HISTORIA PIENI
DZA I BANKOWOÅšCI
10 000 lat p.n.e. osiadły tryb VII p.n.e.  pierwszy system 1602 r. - powstaje niderlandzka Kompania
życia, rozwój rolnictwa, monetarny  Efez  monety Wschodnioindyjska (pramatka spółki
powstanie nadwyżki towarowej z  elektronu akcyjnej), powstaje pierwsza giełda
4 000 p.n.e.  Mezopotamia 
1609 r.  niderlandzki
XIII-XIV w.  Włochy  rozwój
gliniane tabliczki imienne i na
Wisselbank wprowadza
bankowości, pojawiają się weksle
okaziciela jako zobowiÄ…zanie
przelewy z konta na konto w
i obligacje
zapłaty za towar
jednolitej walucie
1665 r.  pojawiajÄ… siÄ™ kwity 1744 r.  Szkocja poczÄ…tek 1945-1971  system waluty
depozytowe i noty  przodkowie nowożytnego systemu dewizowo-złotej
banknotów ubezpieczeń
1694 r.  powstaje
Od 1971 r.  system
Wiek XVIII/XIX do wybuchu
pierwszy bank centralny 
wielodewizowy
I wojny światowej  system
Bank of England
waluty złotej
1
FORMY PIENI
DZA
1) PIENI
DZ GOTÓWKOWY - banknoty i bilon (symboliczna); środek płatniczy, którego wartość czy siła nabywcza
przewyższa koszt jego wykonania lub wartość jako towaru w innych niż pieniądz zastosowaniach
Pieniądz gotówkowy w formie banknotów i monet zdawkowych jest we wszystkich krajach prawnym środkiem
płatniczym. To tzw. pieniądz fiducjarny
2) PIENI
DZ BEZGOTÓWKOWY - pieniądz żyrowy, wkładowy, księgowy, bankowy, depozytowy  wkłady na żądanie lub
terminowe, które są używane w obrocie bezgotówkowym dzięki stosowaniu polecenia zapłaty, polecenia przelewu,
czeku, kart płatniczych itd.
Pieniądz żyrowy:
banku centralnego (wkłady banków i instytucji publicznych w BC  traktowane mogą
być na równi z prawnym środkiem płatniczym)
banków komercyjnych (wkłady osób fizycznych i podmiotów gospodarczych w bankach komercyjnych)
Rodzaje pieniądza bezgotówkowego:
- pieniądz wkładowy
- pieniÄ…dz plastikowy
2
- pieniÄ…dz elektroniczny: elektroniczna portmonetka oraz pieniÄ…dz sieciowy
PODAÅ» PIENI
DZA
Podaż pieniądza to wartość występujących w obiegu rodzajów pieniądza, będąca w dyspozycji przedsiębiorstw i
ludności.
Podaż pieniądza tworzą:
- pieniądz gotówkowy
- pieniądz bezgotówkowy banków komercyjnych na rachunkach w banku centralnym
To tzw. baza monetarna.
3
Dzięki mnożnikowi bazy monetarnej wielkość podaży pieniądza może być istotnie zwiększona w wyniku działalności
kredytowej banków komercyjnych. Wielkość pieniądza jest mierzona agregatami pieniężnymi.
AGREGATY PIENI
ŻNE
Agregaty pieniądza są miarą podaży pieniądza w walucie krajowej.
W zależności od tego jakie aktywa uznamy za pieniądz mówimy o różnych agregatach pieniężnych.
Istnieje kilka powszechnie przyjętych kategorii pieniądza, oznaczamy je literą M od angielskiego słowa money.
