ISSN 1896-6659

nr 11 • 28 marca 2007

zagadnienia społeczno-gospodarcze

Kontrakt na dostawę wielozadaniowych samolotów dla Sił Zbrojnych RP budzi wiele kontrowersji. Krytykuje się nie tylko sam wybór samolotu F-16, ale również zakres i sposób realizacji umowy offsetowej związanej z tym zakupem. Jak przebiegał wybór i na czym polegają obecne problemy? Czy można usprawnić proces realizacji umowy offsetowej?

Bartosz Bieszyński

Zakup samolotów F-16

i umowa offsetowa

HISTORIA KONTRAKTU NA DOSTAWY SAMOLOTÓW F-16

Rząd Leszka Mil era kontynuował działania związane z pozyska-

Po roku 1989 Siły Zbrojne naszego kraju stanęły przed ko-

niem nowych samolotów. Rozpisał kolejny przetarg, a najważniejszą

niecznością głębokiej modernizacji, nie tylko w związku ze wstą-

zmianą w stosunku do poprzedniego było zmniejszenie zapotrze-

pieniem Polski do NATO, ale też po to, aby spełnić podstawowe

bowania Sił Zbrojnych RP z 60 na 48 samolotów wielozadaniowych.

warunki współczesnego pola walki. Jednym z najważniejszych

Zdecydowano bowiem skorzystać z możliwości pozyskania od

wyzwań w tej dziedzinie było i jest nadal pozyskanie samolotów

Niemiec 23 używanych samolotów MiG-29 za symboliczne 1 euro.

wielozadaniowych, które gwarantowałyby nie tylko skuteczną

Oferty krajów uczestniczących w przetargu wpłynęły do dnia

obronę polskiej przestrzeni powietrznej, ale również efektywne

12 listopada 2002 r. Od tego momentu rozpoczęły swoje prace

uczestnictwo w operacjach militarnych Sojuszu Północnoatlan-

komisja przetargowa powołana przez Ministra Obrony Narodo-

tyckiego. Pozyskanie nowych samolotów wielozadaniowych

wej oraz Komitet ds. Offsetowych, który jest organem stałym

to również konieczność, ze względu na stan techniczny posia-

Ministerstwa Gospodarki i składa się z przedstawicieli najważ-

danych obecnie poradzieckich maszyn, których żywot wkrótce

niejszych ministerstw i organów państwowych. Kryteria wyboru

dobiegnie końca. Pod koniec lat 90. zainicjowano wiele przedsię-

określono w skali od 0 do 100 pkt., z podziałem na: najkorzyst-

wzięć w celu zakupienia takich samolotów.

niejszą cenę oferty – max 45 pkt.; walory operacyjne samolotu –

Rząd Jerzego Buzka zatwierdził 20 lutego 2001 r. program wy-

max 20 pkt.; spełnienie wymagań taktyczno-technicznych – max

posażenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w samoloty

15 pkt.; offset – max 15 pkt.

wielozadaniowe, zakładający zakup 60 maszyn, który został na-

Pierwotnie zakładano, że 15 pkt. za offset otrzymają kontrahen-

stępnie przyjęty przez Sejm w drodze ustawy1. Program oprócz

ci, którzy zaoferują skompensowanie ceny zamówienia w 100%.

założeń dotyczących samego kupna samolotów zawierał rów-

Jednakże w trakcie swojej pracy komisja wprowadziła zmianę,

nież podstawowe dane obejmujące stronę finansową i offseto-

polegającą na przyznaniu 15 pkt. tylko wtedy, kiedy oferta kom-

wą projektu2. Rząd nie zdążył jednak przeprowadzić do końca

pensacyjna przekroczy 100% wartości zakupu. Konsekwencją

procedury przetargowej przed kolejnymi wyborami w 2001 r.

tej decyzji było zaostrzenie rywalizacji offsetowej między kon-

trahentami. W rezultacie oferty amerykańska (9,8 mld dolarów)

