Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

1

Partnerstwo w konkurencji –

rozwój klastrów w regionie

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

1. Definicje

2. Homo Creativus

3. Partnerstwo i konkurencja

– zasady działalności klastrów,

4.

Doświadczenia klastrów zagranicznych i polskich,

5. Instrumenty wsparcia powstawania i rozwoju

klastrów:

•

Polityka rozwoju oparta o klastry,

•

Instytucje i organizacje wspomagające,

•

Źródła finansowania 2007-2013,

•

Zielona Księga Inicjatyw Klastrowych

6. Formy prawne

klastrów

7. Kierunki rozwoju

klastrów – bariery i wyzwania

8. Podsumowanie

– cele i zasady działania klastra oraz korzyści

Plan zajęć

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

System innowacji w

ujęciu regionalnym stanowi specyficzne

forum

współpracy różnego rodzaju organizacji i instytucji

działających w regionie, których celem głównym lub jednym
z

celów jest rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności

w regionie. Do instytucji tych

należą władze wojewódzkie

i

samorządowe, agencje rozwoju regionalnego, wyższe uczelnie,

instytuty badawczo-rozwojowe,

ośrodki innowacji i transferu

technologii,

ośrodki doradztwa, stowarzyszenia twórcze

i zawodowe, izby

branżowe, instytucje finansowe, firmy

konsultingowe, firmy produkcyjne i

usługowe, ich zaplecze

badawczo-rozwojowe, itp.

Definicje

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Regionalny

system

innowacji

-

zasadnicze

ogniwo

wewnętrznej i zewnętrznej - dla regionu - integracji gospodarki
i nauki.
• System taki musi charakteryzować orientacja na popytowy

aspekt innowacji oraz zwracanie uwagi na

różnorodność

i specyficzne cechy

branżowe regionalnych firm oraz

powiązania regionalne.

• Całość tego typu systemu jest zorientowana przede

wszystkim

na

wspieranie

potencjału

innowacyjnego

przedsiębiorstw, szczególnie MŚP.

Definicje

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

The

„The Rise of Creative Class”, Richard Florida - urbanista

specjalizujący się w zagadnieniach ekonomii rozwoju
regionalnego z Uniwersytetu Carnegie Mellon w Pittsburghu.

Homo Creativus

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Definicja M.Portera (

„Konkurencyjna Przewaga Narodów”,

1990):
Klaster to geograficzne skupisko wzajemnie

powiązanych firm,

wyspecjalizowanych

dostawców, jednostek świadczących usługi,

działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi
instytucjami (np.

uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych,

stowarzyszeń

branżowych,

centrów

doradztwa)

w

poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą ale

również współpracujących.
Synonimy wyrazu

„klaster” (z ang. Cluster):

Grona;

związki przemysłowe, lokalne systemy produkcyjne

(z

języka francuskiego – systemes productifs locaux).

Definicje

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• łańcuch

wartości

dodanej

-

jądro

klastra

stanowią

przedsiębiorstwa sąsiadujące w łańcuchu wartości dodanej;
zasadnicze znaczenie

mają w tym przypadku pionowe powiązania

w procesach produkcyjnych;

• agregacja powiązanych sektorów - wielkoskalowy typ klastra

wyodrębniony przez Portera (1990) składający się z czterech
zasadniczych

części: segmentu produkcji dóbr finalnych, produkcji

maszyn

i

urządzeń,

wyspecjalizowanych

nakładów

oraz

wspierających usług;

• klastry

regionalne

-

agregacja

powiązanych

sektorów

skoncentrowana przestrzennie w ramach regionu co warunkuje jego

globalną konkurencyjność;

Partnerstwo i konkurencja

–

zasady działalności klastrów

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• dystrykty przemysłowe - lokalne skupiska małych i średnich

przedsiębiorstw wyspecjalizowanych w poszczególnych etapach

procesu produkcyjnego, silnie powiązane z środowiskiem lokalnym,

w oparciu o zaufanie i więzi kooperacyjne;

