Wykład 14
Efekt oczyszczenia ulega w nich podwyższeniu dzięki zastosowaniu specjalnych układów
kolescencyjnych z propylenu i stali nierdzewnej. Na ich powierzchni zatrzymują się małe kropelki
oleju zawieszone w wodzie, które łączą się w większe krople wypierane do góry. Wkład kolescencyjny
jest lekki i łatwy do wyjęcia i oczyszczenia konstrukcja separatorów kolescencyjnych gwarantuje, że
zawartość resztek oleju ściekach opuszczających urządzenie nie przekracza 5mg/l.Oczyszczone ścieki
kierowane są do studzienki, w której pobierane są próbki, gdzie można skontrolować ich skład
chemiczny. Separatory posiadają odpowiednie urządzenia uniemożliwiające ich przepełnienie.
Głównym elementem zabezpieczającym jest wykonany ze stali nierdzewnej pływak powodujący
samoczynne zamknięcie wylotu separatora. W przypadku gdy grubość warstwy zanieczyszczeń
ropopochodnych osiągnie poziom krytyczny. Separatory mogą być wyposażone w instalacje
alarmową.
14. Zbiorniki retencyjne
W przypadku uzasadnionego zmniejszenia się wymiarów kanałów projektowych można stosować w
obrębie sieci zbiorniki retencyjne i wyrównawcze.
15. Przepompownie
Należy projektować je w osobnych budowlach usytuowanych co najmniej 50 m od budynków
mieszkalnych, o ile inaczej nie postanowią władze sanitarne i ochrony środowiska (przypadek, gdy w
przepompowni stosowane są kraty – występuje gospodarka z kratkami). W przypadku, gdy nie mamy
do czynienia z gospodarką z kratkami odległość 50m nie jest wymagana. Do przepompowni należy
przewidzieć możliwość dojazdu, doprowadzenia prądu elektrycznego i wody. |Przepompownie
położone na terenach zalewowych powinny być zabezpieczone przed wysokimi stanami wody
powtarzającymi się raz na 40 lat z zachowaniem dodatkowej rezerwy o wielkości co najmniej 0,5m.
Pompownia powinna posiadać przelew z odpływem awaryjnym a jego miejsce wylotu do odbiornika
należy uzgodnić z władzami ochrony środowiska. Przepompownie automatyczne o wydajności od
500m^3/dobę można projektować jako podziemne.
Uzbrojenie i materiały stosowane do budowania kanalizacji
Zakres i sposób konstrukcyjnego opracowania sieci zależy od stadium projektowanej dokumentacji.
W projektach rozmieszczenie i rodzaj uzbrojenia i obiekty specjalne zaznacza się za pomocą
umownych znaków. Umowne oznaczenia zależą od skali sieci. Obowiązuje norma PN/B-017??
Wodociągi i kanalizacja. Urządzenia i sieć zewnętrzna, oznaczenia graficzne na planach i mapach.