M0
M1
M2
M3
M0 - baza monetarna - pieniądza gotówkowego, wyemitowanego przez bank centralny oraz rachunki bieżące banków
komercyjnych w banku centralnym
4
M1 = M0 + depozyty na żądanie w złotych i walutach obcych w bankach komercyjnych osób prywatnych, podmiotów
gospodarczych i niebankowych instytucji finansowych
M2 = M1 + wszystkie depozyty w bankach komercyjnych o terminie zwrotu do 2 lat włącznie
M3 = M2 + bankowe papiery dłużne o terminie zwrotu nie przekraczającym 2 lata oraz zobowiązania banków z tytułu
operacji z przyrzeczeniem odkupu, przeprowadzonych przez banki z podmiotami niebankowymi
INSTRUMENTY POLITYKI PIENI
ŻNEJ
1. Operacje otwartego rynku
2. Rezerwa obowiÄ…zkowa
3. Operacje depozytowo-kredytowe
1. Operacje otwartego rynku
·ð Operacje otwartego rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi
·ð WarunkowÄ… i bezwarunkowÄ… sprzedaż lub kupno papierów wartoÅ›ciowych lub dewiz, a także emisje wÅ‚asnych
papierów dłużnych banku centralnego
5
·ð Stopa referencyjna - minimalnÄ… rentowność podstawowych operacji otwartego rynku
2. Rezerwa obowiÄ…zkowa
·ð Bank centralny nakÅ‚ada na banki obowiÄ…zek utrzymywania rezerwy obowiÄ…zkowej
·ð To wyrażona w zÅ‚otych część Å›rodków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i uzyskanych
ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez banki, podlegających zwrotowi
·ð Rezerwa obowiÄ…zkowa utrzymywana jest na rachunkach w NBP
3. Operacje kredytowo-depozytowe
·ð Prowadzone z bankami komercyjnymi z ich inicjatywy: kredyt lombardowy oraz lokaty terminowe banków w NBP
(depozyt na koniec dnia)
·ð Operacje kredytowo-depozytowe NBP wpÅ‚ywajÄ… na wysokość stóp procentowych na rynku pieniężnym, których
górną granicę stanowi oprocentowanie kredytu lombardowego, a dolną  oprocentowanie depozytu w NBP.
·ð Banki potrzebujÄ… pieniÄ…dza ®ð NBP udziela bankom kredytu lombardowego pod zastaw skarbowych papierów
wartościowych.
·ð Banki majÄ… nadwyżkÄ™ pieniÄ…dz ®ð Narodowy Bank Polski oferuje też bankom możliwość skÅ‚adania
krótkookresowego (jednodniowego) depozytu w banku centralnym (oprocentowane wg stopy depozytowej).
6
ObowiÄ…zuje
Stopa procentowa: Oprocentowanie
od dnia
Stopa referencyjna 4,50 2011-06-09
Stopa lombardowa 6,00 2011-06-09
Stopa depozytowa 3,00 2011-06-09
Stopa redyskonta weksli 4,75 2011-06-09
Stopa rezerwy obowiÄ…zkowej: Oprocentowanie ObowiÄ…zuje
od dnia
- od środków złotowych i środków w walutach obcych
zgromadzonych na rachunkach bankowych, od środków 3,50 2010-12-31
uzyskanych z tytułu emisji papierów wartościowych
Stopa redyskontowa określa cenę, po jakiej bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym (kupuje weksle od
banków komercyjnych)
Polityka pieniężna może być  restrykcyjna lub łagodna
7
SEKTOR BANKOWY
8
9
10
BANKI KOMERCYJNE I PRZEDSI
BIORSTWA
WSPÓA
PRACA PRZEDSI
BIORSTWA Z BANKIEM
1. Bieżąca obsługa przedsiębiorstwa w zakresie różnorodnych operacji finansowych  poprzez rachunek bieżący.
Korzyści:
- bezpieczeństwo obrotu pieniądzem w formie bezgotówkowej
- wygoda dokonywania wszelkiego rodzaju rozliczeń
- finansowanie bieżącej działalności
- uwiarygodnieniem istnienia jednostki jako podmiotu gospodarczego
- umożliwia on bieżące lokowanie przejściowo wolnych środków pieniężnych i uzyskanie dochodów odsetkowych
2. Możliwość korzystania z różnego rodzaju form gromadzenia wolnych środków pieniężnych
3. Pozyskiwanie z
ródeł finansowania zarówno dla działalności bieżącej, jak i inwestycyjnej
Każdy przedsiębiorca ma obowiązek posiadać firmowy rachunek bankowy. Rozliczenia z tytułu dokonywania lub
przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następują za pośrednictwem rachunku
bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:
11
·ð stronÄ… transakcji, z której wynika pÅ‚atność, jest inny przedsiÄ™biorca oraz
·ð jednorazowa wartość transakcji, bez wzglÄ™du na liczbÄ™ wynikajÄ…cych z niej pÅ‚atnoÅ›ci, przekracza równowartość
15 000 euro.