• sieć - specyficzna forma powiązań pomiędzy aktorami

gospodarczymi oparta na współzależnościach, kooperacji i zaufaniu

(może lecz nie musi być skoncentrowana przestrzennie);

• środowisko innowacyjne - synergia czynników ekonomicznych i

instytucjonalnych na obszarach koncentracji przemysłów
wysokotechnologicznych

prowadząca do efektywnej kreacji i dyfuzji

wiedzy oraz wydajnego procesu uczenia się;

Partnerstwo i konkurencja

–

zasady działalności klastrów

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• klaster typu hub-and-spoke charakteryzujący się koegzystencją

dużych lokalnych przedsiębiorstw powiązanych hierarchicznie
z

rozległa grupą firm sektora MSP (np. Seattle - Boeing czy Toyota

City). Klaster tego typu bazuje w

dużym stopniu na sile wielkich

lokalnych

korporacji

charakteryzując

się

jednocześnie

elastycznością działania oraz wykorzystaniem przewag kosztowych;

• klaster satelitarny z dominującym udziałem przedsiębiorstw

sektora MSP

uzależnionych od przedsiębiorstw zewnętrznych,

którego przewaga lokalizacyjna opiera się z reguły na niższych
kosztach (np. Research Triangle Park w

Północnej Karolinie, region

Manaus w Brazylii);

Partnerstwo i konkurencja

–

zasady działalności klastrów

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Masa krytyczna powstania klastra:
• Uwarunkowania historyczne (tradycje),
• Dostęp do określonych zasobów, np. surowcowych, kapitałowych,

wysoko kwalifikowanego

kapitału ludzkiego, itd.

• Bliskość i niski koszt dostępu do liczącego się rynku zbytu,
• Niezbędna ilość firm i innych instytucji tworzących efekt aglomeracji

i

odnoszących sukces konkurencyjny w określonych dziedzinach

działalności.

Partnerstwo i konkurencja

–

zasady działalności klastrów

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Klastry a

innowacyjność

:

• Innowacyjność ma kluczowe znaczenie dla klastrów - determinuje

ich

międzynarodową konkurencyjność.

• Klastry innowacyjne mogą stać się motorem rozwoju danego

kraju. Innowacyjne klastry

różnią się od tradycyjnych lokalnych

systemów produkcyjnych tym, że istotne jest tam partnerstwo
i

współpraca nie tylko między firmami, ale także między firmami oraz

światem nauki i badań. Instytuty badawcze oraz uniwersytety są
więc w takich klastrach istotnymi podmiotami, które wchodzą w sieci
powiązań i interakcje ze współpracującymi między sobą
przedsiębiorstwami danego systemu produkcyjnego. O takich
klastrach

często się mówi, że stanowią one lokalne systemy

innowacyjne.

Partnerstwo i konkurencja

–

zasady działalności klastrów

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

•

Silicon Valley
Dolina Krzemowa to najsłynniejszy klaster na świecie. Na przestrzeni 300
mil kwadratowych między Palo Alto i San Jose i ok. 50 km na południe od
San Francisco w Kalifornii ulokowanych jest obecnie ponad 6 tys. firm
wysoko-

technologicznych, w których pracuje ponad 1 mln osób. Większość

z tych przedsiębiorstw zajmuje się rozwojem mikroelektroniki i komputerów.
60% patentów amerykańskich powstaje w Silicon Valley.

Branże: mokro-elektronika, hardware i software, bio-inżynieria, genetyka;

Znane firmy: Havlett-Packard, Apple, Sun Microsystems, Silicon Graphics,
IBM, Cisco Systems, Intel, Oracle, Google.

Doświadczenia klastrów
zagranicznych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Silicon Valley

– historia:

1955

– powstaje Laboratorium półprzewodników;

1960 -

powstaje system grantów z przeznaczeniem na badania

i zatrudnianie wysokiej klasy światowych naukowców. Inicjowany jest rozwój
przemysłu zbrojeniowego i kosmicznego.

1976

– powstaje komputer Apple zbudowany w garażu przez Steve Jobs

i Steve Wozniak.

