to zaniżeniem przez podatni-
ka deklaracji miesięcznej PIT-5 z wykazanym
minimalnym dochodem lub wręcz stratą.

W takich przypadkach podatnik nie nara-

ża się jednak na zarzut nierzetelnego prowa-
dzenia podatkowej księgi przychodów i roz-
chodów. W końcu wszystkie zdarzenia go-
spodarcze wykazywane są w księdze zgodnie
ze stanem faktycznym.

Podatnik musi jednak oczekiwać zupełnie

innych konsekwencji. Chodzi o konieczność
zapłacenia odsetek od niezapłaconych w ter-
minie zaliczek na podatek dochodowy (jeśli
błędy w przeliczeniach spowodowały, że za-
liczka była dużo niższa lub wręcz nie trzeba
było jej uiszczać, bo wystąpiła strata).

W praktyce organy podatkowe – z uwagi

na orzecznictwo NSA – rzadko wydają po
zakończeniu roku decyzję określającą wyso-
kość odsetek za zwłokę od niezapłaconych
w terminie zaliczek na podatek. Nigdy jed-

nak podatnik nie ma pewności, że w jego
przypadku tak będzie. Jak wynika z art. 56
kodeksu karnego skarbowego, podatnik, któ-
ry składając organowi podatkowemu, inne-
mu uprawnionemu organowi lub płatnikowi
deklarację lub oświadczenie, podaje nie-
prawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia
obowiązku zawiadomienia o zmianie obję-
tych nimi danych, przez co naraża podatek
na uszczuplenie, podlega karze grzywny
określonej w stawkach dziennych (do 720
stawek dziennych) albo karze pozbawiania
wolności do lat dwóch, albo obu tym karom
łącznie, albo karze grzywny za wykroczenia
skarbowe (w zależności od kwalifikacji
prawnej czynu).

Dlatego przy pomyłce w księdze lepiej szyb-

ko ją skorygować, bo nawet jeśli księga zosta-
nie uznana za prowadzoną rzetelnie, podatnik
i tak może narazić się na odpowiedzialność,
a tym samym ponieść negatywne konsekwen-
cje tego rodzaju zdarzenia.

awoj

CZYN ZABRONIONY – to zachowanie o znamionach określo-
nych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa
skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
PRZESTĘPSTWO SKARBOWE – to czyn zabroniony przez ko-
deks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary
ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
WYKROCZENIE SKARBOWE – to czyn zabroniony przez kodeks
pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota
uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicz-
noprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pię-
ciokrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia
w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest tak-
że inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.
WYPADEK MNIEJSZEJ WAGI – to czyn zabroniony jako wykro-
czenie skarbowe, które w konkretnej sprawie, ze względu na jej
szczególne okoliczności, zawiera niski stopień społecznej szko-
dliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona
na uszczuplenie należność nie przekracza ustawowego progu.

SŁOWNICZEK

Ewa Sokołowska, doradca
podatkowy z Rödl & Partner
Oddział w Krakowie

Kiedy jest możliwe
zwolnienie
podatkowe

Niekiedy wyrażany jest pogląd, że regu-
lacje zawarte w art. 68 ustawy o podat-

ku od towarów i usług są przełomowe, jeśli
chodzi o zakres opodatkowania świadczeń
przeznaczanych na cele reprezentacji i rekla-
my. Na czym polega szczególny charakter
tych przepisów?

– Zgodnie z treścią wspomnianego art. 68 ustawy

z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów
i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwalnia
się od podatku import materiałów drukowanych
o charakterze reklamowym, w szczególności katalo-
gi, cenniki, instrukcje obsługi lub ulotki handlowe.
Znaczenie omawianego przepisu nie sprowadza się
do przewidzianego w nim zwolnienia, lecz utworze-
nia nowej kategorii pojęciowej na gruncie podatku
od towarów i usług, jaką są materiały o charakterze
reklamowym. Zgodnie z art. 68 ustawy, materiałami
takimi są w szczególności katalogi, cenniki czy też
ulotki handlowe, których import podlega zwolnieniu
z opodatkowania. Rozumując

a contrario, należy

stwierdzić, że skoro czynność w postaci importu wy-
mienionych towarów wyjątkowo jest zwolniona
z opodatkowania, to co do zasady inne czynności,
których przedmiotem będą wymienione towary, pod-
legać będą opodatkowaniu.

Czy teza powyższa może budzić wątpli-
wości, zwłaszcza w zakresie ewentualne-

go opodatkowania cenników?

– Tak. Przypomnę, że na gruncie poprzednio

obowiązującej ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r.
o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcy-
zowym utrwalił się pogląd, że wszelakiego rodzaju
cenniki nie stanowią towaru w rozumieniu podatku
od towarów i usług. W rozumieniu natomiast prawa
cywilnego cennik jest formą zaproszenia do zawar-
cia umowy, w związku z czym nie może być mowy
o opodatkowaniu takiego zaproszenia, niezależnie
od tego, jaką przyjmuje ono postać. W konsekwen-
cji przyjmowano, że przekazywanie lub udostępnia-
nie cenników nie podlegało opodatkowaniu VAT.
W tej sytuacji powstaje pytanie, czy przypadkiem
ustawodawca nie próbuje tylnymi drzwiami wpro-
wadzić opodatkowania drukowanych cenników,
uznając je za materiały drukowane o charakterze
reklamowym.

Zagadnienie to nabiera szczególnego
znaczenia zwłaszcza w przypadku przed-

siębiorców zajmujących się sprzedażą wysył-
kową. Czy rzeczywiście?

– Zgadza się. Dla tych przedsiębiorców rozsyłanie

katalogów z prezentacją oferowanych do sprzedaży
towarów i ze wskazaniem ich ceny stanowi podstawo-
we narzędzie pozyskiwania i utrzymywania klientów.
Przedsiębiorcy tacy nie prowadzą bowiem sprzedaży
przy wykorzystaniu powierzchni handlowej. Niewąt-
pliwie objęcie opodatkowaniem rozsyłanych przez
tych przedsiębiorców katalogów (będących w istocie
cennikami) jest zabiegiem nieprawidłowym. Trudno
bowiem przyjąć, że cennik – w tym wyrażony w for-
mie druku – może zostać uznany za towar lub świad-
czenie usługi. Sam zaś przepis art. 68 ustawy o podat-
ku od towarów i usług jest podatny na wykorzystanie
przez organy podatkowe jako kolejny „hak” na przed-
siębiorców.

