Arkusz kalkulacyjny

Microsoft Excel 2000

Podstawowe wiadomości o programie

Okno programu

Na pasku menu znajdują polecenia programu, które można

wykonywać klikając myszą w odpowiednią opcję, a następnie w

podopcję i ewentualnie uzupełniając dane w oknie dialogowym, które

się ukaże.

Najczęściej używane opcje menu są reprezentowane przez

ikony na paskach narzędzi. Skrótowy opis działania każdej z ikon uzyskamy, gdy wskażemy na nią myszą (bez kliknięcia!).

Paski narzędzi widoczne na poniższym rysunku, to

Standardowy i Formatowanie. Zestaw widocznych pasków narzędzi

można zmieniać wybierając Widok | Paski narzędzi.

Natomiast zestaw ikon na paskach można modyfikować korzystając z

Narzędzia | Dostosuj.

W polu nazwy widoczny jest adres aktywnej komórki lub jej

nazwa (nadawanie nazw komórkom opisane jest niżej). Na pasku

formuły wyświetlana jest zawartość aktywnej komórki.

- 103 -

Microsoft Excel 2000

pasek menu

pole nazwy

paski narz dzi

pasek formuły

pasek stanu

arkusze, czyli "strony" w

paski przewijania

skoroszycie

W lewej części paska stanu wyświetlana jest informacja o

trybie, w jakim aktualnie pracuje Excel (np. "Gotowy" oznacza

możliwość wprowadzania danych lub formuł, a "Edycja" wskazuje, że

nie została zakończona operacja ich wpisywania). Prawa część tego

paska pokazuje m. in. tryb pracy klawiatury, np. na rysunku powyżej

można odczytać, że wciśnięty jest klawisz NumLock.

Wszystkie arkusze łącznie tworzą skoroszyt, który jest

pamiętany na dysku w pliku o rozszerzeniu . xls. Standardowe nazwy

skoroszytów nadawane przez Excel to: Zeszyt1.xls, Zeszyt2.xls itd.

- 104 -

Microsoft Excel 2000

Nazwę tę można zmienić w momencie zapisywania skoroszytu na

dysku. Sposób otwierania i zapisywania plików jest taki sam, jak w

przypadku dokumentów edytora MS Word 2000.

Aby zmienić nazwę arkusza, wystarczy kliknąć dwukrotnie

lewym klawiszem myszy w zakładkę z nazwą i wpisać nową. Można

też wskazując zakładkę prawym klawiszem myszy wywołać

kontekstowe menu podręczne, w którym jedną z opcji jest "Zmień

nazwę". Inną pożyteczną opcją z menu podręcznego jest "Wstaw"

pozwalające m.in. na wstawienie nowego arkusza.

Paski

przewijania

umożliwiają poziome i pionowe

przewijanie arkusza. Jeżeli chcemy, żeby pewne graniczne wiersze lub

kolumny (np. zawierające tytuły) pozostawały na swoich miejscach w

trakcie przewijania, należy ustawić komórkę aktywną bezpośrednio

pod przecięciem granicznego wiersza i kolumny i wybrać Okno |

Zablokuj okienka. (Powrót: Okno | Odblokuj okienka).

Adresy komórek

Standardowo przyjętym stylem adresowania jest styl A1, tzn.

adres komórki składa się z litery oznaczającej kolumnę i liczby

oznaczającej numer wiersza. (W Excelu możliwy jest także styl

adresowania W1K1, na który można się przełączyć wybierając

Narzędzia | Opcje i dalej kartę Ogólne)

W wielu sytuacjach potrzebne jest podanie zakresu komórek,

tj. adresów przeciwległych wierzchołków prostokątnego obszaru

rozdzielonych dwukropkiem, np.: A2:B21.

Jeżeli komórka lub zakres komórek, o który nam chodzi

znajduje się w innym arkuszu bieżącego skoroszytu, to musimy adres

poprzedzić nazwą tego arkusza i oddzielić od reszty znakiem "!", np.