1 Ustawa z 22 czerwca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego

i szwedzko-brytyjska (7,765 mld dolarów) przekroczyły 200%

„Wyposażenie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w samoloty wieloza-

wartości oferowanej ceny. Oferta francuska wyniosła 3,948 mld

daniowe i zapewnienie warunków jego realizacji” (Dz.U. nr 89, poz. 972).

dolarów3. Pierwotne liczby zweryfikowano jednak pod wzglę-

2 Offset (z ang. – wyrównanie, kompensacja) oznacza system kom-

pensacji wydatków ponoszonych przez kraj dokonujący zakupów za gra-

nicą w formie zamówień dla przemysłu, otwarcia rynku, angażowania się

3 Wartości przeliczone według kursu NBP z dn. 27 grudnia 2002 r., w przedsięwzięcia o istotnym znaczeniu dla rozwoju gospodarczego.

www.nbp.pl

dem przyjętych wskaźników, a Komitet ds. Offsetowych odrzucił

intensyfikacja dostaw, które wyniosą ok. 42% wartości całego

elementy uznane za mało przydatne z punktu widzenia potrzeb

kontraktu4 (zob. tab. 2).

polskiej gospodarki. Otrzymane wartości przedstawia tab. 1.

Tab. 2. Harmonogram dostaw samolotów F-16

Tab. 1. Ostateczna oferta offsetowa kontrahentów

Rok

Liczba maszyn

Wartość proponowanego

Kraj

Oferowany samolot

2006

8

offsetu (mld dolarów)

2007

24

USA

F-16 C/D Block 52+

6,023 (170% ceny zakupu)

2008

16

Wlk. Brytania SAAB JAS-39 GRIPEN

Źródło: Zestawienie własne na podstawie: Ministerstwo Obrony Naro-

4,881 (146% ceny zakupu)

Szwecja

dowej, www.mon.gov.pl [dostęp 07.03.2007 r.].

Francja

MIRAGE 2000 - 5

2,19 (60% ceny zakupu)

Źródło: Zestawienie własne na podstawie: Z. Wydra, F-16 oferta offse-

PRz YGOTO WANIe INFRASTRUKTUR Y

towa, „Wiraże” 2003, nr 3.

Pewne zaniepokojenie może budzić kwestia infrastruktury dla

F-16. Otóż zgodnie z założeniami Dowództwa Sił Powietrznych

Ponieważ pod względem techniczno-operacyjnym samoloty

miejscem bazowania dwóch eskadr samolotów (32 maszyny)

nie różnią się znacząco, było jasne, że decydującym kryterium

będą Krzesiny (k. Poznania), a jednej eskadry (16 maszyn) – Łask

w przetargu będzie oferta offsetowa. W związku z małą atrakcyj-

(k. Łodzi). Konieczna okazała się bardzo głęboka modernizacja obu

nością propozycji francuskiej, finał przetargu rozegrał się między

lotnisk, w celu ich przystosowania do standardów obsługi F-16.

ofertami amerykańską (F-16) i szwedzko-brytyjską (Gripen).

Łączna wartość inwestycji zaplanowanych na lata 2001–2008

W dniu 27 grudnia 2002 r. komisja przetargowa zakończyła

wynosi ok. 1,29 mld zł. Zaplanowane aktualnie środki finansowe

swoją działalność, a minister obrony narodowej Jerzy Szmajdziń-

wynoszą 1,1 mld zł, z czego dotychczas wydano ok. 90%. Deficyt

ski ogłosił, iż za najkorzystniejszą ofertę rząd RP uznał propono-

środków do zrealizowania wszystkich inwestycji wyniesie więc

wany przez USA samolot wielozadaniowy F-16. Według szefa

ok. 190 mln zł (MON stara się o wygospodarowanie dodatko-

komisji – sekretarza stanu w MON Janusza Zemke – oferta ame-

wych środków). Najszerzej zakrojonych inwestycji wymagała 31

rykańska uzyskała ponad 90 punktów i wyprzedziła następnego

Baza Lotnicza w Krzesinach, gdzie m.in. powstał nowy pas starto-

konkurenta o kilka punktów.

wy, płyty postojowe, wieża kontrolna oraz nowoczesny hangar.