Notował Krzysztof Tomaszewski

EKSPERT RADZI

ZGŁOŚ SWÓJ PROBLEM: ksiegowosc@infor.pl

Sprawdź, co jest
opodatkowane

Przekazanie towarów na cele re-

prezentacji i reklamy podlega opo-
datkowaniu podatkiem od towarów
i usług. Z zakresu opodatkowania
wyłączone zostało jednak zużycie to-
warów na cele reprezentacji i rekla-
my. Na podstawie art. 7 ust. 3 usta-
wy z dnia 11 marca 2004 r. o podat-
ku od towarów i usług (Dz.U. nr 54,
poz. 535 z późn. zm.), z opodatko-
wania wyłączone zostało także prze-
kazywanie przez podatnika prezen-
tów o małej wartości i próbek, jeżeli
ich przekazanie (wręczenie) wiązało
się bezpośrednio z prowadzonym
przez podatnika przedsiębiorstwem
– wyjaśniają eksperci z Rödl & Part-
ner Oddział w Krakowie.

Zwracają uwagę, że w powyż-

szym przepisie posłużono się dwo-
ma nieznanymi dotychczas pojęcia-
mi, które wiążą się z reprezentacją
i reklamą. Chodzi o prezenty małej
wartości i próbki. Należy podkre-
ślić, że przepis art. 7 ust. 3 ustawy
o VAT, wyłączający z opodatkowa-
nia przekazanie towarów, które mo-
gą zostać zaliczone do tych dwóch
kategorii pojęciowych, znajduje za-
stosowanie niezależnie od woli po-
datnika. Podatnik nie powinien za-
tem opodatkowywać przekazania
(wręczenia) kontrahentowi długopi-
su z nadrukiem znaku towarowego
podatnika, jeżeli wartość tego dłu-
gopisu nie przekracza 50 złotych.
Podatek wykazany od takiego prze-
kazania będzie bowiem podatkiem
wykazanym nienależnie, jednak
podlegającym zapłacie na podsta-
wie art. 108 ustawy.

Ustal wartość

Koniecznie w tej sytuacji trzeba

zapoznać się z definicjami prezen-
tów o małej wartości i próbek. Wła-
ściwe zrozumienie tych definicji jest
niezbędne dla prawidłowego ustale-
nia skutków podatkowych przekaza-
nia towarów spełniających pojęcie
próbki lub prezentu o małej warto-
ści. Przez prezent małej wartości ro-
zumie się przekazywanie (wręcza-
nie) przez podatnika jednej osobie
towarów o łącznej wartości nieprze-
kraczającej w roku podatkowym 50
zł, przy czym łączna wartość pre-
zentów nie może być wyższa niż
0,125 proc. wartości sprzedaży opo-
datkowanej podatnika w poprzed-

nim roku podatkowym. Z przyto-
czonej definicji wynika, że wyłącze-
nie z opodatkowania przekazywa-
nych prezentów o małej wartości zo-
stało ograniczone dwoma limitami.
Pierwszym limitem jest maksymal-
na łączna wartość prezentów o ma-
łej wartości, przekazana tej samej
osobie w jednym roku podatkowym.
Oznacza to, że podatnik może wrę-
czać wiele prezentów o małej warto-
ści jednej i tej samej osobie, jednak
suma wartości tych prezentów nie
może przekraczać 50 zł.

Drugim limitem jest maksymalna

dopuszczalna wartość wszystkich
prezentów przekazanych przez po-
datnika w danym roku podatkowym.
Wynosi ona 0,125 proc. wartości
sprzedaży opodatkowanej podatnika
w danym roku podatkowym.

Z powyższych uregulowań wyni-

ka, że podatnik, który zamierza do-
konywać w ramach swojej działalno-
ści przekazywania prezentów o ma-
łej wartości, musi zaprowadzić ewi-
dencję osób, którym w ciągu roku
wręczył określony prezent, ze wska-
zaniem wartości prezentów wręcza-
nych poszczególnym osobom. Pro-
wadzenie takiej ewidencji może
okazać się często jedynym możli-
wym sposobem udowodnienia, że
spełnione zostały przesłanki nieopo-
datkowywania prezentów o małej
wartości.

Ustal tożsamość
obdarowanych

Trzeba również znaleźć odpo-

wiedź na pytanie natury praktycz-
nej: co w sytuacji, gdy podatnik prze-
kazuje prezenty, których wartość
jednostkowa nie przekracza 50 zł,
jednakże przekazanie następuje
w sytuacji, gdy ustalenie tożsamości
obdarowanych prezentem jest nie-
zwykle utrudnione lub niemożliwe.
Przykładem może być wręczanie fir-
mowych gadżetów lub katalogów
osobom odwiedzającym salon sa-
mochodowy w trakcie „drzwi otwar-
tych” lub osobom zwiedzającym sto-
isko przedsiębiorcy biorącego udział
np. w międzynarodowych targach.
– Naszym zdaniem, w sytuacjach te-
go typu należy stanąć na stanowi-
sku, że nie następuje wówczas prze-
kazanie prezentów o małej wartości,
lecz zużycie towarów na cele repre-
zentacji i reklamy. O przekazaniu
(wręczeniu) prezentu o małej warto-
ści można bowiem mówić tylko
wówczas, gdy jest możliwe ustalenie,
czy spełnione są przesłanki określo-

ne w art. 7 ust. 4 ustawy o VAT.
W szczególności z przekazaniem
prezentu o małej wartości będziemy
mieć do czynienia wówczas, gdy zo-
stanie stwierdzone, że podatnik wrę-
czył danej osobie towary, których
łączna wartość w roku podatkowym
nie przekracza 50 zł. Ustalenie tego
faktu możliwe będzie wtedy, gdy
wręczymy towar osobie o ustalonej
lub możliwej do ustalenia tożsamo-
ści. Oznacza to, że prezenty o małej
wartości mogą zostać wręczone tyl-
ko zindywidualizowanym osobom.
Jeżeli zatem podatnik – np. w trak-
cie międzynarodowych targów – roz-
daje gadżety osobom, których tożsa-
mości nie można ustalić, wówczas
mamy do czynienia ze zużyciem to-
warów na cele reprezentacji i rekla-
my. Czynność zużycia, jak już wcze-
śniej stwierdzono, nie podlega opo-
datkowaniu podatkiem od towarów
i usług, a zatem podatnik nie powi-
nien wykazywać tego zużycia w dro-
dze wystawienia faktury wewnętrz-
nej – podkreślają specjaliści z Rödl
& Partner Oddział w Krakowie.

Sprawdź, jakie
jest świadczenie

Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy

o podatku od towarów i usług, za
podlegające opodatkowaniu od-
płatne świadczenie usług uznaje się
również:

◗

nieodpłatne świadczenie usług nie-
będące dostawą towarów na cele
osobiste podatnika lub jego pra-
cowników, w tym byłych pracow-
ników, wspólników, udziałowców,
akcjonariuszy, członków spółdziel-
ni i ich domowników, członków or-
ganów stanowiących osób praw-
nych, członków stowarzyszenia

◗

oraz wszelkie inne nieodpłatne
świadczenie usług.

