Płeć psychiczna a orientacja psychoseksualna - zjawiska nietożsame

1. Aspekty płci - sześć poziomów seksualności

●

Biologiczne aspekty płci

●

Poczucie płci- tożsamość seksualna

●

Orientacja seksualna

●

Preferencje seksualne

●

Rola płciowa

●

Realizacja seksualna

2. Biologiczne aspekty płci

●

Płeć jest zjawiskiem umożliwiającym zmienność rekombinacyjną organizmów Eukaryotycznych

●

Ciągła wymiana genów pomiędzy osobnikami daje zmienność, która w razie zmiany warunków

życia umożliwia przeżycie osobnikom przystosowanym do nowych warunków.

●

W razie pojawienia się nowej mutacji o znaczeniu przystosowawczym rekombinacja i wymiana

materiału genetycznego umożliwia rozpowszechnienie się korzystnych zmian w populacji
drogą wymiany genów.

●

Pojęcie biologiczne płci jest niejednorodne- wyróżnia się płeć genetyczną, chromosomalną,

hormonalną, gonadalną.

3. Płeć psychiczna- poczucie płci, tożsamość seksualna

●

Dotyczy ``głębokiego`` poczucia płci (przynależności do kobiet lub mężczyzn) jak i życia
emocjonalnego.

●

Dotyczy pośrednio sprawności i jakości procesów poznawczych oraz funkcji wykonawczych!

4. Płeć psychiczna- różnice w procesach wykonawczych: zdolności motoryczne

Kobiety:

●

Gorzej trafiają do celu na odległość

●

Lepiej wypadają w zadaniach na subtelną
sprawność manualną

●

Lepiej kontrolują złożone ruchy palców

Mężczyźni:

●

Lepiej trafiają do celu na odległość

●

Gorzej wypadają w zadaniach na subtelną
sprawność manualną

●

Gorzej kontrolują złożone ruchy palców

●

Męska przewaga w trafianiu do celu pojawia się wcześnie w rozwoju ontogenetycznym i nie
zależy od wytrenowania.

●

Mężczyźni homoseksualni mają w testach mierzących trafianie do celu wyniki zbliżone do
kobiet, mimo że wagą i wzrostem nie różnią się od heteroseksualnych mężczyzn.

●

Kobiety cechuje zatem lepsza koordynacja ruchów drobnych, precyzyjnych.

5. Płeć psychiczna- różnice w procesach poznawczych: zdolności wzrokowo - przestrzenne

●

Kobiety gorzej rotują figury i mniej
sprawnie poruszają się z mapą. W czasie
orientowania się w terenie kobiety
wykorzystują punkty odniesienia.

●

Kobiety lepiej zapamiętują położenie
przedmiotów.

●

Mężczyźni lepiej rotują figury i sprawniej
poruszają się z mapą. W czasie
orientowania się w terenie mężczyźni
wykorzystują kierunki i odległości.

●

Mężczyźni gorzej zapamiętują położenie
przedmiotów.

Badany ma za zadanie, które figury po obróceniu będą wyglądały tak samo,
jak figura po lewej stronie.
Zadanie to lepiej wykonują mężczyźni.

●

Kobiety gorzej wypadają w testach
mierzących wyodrębnianie i niezależność
od pola.

●

Mężczyźni lepiej wypadają w testach
mierzących wyodrębnianie i niezależność
od pola.

Badany musi znajdować jedną z przedstawionych powyżej figur na dolnym rysunku. Zadanie to lepiej
wykonują mężczyźni.

6. Płeć psychiczna- różnice w zdolnościach matematycznych

●

Kobiety lepiej wykonują obliczenia
arytmetyczne, gorzej radzą sobie z
myśleniem funkcyjnym

●

Mężczyźni gorzej wykonują obliczenia
arytmetyczne, lepiej radzą sobie z
myśleniem funkcyjnym

7. Płeć psychiczna- różnice w percepcji

●

Kobiety- łatwiej ulegają złudzeniom
optycznym, lepiej odnajdują szczegóły i
szybciej widzą stereoskopowo

●

Kobiety łatwiej rozpoznają emocje i
sygnały pozawerbalne

●

Mężczyźni- trudniej ulegają złudzeniom
optycznym, gorzej odnajdują szczegóły i
wolniej widzą stereoskopowo

●

Mężczyźni trudniej rozpoznają emocje i
sygnały pozawerbalne

8. Płeć psychiczna- różnice językowe

●

Kobiety- charakteryzują się większą
płynnością mowy (fluencją słowną), łatwiej
rozpoznają kolory, szybciej czytają.

