Wywiad doradczy
Doradztwo Zawodowe
Fazy rozmowy doradczej
• faza I: nawiązanie kontaktu, poznanie oczekiwań klienta, zdefiniowanie
problemu, planowanie dalszego
postępowania, kontrakt
• faza II: zbieranie danych, interpretacja
• faza III: decyzyjna, planowanie kroków dla realizacji celu, pomoc realizacyjna
FAZA I
• niepunktualność (postawa ambiwalentnie-konfliktowa, neurotycznie-protestująca)
• błędne oczekiwania
• etap wyboru ścieżki zawodowej
• konkretyzacja (pozycja wyjściowa, oczekiwania, charakter wew./zew., zgodność w spostrzeganiu problemu)
• zawarcie kontraktu (wyjaśnienie poszczególnych kroków, akceptacja, wzajemne
zobowiązania)
FAZA II
Dodatkowe funkcje zbierania danych (poza funkcją informacyjną):
• konfrontacja potencjału jednostki z wymaganiami stanowiska o które się stara
• pobudzenie do realistycznej samooceny
• doprecyzowanie problemu
• rozszerzenie bazy porozumienia
• dalsze ukierunkowanie porady
Główne wątki wywiadu:
1. Przebieg nauki szkolnej i pracy zawodowej
• pozwala wnioskować o: poziomie intelektualnym, nabytych umiejętnościach i wiedzy, doświadcze-niach zawodowych, motywacji i aktywności
• pytamy o: pracę wykonywaną obecnie lub ostatnio, wybór zawodu, naukę zawodu, drogę zawodową – chronologia, cechy środowiska pracy: warunki, wymagania, doskonalenie zaw.; szkoła: wybór i przebieg, wyniki szkolne, preferencje co do przedmiotów
Główne wątki wywiadu:
2. Sytuacja osobista i społeczna
• pozwala wnioskować o: aspiracjach, chęci awansu, przynależności warstwowej, standardzie osobistym, stosunku do środowiska, mobilności geograficznej i zawodowej, pozycji społecznej, potrzebie prestiżu, potrzebach materialnych
• pytamy o: stan cywilny i posiadanie dzieci, aktywność zawodowa partnera, budżet domowy, zawody w kręgu rodziny i znajomych, zasoby finansowe (obciążenia), stosunki mieszkaniowe, zmiany miejsca zamieszkania, przywiązanie do miejsca
Główne wątki wywiadu:
3. Stan fizyczny i zdrowotny
• pozwala wnioskować o: samopoczuciu, nastroju, optymizmie, wierze w siebie, przeciwskazaniach zawodowych, obiektywnej i subiektywnej ocenie upośledzenia
• pytamy o: obecny stan zdrowia (przyczynę upo-
śledzenia), alergie, choroby przebyte, przewlekłe, pytania skonkretyzowane (jeśli istnieją specyficzne wymogi dla danego zawodu), stosujemy indywidualną obserwację
Główne wątki wywiadu:
4. Zainteresowania i czynności
pozaszkolne/pozazawodowe
• pozwala wnioskować o: różnorodności i intensywności aktywności pozazawodowych, wymiarze czasu poświęcanego hobby, aktywności/bierności, zdolności do pracy pod dużym obciążeniem, zapotrzebowaniu na stymulację, sposobie reagowania na stres, kreatywności
• pytamy o: zakres wolnego czasu i jego podział, lektura, aktywność społeczna, dokształcanie, sport (biernie/czynnie), prace dorywcze, specyficzne, orginalne hobby lub zainteresowania
Główne wątki wywiadu:
5. Oczekiwania zawodowe, cele i
samoocena
• pozwala wnioskować o: stosunku klienta do swej sytuacji zawodowej/osobistej, stosunek do przyszłości, gotowość do zmian, mobilności, dominujące potrzeby, wartości, pokrywanie się wyobrażeń klienta z rzeczywistością
• pytamy o: rozważane zawody (jakie i kiedy), własne oczekiwania, oczekiwania i stanowisko osób bliskich, wątpliwości i wyobrażenia przy planowanych zmianach, samoocena (jak ocenia własne zdolności, swą odporność na stres, jak sytuuje siebie w odniesieniu do innych)
FAZA III
Ludzie podejmują decyzje w sposób:
• rutynowy
• naśladując zachowania innych
• impulsywnie (instynktownie)
• racjonalnie
FAZA III
Podejmowanie decyzji utrudnia:
• nieodwołalność decyzji
• lęk przed konsekwencjami
• presja czasu
• przymus decyzyjny
FAZA III
Struktura procesu decyzyjnego
wspieranego przez doradcę:
• sformułowanie alternatyw
• upewnienie co do faktycznych możliwości działania (identyfikacja sprzecznych tendencji)
• rozważenie alternatyw przy uwzględnieniu konsekwencji każdej z nich
• wartościowanie alternatyw wg. ich subiektywnej ważności dla klienta
• faza wykonawcza – ograniczenie do alternatyw zarówno atrakcyjnych jak i możliwych do realizacji
• faza oddziaływania wstecznego (uczenie się z doświadczenia)