Konto firmowe służy również do rozliczeń z ZUS-em oraz Urzędem Skarbowym.
RODZAJE KREDYTÓW DLA PRZEDSI
BIORSTW
" Dopuszczalne saldo debetowe
Jego ustanowienie jest możliwe już przy otwarciu rachunku bieżącego. Limit jest ustalany indywidualnie.
W miarę upływu czasu, można ubiegać o podwyższenie dopuszczalnego salda.
Wysokość zależy od zdolności kredytowej klienta, obrotów na rachunku bieżącym. Przeciętny okres spłaty wynosi 30
dni.
" Kredyt obrotowy w rachunku kredytowym (rewolwingowy)
Kredyt obrotowy udzielany jest na określony cel związany z pokryciem bieżących wydatków takich jak:
·ð uregulowanie zobowiÄ…zaÅ„ wobec ZUS i UrzÄ™du Skarbowego
·ð zaopatrzenie
·ð sprzedaż
·ð Å›wiadczenie usÅ‚ug
12
·ð wypÅ‚ata wynagrodzeÅ„
·ð rozliczenia z kontrahentem
Kredyt udzielany jest w transzach lub w linii kredytowej o charakterze odnawialnym lub nieodnawialnym. Może być
przeznaczony na sfinansowanie jednej określonej transakcji. Udzielany zwykle na okres na 3 lat lub 12 miesięcy jeśli w
linii kredytowej. W różnych walutach
Wysokość kredytu ustalana jest indywidualnie.
" Kredyt odnawialny
Jest to rodzaj kredytu obrotowego
Przeznaczony na finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa.
Zwykle udzielany jest na okres 12 miesięcy z opcją jego przedłużenia na kolejny okres.
Wysokość udzielanego kredytu ustalana jest indywidualnie i zależy od wielkości miesięcznych wpływów na rachunek i
oceny majÄ…tkowo-finansowej firmy.
" Kredyt hipoteczny
Kredyt hipoteczny jest finansowaniem długoterminowym (zwykle do 25 lat). Udzielany na sfinansowanie inwestycji w
nieruchomości.
Przedsięwzięcia inwestycyjne muszą być ściśle powiązane z prowadzoną działalnością.
13
" Kredyt inwestycyjny
Kredyt przeznaczony na finansowanie inwestycji rozwijających się przedsiębiorstw. Pozwala na inwestowanie w
rozwój firmy bez konieczności zamrażania jej własnych środków.
Przedmiotem finansowania może być:
·ð zakup lub modernizacja maszyn, urzÄ…dzeÅ„
·ð budowa nowej linii technologicznej
·ð zakup Å›rodka trwaÅ‚ego
·ð budowa hali produkcyjnej itd.
Długotrwały charakter i wysokie kwoty kredytu, procedura jego udzielenia jest długa i skomplikowana, a wymagania
banku odnośnie zabezpieczenia takiego kredytu są zdecydowanie większe niż w przypadku kredytu obrotowego
Co wpływa na wysokość kwoty udzielonego kredytu?
To, do czego banki najbardziej przywiązują wagę to wiarygodność kredytowa przedsiębiorstwa oraz forma
zabezpieczenia kredytu. Istotny jest też udział środków własnych w planowanej inwestycji i potrzeby inwestycyjne.
Banki różnią się w zakresie:
" kosztu kredytu, czyli wysokość oprocentowania plus dodatkowe opłaty towarzyszące procedurze otrzymania
środków
·ð sposobu i terminu ustalania spÅ‚aty rat
14
·ð terminów spÅ‚aty odsetek
·ð sposobów ustanowienia zabezpieczenia kredytu
KRYTERIA WYBORU BANKU PRZEZ PRZEDSI
BIORSTWO:
·ð opÅ‚acalność i oprocentowanie lokat
·ð bezpieczeÅ„stwo naszych pieniÄ™dzy
·ð szybkość wykonywanych operacji
·ð terminowość
·ð fachowa obsÅ‚uga klienta
·ð ceny usÅ‚ug bankowych
·ð uzyskanie potencjalnych kredytów
·ð doradztwo finansowe
·ð pozycja kapitaÅ‚owa banku
·ð najbliższe oddziaÅ‚y
·ð komfort i dogodność oferowanych usÅ‚ug bankowych
15