●

Agresja u kobiet jest agresją werbalną.

●

Mężczyźni- charakteryzują się mniejszą
płynnością mowy (fluencją słowną), trudniej
rozpoznają kolory, wolniej czytają.

●

Agresja u mężczyzn jest agresją fizyczną.

9. Płeć psychiczna- różnice językowe, pamięć werbalna

●

Kobiety- charakteryzują się lepszą
pamięcią werbalną, grupują zapamiętane
wyrazy w kategorie znaczeniowe.

●

Kobiety łatwiej łączą przedmioty z
nazwami.

●

Mężczyźni- charakteryzują się gorszą
pamięcią werbalną, zapamiętują ciąg
wyrazów w pierwotnej kolejności.

●

Mężczyźni trudniej łączą przedmioty z
nazwami.

10. Zaburzenia identyfikacji płciowej

●

W ICD-10 wyróżnia się:

●

F64.0 Transseskualizm

●

F64.1 Transwestystyzm o typie podwójnej roli

●

F64.2 Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie

11. Transseksualizm- kryteria badawcze ICD-10

A) Pragnienie życia i akceptacji w roli osoby przeciwnej płci, zwykle związane z żądaniem

doprowadzenia ciała za pomocą zabiegów chirurgicznych lub leczenia hormonalnego do

postaci tak zbieżnej z preferowaną płcią, jak tylko to możliwe.

B) Tożsamość transseksualna występuje trwale od co najmniej 2 lat.

C) Zaburzenie nie jest objawem innego zaburzenia psychicznego ani nie wiąże się z

nieprawidłowościami chromosomalnymi.

12. Transseksualizm- epidemiologia

●

1 : 11 900 mężczyzn (M/K) jest transseksualnych

●

1: 30 400 kobiet (K/M) jest transesksualnych

●

Stosunek ten wynosi ok 3:1 i jest niezależny od kultury

13. Transseksualizm- epidemiologia- dane szwedzkie

●

1 : 37 900 mężczyzn (M/K) jest transseksualnych

●

1: 103 400 kobiet (K/M) jest transesksualnych

14. Transseksualizm- epidemiologia- dane brytyjskie

●

1 : 34 900 mężczyzn (M/K) jest transseksualnych

●

1: 108 400 kobiet (K/M) jest transseksualnych

15. Transeksualizm- przyczyny

●

Przyczyny transseksualizmu nie są znane.

●

Prawdopodobnie zaburzenia oddziaływania hormonów na mózg płodu w pierwszej fazie
tworzenia ośrodkowego układu nerwowego kształtuje transseksualizm.

16. Transseksualizm- aktywność seksualna

●

U transseksualistów występuje brak aktywności genitalnej ze względu na nieakceptowanie
własnych narządów płciowych.

17. Transseksualizm- leczenie

●

Operacja zmiany płci i terapia hormonalna.

●

Osoby transseksualne wykazują wyjątkowa łatwość w znajdywaniu partnera płci przeciwnej.

●

Operacje zmiany płci wykonuje się czterokrotnie częściej u kobiet (zmiana płci z kobiecej na

męską).

18. Transwestytyzm o typie podwójnej roli F64.1- kryteria ICD-10

A) Osoba nosi ubrania przeciwnej płci w celu chwilowego doświadczenia przynależności do

przeciwnej płci.

B) Przebieranie nie jest motywowane seksualnie.

C) Nie występuje pragnienie trwałej zmiany płci na przeciwną.

19. Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie- F64.2, kryteria ICD-10 dla dziewcząt

A) Dziecko wykazuje trwałe nasilenie z powodu bycia dziewczynką i potwierdza pragnienie bycia

chłopcem lub dowodzi, że jest chłopcem.