Zdaniem ekspertów z Rödl &

Partner Oddział w Krakowie, należy
uznać, że świadczenie usług na po-
trzeby reprezentacji i reklamy mie-
ściłoby się w zakresie znaczenio-
wym omawianego przepisu jako in-
ne nieodpłatne świadczenie usług.
Trzeba jednocześnie pamiętać, że
pojęcie nieodpłatnego świadczenia
usługi powinno być rozumiane przy
uwzględnieniu treści art. 8 ust.
1 ustawy o podatku od towarów
i usług. W konsekwencji należałoby
uznać za inne nieodpłatne świad-
czenie usług określone w art. 8 ust.
2 ustawy każde nieodpłatne świad-
czenie niebędące dostawą towarów.

Krzysztof Tomaszewski

ETAP 4

ETAP 3

ETAP 2

ETAP 1

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Rozliczanie wydatków

VA
T

INSTRUKCJA

Jak rozliczyć VAT od
reklamy i reprezentacji

Wielu przedsiębiorców ma kłopoty ze stosowaniem przepisów ustawy
o VAT przy rozliczaniu wydatków na reprezentację i reklamę. Aby prawi-
dłowo dokonać takich rozliczeń, trzeba m.in. ustalić, co jest objęte VAT,
a co wyłączone z opodatkowania.

Do niedawna, jeśli nawet wspól-

noty czy spółdzielnie decydowały
się na wykupienie polis ubezpie-
czeniowych, to przedmiotem
ubezpieczenia były składniki ma-
jątku wspólnego, a więc głównie
mury, zaś asekuracja dotyczyła
skutków działania powszechnych
żywiołów: ognia i wody. Obecnie
towarzystwa ubezpieczeniowe co-
raz częściej oferują produkty z za-
kresu grupowego ubezpieczenia
majątku, których przedmiot
ochrony w niczym nie odbiega od
polis kupowanych indywidualnie
przez poszczególnych członków
wspólnoty czy spółdzielni miesz-
kaniowej.

Trzy strony umowy

W grupowym ubezpieczeniu lo-

kali mieszkalnych, domów jedno-
rodzinnych lub budynków stano-
wiących własność wspólną, oprócz
tradycyjnych stron umowy ubezpie-
czenia, ubezpieczyciela i ubezpie-
czonego, pojawia się strona trzecia
– ubezpieczający. Jest nim zarząd-
ca nieruchomością: zarząd wspól-
noty, zarząd spółdzielni czy wyna-
jęty przez wspólnotę (rzadziej spół-
dzielnię) przedsiębiorca zajmujący
się usługowo zarządzaniem w ra-
mach prowadzonej przez siebie
działalności gospodarczej.

Towarzystwa ubezpieczeniowe

oferujące takie grupowe polisy za-
zwyczaj warunkują zawarcie umo-
wy od przystąpienia do niej kilku
lub kilkunastu – ściśle określonej
w ogólnych warunkach ubezpie-
czenia (OWU) – właścicieli lokali
lub domów. Umowę podpisuje za-
rządca, który jest ubezpieczają-
cym, a ubezpieczeni wypełniają je-
dynie deklarację zgody. Ubezpie-
czający zbiera też od nich składki
i wpłaca je na konto towarzystwa
ubezpieczeniowego.

Zgodnie z OWU, umowa ubez-

pieczenia może być zawarta na
rzecz osoby fizycznej, prawnej lub
jednostki organizacyjnej niebędą-
cej osobą prawną, lecz posiadają-
cej zdolność prawną, zajmującej
lokal mieszkalny lub dom jednoro-
dzinny na podstawie prawa wła-
sności, spółdzielczego prawa do
lokalu, umowy najmu lub innego
tytułu prawnego.

Ubezpieczonemu przysługuje

też prawo rezygnacji z uczestnic-
twa w ubezpieczeniu poprzez zło-
żenie ubezpieczającemu deklara-
cji o rezygnacji. Ochrona ubezpie-
czeniowa udzielona przez ubez-
pieczyciela wygasa wówczas naj-
wcześniej pierwszego dnia miesią-
ca kalendarzowego następującego
po otrzymaniu deklaracji o rezy-
gnacji z ubezpieczenia. Taka rezy-
gnacja nie pociąga za sobą rozwią-
zania umowy, z której nadal korzy-
stają inni ubezpieczeni, chyba że

wskutek takiej rezygnacji ich licz-
ba spadnie poniżej limitu przewi-
dzianego w OWU.

Grupowo jak indywidualnie

Składka ubezpieczeniowa usta-

lana jest odrębnie dla ubezpiecze-
nia mienia od ognia i innych zda-
rzeń losowych, mienia od kradzie-
ży z włamaniem lub rozboju oraz
odpowiedzialności cywilnej, w wy-
sokości wprost proporcjonalnej
do zadeklarowanej przez ubezpie-
czającego sumy ubezpieczenia dla
danego ubezpieczenia.

Wysokość składki jest ustalana

zgodnie z taryfą składek obowiązują-
cą w chwili zawarcia umowy ubez-
pieczenia. Od ustalonej wysokości
składki udzielana jest zniżka w zależ-
ności od liczby osób obejmowanych
ochroną ubezpieczeniową (ubezpie-
czonych). Wysokość składki może
być również ustalona w drodze indy-
widualnych negocjacji ubezpieczają-
cego z ubezpieczycielem.

Podobnie jak w bardzo rozbudo-

wanych ubezpieczeniach zawiera-
nych indywidualnie, przedmiotem
ubezpieczenia mogą być nie tylko
elementy stałe lokalu mieszkalne-
go lub domu jednorodzinnego oraz
pomieszczeń przynależnych oraz
ruchomości domowe, ale odpowie-
dzialność cywilna w życiu prywat-
nym, a nawet usługi assistance.
Ochrona ubezpieczeniowa może
obejmować nie tylko mienie od ry-
zyka zniszczenia, uszkodzenia lub
utraty w wyniku działania ognia
i innych zdarzeń losowych, ale tak-
że ubezpieczenie mienia od kra-
dzieży z włamaniem lub rozboju.

