Departament Górnictwa
Stan oraz kierunki profilaktyki zagrożeń
wentylacyjnych:
f& metanowego,
f& wybuchem pyłu węglowego,
f& pożarowego,
w górnictwie podziemnym
Katowice, kwiecień 2011 r.
ZAGROŻENIE METANOWE
W Y B R A N E D E F I N I C J E
Zagrożenie metanowe - możliwość wystąpienia w atmosferze kopalnianej stężenia metanu,
które może spowodować powstanie mieszaniny beztlenowej, zapalenie metanu lub jego
wybuch, co stwarza niebezpieczeństwo dla pracowników lub dla ruchu zakładu górniczego.
Metanonośność - objętościowa ilość metanu pochodzenia naturalnego, zawarta w jednostce
wagowej w głębi calizny węglowej.
W roku 2010 eksploatację pokładów węgla prowadzono w 32 kopalniach, z czego
31 znajduje się w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, a tylko jedna - Lubelski Węgiel
 Bogdanka S.A. w Lubelskim Zagłębiu Węglowym.
W 6 kopalniach prowadzono eksploatację pokładów niemetanowych, a w 4 kopalniach,
w których prowadzono wydobycie w pokładach zaliczonych do I KZM, nie stwierdzono
metanu w wylotowych prądach powietrza. W 22 kopalniach stwierdzono i rejestrowano
wydzielanie się metanu do powietrza wentylacyjnego, w tym aż w 16 spośród nich
w pokładach o najwyższej, IV KZM, przy metanonośności powyżej 8 m3/Mgcsw.
Zestawienie liczby kopalń prowadzących roboty górnicze w pokładach niemetanowych
i zaliczonych do poszczególnych kategorii zagrożenia metanowego.
Liczba zakładów górniczych prowadzących roboty górnicze
Liczba zakładów
w pokładach zaliczonych do:
OUG
górniczych
niemet. I kat. * II kat. * III kat. * IV kat. *
Gliwice 11 2 2 1 1 5
Katowice 11 4 1 --- --- 6
Lublin 1 --- 1 --- --- ---
Rybnik 9 --- --- --- 4 5
4 1 5 16
Razem 32 6
26
* - I kategoria ZM, jeżeli stwierdzono występowanie metanu pochodzenia naturalnego w ilości od 0,1 do 2,5m3/Mgcsw.,
II kategoria ZM, jeżeli stwierdzono występowanie metanu pochodzenia naturalnego w ilości od 2,5 do 4,5m3/Mgcsw.,
III kategoria ZM, jeżeli stwierdzono występowanie metanu pochodzenia naturalnego w ilości od 4,5 do 8,0m3/Mgcsw,
IV kategoria ZM, jeżeli stwierdzono występowanie metanu pochodzenia naturalnego w ilości powyżej 8,0m3/Mgcsw,
lub wystąpił nagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skał.
W 2010 r. w kopalniach węgla kamiennego eksploatację prowadzono 212 ścianami, w tym 43
ściany eksploatowano w pokładach niemetanowych. W pokładach zaliczonych od I do IV
KZM eksploatację prowadzono 169 ścianami. Eksploatacja w pokładach metanowych
z podziałem na poszczególne kategorie przedstawia się następująco:
I KZM - 25 ścian, co stanowi 11,79 % wszystkich ścian (14,79 % ścian metanowych),
II KZM - 22 ściany, co stanowi 10,38 % wszystkich ścian (13,02 % ścian metanowych),
III KZM - 41 ścian, co stanowi 19,34 % wszystkich ścian (24,26 % ścian metanowych),
IV KZM - 81 ścian, co stanowi 38,21 % wszystkich ścian (47,93 % ścian metanowych).
2
Maksymalne metanowości bezwzględne stwierdzono w ścianach:
B-13 w pokładzie 348 w KWK  Krupiński - 69,09 m3CH4/min,
111 w pokładzie 352 w KWK  Brzeszcze - 59,40 m3CH4/min,
Cw-2 w pokładzie 364/2 w KWK  Budryk - 45,40 m3CH4/min,
IX w pokładzie 403/1 w KWK  Knurów-Szczygłowice - 40,00 m3CH4/min.
W 18 ścianach prowadzono eksploatację w warunkach występowania zagrożeń
skojarzonych, w pokładach zaliczonych do:
III stopnia zagrożenia tąpaniami,
IV kategorii zagrożenia metanowego,
klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.
W roku 2010 z górotworu objętego wpływami eksploatacji wydzieliło się 834,9 mln m3
metanu. Oznacza to, że średnio w ciągu minuty wydziela się 1588,4 m3 CH4.
Do kopalń o najwyższej metanowości bezwzględnej należą:
KWK  Pniówek - 117,3 mln m3/rok,
KWK  Brzeszcze - 116,5 mln m3/rok,
KWK  Krupiński - 81,6 mln m3/rok,
KWK  Mysłowice-Wesoła - 57,2 mln m3/rok.
W roku 2010 odmetanowanie prowadzone było w 19 kopalniach, za pomocą
16 powierzchniowych i 5 dołowych stacji odmetanowania. Ilość metanu ujętego
odmetanowaniem wyniosła 255,9 mln m3.
Kształtowanie się metanowości całkowitej, ilości ujętego i zagospodarowanego metanu
oraz wydobycia w kopalniach węgla kamiennego w latach 1999-2010
Rok
Wyszczególnienie
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Metanowość całkowita
744,5 746,9 743,7 752,6 798,1
825,9 851,1 870,3 878,9 880,9 855,7 834,9
[mln m3/rok]
Ilość ujętego metanu [mln
216,1 216,1 214,3 207,3 227,1
217,2 255,3 289,5 268,7 274,2 259,8 255,9
m3/rok]
Ilość zagospodarowanego
136,9 124,0 131,5 122,4 127,8 144,2 144,8 158,3 165,7 156,5 159,5 161,1
metanu [mln m3/rok]
Ilość kopalń węgla
47 42 42 42 41 39 33 33 31 31 31 32
kamiennego
Wydobycie węgla
110,4 102,5 102,6 102,1 100,4 99,5 98,1 94,4 87,4 83,6 77,4 76,1
kamiennego [mln ton]
Najwyższą metanowość bezwzględną w 2010 r. wykazały: KWK  Pniówek w Pawłowicach
i KWK  Brzeszcze w Brzeszczach.
W 2010 roku doszło do jednego zdarzenia związanego z zapaleniem metanu.