B) Występuje którekolwiek z następujących:

●

niechęć do męskiego ubioru

●

utrwalenie odrzucenia żeńskiej budowy anatomicznej

C) Dziewczynka nie osiągnęła jeszcze pokwitania.

D) Zaburzenie występuje co najmniej 6 miesięcy.

20. Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie- F64.2, kryteria ICD-10 dla chłopców.

A) Dziecko wykazuje trwałe nasilenie z powodu bycia chłopcem i potwierdza pragnienie bycia

dziewczynką lub dowodzi, że jest dziewczynką.

B) Występuje którekolwiek z następujących:

●

skoncentrowanie na stereotypowych czynnościach żeńskich takich jak strój, zabawy

dziewczęce, odrzucenie gier i zabaw chłopięcych.

●

utrwalenie odrzucenia męskiej j budowy anatomicznej

C) Chłopiec nie osiągnął jeszcze pokwitania

D) Zaburzenie występuje co najmniej 6 miesięcy.

21. Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie - F64.2

●

Zaburzenia identyfikacji płciowej w dzieciństwie są zazwyczaj przejściowe i rzadko rozwijają się
w transseksualizm.

●

Ok. 50 % osób z zaburzeniami identyfikacji płciowej w dzieciństwie wykazuje w okresie
dorosłym orientację homoseksualną.

22. Homoseksualizm – wariant orientacji seksualnej

●

Potrzeby seksualne człowieka mogą dotyczyć własnej płci (homoseksualna) lub przeciwnej
płci (heteroseksualna). U części osób popęd seksualny skierowany jest wobec obu płci
(biseksualna).

●

Orientacja seksualna dotyczy pragnień, a nie realizacji (aktywności).

23. Homoseksualizm - pomiar psychometryczny

●

Skala Orientacji Seksualnej Multidimensional Sexuality Scale brak polskiej normalizacji.
Jest to test psychologiczny, znormalizowany o znanej trafności i rzetelności dla obszarów
anglojęzycznych.

●

Skala Kinseya (Alfred Kinsey – prekursor naukowej seksuologii)

○

0 - całkowity heteroseksualizm

○

1 - heteroseksualizm z lekkimi skłonnościami homoseksualnymi

○

2 - biseksualizm z większymi skłonnościami heteroseksualnymi

○

3 - biseksualizm, bez skłonności w żadną ze stron

○

4 - biseksualizm z większymi skłonnościami homoseksualnymi

○

5 - homoseksualizm z lekkimi skłonnościami heteroseksualnymi

○

6 - całkowity homoseksualizm

Z raportów które w późniejszym czasem opublikował Kinsey wynikało, że 90% mężczyzn i
30% kobiet, popełnia zdradę małżeńską, zaś kontakty homoseksualne miał co trzeci
mężczyzna.

●

Żaden z dostępnych testów psychologicznych stosowanych w Polsce nie charakteryzuje
dobrze orientacji seksualnej. Wysoki wskaźnik K/M u mężczyzn w MMPI może co najwyżej
sugerować skłonności homoseksualne.

24. Homoseksualizm- epidemiologia

●

Częstość orientacji seksualnej nie jest znana

●

Przyjmuje się, że od 1- 10 % osób jest zorientowanych homoseksualnie. Ok. 12 % populacji
ma potrzeby erotyczne zorientowane wobec obu płci.

●

Większość badań dotyczy orientacji seksualnej u mężczyzn. U mężczyzn homoseksualizm
występuje dwukrotnie częściej, niż u kobiet.

●

Podejście biegunowe zakłada, że orientacja jest albo homo- albo heteroseksualna a
biseksualizm to homoseksualizm z wymuszoną aktywnością heteroseksualną.

●

Podejście gradualistyczne uznaje całą gamę przejść pomiędzy dwoma biegunami orientacji
seksualnej poprzez różne formy orientacji biseksualnej.

25. Homoseksualizm- aspekty behawioralne- rodzaje stosunków płciowych

●

47 % wspólna masturbacja lub kontakt całym ciałem

●

Wzajemne fellatio 27 %

●

Pasywny stosunek odbytniczy 22 % homoseksualistów

●

Aktywny stosunek odbytniczy ok. 10 %

●

Nie ma korelacji pomiędzy wyglądem badanego a preferowaną techniką stosunku
seksualnego.