Nadal trzeba jednak dokonać wielu inwestycji (m.in. zaplecze

ReALIzAcjA KONTRAKTU NA zAKUP SAMOLOTÓW F-16

sportowo-rekreacyjne dla personelu).

„Kontrakt stulecia” został podpisany 18 kwietnia 2003 r. i składał

Baza w Krzesinach budzi także inne kontrowersje. Najistotniejsze

się z 4 osobnych umów:

z nich wiążą się z tzw. obszarem ograniczonego użytkowania, któ-

– o dostawie samolotu F-16,

ry został utworzony wokół lotniska w 2003 r. na mocy decyzji wo-

– o finansowaniu zakupu,

jewody wielkopolskiego. Obejmuje on okoliczne osiedla i tereny

– o kredycie udzielonym przez rząd USA,

zamieszkałe, które zagrożone są bezpośrednim hałasem użytko-

– o offsecie.

wanych samolotów. Utworzenie takiej strefy dało jej mieszkańcom

Wartość samego kontraktu na zakup samolotów wyniosła

prawo do złożenia wniosków o odszkodowanie z tytułu obniżenia

3,532 mld dolarów. Powyższy koszt zamówienia Polska pokry-

wartości nieruchomości, wykupu nieruchomości lub modernizacji

wa z kredytu udzielonego nam przez rząd USA (3,8 mld dola-

budynków mieszkalnych (wymiana okien i drzwi, wyciszenie ścian

rów). Pożyczkę zaczniemy spłacać w 2010 r. (do tego czasu będą

i dachów, montaż klimatyzacji). Do końca roku 2006 do Wojskowe-

płacone tylko odsetki), a koszty jej obsługi wraz z odsetkami wy-

go Zarządu Infrastruktury w Poznaniu wpłynęło ponad 4 tys. takich

niosą 1,1–1,2 mld dolarów. Pożyczka amerykańska ma być spła-

wniosków, na łączną kwotę 468,2 mln zł5. Należy jednak zauważyć,

cona w ciągu 15 lat, czyli do 2025 r. W sumie cały kontrakt będzie

iż obecny zasięg obszaru ograniczonego użytkowania został wy-

kosztować budżet państwa ok. 4,7 mld dolarów.

znaczony dla operujących z Krzesin samolotów MiG-21 i TS-11.

Dlatego procedury sądowe są wstrzymane aż do momentu peł-

Zgodnie z umową Polska otrzyma:

nego rozruchu bazy obsługującej F-16 i wyznaczenia przez woje-

• 48 samolotów F-16, w tym 36 jednomiejscowych

wodę nowych granic strefy. Według symulacji MON, w przypadku

i 1 dwumiejscowych,

F-16 zasięg oddziaływania hałasu jest przeszło trzy razy mniejszy

• znaczną ilość uzbrojenia, zasobniki celownicze

od obowiązującej strefy. Nie zmienia to jednak faktu, iż na pewno

i rozpoznawcze oraz naziemne systemy planowania zadań,

wojsko poniesie z tego tytułu wysokie koszty.

• symulatory lotu i inne urządzenia treningowe,

Lotnisko w Łasku leży na terenie mniej zurbanizowanym niż

• pakiet szkolenia personelu latającego i technicznego.

Krzesiny. Można więc oczekiwać, że roszczenia okolicznych miesz-

kańców będą odpowiednio niższe, aczkolwiek nieuniknione.

DOSTAWY SAMOLOTÓ W

W listopadzie i grudniu 2006 r. na lotnisko w Krzesinach, do-

SzKOLeNIA PILOTÓ W

tarło – aczkolwiek nie bez problemów szeroko komentowanych

Bardzo istotnym elementem kontraktu, poza zakupem samych

w prasie – pierwszych osiem samolotów. W lutym br., kiedy to

maszyn, jest specjalistyczne szkolenie polskich pilotów w USA.

na podpoznańskim lotnisku wylądowały kolejne 3 maszyny, roz-

Zgodnie z zawartą umową szkolenie w USA przejdzie łącznie 49

poczęły się dostawy przewidziane na rok 2007. Obecnie zatem

polskich pilotów, z czego 37 na samolotach F-16; pozostałych

Polska posiada 11 samolotów F-16.