Gdy dojdzie do szkody

W przypadku korzystania

z grupowego ubezpieczenia lokali

tryb postępowania jest zazwyczaj
taki sam, jak przy ubezpieczeniu
indywidualnym. Oznacza to, że
ubezpieczony nie korzysta z po-
średnictwa ubezpieczającego,
lecz sam zgłasza szkodę. Tyle że
i on, i ubezpieczający są solidar-
nie zobowiązani do użycia wszel-
kich dostępnych środków w celu
zmniejszenia szkody i zabezpie-
czenia bezpośrednio zagrożonego
mienia przed szkodą oraz bez-
zwłocznego zawiadomienia ubez-
pieczyciela i stosowania się do je-
go poleceń. Obowiązani są też do
bezzwłocznego zawiadomienia
policji, jeśli istnieje podejrzenie,
że utrata, zniszczenie lub uszko-
dzenie ubezpieczonego mienia
nastąpiły w rezultacie świadome-
go działania, którego celem było
wyrządzenie szkody lub też
w przypadku istnienia innych zna-
mion przestępstwa.

W odniesieniu do ubezpiecze-

nia odpowiedzialności cywilnej,
ubezpieczony powinien powiado-
mić ubezpieczyciela o tym, że
osoba poszkodowana wystąpiła
na drogę sądową przeciwko nie-
mu. Istnieje też obowiązek nie-
zwłocznego dostarczenia do to-
warzystwa ubezpieczeniowego
orzeczenia sądu oraz postanowie-
nia prokuratury, w celu umożli-
wienia zajęcia przez ubezpieczy-
ciela stanowiska co do wniesienia
środka odwoławczego.

Gdy polisa dotyczy także assi-

stance, w razie zaistnienia zdarze-
nia objętego tym rodzajem ubez-
pieczenia ubezpieczony powinien
niezwłocznie, przed podjęciem ja-
kichkolwiek działań we własnym
zakresie, skontaktować się z cen-
trum alarmowym.

Zbigniew Biskupski

Ubezpieczenia

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

Polisy

Kiedy wypłacą
odszkodowanie

Upłynął miesiąc od włamania do lokalu,

a towarzystwo ubezpieczeniowe zwleka

z wypłatą odszkodwania. Czy to prawda, że ma
na to miesiąc?

– Co do zasady, odszkodowanie wypłacane jest

przez towarzystwo ubezpieczeniowe w ciągu 30 dni od
chwili zgłoszenia szkody przez ubezpieczonego lub po-
szkodowanego. Jeżeli wyjaśnienie okoliczności nie-
zbędnych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczy-
ciela lub wysokości należnego odszkodowania okaże
się niemożliwe przed upływem 30 dni, powinien on
wypłacić odszkodowanie najpóźniej w ciągu 14 dni od
dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności
wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.

Czy zwrócić pieniądze

Mam kompleksowe ubezpieczenie mieszka-
nia, które obejmuje m.in. kradzież z piwnicy.
Włamywacz zabrał z niej rower oraz narzędzia.
Wypłacono mi odszkodowanie, a kilka tygodni
później policja zwróciła skradzione rzeczy. Czy
powinienem zwrócić odszkodowanie?

NIE.

W razie odzyskania utraconych w wyniku
kradzieży lub rozboju przedmiotów po wy-

płacie odszkodowania, ubezpieczonemu przysługuje
prawo do zatrzymania wypłaconego odszkodowania
pod warunkiem poinformowania o tym fakcie ubezpie-
czyciela w formie pisemnej i przeniesienia na niego
własności do odzyskanego mienia. W ogólnych warun-
kach ubezpieczenia zazwyczaj określony jest termin,
w którym ubezpieczony powinien to uczynić.

Gdy z tego zobowiązania się nie wywiąże, towarzy-

stwo ubezpieczeniowe może odmówić przyjęcia odzy-
skanego mienia i zażądać zwrotu wypłaconego odszko-
dowania lub jego części, a ubezpieczony ma obowią-
zek je przejąć zwracając wypłacone odszkodowanie.

Czy można
zażądać zwrotu

Mam ubezpieczone mieszkanie. Zostało ono
zalane przez sąsiada. Zgłosiłem szkodę i do-
stałem odszkodowanie. Ubezpieczyciel zażą-
dał od sąsiada zwrotu pieniędzy, a on prosi
mnie o zrzeczenie się roszczeń. Co się stanie,
gdy się ich zrzeknę? Czy ubezpieczyciel może
żądać zwrotu odszkodowania?

TAK.

Jeżeli w związku ze szkodą, za którą ubez-
pieczyciel wypłacił odszkodowanie, ubez-

pieczonemu przysługuje roszczenie o odszkodowanie
do osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, roszcze-
nie to z dniem wypłaty odszkodowania przechodzi na
ubezpieczyciela – do wysokości wypłaconego odszko-
dowania. Jest to tzw. roszczenie regresowe.

Ubezpieczony zobowiązany jest udzielić ubezpie-

czycielowi, zarówno przed, jak i po wypłacie odszko-
dowania, wszelkiej pomocy przy dochodzeniu rosz-
czeń regresowych wobec osób trzecich odpowiedzial-
nych za szkodę, w tym dostarczyć odpowiednie doku-
menty i udzielić niezbędnych informacji. Gdy jednak
ubezpieczyciel pokrył tylko część szkody, pierwszeń-
stwo do pozostałej części zaspokojenia roszczeń
przysługuje ubezpieczonemu przed roszczeniem
ubezpieczyciela.

Ubezpieczony nie ma prawa bez zgody ubezpieczy-

ciela zrzec się roszczenia przeciwko osobie odpowie-
dzialnej za szkodę. Gdy to uczyni, da ubezpieczycie-
lowi okazję do odmowy wypłaty odszkodowania lub
jego zmniejszenia. A w przypadku gdyby takie zrze-
czenie się zostało ujawnione lub miało miejsce po wy-
płaceniu odszkodowania, ubezpieczyciel może żądać
od ubezpieczonego zwrotu całości lub części wypła-
conego odszkodowania.

Zbigniew Biskupski

CZYTELNICY PYTAJĄ

SŁOWNICZEK

FRANSZYZA INTEGRALNA – określona w umowie ubezpieczenia
wartość stanowiąca minimalny limit szkody w następstwie zda-
rzenia, za które ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność; do wy-
sokości tego limitu nie wypłaca on odszkodowania.
FRANSZYZA REDUKCYJNA (UDZIAŁ WŁASNY) – określona
w umowie ubezpieczenia wartość, o którą zostaje pomniejszone
odszkodowanie w odniesieniu do każdego zdarzenia szkodowego
w okresie ubezpieczenia.
SUMA UBEZPIECZENIA – określona w umowie ubezpieczenia
kwota stanowiąca maksymalny limit odpowiedzialności towarzy-
stwa ubezpieczeniowego.
SZKODA OSOBOWA – uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub
śmierć oraz ich następstwa.
SZKODA RZECZOWA – zniszczenie, uszkodzenie, zabór bądź za-
ginięcie rzeczy ruchomej lub nieruchomości oraz ich następstwa.
UBEZPIECZAJĄCY – osoba fizyczna, prawna lub jednostka orga-
nizacyjna niebędąca osobą prawną, lecz posiadająca zdolność
prawną, zawierająca umowę ubezpieczenia i zobowiązana do
opłacenia składki ubezpieczeniowej.
UBEZPIECZONY – osoba fizyczna, prawna lub jednostka organi-
zacyjna, niebędąca osobą prawną, lecz posiadająca zdolność
prawną, posiadająca tytuł prawny do zajmowanego lokalu miesz-
kalnego lub domu jednorodzinnego, na rzecz której umowa
ubezpieczenia jest zawierana.

