Poradnictwo, orientacja
i doradztwo zawodowe
ćwiczenia 1
Patrycja Rudnicka
Poradnictwo
ą
działanie społeczne
ą
interakcja międzyosobowa
ą
działanie instytucjonalne
ą
forma pomocy
(Kargulowa, 2004)
Działanie poradnicze
?
DORADCA
RADZ
CY SI

Działanie poradnicze
udzielanie porad
wspieranie
motywowanie do działania
udzielanie informacji
stymulowanie
DORADCA
RADZ
CY SI

współdziałanie
I JEGO PROBLEM
zaufanie
Doradcy kiedyś i dziś
kapłani, szamani, czarownicy,
przywódcy, mędrcy, błaz
ni, artyści
konsultanci, specjaliści, eksperci,
psycholodzy, pedagodzy, doradcy
zawodowi, terapeuci, kapłani
(na podstawie: Kargulowa, 2004)
Doradca
kto to jest?
jakie powinien mieć cechy?
ą
ekspert, konsultant
ą
profesjonalista bądz
pomagający
altruistycznie
ą
fachowy, atrakcyjny, godny zaufania
ą
wiedza, wrażliwość, samoświadomość,
empatia, wizja i filozofia działania
(na podstawie: Kargulowa, 2004; Skłodowski, 1999)
Radzący się
wspomagany, osoba radząca się,
klient, pacjent, poradobiorca,
użytkownik poradni, optant
ą
osoba z problemem
ą
cechuje ją przejściowa bezradność
wobec problemu
ą
osoba aktywna  poszukuje
rozwiązania, potrzebuje doradcy
(na podstawie: Kargulowa, 2004)
Typy porad
ą
profilaktyczne  zapobiegają
ą
optymalizacyjne  wskazanie
optimum postępowania w danej
sytuacji
ą
kompensacyjne  celem jest
usuwanie zaburzeń
ą
prognostyczne  wskazanie
najlepszej drogi postępowania
(Podoska-Filipowicz, 1990)
Obszary poradnictwa
zależne od typu problemu
ą
problemy egzystencjalne
ą
problemy instrumentalne
zależne od przedmiotu problemu
ą
poradnictwo rodzinne
ą
poradnictwo zawodowe
ą
poradnictwo dla uzależnionych
(Kargulowa, 2004)
Poradnictwo zawodowe
Metoda działania, której głównym
elementem jest udzielanie rad
i niesienie pomocy w podjęciu
świadomej, swobodnej decyzji
dotyczącej wyboru zawodu lub szkoły
zawodowej, czy uczelni, a także
zmiany zawodu czy miejsca pracy.
(Podoska-Filipowicz, 1990)
Poradnictwo a orientacja
ą
poradnictwo bywa traktowane jako: etap
orientacji zawodowej, metoda orientacji
zawodowej
ą
poradnictwo bywa też traktowane jako
proces równorzędny  ponieważ ma ten
sam cel, co orientacja
ą
orientacja jest procesem, któremu
podlegamy w toku funkcjonowania
społecznego
ą
poradnictwo natomiast to odpowiedz
na
zgłoszenie problemu
(na podstawie: Podoska-Filipowicz, 1990)
Orientacja zawodowa
Całokształt oddziaływań wychowawczych
mających pomóc młodzieży w wyborze zawodu.
Przygotowanie do świadomego wyboru
zawodu.
Zespół działań przygotowujących dzieci,
młodzież i osoby pełnoletnie do prawidłowego
wyboru zawodu, kierunku kształcenia i pracy
oraz doskonalenia lub zmiany kwalifikacji
zawodowych
(Podoska-Filipowicz, 1990, s. 37-38)
Podział orientacji zawodowej
W toku życia:
ą
preorientacja zawodowa
ą
orientacja szkolna i zawodowa
ą
reorientacja zawodowa
Funkcjonalnie:
ą
orientacja zawodowa
ą
preorientacja zawodowa
ą
reorientacja zawodowa
ą
orientacja szkolna
(na podstawie: Podoska-Filipowicz, 1990)
Zadania orientacji zawodowej
ą
wyposażyć w wiedzę  zapoznać z zawodami,
ścieżkami kształcenia, rynkiem pracy itp.