12 po zaawansowanym szkoleniu na samolocie T-38C wróci do

Od maja 2006 r. trwają dostawy sprzętu niezbędnego do

użytkowania samolotów (części zamienne, sprzęt pomocniczy

i wsparcia eksploatacji). Łączna wartość dostaw w 2006 r. wy-

4 Informacja o stanie realizacji programu F-16 do końca 2006 roku, MON, niosła ok. 437 mln dolarów, w tym samoloty o wartości ok. 356

www.mon.gov.pl, [dostęp 7.03.2006 r.]; wartości przeliczone według kur-

mln dolarów i pozostały sprzęt o wartości ok. 81 mln dolarów.

su NBP z dnia 26.02.2007 r.

5

Stanowi to 12,5% całości umowy. W roku 2007 zaplanowana jest

Materiał Informacyjny F-16, MON, www.mon.gov.pl, [dostęp

7.03.2007 r.].

kraju, aby szlify na F-16 zdobywać już w Polsce. Program prze-

proponowana wartość umowy offsetowej, proponowane zobo-

widuje, że 7 wyszkolonych w USA pilotów-instruktorów będzie

wiązania offsetowe (umowy z polskimi przedsiębiorstwami), pro-

prowadzić dalsze szkolenie w kraju. Odpowiedni trening w USA

ponowane mnożniki offsetowe i terminy wykonywania zobowią-

przejdzie również personel naziemny (182 osoby).

zań offsetowych. Po zaakceptowaniu oferty i wynegocjowaniu

Szkolenie nie przebiega jednak tak sprawnie, jak zakładano.

ewentualnych zmian, rząd przekazuje realizację uzgodnionych

Znaczny problem stanowi niedostateczny poziom znajomości

zobowiązań przedsiębiorstwom objętym offsetem, do których

języka angielskiego wśród polskich lotników. W niektórych przy-

teraz powinna należeć inicjatywa w zagwarantowaniu spraw-

padkach konieczne było przedłużenie o dwa miesiące przewi-

nego wdrożenia umowy. Nadal jednak nadzór nad wykonywa-

dzianego na 4 miesiące szkolenia językowego. W związku z tym

niem umowy offsetowej sprawuje Minister Gospodarki, który np.

zaplanowane na 8 miesięcy szkolenie polskich pilotów znacząco

w razie niedotrzymania harmonogramu realizacji offsetu, może

przeciągnie się. Problem stanowi też wiek szkolonych pilotów.

nałożyć kary umowne na zagranicznego dostawcę.

Kwestionuje się zasadność wyszkolenia do poziomu instruktora

Ustawa „offsetowa” została pod koniec 2006 r. znowelizowana8.

(koszt 3 mln dolarów) 40-letnich podpułkowników, którzy nieba-

Celem wprowadzonych zmian jest m.in.

wem obejmą tzw. nielotne stanowiska dowódcze w eskadrach.

– lepsze przygotowanie założeń do ofert offsetowych,

– skuteczniejsza mobilizacja dla offsetodawców w zakresie

Według standardów NATO stosunek wyszkolonych

ustalania bardziej dopracowanych umów z offsetobiorcami,

pilotów do liczby maszyn powinien wynosić 3:.

– uniemożliwienie zawarcia umowy dostawy przed zawar-

Do końca stycznia br. szkolenia ukończyło 6 pilotów,

ciem umowy offsetowej,

a do Polski dotarło już 11 maszyn. Zachodzi obawa,

– uporządkowanie istniejących już procedur offsetowych.