Arkusz2!A2:B3.

- 105 -

Microsoft Excel 2000

Odwołanie do komórki w innym, otwartym skoroszycie, np.

Zeszyt2.xls podajemy następująco: [Zeszyt2]!Arkusz2!A2:B3. Po

zamknięciu skoroszytu Zeszyt2 Excel automatycznie dołączy do

odwołania ścieżkę dostępu do tego pliku na dysku.

Wprowadzanie danych

Wprowadzając do komórki tekst, liczbę lub datę należy

uaktywnić komórkę, wpisać daną i zatwierdzić klawiszem Enter,

klawiszem kierunkowym lub wybierając myszą inną aktywną

komórkę. Rezygnację z wprowadzania przed zatwierdzeniem

uzyskamy wciskając Esc, a po zatwierdzeniu można jeszcze cofnąć

operację przez Edycja | Cofnij... lub ikonę cofania. Do zatwierdzania

lub wycofywania zmian można też użyć odpowiedniej ikony z

widocznych po lewej stronie paska formuły w trakcie wprowadzania

lub edycji danych.

Wprowadzanie tekstu

Wystarczy po prostu wpisać tekst do komórki. Jeżeli jest

szerszy, niż kolumna, to pozostanie widoczny, dopóki nie zasłonimy

go wpisując dane do sąsiednich komórek.

Wprowadzanie liczb

Przykłady poprawnej postaci liczb:1

3970000000 0,0000000000000000033 7E300 -2E-7 -12,5 (12,5)

24% 1230 1230 zł.

1 Excel stosuje reprezentacj liczb zgodnie z norm IEEE754: Liczba zajmuje 8

bajtów, co daje precyzj 15 cyfr znacz cych i mie ci maksymalnie 300 cyfr.

- 106 -

Microsoft Excel 2000

W innych, niż polska wersjach narodowych Excela może się zdarzyć,

że separatorem miejsc dziesiętnych jest np. kropka.. Wówczas liczba z

przecinkiem zostanie potraktowana jako tekst i wyrównana do lewej

krawędzi komórki. Jeżeli nie zostało wymuszone formatowanie

„Wyrównaj do lewej”, to poprawnie wpisana liczba dosunie się

automatycznie do prawego brzegu komórki.

Jeśli w komórce zamiast liczby zobaczymy ########, to

znaczy, że należy zwiększyć szerokość kolumny (patrz niżej).

Wprowadzanie dat

Postać daty zależy od "Ustawień regionalnych" w Windows.

Aktualny format daty można sprawdzić wstawiając do komórki

bieżącą datę przez jednoczesne wciśnięcie klawiszy Ctrl i ; . Błędnie wpisaną datę można rozpoznać po jej automatycznym dosunięciu do

lewej krawędzi komórki.

Uwaga!

1. Rok wprowadzamy zazwyczaj w postaci dwucyfrowej. Należy

pamiętać, że w Excelu lata od 00 do 29 automatycznie

rozpoznawane są jako 2000 do 2029, natomiast od 30 w górę jako

1930 itd. Chcąc wpisać np. datę urodzenia osoby urodzonej w

1925 roku trzeba wpisać rok za pomocą czterech cyfr.

2. Data mimo, że na ekranie wygląda inaczej, pamiętana jest w

postaci liczby oznaczającej liczbę dni, jakie upłynęły od 31

grudnia 1899r. Wobec tego 1 stycznia 1900 roku jest pamiętany

jako 1, a 1 stycznia 2000 roku jako 36526. (Możliwe jest także

przyjęcie daty 1 stycznia 1904 r jako liczby 1; trzeba zmienić

System daty w opcjach Excela: Narzędzia | Opcje |

Przeliczanie)

3. Wprowadzony do komórki czas jest z kolei pamiętany jako liczba

ułamkowa oznaczająca część doby, np. godzina 18:00 jest

pamiętana jako liczba 0,75 czyli 3/4 z 24 godzin. Wynika z tego,

że można jednocześnie przechowywać w komórce datę i czas, np.