W dniu 16 maja 2010 r. w KWK  Mysłowice - Wesoła Ruch  Wesoła w Mysłowicach
nastąpiło zapalenie metanu nagromadzonego w zrobach zawałowych ściany 565
w przystropowej warstwie pokładu 510, zaliczonego do IV kategorii zagrożenia metanowego,
w wyniku pożaru endogenicznego powstałego na skutek samozagrzania węgla. W wyniku
zdarzenia 2 górników doznało lekkich obrażeń ciała.
3
Liczba zdarzeń i wypadków związanych z zapaleniem metanu w latach 1990-2010
Wypadki
Rok Ilość zdarzeń
śmiertelne ciężkie lekkie Razem
1990 4 26 44 20 90
1991 0 0 0 0 0
1992 0 0 0 0 0
1993 0 0 0 0 0
1994 2 0 0 0 0
1995 0 0 0 0 0
1996 0 0 0 0 0
1997 0 0 0 0 0
1998 1 0 0 0 0
1999 1 0 0 9 9
2000 1 0 0 2 2
2001 0 0 0 0 0
2002 3 4 12 7 23
2003 4 4 20 30 54
2004 1 - - - -
2005 3 - 2 - 2
2006 2 23 - 8 31
2007 4 - - 4 4
2008 2 8 5 13 26
2009 2 20 25 9 50
2010 1 - - 2 2
Ogółem 31 85 108 104 297
Wyrobisko po zapaleniu i wybuchu metanu, KHW S.A. KWK  Wujek , Ruch  Śląsk .
4
ZAGROŻENIE WYBUCHEM PYA
U W
GLOWEGO
W Y B R A N E D E F I N I C J E
Wybuch pyłu węglowego jest to egzotermiczna reakcja chemiczna, przebiegająca w bardzo
krótkim czasie, powodująca powstanie znacznej ilości gazów, w wyniku czego następuje
gwałtowny wzrost ciśnienia, który w postaci fali podmuchu rozprzestrzenia się od miejsca
zainicjowania wybuchu.
Kiedy może dojść do wybuchu pyłu węglowego?
W wyrobisku musi znajdować się niebezpieczny pył węglowy o odpowiednim stężeniu.
Niebezpieczny, tzn. pochodzący z pokładu zagrożonego wybuchem pyłu węglowego.
Wszystkie aktualnie eksploatowane pokłady węgla zawierają ponad 10% części lotnych
w bezwodnej i bezpopiołowej substancji węglowej.
Nagromadzenie pyłu węglowego musi być takie, aby powstała mieszanina tego pyłu
z powietrzem o stężeniu minimalnym 50 g/m3 powietrza. Optymalnym stężeniem dla
zaistnienia wybuchu jest 300 - 500 g/m3.
Musi zaistnieć przyczyna umożliwiająca wzbicie w powietrze pyłu osadzonego na spągu,
ociosach, obudowie, urządzeniach i utworzenie mieszaniny z powietrzem.
Przyczyną tą może być: wybuch metanu, tąpnięcie, roboty strzałowe, wybuch gazów
pożarowych.
W tym samym czasie musi zadziałać inicjał (z
ródło zapłonu) wytworzonej mieszaniny
0 0
o odpowiedniej temperaturze 550 C - 1400 C.
Najczęstsze z
ródła zapłonu to: zapalony metan, roboty strzałowe, otwarty ogień
czy urządzenia elektryczne.
Zagrożenie wybuchem pyłu węglowego.
W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny i węgiel brunatny, w których
występują podziemne wyrobiska, zagrożenie wybuchem pyłu węglowego należy
rozpoznawać i zwalczać.
Rozpoznanie tego zagrożenia dokonywane jest w oparciu o rozporządzenie MSWiA z dnia
14.06.2002 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych, w którym to
rozporządzeniu określono:
kryteria oceny zagrożenia wybuchem pyłu węglowego,
szczegółowe zasady zaliczania pokładów, ich części lub wyrobisk,
sposób zaliczania pokładów, ich części lub wyrobisk do poszczególnych klas zagrożenia
wybuchem pyłu węglowego.
Z wnioskiem do właściwego organu nadzoru górniczego o zaliczenie pokładów, ich części lub
wyrobisk do poszczególnych klas zagrożenia występuje kierownik ruchu zakładu górniczego.
Ustala się dwie klasy zagrożenia wybuchem pyłu węglowego: A i B dla:
a) pokładów węgla lub ich części,
b) wyrobisk lub ich części w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel
kamienny oraz wyrobisk podziemnych w zakładach górniczych odkrywkowych
wydobywających węgiel brunatny.
5
Pokład węgla zagrożony wybuchem pyłu węglowego to taki, w którym stwierdzono
zawartość części lotnych w węglu większą niż 10% w bezwodnej i bezpopiołowej substancji
węglowej.
Wyrobisko niezagrożone wybuchem pyłu węglowego to takie, w którym:
a) nie występuje niebezpieczny pył węglowy,
b) pył kopalniany zawiera co najmniej 80% części niepalnych stałych pochodzenia
naturalnego, ilość niebezpiecznego pyłu węglowego jest mniejsza niż 10 g/m3 wyrobiska,
a intensywność osiadania pyłu jest mniejsza niż 0,15 g/m3 na dobę, lub
c) pył kopalniany zawiera co najmniej 50% wody przemijającej, lub
d) pył kopalniany zawiera co najmniej 80% części niepalnych stałych, a zawartość wody
przemijającej w tym pyle wynosi co najmniej 30%,
a wyrobiska sąsiednie mające z nim połączenie są wyrobiskami niezagrożonymi wybuchem
pyłu węglowego lub zostały zaliczone do klasy A zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.
Profilaktyka przeciw wybuchowi pyłu węglowego.
Zwalczanie zagrożenia wybuchem pyłu węglowego w zakładach górniczych reguluje
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28.06.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego
w podziemnych zakładach górniczych.