że przy obecnym tempie szkoleń liczba pilotów zdolnych

W trakcie negocjacji ze zwycięskim oferentem, firmą Lockheed

do prowadzenia F-16 jeszcze długo nie będzie spełniała

Martin Corporation (LMC), ustalono ostateczną wartość offsetu

standardów NATO.

na kwotę przeszło 6,028 mld dolarów, która przy zastosowaniu

odpowiednich mnożników9 wzrosła do ponad 12 mld dolarów.

Problem zdaje się dostrzegać MON. Jak stwierdził P. Łukasze-

Umowa offsetowa, podpisana łącznie z umową na zakup samo-

wicz, były dyrektor biura F-16 (organ odpowiedzialny za wdroże-

lotów wielozadaniowych, zobowiązywała stronę amerykańską

nie F-16 do służby) przy Ministrze Obrony Narodowej: „Założenia

do wykonania 16 inwestycji bezpośrednich i 28 pośrednich

przyjęte do szkolenia pilotów były błędne. Wszystkowiedzący

(np. zakup polskich towarów i usług) (zob. wykres 1).

generałowie nawet sobie nie uświadamiali, jaką nową jakość, ale

i wymagania, wnosi do lotnictwa system wielozadaniowy F-16.

Wykres 1. Rodzaje zobowiązań offsetowych w kontrakcie

To jest zakręt o 180 stopni”6.

na zakup F-16

Brakuje nawet tzw.

samolotu zaawanso-

wanego szkolenia. Wy-

INWESTYCJE

korzystywane obecnie

19,6%

przez Siły Powietrzne

RP samoloty szkole-

niowe TS-11 „Iskra” (w

ZAKUP TOWARÓW

I USŁUG

użyciu od ponad 44

TECHNOLOGIA

67,0%

lat!) w żaden sposób

13,4%

nie spełniają wymagań

dotyczących szkolenia

pilotów F-16. Koniecz-

ne jest zatem dyspo-

nowanie przez Siły

Zbrojne nowoczesnym

100% = 12,547 mld dolarów

samolotem zaawan-

sowanego szkolenia.

Niestety, mimo wie-

lokrotnych zapowiedzi MON, żaden przetarg na zakup tego typu

Źródło: Informacja o programach offsetowych objętych umową offsetową

samolotów nie został dotychczas rozpisany. Rozwiązaniem tego

zawartą w związku z zakupem przez Siły Zbrojne RP samolotów wielozada-

problemu może być ostatnio coraz szerzej dyskutowany pomysł

niowych, Ministerstwo Gospodarki, www.mg.gov.pl [dostęp 7.03.2007 r.].

wynajęcia firmy, która zapewni odpowiednie samoloty do szkole-

nia pilotów.

Producent samolotów F-16, firma Lockheed Martin Corpora-

tion, w chwili zgłoszenia swojego uczestnictwa w przetargu na

OFFSeT KONTRAKTU NA DOSTAWY SAMOLOTÓW F-16

samolot wielozadaniowy miała za sobą wiele lat doświadczeń

Zgodnie z ustawą7 umowa offsetowa zawierana jest pomiędzy

zagranicznym dostawcą sprzętu wojskowego, a Skarbem Pań-

8 Ustawa z 6 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o niektórych umowach

stwa reprezentowanym przez ministra właściwego do spraw go-

kompensacyjnych zawieranych w związku z umowami dostaw na po-

spodarki. Dostawca jest odpowiedzialny za sporządzenie oferty

trzeby obronności i bezpieczeństwa państwa (Dz.U. nr 251, poz. 1845).

offsetowej, w której znajdą się takie podstawowe informacje, jak:

9 Mnożniki mają wskazać oferentom, które dziedziny gospodarki są

dla państwa najważniejsze i w których wartość inwestycji zostanie od-

6 M. Hensler, Samolot wieloproblemowy, „Polityka” 2006, nr 45.

powiednio „pomnożona”, czyli państwo zyska nowoczesną technologię,

7 Ustawa z 10 września 1999 r. o niektórych umowach kompensacyj-

a offsetodawca zyska dużo większe „zaliczenie” swoich inwestycji w sto-

nych zawieranych w związku z umowami dostaw na potrzeby obronno-

sunku do poniesionych nakładów. Najwyższe mnożniki dotyczą inwesty-

ści i bezpieczeństwa państwa (Dz.U. nr 80, poz. 903).

cji w nową technologię.