- 107 -

Microsoft Excel 2000

wpis do komórki w postaci: 99-01-12 12:00 jest pamiętany jako

liczba 36172,50.

4. Jeżeli raz do komórki wpiszemy datę lub czas, to domniemanym

formatem każdej wpisanej potem liczby będzie format daty lub

czasu, co zazwyczaj wprowadza użytkownika w osłupienie, gdy

wpisując np. 5 zobaczy 00-01-05 00:00. Prostym lekarstwem na to

jest zmiana formatu komórki (patrz niżej).

Formuły

Formuły, czyli wyrażenia służące do wykonywania obliczeń,

rozpoczynają się znakiem "=",np.

=123+25 daje w wyniku 148, a

=A21+B5 daje w wyniku sumę zawartości komórek A21 i B5.

W formułach mogą być używane również nawiasy (okrągłe) i

operatory arytmetyczne: + (dodawanie), - (odejmowanie), *

(mnożenie), / (dzielenie),^ (potęgowanie), % (procenty) oraz funkcje

wbudowane Excela (patrz niżej) lub własne funkcje użytkownika

zdefiniowane przez niego w języku Visual Basic for Applications.

Uwaga!

Często nie pamiętamy adresów komórek, które mają się

znaleźć w formule. Można po wpisaniu "=" wskazać myszą komórkę,

o którą nam chodzi. Podobnie można postępować po wpisaniu

kolejnych operatorów arytmetycznych, czyli w trakcie redagowania

formuły możemy myszką wstawiać adresy komórek lub zakresów. W

czasie tworzenia formuły można także wskazywać komórki za

pomocą klawiatury (klawisze strzałek dla wskazywania pojedynczych

komórek, a strzałki z przyciśniętym klawiszem Shift dla wskazywania

zakresów). Metoda ta niestety nie działa przy edycji już

zatwierdzonych formuł. Kombinacja klawiszy Ctrl i ~ pozwala na

- 108 -

Microsoft Excel 2000

obejrzenie w komórkach formuł zamiast wartości (powrót: ponowne

wcisnięcie Ctrl i ~).

Edycja wprowadzonych danych

Jeśli zachodzi konieczność poprawienia wprowadzonych już

danych lub formuł, należy wybrawszy żądaną komórkę wcisnąć

klawisz F2 (lub kliknąć w nią dwukrotnie myszą). Wskaźnik myszy ustawi się wówczas na końcu wyrażenia wpisanego do komórki i

można przesuwać go i dokonywać edycji bezpośrednio w komórce.

Można też edytować zawartość aktywnej komórki na pasku formuły,

kliknąwszy w niego myszą.

Kopiowanie komórek

Jednym ze sposobów kopiowania jest zaznaczenie myszą

kopiowanego obszaru, a następnie wybranie Edycja | Kopiuj,

ustawienie aktywnej komórki w miejscu, do którego chcemy

kopiować i wybranie Edycja | Wklej lub wciśnięcie Enter.

Zaznaczanie obszaru polega na obrysowaniu go myszą przy

wciśniętym lewym przycisku myszy. Oto zaznaczony zakres komórek:

Uwaga!

W MS Office 2000 możliwe jest skopiowanie i przechowanie

w Schowku do 12 obiektów. Można je potem w miarę potrzeby

wklejać w wybrane miejsca. Operowanie nimi ułatwia pasek narzędzi

Schowek:

- 109 -

Microsoft Excel 2000

Ponieważ najczęściej kopiujemy komórki do przyległych

obszarów, najwygodniej jest korzystać z tzw. uchwytu wypełnienia.

uchwyt wypełnienia

Wskazanie myszą tego uchwytu (kursor zmienia się wtedy z

grubego krzyżyka w cienki) i pociągnięcie go w dół lub w prawo powoduje kopiowanie zawartości zaznaczonych komórek do

przyległych obszarów.