Zgodnie z cytowanym rozporządzeniem zwalczanie zagrożenia wybuchem pyłu węglowego
polega na:
zorganizowaniu służby dla zwalczania zagrożenia wybuchem pyłu węglowego,
stosowaniu środków zapobiegających powstawaniu pyłu węglowego oraz
neutralizowaniu gromadzącego się pyłu węglowego i systematycznym jego usuwaniu
po uprzednim pozbawieniu go lotności,
utrzymywaniu stref zabezpieczających przed przeniesieniem wybuchu pyłu węglowego
w wyrobiskach zaliczonych do klasy A i B zagrożenia. W strefach tych zmywa się wodą lub
opyla pyłem kamiennym wyrobiska na całym ich obwodzie, łącznie z obudową,
na długości co najmniej 200 m; w wyrobiskach, gdzie nie jest możliwe utrzymywanie stref
zabezpieczających, stosuje się zapory rozstawne,
stosowaniu zapór przeciwwybuchowych pyłowych lub wodnych w wyrobiskach
zaliczonych do klasy B zagrożenia, których zasady budowy określa załącznik nr 5
do ww. rozporządzenia.
Jednym ze środków pozwalającym na bieżącą kontrolę stosowanej profilaktyki jest
wykorzystanie, w coraz szerszym zakresie, urządzeń PYLOX do kontroli stanu stref
zabezpieczających przed przenoszeniem wybuchu pyłu węglowego.
Stan wypadkowości związany z wybuchem pyłu węglowego w latach 1922-2010.
Zagrożenie wybuchem pyłu węglowego występujące w zakładach górniczych
wydobywających węgiel kamienny i brunatny spowodowało szereg wybuchów pyłu
węglowego, których następstwem były katastrofy górnicze.
Przełomowym wydarzeniem, które zapoczątkowało badania nad wybuchami pyłu
węglowego oraz nad metodami ich zwalczania, była katastrofa wybuchu pyłu węglowego
we francuskiej kopalni Courriers w dniu 10.03.1906 r.
6
Ostatni wybuch metanu i pyłu węglowego w Polsce miał miejsce w styczniu 2008 r.
w KWK  Mysłowice  Wesoła Ruch  Wesoła . Do wypadku doszło w wyniku samozapalenia
się węgla oraz zapalenia i wybuchu metanu w otamowanej części chodnika. Zdarzenie
to spowodowało wypadek zbiorowy (2 wypadki śmiertelne , 1 lekki).
Najtragiczniejszym zdarzeniem ostatnich lat był wybuch metanu i pyłu węglowego
w KWK  Halemba w dniu 21 listopada 2006 r. w likwidowanej ścianie 1 w pokładzie 506
w partii E. W następstwie wypadku 23 górników znajdujących się w rejonie uległo wypadkom
śmiertelnym.
W latach 1922-2010 zaistniało 35 wybuchów i zapaleń pyłu węglowego, przy czym w 16
przypadkach wybuch pyłu węglowego poprzedzony był wybuchem metanu, zaś w 2 -
wybuchem gazów pożarowych. W dwóch przypadkach (1974 r. - KWK  Anna i 2002 r. -
KWK  Rydułtowy ) wybuch pyłu węglowego nie spowodował wypadków.
W wyniku zaistniałych wybuchów pyłu węglowego w okresie 1922-2010 wypadkom uległo
535 osób, w tym wypadkom śmiertelnym uległo 268 osób (statystyka wypadków
w przypadku, gdy miał miejsce wybuch metanu i pyłu węglowego w KWK  Halemba
w 2006 r. oraz w KWK  Mysłowice-Wesoła Ruch  Wesoła w 2008 r. przedstawiona jest
także w punkcie dotyczącym zagrożenia metanowego).
Najczęstszymi przyczynami zaistniałych zdarzeń było: prowadzenie robót strzałowych,
używanie środków zapalnych (palenie tytoniu) oraz stosowanie urządzeń elektrycznych.
Ostatnie zdarzenie związane z wybuchem pyłu węglowego, bez poprzedzającego wybuchu
metanu miało miejsce w 2002 r. Zaistniał wówczas wybuch pyłu węglowego i wypadek
zbiorowy w drążonym chodniku badawczym ściany 35W  2 w dniu 6.02.2002 r. w KWK
 Jas-Mos w Jastrzębiu Zdroju.
W wyniku powstałego wybuchu wypadkowi zbiorowemu uległo 12 pracowników, z których
10 poniosło śmierć, a dwóch pozostałych odniosło obrażenia ciała.
Największe katastrofy związane z wybuchem pyłu węglowego w górnictwie światowym
Liczba
Miejsce Krótka charakterystyka
Rok ofiar Przyczyny
katastrofy wybuchu
śmiertelnych
Wybuch samego pyłu Roboty strzałowe; stosowano MW
Kopalnia węglowego, kopalnia o bardzo niskim stopniu
Courries- 1906 niemetanowa 1099 bezpieczeństwa wobec pyłu
Francja węglowego. Wyrobiska suche,
zapylone i niezabezpieczone
Wybuch pyłu węglowego Kopalnię uważano za niemetanową
Kopalnia
zapoczątkowany zapaleniem i z bezpiecznym pyłem węglowym
Henkeiko- 1942 1527
metanu w ścianie po
Mandżuria
godzinnej awarii wentylacji
Wybuch samego pyłu Zerwanie liny podczas transportu.
węglowego w sztolni Brak zabezpieczeń przed wybuchem,
Kopalnia
transportowej nie usuwano i nie zraszano
Mikawa- 1963 458
nagromadzonego tam pyłu
Japonia
węglowego
7
Charakterystyczne przypadki wybuchów pyłu węglowego w górnictwie światowym
Kategoria
Data Zagrożenie
Nazwa
lp. zagrożenia Przyczyna Wypadki
Zdarzenia pyłowe
kopalni
metanowego
Prowadzenie robót
węgiel
strzałowych związanych
brunatny,
Stolzenbach - z likwidacją obudowy. Mokry 53 wypadki
1. 01.06.88r. niemetanowy duże
Niemcy pył węglowy zalegał na spągu. śmiertelne
zawilgocen
Na elementach obudowy pył
ie
suchy
węgiel Prowadzenie robót
Krieka  brunatny, strzałowych. 180
2. Jugosławia 26.07.90 r. niemetanowy duże Ruch zakładu górniczego wypadków
(BiH) zawilgocen prowadzono w czasie strajku śmiertelnych
ie bez nadzoru osób dozoru
węgiel Podczas wykonywania
kamienny, kotwienia doszło do 26
Westrey- metanowy
3. 1992r. duże zaiskrzenia, które zainicjowało wypadków
Kanada II kategoria
zawilgocen wybuch metanu i następnie śmiertelnych
ie pyłu węglowego
Wybuchy pyłu węglowego w górnictwie polskim w latach 1922-2010
Klasa
Kategoria zagro- Wyrobisko
Nazwa Rodzaj
lp. zagrożenia żenia (wybuch pyłu Data Przyczyna Wypadki
kopalni wentylacji
metan. pyło- węglowego)
wego
roboty strzałowe
nieme-
7 wyp.