Gdy zarządca jest
ubezpieczającym

Nowocześnie działający zarządca nieruchomością powinien szukać spo-
sobów na obniżenie kosztów eksploatacji powierzonego w zarząd ma-
jątku. Jedną z okazji ku temu, wciąż rzadko wykorzystywaną, jest grupo-
we ubezpieczenie majątku.

Jak potrącić karę
porządkową

Pracownik został ukarany karą pieniężną
w wysokości 250,00 zł. Czy mogę tę

kwotę jednorazowo potrącić z wynagrodzenia
pracownika, który zarabia 2700,00 zł brutto?

– Pracodawca może nałożyć na pracownika karę

pieniężną za nieprzestrzeganie przepisów bhp lub
przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy
bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w sta-
nie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie
pracy. Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak
i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności,
nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodze-
nia pracownika, a ponadto z tytułu kar pieniężnych
można maksymalnie potrącić 1/10 część wynagro-
dzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty po
dokonaniu innych potrąceń.

Kwota maksymalnego potrącenia z tytułu kar pie-

niężnych, przy założeniu, że jest to jedyne potrącenie
z wynagrodzenia tego pracownika, wynosi:

◗

2700,00 zł brutto, tj. 1824,87 zł netto (po odlicze-
niu obowiązkowych składek na ubezpieczenia spo-
łeczne, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz za-
liczki na podatek dochodowy),

◗

1824,87 zł netto x 1/10 = 182,49 zł.

Kwota wolna od potrąceń z tytułu kar pieniężnych

to w tym przypadku 90 proc. minimalnego wynagro-
dzenia za pracę, a więc:

◗

849,00 zł x 90 proc. = 764,10 zł,

◗

764,10 zł brutto, tj. 562,04 zł netto (po odliczeniu
obowiązkowych składek na ubezpieczenia społecz-
ne, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zalicz-
ki na podatek dochodowy).

Po potrąceniu kary pieniężnej w maksymalnej wy-

sokości 182,49 zł do dyspozycji pracownika pozosta-
nie kwota: 1824,87 zł – 182,49 zł = 1642,38 zł, czyli
więcej niż wymagane minimum.

Ile można potrącić
jednorazowo

Otrzymałem zawiadomienie o zajęciu
wynagrodzenia pracownika w wysokości

1000,00 zł (wyrok sądu). Ile mogę jednorazo-
wo potrącić z wynagrodzenia tego pracowni-
ka, jeżeli jest on zatrudniony na umowę o pra-
cę z wynagrodzeniem 3000,00 zł brutto?

– W celu ustalenia wysokości dopuszczalnego po-

trącenia należy ustalić:

◗

wynagrodzenie netto – 2020,71 zł (3000,00 zł brut-
to minus obowiązkowe składki na ubezpieczenia
społeczne, składki na ubezpieczenie zdrowotne
oraz zaliczka na podatek dochodowy),

◗

kwotę graniczną – w przypadku egzekucji innych
należności niż świadczenia alimentacyjne; wyso-
kość potrącenia nie może przekraczać połowy wy-
nagrodzenia netto:

2020,71 zł x 50 proc. = 1010,36 zł,

◗

kwotę wolną od potrąceń – w tym przypadku jest to
minimalne wynagrodzenie za pracę netto, tj. 617,39
zł (849,00 zł brutto po odliczeniu obowiązkowych
składek na ubezpieczenia społeczne, składki na
ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek
dochodowy); przynajmniej taka suma musi pozo-
stać pracownikowi po dokonaniu potrącenia.

W omawianym przypadku potrącenie w kwocie za-

sądzonej przez sąd jest możliwe, ponieważ po jego
dokonaniu pracownikowi pozostanie do dyspozycji:

2020,71 zł – 1000,00 zł = 1020,71 zł – czyli więcej

niż wymagane minimum.

Dorota Twardo

Autorka jest specjalistą ds. kadr i płac,

Biuro Usług Audytorskich i Księgowych Lidmar

CZYTELNICY PYTAJĄ

ZGŁOŚ SWÓJ PROBLEM: ksiegowosc@infor.pl

Limity potrąceń określa art. 87

k.p. W myśl tego przepisu potrąceń
ustawowych można dokonywać
w następujących granicach:

◗

egzekucja świadczeń alimentacyj-
nych – do 3/5 wynagrodzenia pra-
cownika,

◗

egzekucja innych należności niż
alimentacyjne lub potrącanie zali-
czek pieniężnych – do 1/2 wyna-
grodzenia pracownika.

Jeżeli jednocześnie potrącane są

świadczenia alimentacyjne, sumy
egzekwowane na mocy innych tytu-
łów wykonawczych oraz zaliczki
pieniężne – ich suma nie może prze-
kraczać 3/5 wynagrodzenia. Nato-
miast nałożone na pracownika kary
pieniężne nie mogą przewyższać
1/10 części wynagrodzenia przypa-
dającego pracownikowi do wypłaty
po dokonaniu potrąceń na pokrycie
świadczeń alimentacyjnych, innych
niż alimentacyjne oraz zaliczek.

Kwoty wolne od potrąceń

Oprócz limitów przepisy ustalają

również kwotę wolną, czyli mini-
mum pensji, które musi pozostać
pracownikowi po dokonaniu obo-
wiązkowych potrąceń. Wolna od po-
trąceń jest kwota wynagrodzenia za
pracę w wysokości:

◗

minimalnego wynagrodzenia za
pracę po odliczeniu składek na
ubezpieczenie społeczne oraz za-
liczki na podatek dochodowy od
osób fizycznych – gdy na mocy
tytułów wykonawczych potrącane
są sumy na pokrycie innych na-
leżności niż świadczenia alimen-
tacyjne,

◗

75 proc. minimalnego wynagro-
dzenia za pracę po odliczeniu skła-
dek na ubezpieczenie społeczne
oraz zaliczki na podatek dochodo-
wy od osób fizycznych – przy po-
trącaniu zaliczek pieniężnych
udzielonych pracownikowi,

◗

90 proc. minimalnego wynagro-
dzenia za pracę po odliczeniu skła-
dek na ubezpieczenie społeczne
oraz zaliczki na podatek dochodo-
wy od osób fizycznych – przy po-
trącaniu kar pieniężnych.