Uwaga!

1. Należy pamiętać, że przy kopiowaniu zostają uaktualnione adresy

komórek wchodzących w skład formuły, np.formuła: =B5+A21

znajdująca się w komórce A2, po skopiowaniu do B4 będzie

wyglądała następująco: =C7+B23 (jedna kolumna w prawo i dwa

wiersze w dół).

2. Jeśli korzystamy ze Schowka, to można zamiast Edycja | Wklej

wybrać Edycja | Wklej specjalnie, co daje m. in. możliwość

wklejenia wartości formuł zamiast nich samych.

Adresowanie bezwzględne i mieszane

Niekiedy nie chcemy, by adresy komórek w formułach

zmieniały się przy kopiowaniu. Wówczas musimy zastosować w

formule tzw. adresowanie bezwzględne polegające na wstawieniu

znaków $ w adresie, który ma pozostać niezmienny, czyli usztywniony

przy kopiowaniu, np.:

=B5+$A$21 po skopiowaniu z A2 do B4 da =C7+$A$21

- 110 -

Microsoft Excel 2000

Jeżeli chcemy zablokować tylko adres wiersza, albo kolumny,

stosujemy adresowanie mieszane, tzn. tylko z jednym znakiem $ w odpowiednim miejscu adresu komórki, np.:

=B5+A$21 skopiowane z A2 do B4 da =C7+B$21 (znak $ usztywnił

tylko numer wiersza), z kolei:

=B5+$A21 po skopiowaniu da =C7+$A23 ( usztywnienie kolumny).

Uwaga!

W trybie edycji, po wpisaniu adresu komórki lub zakresu

komórek w formule, wciśnięcie klawisza F4 spowoduje automatyczną

zamianę adresu na bezwzględny. Kolejne przyciskanie F4 powoduje

cykliczne zmiany adresu na mieszany, względny itd.

Przenoszenie komórek

Najwygodniej jest zastosować metodę chwyć i upuść, tzn.

zaznaczyć żądany zakres komórek, przesunąć wskaźnik myszy w

pobliże brzegu zakresu, aż zmieni on postać z krzyż yka na strzałkę i trzymając wciśnięty lewy przycisk, przeciągnąć komórki w nowe

miejsce. Adresy komórek w formułach automatycznie dopasowują się

do nowego położenia.

Można zastosować oczywiście także Edycja | Wytnij i w nowym miejscu, Edycja | Wklej ( lub Wklej specjalnie).

Uwaga!

1. Jeżeli podczas operacji chwyć i upuść trzymamy wciśnięty klawisz Ctrl, to zamiast przenoszenia dokonuje się kopiowanie.

2. Operacje kopiowania i przenoszenia są dostępne również z menu

podręcznego uaktywnianego prawym przyciskiem myszy.

- 111 -

Microsoft Excel 2000

Wypełnianie obszaru serią liczb lub dat

Najłatwiej jest znów wykorzystać uchwyt wypełnienia.

Wystarczy wpisać w dwóch przylegających komórkach dwie kolejne

wartości serii, zaznaczyć je i dalej ciągnąc za uchwyt wypełnienia

rozszerzyć serię na żądany zakres. Duże możliwości w tym zakresie

daje menu Edycja | Wypełnij | Serie danych.

Nadawanie nazw komórkom

Aby zwiększyć czytelność formuł, można nadawać nazwy

komórkom lub zakresom komórek. Np. czytelniejszy od zapisu =C21-

D21 będzie zapis: =brutto-podatek

Aby nadać aktywnej komórce C21 nazwę brutto , najprościej jest wpisać ją w polu nazwy i zatwierdzić przez Enter.

Innym sposobem nadawania nazw jest skorzystanie z menu Wstaw |

Nazwa | Definiuj.