Projektowanie obudowy kanału
Wybór obudowy, jeśli chodzi o materiał i gabaryty zależy od wymiarów przekrojów w świetle i
warunków hydrogeologicznych – od głębokości ułożenia kanału i ciśnieniu wewnętrznym, pod jakim
kanał może pracować. Obudowa kanału zależy od przewidywanego sposobu wykonania robót, czy
kanał będzie budowany w wykopie otwartym czy sposobem tunelowym. Do budowy kanału można
użyć w określonych warunkach prefabrykatów o pełnym przekroju rury betonowe, żelbetowe, można
też do sformowania pełnego przekroju zastosować 2 lub więcej elementów prefabrykowanych. W
innych warunkach przekrój kanału(wykonany z cegły kanalizacyjnej, betonu, żelbetonu, a nawet
części przekroju z różnych materiałów) musi być formowane na miejscu w gotowym wykopie. W
zależności od wymiaru przekroju i warunków budowlanych może wystąpić potrzeba obliczeń
statycznych i wytrzymałościowych oraz sporządzenie projektów konstrukcyjnych
Materiały używane do budowy kanału powinny odznaczać się:
- odpowiednią wytrzymałością na ściskanie pod wpływem obciążeń zewnętrznych
- dużą gładkością, co daje mały współczynnik tarcia przy przepływie cieczy
- małą nasiąkliwością i nieprzepuszczalnością ścianek kanałów
- dużą odpornością na korozyjne działanie wody gruntowej i ścieków
Wymienionym warunkom w dużym stopniu odpowiadają wyroby kamionkowe, betonowe, cegła
kanalizacyjna, a nawet żelbet i żeliwo w szczególnych przypadkach
Rury kamionkowe
Masę kamionkową otrzymujemy poprzez wymieszanie z wodą kilku gatunków zmielonej gliny, a
wypalona powłoka daje dużą odporność na wpływy chemiczne i mechaniczne. Rury i kształtki
kamionkowe stosowane do kanalizacji wymagają sieci szczelnej oraz tam gdzie jest potrzebna
odporność na działanie kwasów i ługów. Do sieci miejskiej powinno się stosować rury obustronnie
szkliwione, a do innych urządzeń stosuje się też jednostronnie szkliwione i nieszkliwione. Rury i
kształtki kamionkowe nie nadają się tam gdzie są nagłe zmiany temperatury i przy temp > 60 C. Z
innych wyrobów kamionkowych stosowanych przy budowie kanałów mają zastosowanie wpusty
boczne i górne, spody kanałowe i łuski wykładzinowe. Połączenia rur kamionkowych kielichowych
uszczelnia się sznurem konopnym, smołowanym i kitem bitumicznym (rys. 13, 14), lub mieszanina
smoły pogazowej i pakuł. Do połączeń nie jest stosowana zaprawa cementowa (daje zbyt sztywne
polaczenia) Rury kamionkowe nadają się pod każdym względem do kanałów ściekowych. Wadą jest
mała długość - dużo złączy na przewodzie oraz mała odporność na uderzenia i wstrząsy. Rury
kamionkowe ze względu na uszczelnienie odnogi i trójniki wymagają szerokich wykopów, co podnosi
koszty i eliminuje stosowanie rur o średnicach powyżej 500mm
Wykład 15
Przepisy BHP robót ziemnych
Roboty ziemne powinny być prowadzone na podstawie projektu określającego położenie instalacji i
urządzeń podziemnych mogących znaleźć się w zasięgu prowadzonych robót. Wykonywanie robót
ziemnych w bezpośrednim sąsiedztwie sieci takich jak energetyczne, gazowe, telekomunikacyjne,
ciepłownicze, wodno-kanalizacyjne powinno być poprzedzone określeniem przez kierownika budowy
bezpiecznych odległości, w jakich mogą być one wykonane oraz sposób wykonania tych robót. W
porozumieniu z właściwą jednostką, w której zarządzie lub użytkowaniu są te instytucje. Miejsce tych
robót należy oznakować i ogrodzić. W czasie wykonywania robót ziemnych należy ogrodzić wykop.
Prowadzenie robót ziemnych w pobliżu instalacji podziemnych a także głębienie wykopów powinno
odbywać się ręcznie. W czasie wykonywania wykopów w miejscach dostępnych dla osób
niezatrudnionych….