W przypadku potrącania świad-

czeń alimentacyjnych kwota mini-
malnego wynagrodzenia za pracę
nie jest gwarantowana.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony

w niepełnym wymiarze czasu pracy,
to kwoty wolne od potrąceń ulegają
proporcjonalnemu zmniejszeniu.

Za zgodą pracownika

Niektórych potrąceń można

dokonywać jedynie za zgodą pra-
cownika wyrażoną na piśmie.
Kwoty wolne od potrąceń wyno-
szą wówczas:

◗

minimalne wynagrodzenie netto –
przy potrącaniu należności na
rzecz pracodawcy,

◗

80 proc. minimalnego wynagro-
dzenia netto – przy potrącaniu na-
leżności na rzecz osób trzecich.

Minimalne netto

W 2005 r. minimalne wynagro-

dzenie za pracę brutto wynosi 849
zł. W celu ustalenia kwoty wolnej
od potrąceń, zgodnie z art. 87

k.p.,

wynagrodzenie to należy pomniej-
szyć o składki na ubezpieczenie spo-
łeczne oraz zaliczkę na podatek do-
chodowy od osób fizycznych.

Wynagrodzenie określone w art.

k.p. jest często błędnie utożsa-

miane w wynagrodzeniem mini-
malnym netto. Pomiędzy tymi wy-
nagrodzeniami istnieje jednak nie-
wielka, ale istotna różnica. Wyna-
grodzenie netto (1) jest wynikiem
pomniejszenia kwoty wynagrodze-
nia brutto o składki na ubezpiecze-
nie społeczne, składkę zdrowotną
oraz zaliczkę na podatek. Nato-
miast wynagrodzenie z art. 87

k.p.

(2) jest wynikiem pomniejszenia
wynagrodzenia brutto o składki
społeczne i zaliczkę na podatek do-
chodowy od osób fizycznych.

Różnica w obliczeniach jest nie-

wielka. Wydawałoby się, że w celu
prawidłowego ustalenia, kwot wol-
nych od potrąceń należy stosować

przepisy kodeksu pracy w dosłow-
nym brzmieniu. Według takiej inter-
pretacji wysokość kwoty wolnej od
potrąceń w 2005 r. wynosiłaby
622,60 zł (2). Jednak inspektorzy
PIP, ustalając kwoty wolne od potrą-
ceń, przyjmują, że kwotą wolną jest
minimalne wynagrodzenie netto
– w 2005 r. jest to 617,39 zł (1).

Różnica pomiędzy wynagrodze-

niem ustalonym według literalnej in-
terpretacji kodeksu pracy a kwotą
wynagrodzenia netto to wartość
składki zdrowotnej (0,75 proc.), po-
trącanej z wynagrodzenia pracowni-
ka. Jest to obowiązkowe potrącenie,
dlatego wydaje się uzasadnione po-
mniejszenie wynagrodzenia rów-
nież o tę kwotę. W konsekwencji
kwoty stanowiące 75, 80 i 90 proc.
minimalnego wynagrodzenia wyno-
szą odpowiednio:

◗

75 proc. minimalnego wynagro-
dzenia po odliczeniu składek na
ubezpieczenie społeczne oraz za-
liczki na podatek – 482,93 zł,

◗

80 proc. minimalnego wynagro-
dzenia po odliczeniu składek na
ubezpieczenie społeczne oraz za-
liczki na podatek – 510,79 zł,

◗

90 proc. minimalnego wynagro-
dzenia po odliczeniu składek na
ubezpieczenie społeczne oraz za-
liczki na podatek – 562,04 zł.

Dorota Twardo

www.gazetaprawna.pl

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

Płace

Limit

y odliczeń

OCHRONA PENSJI.

KWOTY GRANICZNE

Ile można potrącić
z wynagrodzenia

Pracodawca może dokonywać odliczeń i potrąceń z wynagrodzenia je-
dynie na podstawie upoważnienia ustawowego albo pisemnej zgody
pracownika. Pomniejsza więc pensję o składki na ubezpieczenia społecz-
ne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na
ubezpieczenie zdrowotne. Po dokonaniu tych odliczeń może z wynagro-
dzenia potrącić inne kwoty.

Jak ustalić wynagrodzenie netto

Kolejność

Wynagrodzenie

Wynagrodzenie minimalne po

odliczeń

minimalne netto (1)

odliczeniu składek na ubezpieczenie

społeczne oraz zaliczki na podatek

dochodowy od osób fizycznych (2)

◗ składka emerytalna: 849,00 zł x 9,76 proc. = 82,86 zł

◗ składka rentowa: 849,00 zł x 6,5 proc. = 55,19 zł

◗ składka chorobowa: 849,00 zł x 2,45 proc. = 20,80 zł

◗ razem składki na ubezpieczenie społeczne: 158,85 zł
wynagrodzenie brutto pomniejszamy o składki na ubezpieczenie społecz-
ne: 849,00 zł – 158,85 zł = 690,15 zł

◗ składka zdrowotna: 690,15 zł x 8,5 proc. = 58,66 zł

◗ składka zdrowotna odliczana od podatku: 690,15 zł x 7,75 proc. = 53,49 zł

◗ od wynagrodzenia brutto pomniejszonego o składki na ubezpieczenie
społeczne odejmujemy koszty uzyskania przychodu (zakładamy, że pra-
cownik mieszka i pracuje w tej samej miejscowości), a wynik zaokrągla-
my do pełnego złotego: 690,15 zł – 102,25 zł = 587,90 zł = 588,00 zł
◗ wyliczamy 19 proc. tej kwoty (stawka podatku dochodowego od osób
fizycznych): 588,00 zł x 19 proc. = 111,72 zł

◗ od otrzymanej kwoty odejmujemy
kwotę wolną od podatku (44,17 zł):
111,72 zł – 44,17 zł = 67,55 zł

◗ od wynagrodzenia brutto odejmuje-
my składki na ubezpieczenie społecz-
ne (158,85 zł) oraz zaliczkę na poda-
tek dochodowy od osób fizycznych
przed potrąceniem składki na ubezpie-
czenie zdrowotne (67,55 zł): 849,00
zł – 158,85 zł – 67,55 zł = 622,60 zł

Ustal składki na
ubezpieczenie
społeczne

Oblicz podstawę
wymiaru składki
zdrowotnej
Ustal składkę
zdrowotną
Oblicz zaliczkę na
podatek dochodo-
wy od osób
fizycznych