Wstawianie wierszy i kolumn

Przed wstawieniem wiersza należy zaznaczyć wiersz, przed

którym ma zostać wstawiony nowy, klikając w jego numer. Następnie

wybieramy Wstaw | Wiersze. Jeżeli chcemy wstawić więcej

wierszy, należy zaznaczyć odpowiednią ich liczbę. Taka sama liczba

- 112 -

Microsoft Excel 2000

nowych wierszy po wstawieniu pojawi się przed pierwszym

zaznaczonym.

Wstawianie kolumn przebiega analogicznie; dla zaznaczenia

kolumny klikamy w jej nagłówek.

Sortowanie wierszy

Często zachodzi konieczność uporządkowania danych w tabeli,

np. posortowania listy płac pracowników alfabetycznie wg ich

nazwisk. Najłatwiej sortować dane, gdy tabela w pierwszym wierszu

zawiera nagłówki kolumn, a ponadto w całym obszarze

przeznaczonym do sortowania nie ma pustych wierszy, ani kolumn. W

związku z tym nie należy oddzielać nagłówków od tabeli pustym wierszem! W tak przygotowanej tabeli ustawiamy komórkę aktywną

gdziekolwiek w jej obrębie i wybieramy Dane | Sortuj.

Przykład

Posortujmy

poniższą listę alfabetycznie wg nazwisk. Dla

powtarzających się nazwisk ustawmy wiersze alfabetycznie wg imion:

Po wybraniu Dane | Sortuj wybieramy następujące parametry

sortowania, tak jak na rysunku niżej.

- 113 -

Microsoft Excel 2000

W rezultacie nasza tabelka przyjmie nową postać.

Nazwisko

Imi

Pensja %Premii Premia

Razem

Adamski

Jan

900

0,2

180

1080

Adamski

Zenon

670

0,1

67

737

Bajor

Iwona

1390

0,2

278

1668

Nowak

Wacław

1280

0,2

256

1536

Wasiołek

Marian

710

0

0

710

Wróbel

Krzysztof

600

0,15

90

690

Zajdel

Anna

810

0,1

81

891

Uwaga!

Standardowe sortowanie może być rosnące (od 0 do 9, od A-Z)

lub malejące (od 9 do 0, od Z do A). Możliwe jest również sortowanie

niestandardowe np. w kolejności „chudy”, „średni”, „gruby”.

Wyjaśnienia, jak to zrobić, znajdzie Czytelnik w Pomocy wybierając

w indeksie hasło sortowanie niestandardowe . Lista utworzona w

podany tam sposób jest dostępna po kliknięciu w Opcje w oknie

dialogowym sortowania.

- 114 -

Microsoft Excel 2000

Zmiana wyglądu arkusza

Zmiana szerokości kolumn

Należy ustawić wskaźnik myszy na linię oddzielającą nagłówki

kolumn:

i przesunąć wskaźnik na żądaną szerokość. Podobnie można zmieniać

wysokość wierszy.

Formatowanie arkusza

Jeśli chcemy zmienić format wybranego zakresu komórek,

należy najpierw ten zakres zaznaczyć . Wszystkie operacje formatowania będą dotyczyły całego zaznaczonego zakresu. Dostępne

są one poprzez menu Format lub pasek narzędzi Formatowanie.

Formatowanie liczb

Przy formatowaniu liczb wygodnie jest korzystać z ikon

znajdujących się w pasku narzędzi Formatowanie, m. in.:

Pierwsza z pokazanych wyżej ikon zmienia format na

walutowy, druga na procentowy, trzecia ustala format dziesiętny z

dwoma miejscami po przecinku z separatorem tysięcy, kolejna

- 115 -

Microsoft Excel 2000

zwiększa liczbę wyświetlanych miejsc dziesiętnych, a ostatnia te

liczbę zmniejsza.

Większe możliwości formatowania uzyskamy wybierając

Format | Komórki, a następnie kartę Liczby. Należy dalej wybrać Kategorię i ukaże się wówczas lista dostępnych formatów:

Uwaga!