1982

– zarejestrowano łącznie 3 tys. firm z branży mikroelektroniki.

1984

– W Silicon Valley odnotowana rekordowe w USA skupisko milionerów

(15 tys.) i multimilionerów (2 tys.).

Doświadczenia klastrów
zagranicznych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Silicon Valley

– Dekalog Cnót:

1.

Bądź uczciwy, ufaj innym i wzbudzaj zaufanie

2.

Kwestionuj autorytety

3.

Wyrażaj swoje poglądy oraz idee w sposób konstruktywny

4.

Unikaj biurokracji

5.

Spodziewaj się zmian i podejmuj ryzyko

6.

Bądź twórczy i szukaj innowacyjnych rozwiązań

7.

Uznawaj popełnione błędy i wyciągaj z nich wnioski

8.

Współdziałaj z innymi i przyczyniaj się do budowania zespołu

9.

Zależnie od potrzeb bądź równie dobrym szefem, jak podwładnym

10.

Traktuj klientów jak współpracowników, a współpracowników jak siebie
samego

Doświadczenia klastrów
zagranicznych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Silicon Valley

– powody sukcesu:

Obecność innowacyjnych

i kreatywnych firm

Gotowość do podejmowania ryzyka

Wysoka mobilność personelu

Atrakcyjne warunki życia.

Przyjazny system

Przedsiębiorczości.

Doświadczenia klastrów
zagranicznych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Telecom City

– Szwecja:

W 1993 roku

powstała organizacja Telecom City, skupiające przedsiębiorstwa

współpracujące z uniwersytetem, do której działań włączyły się też władze
lokalne.

Plastikowa Dolina - La Plastics

Vallée – Oyonnax:

Plastikowa Dolina jest usytuowana w basenie Oyonnax, we wschodniej Francji,
tuż przy granicy ze Szwajcarią, mniej więcej na szerokości geograficznej
Genewy. Zajmuje

powierzchnię około 490 kilometrów kw. Obszar klastra

zamieszkuje

łącznie 56 tysięcy osób.

Doświadczenia klastrów
zagranicznych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Największe skupiska klastrów w Regionach Europejskich:
Badenia-Wirtembergia (Niemcy)
Lombardia (Włochy)
Rhone-Alpes (Francja)
Katalonia (Hiszpania)

Największe skupiska klastrów w miastach Europejskich:
Technopolis (Oulu i in. w Finlandii)
Technopolia Cambridge (Anglia)
Leuwen (Belgia)
Telecom City (Szwecja)

Doświadczenia klastrów
zagranicznych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Dolina Lotnicza
W

skład Stowarzyszenia Dolina Lotnicza wchodzi obecnie 50 członków

z regionu. Dnia 11 kwietnia 2003

zostało powołane do życia Stowarzyszenie

Grupy

Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza.

AVIA SPLOT:
Sieć Porozumienia Lotniczego "AVIA - SPLot" tworzą firmy lotnicze (zaliczone do
MŚP), mieszczące się na terenie powiatów mieleckiego i dębickiego, posiadające
w swojej specjalizacji technologicznej i produkcyjnej

części i zespoły lotnicze

/ wykorzystywane w produkcji lotniczej, wraz z

Zakładami Lotniczymi w Mielcu

oraz

instytucjami

naukowymi,

około

biznesowymi

i

organizacjami

pozarządowymi.

Doświadczenia klastrów
polskich

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Dolnośląski Klaster Surowcowy:
Dolnośląski Klaster Surowcowy jest pomyślany jako inicjatywa integrująca wysiłki
różnych podmiotów (przedsiębiorstw przemysłowych, jednostek badawczych,
samorządów terytorialnych) w celu efektywnego, innowacyjnego i zgodnego
z zasadami

zrównoważonego rozwoju wykorzystywania już wykorzystywanych

i nowych

zasobów surowcowych.

Bydgoski Klaster

Przemysłowy:

Działalność Bydgoskiego Klastra Przemysłowego zainicjowało 28 podmiotów.
Oprócz firm produkcyjnych w klastrze współpracują dziś uczelnie wyższe, banki,
fundusze

pożyczkowe oraz Agencja Rozwoju Regionalnego.