Należy wokół wykopu pozostawić na czas nocy i zmierzchu balustrady zabezpieczające zaopatrzone w
światło ostrzegawcze czerwone. Poręcze balustrad powinny znajdować się na wysokości 1,1 m i w
odległości od krawędzi wykopu nie mniejszej jak 1m. Niezależnie od ustawienia balustrad w
przypadku uzasadnionych względów bezpieczeństwa wykop należy szczelnie przykryć w sposób
uniemożliwiający wpadnięcie do niego. Teren można też oznaczyć za pomocą balustrad z lin lub taśm
z tworzyw sztucznych wzdłuż wykopu. Jeżeli teren nie może być ogrodzony wykonawca robót
powinien zapewnić stały dozór wykopu. Wykopy o ścianach prostych nieumocnionych bez rozporu
lub podparcia mogą być wykonywane do głębokości 1m. W gruntach zwartych w przypadku, gdy
teren przy wykopie nie jest obciążony w pasie o szerokości równej głębokości wykopu. Wykopy bez
umocowań o głębokości większej od 1 m, lecz nie większej jak 2m można wykonywać, jeśli pozwalają
na to wyniki badań gruntu i dokumentacja geologiczno-inżynierska. Zabezpieczenia ażurowe ścian
można stosować tylko w gruntach zwartych a stosowanie zabezpieczenia ażurowego w okresie
zimowym jest zabronione. Niedopuszczalne jest stosowanie elementów obudowy wykopu niezgodnie
z przeznaczeniem. W czasie wykonywania wykopów ze skarpami o bezpiecznym nachyleniu należy:
1) W pasie terenu przylegającego do górnej krawędzi skarpy na szerokości równej 3 głębokości
wykopu wykonać spadki umożliwiające łatwy odpływ wód opadowych w kierunku od wykopu
2) Likwidować naruszenie struktury gruntu skarp usuwając naruszony grunt z zachowaniem
bezpiecznego nachylenia skarp w każdym punkcie
3) Sprawdzać stan skarpy po deszczu, mrozie lub po dłuższej przerwie w pracy
Bezpieczne nachylenie ścian wykopu powinno się określać w dokumentacji projektowej wówczas,
gdy:
1) Roboty ziemne są wykonywane w gruncie nawodnionym
2) Teren przy skarpie wykonywany ma być obciążony w pasie równym głębokości wykopu
3) Grunt stanowią iły skłonne do pęcznienia
4) Wykopu dokonuje się na terenach osuwiskowych
5) Głębokość wykopu wynosi >4m
W czasie wykonywania robót koparką wykop wąsko przestrzenny należy wykonywać obudowany lub
zastosować obudowę prefabrykowaną z użyciem wcześniej przewidzianych urządzeń mechanicznych.
Jeżeli wykop osiągnie głębokość większą o 1m od poziomu terenu należy wykonać zejście (wyjście) na
wykop. Odległość między nimi nie powinna przekraczać 20m. Wchodzenie do wykopu i wychodzenie
po rozporach oraz przemieszczanie osób urządzeniami służącymi do wydobywania urobku jest
zabronione. Każdorazowe rozpoczęcie robót w wykopie wymaga sprawdzenia stanu obudowy lub
skarp. Jeżeli roboty odbywają się w wykopie wąsko przestrzennym jednocześnie z transportem
urobku, wykop przykrywa się suchym i wytrzymałym zabezpieczeniem. Pojemniki do transportu
urobku powinny być załadowane poniżej górnej ich krawędzi. Składowanie urobku materiałów itp.
jest zabronione:
1) W odległości mniejszej niż 1,6m od górnej krawędzi wykopu, jeżeli ściany są obudowane oraz
jeśli obciążenie urobku jest przewidziane w doborze obudowy
2) W Stefie klina naturalnego odłamu gruntu, gdy ściany wykopu nie są obudowane
Ruch środków transportu obok wykopów powinien odbywać się poza granicami klinu naturalnego
odłamu gruntu.
1) W czasie zasypywania obudowanego wykopu zabezpieczenia należy rozmontować od dna
wykopu i stopniowo usuwać je
2) Zabezpieczenia można usuwać jednoetapowo z wykopu
a) W gruntach spoistych na głębokości nie większej jak 0,5m
b) W pozostałych gruntach na głębokości mniejszej od 0,3m
W czasie wykonywania robót ziemnych nie powinno dopuszczać do tworzenia nawisów z gruntu.
Koparka w czasie pracy powinna być ustawiona w odległości od wykopu co najmniej 0,6 m poza
granicą klina naturalnego odłamu gruntu. Przy wykonywaniu robót ziemnych sprzętem
zmechanizowanym należy wyznaczyć strefę niebezpieczną i ją oznakować. Przebywanie osób©
pomiędzy ścianą wykopu a koparką nawet w czasie postoju jest zabronione. Podgrzewanie,
rozmrażanie lub zamrażanie gruntu powinno być prowadzone zgodnie z dokumentacją i instrukcją
bezpieczeństwa opracowaną przez wykonawcę.