1. Zwróćmy uwagę na często używane liczby mające wyrażać

procenty. Aby wprowadzić do komórki 10%, można napisać 10%,

albo 0,1 i wybrać format procentowy. Wpisanie 10 i wybranie

fomatu procentowego da nam 1000% !

- 116 -

Microsoft Excel 2000

2. Gdy wybierzemy np. format z dwoma miejscami po przecinku,

liczba wygląda jak zaokrąglona do 2 miejsc dziesiętnych.

Rzeczywista liczba w komórce zawiera zazwyczaj więcej cyfr.

Przykład

2,534

2,53

2,534

2,53

suma:

5,068

5,07

W drugiej kolumnie liczb są te same liczby, co w pierwszej, ale

wyświetlono tylko dwie pozycje dziesiętne. Wynik sumowania w

drugiej kolumnie sugeruje, że 3+3=7. To pułapka pozornego

zaokrąglania tylko na ekranie, a nie w obliczeniach! Prawdziwe

zaokrąglenie uzyskamy dopiero używając funkcji ZAOKR lub

podobnych. Można też uzyskać zaokrąglenie danych zaznaczając

w

opcjach

przeliczania

( Narzędzia | Opcje | Przeliczanie )

Dokładność jak wyś wietlono.

3. Jeżeli w formułach używamy dat, czasem wynik pojawia się w

formacie daty. Łatwo temu zaradzić zmieniając format komórki na

wybrany liczbowy.

4. Istnieje

również możliwość formatowania warunkowego

(Format | Formatowanie warunkowe...), np. w celu wyróżnienia

na czerwono wszystkich liczb z zaznaczonego zakresu, które

przekroczyły 10000. Jako kryterium formatowania można również

użyć formuł.

- 117 -

Microsoft Excel 2000

Formatowanie tekstu, ramki i cienie

Korzystając z formatowania w prosty sposób można

doprowadzić arkusz do estetycznej postaci.

Przykład.

Dla doprowadzenia tabelki:

I półrocze

Przychody

Stycze

Luty

Marzec Kw iecie

Maj

Czerw iec Razem

Sklep w ielobran ow y

1500

1730

2200

2450

2000

2010 11890

Sklep elektrotechniczny

7000

6800

5400

7000

7100

7500 40800

Sklep papierniczo-zabaw karski

3000

3500

3600

3650

3700

3750 21200

Razem

11500 12030

11200

13100 12800

13260 73890

do postaci:

I półrocze

Przy chody

Stycze

Luty

Marzec

Kw iecie

Maj

Czerw iec

Sklep

wielobran owy

1

500,00 zł

1

730,00 zł

2

200,00 zł

2

450,00 zł

2

000,00 zł

2

010,00 zł

Sklep

elektrotechniczny

7

000,00 zł

6

800,00 zł

5

400,00 zł

7

000,00 zł

7

100,00 zł

7

500,00 zł

Sklep papierniczo-

zabawkarski

3

000,00 zł

3

500,00 zł

3

600,00 zł

3

650,00 zł

3

700,00 zł

3

750,00 zł

Razem

1

1 500,00 zł

1

2 030,00 zł

1

1 200,00 zł

1

3 100,00 zł

1

2 800,00 zł

1

3 260,00 zł

wykorzystane były:

• Ikona

dla scalenia zaznaczonych komórek i

wyśrodkowania tekstu I półrocze (odwołanie scalenia jest

możliwe poprzez Format | Komórki | Wyrównanie i wyłączenie

opcji Scalaj komórki)

- 118 -

Microsoft Excel 2000

• Ikona

do wycentrowania nazw miesięcy

• Format | Komórki | Wyrównanie z zaznaczeniem opcji Zawijaj

tekst (dotyczy komórek z nazwami sklepów)

• Ikona

dla wszystkich komórek liczbowych

• Ikony

, a dokładniej ikony, które ukazały się po

kliknięciu w strzałki, dla narysowania krawędzi i wypełnienia

wybranych komórek kolorem

Ponadto, została zmieniona szerokość kolumn.