1. Milowice B opływowa w chodniku 04.1922 (MW skalny-
smiert.
tanowy
miedziankit)
słabo
roboty strzałowe
meta- B opływowa w zabierce 16.08.29 (MW skalny-
2. Wanda-Lech 16 x kat I
dynamit)
nowy
hałda zapalenie 13 x kat I
Walenty-
3. 22.09.34 płonąca hałda
Wawel
obłoku pyłu 27 x kat III
nieme-
roboty strzałowe
4. Dorota B odrębna w pochylni 01.36 2 x kat I
(MW skalny)
tanowy
w chodniku
roboty strzałowe
5. Brzeszcze III B opływowa wybuch metanu 10.06.45 9 x kat I
(MW powietrzne)
i pyłu
w chodniku
6. Marcel II B odrębna wybuch metanu 06.11.47 tytoń 5 x kat I
i pyłu
w chodniku
7. Jankowice III B opływowa wybuch metanu 04.05.50 zapalarka 29 x kat I
i pyłu
8
Klasa
Kategoria zagro- Wyrobisko
Nazwa Rodzaj
lp. zagrożenia żenia (wybuch pyłu Data Przyczyna Wypadki
kopalni wentylacji
metan. pyło- węglowego)
wego
skrzyżowanie
chodnika
3 x kat I
8. Wanda-Lech metanowy B opływowa z dowierzchnią 13.09.50 elektryczność
4 x kat II
wybuch metanu
i pyłu
w dowierzchni
9. Wieczorek II B odrębna kam. wyb. 14.02.51 tytoń 3 x kat I
metanu i pyłu
w dowierzchni 7 x kat I
10. Mysłowice II B odrębna 24.12.51 tytoń
wyb. met. i pyłu 4 x kat II
w zagazowanym
Wanda
11. metanowy B odrębna chod. wybuch 12.08.52 elektryczność 2 x kat I
Lech
met. i pyłu
5 x kat I
w ścianie roboty strzałowe
Bolesław
12. II B opływowa wybuch met. i 04.03.53 (MW powietrzny  8 x kat III
Chrobry
pyłu barbaryt)
10 x kat IV
24 x kat I
wybuch gazów
13. Boże Dary B opływowa 18.07.56 otwarte światło 12 x kat II
poż. i pyłu
67 x kat III
8 x kat I
niemetano-
14. Lagiewniki B opływowa w upadowej 02.11.56 elektryczność
wy
5 x kat III
1 x kat I
wybuch gazów
15. Michał 07.10.57 pożar
poż. i pyłu
11 x kat IV
Nowa Ruda wybuch metanu
benzynowa lampa
16. szyb III B odrębna i pyłu, zapłon 01.09.58 14 x kat I
wskaz
nikowa
Bolesław w dowierzchni
MW skalny,
17. Wirek I A odrębna w przekopie 14.02.59 dynamit zast. w 1 x kat I
węglu
zapal. metanu
9 x kat I
18. Polska metanowy B i pyłu 24.11.61 tytoń
4 x kat IV
węglowego
niedozw. niszcz. LD
niemetano- lokalny zapłon
19. Sośnica B opływowa 06.01.65 w obecn. pyłu 3 x kat II
wy pyłu węglowego
węglowego
4 x kat I
3 x kat II
Walenty- niemeta-
20. B opływowa 22.04.67 Roboty strzałowe
Wawel nowa
2 x kat III
10 X kat IV
niewłaściwie użyta
Niwka- wybuch met. i 5 x kat I
21. II B odrębna 23.08.68r lampa
Modrzejów pyłu 2 x kat II
wskaz
nikowa
5 x kat I
Szczygło- niemeta- w chodniku roboty strzałowe
8 x kat III
22. B odrębna 23.10.72
wice nowy podścianowym (lont detonujący)
10 x kat IV
9
Klasa
Kategoria zagro- Wyrobisko
Nazwa Rodzaj
lp. zagrożenia żenia (wybuch pyłu Data Przyczyna Wypadki
kopalni wentylacji
metan. pyło- węglowego)
wego
Wieczo- roboty strzałowe 4 x kat IV
23. II B odrębna w chodniku 18.08.73
rek (lont detonujący)
od wybuchu mufy
4 x kat I
24. 1-Maja IV B opływowa w chodniku 30.01.74 kablowej
3 x kat I
roboty strzałowe
25. Mysłowice II B odrębna w chodniku 25.03.76 8 x kat II
(lont detonujący)
3xkat lekka
roboty strzałowe
26. Dymitrow I B odrębna w chodniku 05.12.78 3 śmiert.
(lont detonujący)
1 wyp ciężki
niemeta- skrzyżow. poch.
27. Rozbark B opływowa 23.03.79 roboty strzałowe 2 wyp.
nowy ze ścianą
lekkie
34 wyp. śm
niemeta- 2 wyp. cięż.
28. Dymitrow B odrębna w chodniku 10.10.79 roboty strzałowe
nowy 3 wyp
lekkie
4 wyp.
Niwka- pożar w zbiorniku śmier.
29. III B opływowa w zbiorniku 11.02.85
Modrzejów węglowym 19
wyp. cięż.
18 wyp. śm.
ściana oraz
roboty 13 wyp. cięż
30. Mysłowice III B opływowa wyrob.przy-leg.- 04.02.87
spawalnicze
14 wyp.
wyb. met. i pyłu
lekk.
niszczenie
w chodniku wyb. 10 wyp. śm.
31. Jas-Mos IV B odrębna 06.02.02 środków
pyłu 2 wyp. cięż
strzałowych
Uwaga - klasyfikacja wypadków w latach 1922-1976
przyjęta wg ówczesnych obowiązujących przepisów
W tabelach nie zamieszczono wybuchów pyłu węglowego w przypadku, gdy nie zaistniały
wypadki (KWK  Anna - 1974 r. oraz KWK  Rydułtowy - 2002 r.) oraz wybuchów metanu
i pyłu węglowego: z roku 2006 - KWK  Halemba oraz 2008 - KWK  Mysłowice-Wesoła -
opisane w zagrożeniu metanowym.
Skala zagrożenia
Wielkość zagrożenia wybuchem pyłu węglowego w polskich kopalniach węgla kamiennego
utrzymuje się na wysokim poziomie ze względu na wielkość wydobycia węgla kamiennego.