3

w dziedzinie umów kompensacyjnych. Do największych inwe-

amunicji od szwedzkiej firmy Nammo AS) czy inwestycje skie-

stycji LMC należy zaliczyć przede wszystkim powstanie zakładów

rowane do Kombinatu PZL-Hydral SA we Wrocławiu i Zakładów

produkcji F-16 w Turcji, Holandii, Belgii i Korei, gdzie powstało już

Metalowych Dezamet SA w Nowej Dębie. Obecnie prowadzo-

ponad 700 tych maszyn. Z kolei w takich państwach, jak Singa-

ne są również rozmowy o ulokowaniu centrum serwisowego

pur, Grecja czy Izrael, krajowy przemysł bierze udział w produkcji

dla samolotów F-16 w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2

podzespołów. Ciekawy jest przykład Izraela, który jest właśnie

w Bydgoszczy. Podjęto także prace nad pozyskaniem możliwości

w trakcie wdrażania najnowszej wersji F-16. Zastosowane w tym

serwisowania w Polsce systemów uzbrojenia F-16.

modelu wyposażenie elektroniczne w znaczącej większości skła-

Problemy z wykonaniem offsetu nie dotyczą tylko strony offse-

da się z produktów krajowego przemysłu obronnego.

todawcy (LMC), ale również strony offsetobiorcy, czyli polskich

Kraje, które uczyniły z offsetu szczególny sukces swojej gospo-

przedsiębiorstw. Ich mała aktywność oraz przekonanie, że za

darki, należą do wyjątków. Wśród nich trzeba niewątpliwie wy-

offset odpowiedzialna jest wyłącznie strona rządowa, powoduje,

mienić Finlandię (offset zakupu samolotów F-18), która nie tylko

iż realizacja offsetu nie przebiega w sposób zakładany. Ponadto

opracowała kompletną strategię przyjęcia nowoczesnej techno-

zdarza się, że przedsiębiorstwa nie wykazują się należytą dbałoś-

logii, ale również konsekwentnie ją realizowała. Efektem takiego

cią o wynegocjowanie jak najkorzystniejszych dla siebie posta-

podejścia było m.in. powstanie i światowy sukces firmy NOKIA

nowień umów z offsetodawcą. Tymczasem, po zaakceptowaniu

(m.in. produkującej telefony komórkowe).

oferty przez rząd, inicjatywę powinny przejąć zainteresowane

Przystępując do oceny realizacji offsetu zawartego w kon-

offsetem przedsiębiorstwa.

trakcie na zakup wielozadaniowych samolotów F-16, należy na

wstępie zwrócić uwagę, iż jest to pierwsza tak ogromna umo-

PODSUMOWANIe

wa offsetowa. Polska nie miała wcześniej żadnych doświadczeń

• Zakup przez RP nowoczesnych samolotów wielozadanio-

z wykorzystaniem pozyskiwanych tą drogą aż tak dużych fundu-

wych to konieczność wynikająca nie tylko z potrzeb bez-

szy. Nie było zatem wypracowanych procedur, które zapewniały-

pieczeństwa naszego kraju, ale z podjętych zobowiązań

by np. wysoki stopień inwestycji w nowoczesne technologie czy

w ramach NATO.

efektywną kontrolę poziomu wykonania zobowiązań przyjętych

• Samolot F-16 należy do najlepszych maszyn w swojej kla-

przez dostawców uzbrojenia.

sie, a jego techniczne możliwości i walory nie budzą za-

Wartość zobowiązań offsetowych, które firma LMC wypełniła

strzeżeń. Wybór między F-16 a Gripenem na pewno był

w latach 2003–2006, wyniosła 3,9 mld dolarów i jest wyższa

trudny, ale nie można stwierdzić, iż w wyniku przetargu

o 30% od zakładanej. Wartość wykonanych zobowiązań pośred-

dokonano złego wyboru.