Uwaga!

1. Można obracać tekst w komórkach wybierając Format | Komórki

| Wyrównanie, gdzie mozna wybrac kąt obrotu tekstu.

Sklep

wielobran owy

Sklep

entrum

C

elektrotechniczny

Przedstawiony powyżej efekt uzyskano scalając dwie komórki w

pionie i wybierając orientację 50 stopni. Inny przykład obrotu

tekstu:

luty

1

,50

1

,73

7

,00

6

,80

3

,00

3

,50

1

1,50

1

2,03

2. Łatwo można skopiować format komórki na dowolny inny zakres

komórek

korzystając

z

tzw.

„malarza

formatów”

- 119 -

Microsoft Excel 2000

reprezentowanego przez ikonę

znajdującą się na pasku

standardowym. Aby z niego skorzystać należy zaznaczyć

komórkę, której format ma być skopiowany, kliknąć w ikonę i

zaznaczyć obszar docelowy. Dotyczy to zarówno formatu liczb,

jak i czcionki, krawędzi, wzorków itp.

3. Istnieje cały zestaw predefiniowanych formatów tabel. Aby

zastosować któryś z nich, należy zaznaczyć tabelę, a następnie

wybrać Format | Autoformatowanie i przejrzeć proponowane

formaty, aż znajdziemy odpowiedni.

Ukrywanie wierszy i kolumn

W celu ukrycia wybranych wierszy, należy je zaznaczyć i

wybrać Format | Wiersze | Ukryj (analogicznie dla kolumn) lub

skorzystać z menu podręcznego. Ponowne ich wyświetlenie uzyskamy

zaznaczając widoczne, sąsiednie w stosunku do ukrytych, wiersze lub

kolumny i wybierając Format | ... | Odkryj lub Odkryj z menu podręcznego.

Chcąc odkryć ukrytą kolumnę A, należy zaznaczyć kolumnę B

i ciągnąć myszą w lewo, aż pojawi się informacja „2K” oznaczająca,

że dwie kolumny są zaznaczone. Dalej postąpić jak wyżej.

Zawartość zakresu komórek można najprościej ukryć

wybierając kolor czcionki taki sam, jak kolor tła.

- 120 -

Microsoft Excel 2000

Funkcje wbudowane Excela

Jedn z mocnych stron Excela jest bogactwo funkcji wbudowanych,

dzi ki którym u ytkownik uzyskuje wynik czasem bardzo skomplikowanych

oblicze tylko wpisuj c nazw funkcji i podaj c jej argumenty. Funkcję

można wywołać albo bezpośrednio wpisując jej nazwę w komórce,

rozpoczynając od znaku „=”, albo korzystając z Kreatora funkcji

(Wstaw | Funkcje... lub ikona

znajdująca się na standardowym

pasku narzędzi). W oknie dialogowym wybieramy z listy najpierw

kategorię funkcji, a następnie jej nazwę:

- 121 -

Microsoft Excel 2000

Ikona

wywołuje Pomoc, gdzie można znaleźć pełne informacje

o wybranej funkcji.

W kolejnym oknie dialogowym uzupełniamy parametry funkcji:

Okno to można przesunąć w dowolne miejsce, by odsłonić

komórkę lub zakres komórek, który chcemy wskazać jako parametr.

Jeżeli klikniemy w ikonę obok argumentu, okno dialogowe zostanie

ukryte i pozostaje widoczne tylko okienko, w którym wprowadzamy

bieżący argument. Po zakończeniu wprowadzania (Enter) można

kontynuować uzupełnianie kolejnych argumentów. W formule

funkcji argumenty oddzielone są średnikami. (Dotyczy to polskiej wersji Excela, w której przecinek zarezerwowany jest do oddzielania

części całkowitej liczby od części ułamkowej). W pokazanym

przykładzie funkcji MAX następne argumenty wykorzystujemy tylko

wtedy, gdy chcemy znaleźć maksimum dla obszarów nieciągłych.