Ilość wydobytego węgla kamiennego w latach 1999-2010 podano w poniższej tabeli.
W procesie urabiania, transportu i przeróbki od 1% do 3% urobku zamienia się w pył
węglowy, z czego około 30% pyłu węglowego wytwarzane jest podczas przeróbki węgla.
Stosowana profilaktyka pozwala na bezpieczne wydobywanie węgla kamiennego, czego
przykładem może być fakt występowania 15-letniego okresu (od 1987 r. do 2002 r.),
w którym nie zaistniał w polskich kopalniach węgla kamiennego wybuch pyłu węglowego.
10
Podstawowe wskaz
niki prowadzonej profilaktyki w zakresie zwalczania zagrożenia
wybuchem pyłu węglowego w kopalniach węgla kamiennego w latach 2000-2010
Długość stref
Liczba kopalń Ilość pyłu Wskaz
nik
zabezpieczo-
w których kamiennego zużycia pyłu
Wydobycie
nych pyłem
LATA stosowano zużytego kamiennego
kamiennym.
[tys. ton]
opylanie pyłem w ciągu roku [ton/1000t
Stan na 31.12.10
kamiennym [w tonach] wydobycia]
[km]
2000 102 500 41 52 896 1317,8 0,516
2001 102 590 40 50 706 1323,7 0,494
2002 102 065 40 76 096 1486,7 0,746
2003 100 500 40 70 242 1510,2 0,699
2004 99 500 40 65 394 1396,0 0,657
2005 96 900 33 63 494 1455,3 0,655
2006 94 400 33 59 685 1396,6 0,632
2007 87 400 32 66 121 1368,5 0,756
2008 84 074 32 68 458 1244 0,814
2009 77 430 32 74 832 1589,1 0,966
2010 76 150 32 82978 1563,88 1,094
Podstawowe wskaz
niki prowadzonej profilaktyki w zakresie zwalczania zagrożenia
wybuchem pyłu węglowego w kopalniach węgla kamiennego
w latach 2000-2010
Ilość zużytego Długość stref Liczba zapór Liczba zapór
pyłu zabezpieczonych pyłem przeciwwybuchowych przeciwwybuchowych
LATA
kamiennego kamiennym [km] pyłowych wodnych
[ton]
stan na 31.12 [szt] [szt]
2000 52 896 1317,8 2573 257
2001 50 706 1323,7 2297 610
2002 76 096 1486,7 2173 883
2003 70 242 1510,2 1932 1114
2004 65 394 1396,0 2010 1175
2005 63 494 1455,3 1871 881
2006 59 685 1397 1898 909
2007 66 121 1368,5 2030 783 (w tym 151 t.w.)
2008 68 458 1244 2254 489 (w tym 189 t.w.)
2009 74 832 1589,1 2212 572 (w tym 124 t.w.)
2010 82978 1563,88 2386 519 (w tym 124 t. w.)
11
Zużycie pyłu kamiennego w latach 2001-2010
120 000 1,2
100 000 1
80 000 0,8
60 000 0,6
40 000 0,4
20 000 0,2
0 0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Lata
wielkość wydobycia węgla kamiennego w ciągu roku [tys ton]
wielkość zużycia pyłu kamiennego w ciągu roku [ton]
wielkość wskaz
nika zużycia pyłu kamiennego [ton] na 1000 ton wydobycia
Liczba zapór przeciwwybuchowych w latach 2000-2010
3 000 40
35
2 500
30
2 000
25
1 500 20
[%]
15
1 000
10
500
5
0 0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Lata
Liczba zapór przeciwwybuchowych pyłowych [szt.]
Liczba zapór przeciwwybuchowych wodnych [szt.]
Udział procentowy zapór przeciwwybuchowych wodnych w całkowitej liczbie zapór
12
tony
KWK  Jas Mos (10),06.02.02r.
KWK  Halemba (23)21.11.06r.
Sztuki
ZAGROŻENIE POŻAROWE
W Y B R A N E D E F I N I C J E
1. Wstęp
W górnictwie, szczególnie węgla kamiennego, jednym z najczęściej występujących zagrożeń,
wymagających niejednokrotnie prowadzenia długotrwałych akcji ratowniczych, jest
zagrożenie pożarowe. Związane jest to przede wszystkim ze specyfiką podziemnych wyrobisk
górniczych, gdzie ograniczona ich  pojemność powoduje szybkie przekroczenie
dopuszczalnej koncentracji gazów szkodliwych dla zdrowia. Może wystąpić także zmiana
kierunków przepływu powietrza, czy też ograniczenie swobody poruszania się ludzi,
szczególnie w warunkach zadymienia. Podejmowane akcje pożarowe powodują,
w przypadku aktywnego gaszenia, częściowe wstrzymanie robót górniczych w kopalni,
a w przypadku pasywnego ich gaszenia zachodzi konieczność tamowania wyrobisk, celem ich
izolacji, co związane jest z pozostawieniem w polu pożarowym niejednokrotnie bardzo
znacznego majątku trwałego oraz zasobów węgla.
Przez pożar podziemny należy rozumieć wystąpienie w wyrobisku podziemnym otwartego
ognia, tj. żarzącej się lub palącej się otwartym płomieniem substancji, jak również
utrzymywanie się w powietrzu kopalnianym dymów lub też utrzymywanie się
w przepływowym prądzie powietrza stężenia tlenku węgla powyżej 0,0026%.
Pojawienie się w powietrzu kopalnianym dymów lub tlenków węgla w ilości powyżej
0,0026%, w wyniku stosowania dopuszczalnych procesów technologicznych (np. robót
strzałowych, prac spawalniczych, pracy maszyn górniczych z napędem spalinowym lub
wydzielania się tlenku węgla wskutek urabiania) nie podlega zgłoszeniu i rejestrowaniu, jako
pożar podziemny.
Każda osoba, która zauważyła pożar, obowiązana jest natychmiast:
1) zaalarmować:
a) pracowników zatrudnionych w rejonie pożaru,
b) dyspozytora,
c) zakładową straż pożarną.
2) przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej polegającej na:
a) ratowaniu życia zagrożonych osób,
b) gaszeniu pożaru za pomocą urządzeń i sprzętu gaśniczego,
c) wykonywaniu poleceń kierującego akcją ratowniczą.
Pożary endogeniczne
Czynniki wpływające na samozapalność węgla.