26. Homoseksualizm- aspekty behawioralne struktury związków

●

Związki homoseksualne charakteryzują się taką samą strukturą i formą miłości erotycznej, jak

związki heteroseksualne.

●

Trwałość związków homoseksualnych jest jednak niewielka z powodu:

○

Niemożności sankcjonowania formalno-prawnego

○

Niemożności posiadania dzieci

○

Tendencje do poszukiwania nowych bodźców seksualnych przez obie strony ( w

związku heteroseksualnym tylko przez mężczyzn, kobieta zazwyczaj spaja związek)

○

Brak przyzwolenia społecznego, błędne mity społeczne na temat homoseksualistów (przez

to potrzeba ukrywania związku).

27. Homoseksualizm- aspekty behawioralne- inicjacji seksualnej

●

U osób homoseksualnych inicjacja seksualna zazwyczaj zachodzi wcześniej, niż u
heteroseksualnych.

●

61 % osób homoseksualnych miało stosunek płciowy przed 15 rokiem życia.

28. Homoseksualizm- uwarunkowania

●

Orientacja seksualna u człowieka rozwija się na skutek czynników neurorozwojowych-

genetycznych, rozwoju wewnatrzmacicznego płodu i czynników środowiskowych. Orientacja

seksualna ma zatem tło neurorozwojowe.

●

O przewadze czynników biologicznych nad czynnikami środowiska społecznego świadczy

jednakowa częstość orientacji seksualnej w różnych kulturach, brak podatności na

oddziaływania psychoterapeutyczne.

●

Orientacja seksualna rodziców adopcyjnych nie wpływa na orientację seksualną

adoptowanych dzieci!

●

Brak jednoznacznych dowodów na teorie psychoanalityczne mówiące, że homoseksualizm
polega na zatrzymaniu się w homoerotycznej fazie rozwoju, czy związku homoseksualizmu z
nadopiekuńczą matką.

●

Nadopiekuńcze matki zdarzają się tak samo często wśród osób homo-, jak i heteroseksualnych!

29. Wpływ czynników genetycznych na rozwój orientacji seksualnej- badania bliźniąt

●

Mężczyźni

○

Zgodność wśród bliźniąt Monozygotycznych 52 %

○

Dizygotycznych 22 %

○

Rodzeństwo 14 %

●

Kobiety

○

Zgodność wśród bliźniąt Monozygotycznych 48 %

○

Dizygotycznych 16 %

○

Rodzeństwo 14 %

30. Bailey- pierwszy badacz genetycznych powiązań homoseksualizmu

Jako student psychologii Jako profesor psychologii

31. Wpływ czynników genetycznych na rozwój orientacji seksualnej- badania sprzężeń
genetycznych

●

W 1995 roku wykryto związek pomiędzy dziedziczeniem homoseksualizmu w rodzinach
matek. Zidentyfikowano region chromosomu X odpowiedzialny za rozwój orientacji Xp28.

●

W 2005 roku ukazała się praca sugerująca związek pomiędzy dziedziczeniem
homoseksualizmu a chromosomami 7q36, 8p12 i 10q26.

●

Chromosom 7q36 koduje:

○

receptor II dla VIP, VIP RII odpowiada za powstawanie jądra nadwzrokowego

○

i sonic hedgehog ., a sonic hedgehog uczestniczy w tworzeniu lateralizacji

●

Chromosom 8p12 koduje

○

gen dla czynnika uwalniającego gonadotropinę (Gonadotropin releasing hormone 1GNRH1;

MIM 152760),

○

białko steroidogenic acute regulatory protein (STAR; MIM 600617)

○

neureguline pierwszą (Neuregulin1 NRG1; MIM 142445)

●

Chromosom 10q26 koduje

○

Shadow of Prion Protein (SPRN),

○

transcription regulators (ZNF511, VENTX2; MIM 607158),

○

neurotransmitter interacting proteins (DRD1IP; MIM 604647),

○

and cell signaling pathway proteins (INPP5A; MIM600106, GPR123).