ą
identyfikować potencjał odbiorcy działań
ą
ukształtować i utrwalić zainteresowania
zawodowe
ą
kształtować postawy i motywację
ą
pomóc w realnej ocenie i samookreśleniu się
ą
kształtować aktywność
(na podstawie: Podoska-Filipowicz, 1990)
Funkcje poradnictwa zawodowego
ą
kształcąca
ą
wychowawcza
ą
motywacyjna
ą
poznawcza
ą
kreatywna
ą
informacyjna
ą
diagnostyczna
ą
kwalifikacyjna
ą
terapeutyczna
(Podoska-Filipowicz, 1990)
Formy i techniki poradnictwa
ą
porady  indywidualne, grupowe, masowe
ą
praca wychowawcza  prowadzenie grupy
lub osoby
Techniki:
ą
rozmowa, wywiad, techniki ankietowe,
socjometryczne, ankieta, obserwacja,
analiza dokumentacji, analiza wytworów,
metody testowe, metody aktywizujące
(Podoska-Filipowicz, 1990)
y
ródła informacji i narzędzia pracy
y
ródła informacji:
ą
osoba zgłaszająca się po poradę  jej wytwory,
wypowiedzi, prace
ą
rodzina
ą
szkoła  nauczyciele, karty ocen, teczki
biograficzne
ą
opinie lekarskie
Narzędzia:
ą
metody aktywizujące, kwestionariusze,
ankiety, testy psychologiczne, informatory,
poradniki, materiały audio i video, komputery
i Internet
3 rodzaje poradnictwa
DIALOGOWE
DIALOGOWE
LIBERALNE
LIBERALNE
DYREKTYWNE
DYREKTYWNE
wspólne
zapewnienie
instrumentalne
rozwiązywanie
bezpieczeństwa
sterowanie
problemu
w samodzielnym
 przedmiotem
dochodzeniu
poradnictwa
koncentracja na
radzącego się do
relacji
rozwiązania
koncentracja na celu
dialog
koncentracja na
dochodzenie do
kliencie
konsensusu
koncepcja człowieka:
psychodynamiczna
koncepcja człowieka:
koncepcja człowieka:
humanistyczna
behawioralna
poznawcza
(na podstawie: Kargulowa, 1990)
Uwarunkowania społeczne
i kulturowe poradnictwa
ą
świadomość różnorodności
kulturowej (narodowość, rasa,
miejsce zamieszkania, cechy
biologiczne)
ą
równoczesna orientacja na
indywidualność klienta
ą
przekazywanie wartości
społecznych
(na podstawie: Skłodowski, 1999)
Kontinuum doradztwa
(y
ródło: Madej, 2006)
Poradnictwo zinstytucjonalizowane
ą
działania zorganizowane
i ustrukturalizowane - system
poradnictwa
ą
powiązania z obszarami edukacji,
produkcji, informacji
ą
sformalizowanie poradnictwa
i włączenie go w system społeczny
(na podstawie: Kargulowa, 2004)
Poradnictwo zawodowe w Polsce
ą
dwa resorty: edukacji i pracy
ą
regulacje prawne
Instytucje:
ą
poradnie psychologiczne-pedagogiczne,
Szkolne Ośrodki Kariery, Biura Karier,
Urzędy Pracy, Centra Orientacji
Zawodowej, Kluby Pracy, Ochotnicze
Hufce Pracy, Agencje Aktywizacji
Zawodowej, firmy komercyjne.
(na podstawie: Poradnictwo zawodowe w Polsce)
Wymiary poradnictwa w Polsce
(y
ródło: Madej, 2006)
Literatura cytowana:
Kargulowa, A. (2004). O teorii i praktyce poradnictwa. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
Madej, D. (2006). Poradnictwo zawodowe w Polsce - system, czy...?
http://www.koweziu.edu.pl/edukator/modules.php?op=modload&name=News&file=art
Podoska-Filipowicz, E. (1990). Podstawy zawodoznawstwa, orientacji
i poradnictwa zawodowego. Bydgoszcz: WSP.
Skłodowski, H. (1999) (red.). Psychologiczna problematyka doradztwa
zawodowego. Materiały do studiowania (tom I). A
ódz
: Wydawnictwo UA
.
Poradnictwo zawodowe w Polsce (http://www.praca.gov.pl/tvc/3-4.htm)