Pożary endogeniczne są następstwem samozapalenia się węgla wywołanego jego
utlenianiem się w warunkach uniemożliwiających odprowadzenie ciepła utleniania.
Proces utleniania się węgla, w zależności od jego rozdrobnienia, może przebiegać w sposób
niedostrzegalny, objawiać się wydzielaniem gazów lub wystąpić w postaci otwartego ognia.
13
Na intensywność utleniania się węgla decydujący wpływ mają następujące czynniki:
stopień rozdrobnienia węgla,
zawartość w węglu: wilgoci higroskopijnej, węgla pierwiastkowego i substancji
mineralnych.
Rozkruszenie węgla sprzyja jego samozapaleniu się. Im większa jest bowiem powierzchnia
węgla stykającego się z powietrzem, tym szybciej przebiega proces utleniania i tym szybciej
będzie się on rozszerzał. Węgiel taki ma niższą temperaturę zapłonu i wskutek tego łatwiej
może dojść do jego samozapalenia się. Nie bez znaczenia na samozapalność węgla ma jego
skład petrograficzny. Pokłady węgla, w których w znacznej ilości występują składniki kruche,
jak np.: fuzyt i klaryt, łatwiej ulegają pokruszeniu, a w następstwie tego - samozapaleniu.
Samozapalność węgla zależy również od zawartości w nim popiołu. Stwierdzono,
że substancja mineralna obniża samozapalność węgla w przybliżeniu proporcjonalnie do jej
zawartości.
W powstawaniu pożarów endogenicznych ważną rolę odgrywa również system robót
przygotowawczych i udostępniających oraz koncentracja wydobycia. W związku z tym,
w pokładach skłonnych do samozapalenia powinno się prowadzić roboty przygotowawcze
w postaci chodników pojedynczych, a nie podwójnych. Filary oporowe, między podwójnymi
chodnikami ulegają zazwyczaj spękaniu, a powietrze przepływając przez szczeliny z chodnika
ze świeżym powietrzem do chodnika z powietrzem zużytym może doprowadzać
do samozapalenia się węgla.
Jeśli chodzi o systemy wybierania, to ze względu na zapobieganie samozapaleniu się węgla,
korzystniejsze są systemy umożliwiające czyste wybieranie pokładów. Przy ścianowym
wybieraniu grubych pokładów warstwami, z zastosowaniem podsadzki hydraulicznej,
o możliwości powstawania pożarów endogenicznych decyduje w dużej mierze dokładność
podsadzania.
Koncentracja wydobycia, wpływająca na szybsze wybranie określonych partii pokładu węgla,
jest również czynnikiem obniżającym możliwość powstawania pożarów endogenicznych.
W latach 1947-1960 liczba pożarów endogenicznych i egzogenicznych w podziemnych
zakładach węgla kamiennego była bardzo duża, nawet do ok. 600 pożarów rocznie  w latach
pięćdziesiątych. W kolejnych latach można było zaobserwować sukcesywny spadek liczby
pożarów z ok. 300 pożarów w roku 1960 do ok. 30 w roku 1970. W okresie ostatnich 10 lat
ich liczba nie przekroczyła 11 pożarów na rok osiągając wartość minimalną w 2001 r. - jeden
pożar.
14
Pożary zaistniałe w podziemnych zakładach węgla kamiennego w latach 1947-2010
Liczba pożarów w latach 1947 - 2010
700
600
500
400
300
200
100
0
1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020
Rok
Pożary razem Pożary endogeniczne Pożary egzogeniczne
2. Pożary i wypadki śmiertelne
W poniższej tabeli ujęto pożary endo- i egzogeniczne oraz zaistniałe w ich wyniku wypadki
śmiertelne we wszystkich podziemnych zakładach górniczych w latach 2000-2010.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Suma
Pożary
endogeniczne
2 1 4 4 5 7 2 4 5 11 9 54
w kopalniach
węglowych
Pożary
egzogeniczne
1 0 3 1 4 2 1 2 4 0 0 18
w kopalniach
węglowych
Razem: 3 1 7 5 9 9 3 6 9 11 9 72
Pożary
w kopalniach 0 2 0 3 5 6 1 7 5 3 3 35
rud miedzi
Pożary
w innych zakł. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
górniczych
Wypadki
1 0 4 3 0 0 0 0 0 0 0 8
śmiertelne
15
Liczba pożarów
W ostatniej dekadzie liczba pożarów endogenicznych i egzogenicznych ma lekką tendencję
wzrostową i kształtuje się średnio na poziomie 5 pożarów / rok. Maksymalnie
odnotowano: 11 pożarów endogenicznych w 2009 r. oraz po 9 pożarów egzogenicznych
w 2004, 2007 i 2008 r.
Pożary zaistniałe w kopalniach węgla, w latach 2000-2010,
wraz z linią trendu zdarzeń
1 2
1 0
8
6
4
2
0
2 0 0 0 2 0 01 20 0 2 2 0 0 3 2 0 04 20 0 5 2 0 0 6 2 0 07 2 0 0 8 2 0 0 9 2 0 1 0
EN D O EGZO R AZEM
L in io w y (EN D O) L inio w y (EGZO) L in io w y (R AZEM)
Pożary zaistniałe w kopalniach rud miedzi, w latach 2000-2010,
wraz z linią trendu zdarzeń
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 2 0 0 3 2 0 0 4 2 0 0 5 2 0 0 6 2 0 0 7 2 0 0 8 2 0 0 9 2 0 1 0
E G ZO L in io w y (E G ZO )
16
Pożary zaistniałe w 2010 r. w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny
Załoga
Data
Kopalnia Data
lp. i godzina Typ
węgla Miejsce pożaru zakończenia
zaistnienia pożaru
kamiennego akcji
pożaru
Mysłowice- 10.03. Zroby ściany 1503, 12.03.2010 r.
1. ENDO 27 -
Wesoła 1837 pokł. 510/III, poz. 500m 957
23.04. Upadowa taśmowa 26.04.2010 r.
2. Zofiówka ENDO 54 -
421 do poz. 1110m 1400
14.05. Zroby ściany 02a (w likwidacji), 31.05.2010 r.
3. Murcki-Staszic ENDO 14 -
454 pokł.. 510/II, poz. 830m 603
Mysłowice- 17.05. Zroby ściany 565, 21.05.2010 r.
4. ENDO - -
Wesoła 2022 pokł. 510/II, poz. 665m 1614
Zroby ściany XXIV
Knurów- 15.06. 22.06.2010 r.