32. Wpływ czynników genetycznych i hormonalnych- zmiany anatomiczne a orientacja
seksualna

●

U mężczyzn homoseksualnych stosunek długości palca 2 do 4 jest mniejszy od
analogicznego stosunku u heteroseksualnych mężczyzn.

●

Świadczy to albo o feminizacji płodu w okresie okołoporodowym, albo o wpływie czynników
genetycznych.

●

Liczba starszych braci (nie sióstr) sprzyja rozwojowi orientacji homoseksualnej u dziecka
płci męskiej.

●

Świadczy to o wpływie feminizacji płodu w końcowej fazie rozwoju lub w okresie
okołoporodowym na mózg dziecka.

33. Mężczyźni homoseksualni a długość prącia

●

Homoseksualnie zorientowani mężczyźni maja dłuższe prącie, niż heteroseksualni.

34. Różnice neuroanatomiczne pomiędzy osobamizorientowanymi homoseksualnie a
heteroseksualnie

●

Le Vay wykrył odmienną strukturę podwzgórza u mężczyzn homoseksualnych i
heteroseksualnych.

●

Allen i wsp. wykryli, że spoidło przednie jest o 18 % większe u homoseksualnych mężczyzn, niż
u heteroseksualnych kobiet i o 34 % większe, niż u heteroseksualnych mężczyzn.

●

Świadczy to o lepszej transmisji międzypółkulowej informacji u homoseksualnych mężczyzn, niż
u heteroseksualnych kobiet i heteroseksualnych mężczyzn.

35. Różnice neuroanatomiczne pomiędzy osobamizorientowanymi homoseksualnie a
heteroseksualnie- lateralizacja

●

Wśród osób zorientowanych homoseksualnie kobiet i mężczyzn stwierdza się częstsze
występowanie nie- praworęczności (leworęczności i oburęczności) w porównaniu z osobami
heteroseksualnymi.

36. Inne korelaty neurofizjologiczne i neuroanatomiczne

●

Pobudzenie innych obszarów kory mózgowia u homoseksualnych mężczyzn, niż u kobiet i
heteroseksualnych mężczyzn podczas wzrokowej stymulacji bodźców seksualnych.

●

Różnice w percepcji otoakustycznej i atrakcyjności feromonów.

●

Różnice w sprawności wykonywania niektórych testów neuropsychologicznych (trafianie do
celu, rotacja figur).

37. Podejście wobec homoseksualizmu z punktu widzenia psychologii ewolucyjnej

●

Nosicielstwo predyspozycji do homoseksualizmu ma wartość przystosowawczą, mimo że
homoseksualiści są mniej płodni.

●

Matki osób homoseksualnych zachodzą łatwiej w ciążę.

●

Ukryte tendencje homoseksualne zwiększają kooperację w stadzie między mężczyznami.

38. Normatywne ujęcie homoseksaulizmu

●

ICD-10 i DSM-IV orientacje homoseksualna kategoryzują jako wariant normy. Zatem orientacja

seksualna nie wymaga leczenia! Leczenia wymaga brak akceptacji homoseksualizmu.

●

Brak akceptacji własnej orientacji (homoseksualnej lub biseksualnej) ujęty jest w Klasyfikacji

ICD-10 pod numerem

○

F66.1- orientacja seksualna niezgodna z ego (egodystoniczna)

○

F66.2- zaburzenia związków seksualnych

39. Homoseksualizm jako behawioralny czynnik ryzyka

●

Homoseksualizm sprzyja ryzykownym zachowaniom seksualnym, dzięki którym wzrasta ryzyko

zakażenia wirusem HIV, wirusem WZW-A, B i C, kiłą i rzeżączką, opryszczką genitalną.

●

Osoby homoseksualne z powodu niestabilności związków często narażone są na samotność i

niestabilność emocjonalną.

●

Osoby homoseksualne częściej, niż w populacji ogólnej, są ofiarami przestępstw (ryzyko
wiktymologiczne).

40. Homoseksualizm jako czynnik ryzyka zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania

●

Wśród osób homoseksualnych, częściej niż wśród heteroseksualnych występują zaburzenia
nastroju, zaburzenia lękowe i uzależnienia .

●

Orientacja homoseksualna jest czynnikiem ryzyka samobójstwa i myśli suicydalnych.