Ustal wysokość
wynagrodzenia

◗ od otrzymanej kwoty odejmujemy
kwotę wolną od podatku (44,17 zł)
i płaconą przez pracownika składkę na
ubezpieczenie zdrowotne – 7,75 proc.
(53,49 zł): 111,72 zł – (44,17 zł +
53,49 zł) = 14,06 zł
◗ zaokrąglamy do pełnych dziesiątek
groszy: 14,10 zł – zaliczka na podatek
◗ od wynagrodzenia brutto odejmuje-
my składki na ubezpieczenia społecz-
ne (158,85 zł) i zdrowotne – 8,5 proc.
(58,66 zł) oraz zaliczkę na podatek
dochodowy (14,10 zł): 849,00 zł –
(158,85 zł + 58,66 zł + 14,10 zł) =
849,00 zł – 231,61 zł = 617,39 zł

www.gazetaprawna.pl

KSIĘGOWOŚĆ I PŁACE

GAZETA PRAWNA NR 56 (1421) 21 MARCA 2005

Zmiany prawa – Adresy – Stawki

KALENDARIUM PRAWNE

JUŻ OBOWIĄZUJĄ

SKŁADY PODATKOWE

◗

Rozporządzenie Ministra Finansów

z dnia 16 lutego 2005 r. zmieniające roz-
porządzenie w sprawie zezwoleń na pro-

wadzenie składów podatkowych, działalności jako za-
rejestrowany handlowiec oraz niezarejestrowany han-
dlowiec, a także na wykonywanie czynności w cha-
rakterze przedstawiciela podatkowego (Dz.U. nr 36,
poz. 321)
Minimalna wysokość obrotu w roku poprzedzają-
cym dany rok podatkowy dla napojów alkoholo-
wych, w przypadku podmiotu prowadzącego dzia-
łalność polegającą na magazynowaniu wyrobów ak-
cyzowych zharmonizowanych, wyprodukowanych
lub przetworzonych przez inny podmiot, wynosi
100 mln zł. W przypadku podmiotów posiadają-
cych certyfikaty przewoźnika lotniczego i posiada-
jących upoważnienie do wykonywania regularnych
przewozów na określonych trasach i obszarach wy-
dane przez prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego
nie stosuje się przepisów o minimalnej wysokości
obrotu dla napojów alkoholowych i wyrobów tyto-
niowych.

PRAWO DEWIZOWE

◗

Rozporządzenie Ministra Finansów

z dnia 2 marca 2005 r. w sprawie trybu
wykonywania przez prezesa Narodowego

Banku Polskiego kontroli określonej w przepisach
ustawy – Prawo dewizowe (Dz.U. nr 39, poz. 370)
Rozporządzenie dotyczy trybu kontroli w zakresie
obejmującym: udzielone przez prezesa NBP ze-
zwolenia dewizowe, działalność kantorową, wyko-
nywania przez rezydentów, dokonujących obrotu
dewizowego z zagranicą, obowiązku przekazywa-
nia NBP danych w zakresie niezbędnym do spo-

rządzenia bilansu płatniczego oraz międzynarodo-
wej pozycji inwestycyjnej, czynności wykonywane
przez uprawnione banki w związku z pośrednic-
twem w dokonywaniu przez rezydentów przeka-
zów pieniężnych za granicę oraz rozliczeń w kraju
z nierezydentami, a także przy dokonywaniu przez
nierezydentów przekazów gotówkowych za grani-
cę, wpłat gotówkowych na ich własne rachunki
bankowe oraz rachunki bankowe innych nierezy-
dentów.

BĘDĄ OBOWIĄZYWAĆ

PODATEK AKCYZOWY

◗

Rozporządzenie Ministra Finansów

z dnia 4 marca 2005 r. zmieniające rozpo-
rządzenie w sprawie obniżenia stawek po-

datku akcyzowego (Dz.U. nr 40, poz. 380)
W przypadku gdy należna kwota akcyzy, wyliczona
na podstawie stawek podatku akcyzowego jest niższa
od minimalnej stawki akcyzy na papierosy, to stosuje
się minimalną stawkę akcyzy na papierosy.

◗

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 marca

2005 r. w sprawie minimalnej stawki akcyzy na pa-
pierosy (Dz.U. nr 40, poz. 381)
Minimalna stawka akcyzy na papierosy wynosi
129,44 zł za każde 1000 sztuk.

UKAZAŁO SIĘ

PCC

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej
Polskiej z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie ogłoszenia
jednolitego tekstu ustawy o podatku od czynności cy-
wilnoprawnych (Dz.U. nr 41, poz. 399)

Przygotowała Agnieszka Wyszomirska

MARCA

2005

MARCA

2005

MARCA

2005

WOJEWÓDZTWO PODKAR-
PACKIE (CZĘŚĆ IV)
Urząd Skarbowy
w Tarnobrzegu
ul. Wyspiańskiego 12,
39-400 Tarnobrzeg
tel. (0-15) 822 26 97
fax (0-15) 822 51 29

Urząd Skarbowy
w Ustrzykach Dolnych
ul. Kopernika 1,
38-700 Ustrzyki Dolne
tel. (0-13) 461 21 43
fax (0-13) 461 37 90

WOJEWÓDZTWO
MAŁOPOLSKIE (CZĘŚĆ I)
Urząd Skarbowy w Bochni
ul. Gołębia 3,
32-700 Bochnia
tel. (0-14) 615 26 00
fax (0-14) 615 26 53

Urząd Skarbowy w Brzesku
ul. Królowej Jadwigi 16,
32-800 Brzesko
tel. (0-14) 663 28 23 do 28
fax (0-14) 663 08 42

Urząd Skarbowy
w Chrzanowie
ul. Garncarska 9,
32-500 Chrzanów
tel. (0-32) 623 44 04,

623 31 12

fax (0-32) 627 62 62

Urząd Skarbowy
w Dąbrowie
Tarnowskiej
ul. B. Joselewicza 5,
33-200 Dąbrowa Tarnowska
tel. (0-14) 642 24 31
fax (0-14) 642 55 21

Urząd Skarbowy
w Gorlicach
ul. Biecka 9b,
38-300 Gorlice
tel. (0-18) 353 68 18
fax (0-18) 353 72 62

Urząd Skarbowy
Kraków-Krowodrza
ul. Krowoderskich Zuchów 2,
31-272 Kraków
tel. (0-12) 665 60 00
fax (0-12) 633 68 18

Urząd Skarbowy
Kraków-Nowa Huta
Os. Boh. Września 80,
31-621 Kraków
tel. (0-12) 647 71 22
fax (0-12) 647 92 22

Pierwszy Urząd
Skarbowy
w Krakowie
ul. Rzemieślnicza 5,
30-363 Kraków
tel. (0-12) 269 02 66
fax (0-12) 269 02 90

WAŻNE ADRESY

TABELA NR

NAZWA WALUTY

KOD

51/A/NBP/2005

52/A/NBP/2005

53/A/NBP/2005

54/A/NBP/2005

55/A/NBP/2005

WALUTY

z 14.03.2005 r.

z 15.03.2005 r.

z 16.03.2005 r.

z 17.03.2005 r.

z 18.03.2005 r.