5. ENDO 67 - (w likwidacji), pokł. 405/3, poz.
Szczygłowice 1100 1952
650-850m
2.07. Chodnik podstawowy, 5.07.2010 r.
6. Jankowice ENDO - -
1555 pokł. 504, poz. 250m 1600
Chodnik nadścianowy śc. 2/II
15.08. 22.08.2010 r.
7. Bogdanka ENDO 7 - (drążony) pokł. 382,
800 622
poz. 864m
Kazimierz- 4.10. Chodnik 41/III, pokł. 510, poz. 6.10.2010 r.
8. ENDO 83 12
Juliusz 2310 301m 600
Knurów- 14.12. Przekop Ca8W przecinający 20.12.2010 r.
9. ENDO 12 -
Szczygłowice 1738 pokł. 502/2 i 504, poz. 850m 545
Pożary zaistniałe w 2010 r. w zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi
Załoga
Data
Kopalnie
i godzina Typ Data zakończenia
Lp. rud Miejsce pożaru
zaistnienia pożaru akcji
miedzi
pożaru
22.01 Oddz. G-4 poz. 740m 22.01.2010 r.
1. Lubin EGZO 103 20
1122 ładowarka LKP-805 1402
20.07 Przecinka 6 , poz. 1100m, 20.07.2010 r.
2. Rudna EGZO 63 9
1028 sprężarka XAS 97 1317
Polkowice- 22.07 Oddz. G-54, poz. 1000m, 22.07.2010 r.
3. EGZO - -
Sieroszowice 1810 przen. LEGMET 1200 2031
17
w tym
aparatów
wycofana
z użyciem
zagrożona
w tym
użyciem
aparatów
zagrożona
wycofana z
W 2010 r. zaistniało 9 pożarów podziemnych - w siedmiu zakładach górniczych
eksploatujących węgiel kamienny i 3 - w trzech zakładach górniczych eksploatujących rudy
miedzi.
W kopalniach eksploatujących inne kopaliny nie odnotowano pożarów.
W następstwie zaistniałych pożarów prowadzono w kopalniach węgla kamiennego akcje
ratownicze - pożarowe.
Podczas akcji ratowniczych - pożarowych w kopalniach węgla kamiennego, bieżącą analizę
stężeń gazów pożarowych, ze zdalnie pobieranych próbek powietrza oraz ocenę stopnia ich
wybuchowości prowadziło specjalistyczne pogotowie pomiarowe Centralnej Stacji
Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu. W sztabie akcji każdorazowo przebywał specjalista
z CSRG S.A. lub jej oddziału terenowego. Pobierano próby do analizy chromatograficznej
w celu określenia, przez Zakład Aerologii Górniczej GIG, aktualnego stanu pożaru.
Podczas prowadzonych akcji nie odnotowano żadnego wypadku.
Pożary endogeniczne w kopalniach węgla kamiennego w zależności od miejsca
i głębokości ich powstania.
Liczba pożarów w zależności od rejonu
Rok
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Razem
Rejon
Ściany
1 1 2 4 5 6 1 3 2 5 4 34
z zawałem stropu
Ściany
z podsadzką 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
hydrauliczną
Wyrobiska
1 0 2 0 0 1 1 1 3 6 5 20
korytarzowe
Razem: 2 1 4 4 5 7 2 4 5 11 9 54
W kopalniach węgla kamiennego pożary mają miejsce przeważnie w zrobach ścian
prowadzonych z zawałem skał stropowych. Od 1999 roku nie zaistniał ani jeden pożar
w rejonach ścian, gdzie stosuje się podsadzkę hydrauliczną. W ostatnich latach daje się
zauważyć wzrost liczby pożarów w wyrobiskach korytarzowych.
Liczba pożarów w zależności od głębokości.
Rok
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Razem
Głębokość
Głębokość
miejsca
0 0 2 0 1 1 0 0 2 3 6 15
pożaru
do 500m
Głębokość
miejsca
2 1 2 4 4 6 2 4 3 8 3 39
pożaru
poniżej 500m
Razem: 2 1 4 4 5 7 2 4 5 11 9 54
Do głębokości 500 m zaistniało 15 pożarów, a poniżej - 39.
18
Pożary w zależności od skłonności węgla do samozapalenia.
Liczba pożarów endogenicznych w zależności od stopnia samozapalności węgla
Grupa
samozapalności 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Razem:
węgla
0 0 1 0 0 0 1 0 1 3
I
II 1 1 2 4 1 3 1 4 1 18
III 0 1 0 3 1 0 0 4 2 11
IV 1 1 1 0 0 0 0 0 4 7
V 2 1 1 0 0 1 3 3 1 12
Razem: 4 4 5 7 2 4 5 11 9 51
Z analizy ujętych danych w tabeli wynika, że w latach 2002 - 2010 spośród 51 pożarów
endogenicznych, 32 pożary miały miejsce w pokładach węgla o małej i średniej skłonności
do samozapalenia (I, II i III grupa samozapalności). Pozostałe pożary, tj. 19 powstało
w pokładach węgla zaliczonych do IV i V grupy samozapalności.
Pożary endogeniczne w zależności od pokładu węgla.
Liczba pożarów w zależności od pokładu węgla
Pokłady węgla Pokłady węgla Pokłady węgla
Rok Razem:
grupy  400 grupy  500 innych grup
2000 412/2 510 2
2001 405/3 1
2002 504; 507; 510 207 4
2003 (2x405/2) (2x510) 4
2004 405/1; 417/1 (2x510) 118 5
2005 (2x510); (2x501); 502; 509 358/1 7
2006 405/1 315 2
2007 408/3 510 (2x358/1) 4
2008 405/1; 409/1-2 510 118; 207 5
2009 404/5; 407/2,408/4,412/1 (2x504), (4x510) 361 11
2010 405/3 502/2, 504, (5x510) 382 9
Razem: 15 29 10 54
W latach 2000-2010 na 54 pożary, najwięcej, tj. 29 zaistniało w pokładach węgla grupy 500.
W pokładach grupy 400 zaistniało 15 pożarów.
19
Systemy CO-metrii automatycznej.