nich wyniosła 2,8 mld dolarów, a bezpośrednich ok. 1,1 mld

• Aby w pełni wykorzystać możliwości oferowane przez

dolarów10. Jak więc widać, zdecydowana większość wykonanych

F-16, konieczne jest nie tylko przygotowanie odpowied-

zobowiązań należy do zobowiązań pośrednich (zakup towarów

niej infrastruktury, ale również bardzo dobre wyszkolenie

i usług). Niewystarczająca jest zatem realizacja zobowiązań bez-

pilotów. Zgodnie z kontraktem, Polska będzie dyspono-

pośrednich, zakładających transfer nowoczesnych technologii

wała 48 samolotami i jedynie 49 pilotami przeszkolonymi

czy inwestowanie w środki trwałe. Do najważniejszych, już zre-

w Stanach Zjednoczonych. Pozostali mają zostać przy-

alizowanych, zobowiązań bezpośrednich należy uruchomienie

gotowani już w kraju przez instruktorów wyszkolonych

produkcji Opla Zafiry w gliwickich zakładach General Motors

w USA. Szybkość i sprawność przygotowania tych kadr

oraz pozyskanie przez Grupę Lotos SA od firmy Shell nowoczes-

będzie kluczem do sukcesu lub porażki programu F-16 dla

nych technologii do produkcji paliw.

Polski.

Warto również zaznaczyć, iż część zobowiązań offsetowych

• Realizacja offsetu nie przebiega tak jak zakładano, ale nie

nie będzie w ogóle zrealizowana, ale zgodnie z umową i polskim

można też mówić o jego fiasku. Z punktu widzenia pol-

prawem zostaną one zastąpione przez bardziej realne i perspek-

skich korzyści niezbędna jest przede wszystkim koncentra-

tywiczne dla polskiej strony przedsięwzięcia. Jest to korzystne

cja na realizacji zobowiązań bezpośrednich oraz transferu

rozwiązanie dla polskiego przemysłu, bowiem nowe „zastępcze”

nowoczesnej technologii. Konieczne jest również zastępo-

zobowiązania okazują się bardziej cenne niż te pierwotnie zapi-

wanie „nieperspektywicznych” zobowiązań inwestycjami

sane w umowie. Jako przykład można tu podać inwestycje w ZM

o większym znaczeniu dla polskiej gospodarki.

„Mesko” w Skarżysku-Kamiennej (transfer technologii produkcji

• Usprawnienie procedur offsetowych wymaga nowych

regulacji, sprzyjających pełniejszemu włączeniu przedsię-

biorstw w realizację offsetu.

10 Realizacja umowy offsetowej z Lockheed Martin Corporation, Ministerstwo Gospodarki, www.mg.gov.pl [dostęp 7.03.2007 r.].

Bartosz Bieszyński

– współpracownik BAS; specjalizuje się w tematyce bezpieczeństwa i obronności.

Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu służy eksperckim wsparciem posłom i organom Sejmu.

Wydaje m.in.: „Infos”, „Studia BAS”, „Zeszyty Prawnicze”, „Przed pierwszym czytaniem”.

„Infos” – w zwięzłej formie podejmuje aktualne zagadnienia istotne dla polskiego społeczeństwa i gospodarki.

Wydawca:

Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych

ul. Zagórna 3, 00-441 Warszawa, tel. [phone], faks 022 694 10 05, www.bas.sejm.gov.pl Projekt graficzny:

Bogdan Żukowski

Redakcja:

Jolanta Adamiec, Dorota Grodzka (sekretarz redakcji), Ewa Karpowicz (redaktor naczelna), Jan Lipski, Teresa Muś, Mirosław Sobolewski, Gabryjela Zielińska

Kontakt:

tel. [phone], e-mail: [e-mail]

4