KURS ŚREDNI

dolar amerykański

1 USD

2,9690

2,9969

3,0459

3,0783

3,0496

dolar australijski

1 AUD

2,3429

2,3604

2,4088

2,4383

2,4113

dolar hongkong

1 HKD

0,3806

0,3840

0,3906

0,3948

0,3910

dolar kanadyjski

1 CAD

2,4563

2,4801

2,5286

2,5523

2,5270

euro

1 EUR

3,9802

4,0019

4,0687

4,1248

4,0614

forint węgierski

100 HUF

1,6286

1,6328

1,6514

1,6637

1,6530

frank szwajcarski

1 CHF

2,5675

2,5810

2,6277

2,6693

2,6220

funt cypryjski

1 CYP

6,8259

6,8626

6,9747

7,0709

6,9580

funt szterling

1 GBP

5,6998

5,7346

5,8521

5,9290

5,8467

hrywna ukraińska

1 UAH

0,5620

0,5669

0,5768

0,5840

0,5770

jen japoński

100 JPY

2,8323

2,8590

2,9243

2,9536

2,9087

korona czeska

1 CZK

0,1346

0,1350

0,1359

0,1374

0,1364

korona duńska

1 DKK

0,5345

0,5374

0,5463

0,5538

0,5453

korona estońska

1 EEK

0,2544

0,2558

0,2600

0,2636

0,2596

korona norweska

1 NOK

0,4879

0,4899

0,4979

0,5066

0,4990

korona słowacka

1 SKK

0,1057

0,1060

0,1057

0,1067

0,1061

korona szwedzka

1 SEK

0,4389

0,4403

0,4474

0,4530

0,4461

lir maltański

1 MTL

9,1953

9,2465

9,4085

9,5360

9,3960

lit litewski

1 LTL

1,1527

1,1590

1,1784

1,1946

1,1762

łat łotewski

1 LVL

5,7199

5,7494

5,8467

5,9269

5,8332

rand RPA

1 ZAR

0,5050

0,4945

0,4990

0,5046

0,5018

rubel rosyjski

1 RUB

0,1081

0,1090

0,1108

0,1121

0,1109

tolar słoweński

100 SIT

1,6604

1,6697

1,6974

1,7210

1,6944

SDR (MFW)

1 XDR

4,5657

4,6007

4,6731

4,7434

4,6690

TABELE KURSÓW ŚREDNICH NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO

Od dnia 14.03.2005 r. do dnia 20.03.2005 r.

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU W 2004 R.
I 2005 R.

koszty uzyskania przychodu

miesięcznie:

102,25 zł

– jeden zakład

rocznie:

1227,00 zł

koszty uzyskania przychodów nie może przekroczyć
– kilka zakładów

rocznie

1840,77 zł

koszty uzyskania przychodu

miesięcznie:

127,82 zł

dla dojeżdżających

rocznie:

1533,84 zł

koszty uzyskania przychodu

nie może przekroczyć

dla dojeżdżających

rocznie:

2300,94 zł

– kilka zakładów

(Dz.U. z 2004 r. nr 263, poz. 2619, Dz.U. z 2003 r. nr 202, poz. 1956)

Stawki ważne dla księgowych i finansistów

SKALA PIT W 2005 R.

Podstawa obliczenia podatku w złotych

ponad

Podatek wynosi

37 024

19 proc. podstawy obliczenia minus

530 zł 08 gr

37 024

74 048

6504 zł 48 gr plus 30 proc. nadwyżki

ponad 37 024 zł

74 048 600 000

17 611 zł 68 gr plus 40 proc. nadwyżki

ponad 74 048 zł

600 000

227 992 zł 48 gr plus 50 proc. nadwyżki

ponad 600 000 zł*

Roczny dochód niepowodujący obowiązku zapłaty podatku – 2790 zł

* Wyrok Trybunału Konstytucyjnego (TK 48/04), gdzie TK uznał tryb wpowadzenia 50-proc.

stawki za niezgodny z konstytucją. Przepis pozostaje w ustawie, jednak jest on martwy.

KURSY CELNE 1–31.03.2005 r.

Od 1 do 31 marca 2005 r. włącznie wartość celna i staty-
styczna towarów w obrocie towarowym z zagranicą jest usta-
lona według kursu za 1 jednostkę:

dolar amerykański

3,0560 zł

funt szterling

5,7806 zł

frank szwajcarski

2,5700 zł

euro

3,9765 zł

Zgodnie z zarządzeniem Komisji EWG kursy średnie obowiązują

przez miesiąc (od 1 dnia następnego miesiąca od godz. 0.00 do

ostatniego dnia tego miesiąca do godz. 24.00).

URZĘDY SKARBOWE W POLSCE

WSZYSTKO

O FAKTURACH

V A T

KUP

W KIOSKU

www.sklep.infor.pl

REKLAMA

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
gazeta prawna 2005 02 14 ksiegowosc i place GLZUXXV4ECFZADIBGJQODAQFSAGAGCCRCUPDZZA
Ćwiczenie nr 4, Ćwiczenie nr4, 21 marca 2007
%5eebook%5epolish%5e+gazeta+prawna+2005 01 24+ +ksi%eagowo%9c%e6+i+p%b3ace VDV3UQPUNPKFNETSE44H7TJDN
USTAWA z dnia 14 czerwca 1960 r Kodeks postępowania administracyjnego (Dz U 2000 r Nr 98 poz 1071 w
PRS UN str 20 21 i 38 43 nr stron nadrukowane
Dz U 2005 nr 197 poz 1632
Moja firma Internet z 21 sierpnia 08 (nr 163)
Dz.U. z 2005 nr 73 poz 645(1), BHP Ula, Ustawy
Zagadnienie nr 56, 54
kk, ART 286 KK, III KK 75/04 - postanowienie z dnia 1 marca 2005 r
kpk, ART 424 KPK, IV KK 335/04 - wyrok z dnia 2 marca 2005 r
Oznaczanie jonów chlorkowych oraz siarczków ver 1.0 beta, Gdańsk dnia: 21-11-2005
Teoria(21), ZESPÓŁ SZKÓŁ Nr 9 im
21-abbego, ?wiczenie nr
wykłady, Kanał miednicy., 21 grudzień 2005
podatki, wn odrocz term plat podat 2, Warszawa, 1 marca 2005 r
wykłady, Kanał miednicy., 21 grudzień 2005
podatki, wn odrocz term plat podat 2, Warszawa, 1 marca 2005 r
Dz U 2005 nr 25 poz 202 id 14 Nieznany

więcej podobnych podstron