Liczba zaistniałych pożarów endogenicznych zasygnalizowanych CO-metrią automatyczną
w kopalniach węgla kamiennego
Liczba pożarów
Liczba pożarów
w wyrobiskach podziemnych
zasygnalizowanych
Rok
CO-metrią lub innym
ogółem endogeniczne
miernikiem
2000 3 2 2
2001 1 1 0
2002 7 4 3
2003 5 4 1
2004 7 5 4
2005 9 7 3
2006 3 2 1
2007 4 4 4
2008 9 5 6
2009 11 11 11
2010 9 9 9
Stosowanie CO-metrii automatycznej w kopalniach zwiększyło efektywność wykrywania
pożarów. Wcześnie, zasygnalizowane objawy pożarów umożliwiają bezpieczne wycofanie
załogi i szybszą likwidację pożarów, często w sposób aktywny, niejednokrotnie bez
konieczności tamowania wyrobisk.
Wypadkowość związana z pożarami.
Wypadki pracowników, spowodowane skutkiem pożaru podziemnego w kopalniach węgla
kamiennego w latach 2002-2010
Rok
Wypadki śmiertelne Wypadki inne
2002 4 19
2003 3 42
2004 0 0
2005 0 0
2006 0 0
2007 0 0
2008 0 21
2009 0 4
2010 0 0
Razem: 7 86
W ciągu dziewięciu ostatnich lat podczas pożarów podziemnych miało miejsce siedem
wypadków śmiertelnych oraz 86 wypadków innych (ciężkie + lekkie).
20
Pożary egzogeniczne.
Najczęstszą przyczyną tego rodzaju pożarów jest wadliwe działanie urządzeń mechanicznych.
Przyczyna ta występuje zazwyczaj wskutek nieprawidłowo zabudowanych, niewłaściwie
eksploatowanych lub uszkodzonych maszyn. Jako przykład można podać: tarcie taśmy
przenośnikowej o obudowę lub urobek zalegający na spągu, tarcie taśmy o bębny w czasie
poślizgu wywołanego przeciążeniem przenośnika, zwarcie instalacji elektrycznej oraz
zaprószenie ognia, powodujące zapalenie materiałów palnych.
Wadliwe działanie urządzeń energetycznych, jako przyczyna pożarów, występuje najczęściej
z powodu wadliwego wykonania lub uszkodzenia instalacji elektrycznych: kabli, wyłączników,
transformatorów itp. Do tej grupy przyczyn należy również przeciążenie urządzeń
elektrycznych, powodujące ich przegrzanie a w dalszej konsekwencji zapalenie się izolacji,
smarów, olejów lub znajdujących się w pobliżu materiałów palnych.
W wyniku uszkodzeń części elektrycznych powstają zwarcia w sieci, co z kolei powoduje
zapalenie się izolacji przewodu, zaś w dalszej konsekwencji zapalenie się materiałów palnych.
Szczególnie groz
ne są pożary kabli elektrycznych zainstalowanych w szybach wdechowych
lub w chodnikach, którymi płynie główny prąd powietrza. Uszkodzenie kabli szybowych
spowodowane jest najczęściej przez spadające przedmioty oraz przez wystające z klatki wozy
lub materiały, niedostatecznie zabezpieczone podczas transportu.
Wśród innych przyczyn pożarów egzogenicznych należy wymienić zapalenia i wybuchy
metanu i pyłu węglowego, powodujące niejednokrotnie trudne do ugaszenia pożary
o znacznym zasięgu.
Pożary egzogeniczne powstają zazwyczaj w miejscach łatwo dostępnych i uczęszczanych.
Należą do nich zarówno przodki górnicze, jak również wyrobiska pozaprzodkowe, w tym
głównie chodniki, szyby i szybiki oraz wyrobiska komorowe przeznaczone dla warsztatów
naprawczych, zajezdni lokomotyw, składowania materiałów a także dla zainstalowania
w nich rozdzielni transformatorów oraz innych maszyn i urządzeń energomechanicznych.
Liczba pożarów egzogenicznych w latach 2000-2010.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Razem
Kopalnie węgla 1 0 3 1 4 2 1 2 4 0 0 18
Kopalnie rud
0 2 0 3 5 6 1 7 5 3 3 35
miedzi
Kopalnie innych
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
surowców
21
Pożary egzogeniczne w kopalniach rud miedzi w KGHM Polska Miedz
S.A.
Liczba pożarów w zależności od przyczyny
Przyczyna 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Razem
Elektryczna 0 0 0 3 2 1 1 0 0 0 0 7
Mechaniczna 0 2 0 0 2 5 0 5 4 3 3 24
Zaprószenie ognia 0 0 0 0 1 0 0 2 1 0 0 4
Razem: 0 2 0 3 5 6 1 7 5 3 3 35
Od 2007 r. liczba pożarów systematycznie maleje.
Pożary egzogeniczne w kopalniach węglowych i innych.
Liczba pożarów egzogenicznych w latach 2000-2010
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Razem
Pożary egzogeniczne
w kopalniach 1 0 3 1 4 2 1 2 4 0 0 18
węglowych
Pożary w kopalniach
0 2 0 3 5 6 1 7 5 3 3 35
rud miedzi
Pożary w innych
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
zakładach górniczych
Pożary w zależności od ilości prowadzonych robót eksploatacyjnych i wydobycia
Liczby zaistniałych pożarów, wydobycie i ilość czynnych ścian na koniec każdego roku
(wartości średnie)
Liczba pożarów
Wydobycie
Ogólna liczba Ściany Ściany ogółem/
Rok węgla
ścian zawałowe podsadzkowe w rejonach
(mln ton)
eksploat.
2000 102,5 183 167 16 3/1
2001 102,6 162 152 10 1/1
2002 102,1 151 142 9 7/2
2003 100,4 150 142 8 54
2004 99,2 135 127 8 7/5
2005 96,99 139 131 8 9/6
2006 94.27 128 120 8 2/2
2007 87,4 127 120 7 4/2
2008 83,6 123 115 8 9/3
2009 77,4 120 111 9 11/5
2010 76,15 121 112 9 9/4
22
W kopalniach podziemnych w latach 2000-2010 zaistniało 107 pożarów, w tym;
72 w kopalniach węgla kamiennego,
35 w kopalniach rud miedzi.
Na skutek samozapalenia się węgla zaistniały 54 pożary, z tego 34 - w ścianach
prowadzonych z zawałem stropu oraz 20 - w wyrobiskach korytarzowych.
Ponadto w kopalniach węgla kamiennego zaistniały trzy pożary na powierzchni (w łaz
ni
dozoru, w zakładzie przeróbczym, w rozdzielni 6 kV).
23