Warto zauważyć, że w oknie dialogowym widoczne są aktualne

- 122 -

Microsoft Excel 2000

wartości argumentów (wartości dla zakresu komórek podane są w

postaci stałej tablicowej), a także aktualna wartość funkcji.

Chyba najczęściej używaną funkcją jest SUMA. Szybkie jej

wstawienie można zrealizować wykorzystując ikonę Autosuma

ze standardowego paska narzędzi, ustawiwszy uprzednio aktywną

komórkę obok wiersza lub pod kolumną liczb do zsumowania. Zakres

komórek zostanie wstawiony automatycznie.

W przedstawionych dalej zadaniach pojawią się najczęściej

używane funkcje i zostaną podane podstawowe informacje o nich i

sposobie ich wykorzystania.

Formuły tablicowe

Niektóre funkcje Excela zwracają tablice zamiast

pojedynczych wartości. Na przykład wynikiem mnożenia macierzy

jest macierz. Aby wprowadzić formułę tablicową musimy znać

wymiar macierzy, którą chcemy otrzymać i dalej:

• zaznaczyć odpowiedni zakres komórek,

• wpisać w pierwszej komórce formułę

• wcisnąć Shift-Ctrl-Enter.

Wpisana formuła wypełni wszystkie zaznaczone komórki. Pojawi się

w nawiasach { }.

Uwaga!

W przypadku edycji formuł tablicowych należy zaznaczyć cały

zakres komórek, w którym jest ona wpisana i dopiero wtedy wcisnąć

F2 i przystąpić do edycji.

- 123 -

Microsoft Excel 2000

Przykład.

Chcemy znaleźć macierz odwrotną do macierzy znajdującej

się w komórkach B12:C13 i umieścić ją w komórkach E12:F13.

• Zaznaczamy obszar E12:F13

• wpisujemy =MACIERZ.ODW(B12:C13)

• kończymy przez Shift-Ctrl-Enter.

W komórkach D1:E2 znajdzie się macierz odwrotna do wyjściowej.

Uwaga !

Nawiasów { } nie wolno wpisywać wprost; pojawią się same!

Wypełnianie danymi lub formułami dużych obszarów

Zaznaczenie myszą zakresu danych wychodzącego poza ekran

jest kłopotliwe ze względu na trudności z opanowaniem „szalejącej”

myszy, a także z określeniem, jaką etykietę ma np. kolumna

znajdująca się o 50 kolumn w prawo od kolumny C.

Przykład.

Wypełnijmy 100 wierszy i kolumn począwszy od komórki A1

liczbami losowymi z zakresu 0-1. Potrzebne liczby losowe możemy

wygenerować korzystając z funkcji LOS(). Aby rozwiązać problem z

„odliczaniem” kolumn najlepiej jest przejść na czas wykonywania

- 124 -

Microsoft Excel 2000

tego zadania do stylu adresowania W1K1 wybierając Narzędzia |

Opcje | Ogólne | Styl odwołania W1K1. Przy tym stylu adresowania

zamiast np. adresu C21 podaje się W21K3, czyli wiersz 21, kolumna

3. Dla zaznaczenia obszaru 100 wierszy i 100 kolumn wciskamy F5

lub wybieramy Edycja | Przejdź do i w oknie dialogowym podajemy:

Kliknięcie w OK. spowoduje zaznaczenie 100 wierszy i 100

kolumn. Następnie wpisujemy formułę =LOS() i zatwierdzamy ją

przez Ctrl+Enter. W efekcie cały zaznaczony obszar zostanie

wypełniony identyczną formułą.

Uwaga!

Kolejne losowania uruchamiamy naciskając klawisz F9, co powoduje

ponowne przeliczenie arkusza.

- 125 -