Doświadczenia klastrów
polskich

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

EKLASTER -

Małopolski Klaster Informatyczny

Fundacja

„EKLASTER - Małopolski Klaster Informatyczny” powstała z inicjatywy

środowisk reprezentujących interesy małych i średnich przedsiębiorstw oraz
samorządowców i naukowców województwa małopolskiego. W obliczu
niewykorzystanego

potencjału MŚP działających w branży IT oraz problemów

stojących przed tymi firmami sfera biznesu, nauki i władz regionalnych jednoczą
swoje

siły.

Inicjatywy klastrowe: jachty, okna i drzwi, meble w woj.

warmińsko-

mazurskim
Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie
w ramach projektu:

„Stymulowanie innowacyjności woj. warmińsko-mazurskiego

poprzez wspieranie

klastrów" inicjuje 3 inicjatywy klastrowe.

Doświadczenia klastrów
polskich

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Innowacyjny

"Kocioł Pleszewskich”

Zrzesza w Wielkopolsce

producentów kotłów grzewczych. Obecnie podmioty

współpracują z Politechniką Śląską nad nowoczesnym rozwiązaniem kotła na
paliwa

stałe.

Innowacyjny

Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych

Celem Klastra jest przyspieszenie procesu przemian i rozwoju regionalnej
gospodarki oraz integracja

przemysłu węglowo-energetycznego, środowisk

uczelnianych i naukowo-badawczych,

małej i średniej przedsiębiorczości oraz

władz samorządowych dla podniesienia konkurencyjności regionu na krajowych
oraz zagranicznych rynkach. Celem

nadrzędnym jest stworzenie ŚLĄSKIEJ

DOLINY CZYSTYCH TECHNOLOGII

WĘGLOWYCH stanowiącej dla Polski

szansę dla realizacji zrównoważonego rozwoju i zapewnienia bezpieczeństwa
energetycznego.

Doświadczenia klastrów
polskich

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – polityka rozwoju

oparta o klastry

 Zasadniczym celem polityki opartej o klastry jest

trwałe

podniesienie poziomu

konkurencyjności lokalnej, regionalnej i narodowej

gospodarki.

 Polityka oparta o klastry prowadzi do wzrostu

innowacyjności

przedsiębiorstw i poprawy ich pozycji konkurencyjnej.



Działania klastrowe skupiają się na wzmacnianiu pozycji konkurencyjnej

członków klastra poprzez ukierunkowanie rozwoju oraz wzrost specjalizacji

kooperujących przedsiębiorstw i instytucji dla osiągnięcia korzyści skali

i

zakresu oraz

podziału pracy.

 Realizacja polityki opartej o klastry wymaga

dalekowzroczności

i

cierpliwości.

 Efektywna i konsekwentnie

wdrażana polityka oparta o klastry może

prowadzić do przekształcenia się klastrów w regionalne systemy
innowacji

charakteryzujące się efektywną absorpcją i tworzeniem

innowacji procesowych, produktowych i organizacyjnych.



Działania powinny być koordynowane w celu uzyskania efektu synergii.

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Wg. Portera

cztery główne czynniki determinują przewagę

konkurencyjną przedsiębiorstw:
Zasobowe

– wyposażenie w czynniki produkcji takie jak: infrastruktura

dopasowana do specyfiki danej

branży, wykwalifikowana siła robocza.

Popytowe

– determinanty krajowego popytu,

Przemysły powiązane i wspierające – obecność lub brak przemysłów
stanowiących zaplecze danej branży czy z nią powiązanych.
Strategia firm oraz ich struktura i rywalizacja

– uwarunkowania

krajowe

dotyczące takich aspektów jak: tworzenie przedsiębiorstw, ich

organizacja i

zarządzanie oraz specyfika narodowej konkurencji.

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – polityka rozwoju

oparta o klastry

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Wnioski:
• Czynniki publiczne (rząd, region, samorządy lokalne) powinny

bezpośrednio lub pośrednio wpływać na każdą z ww. czterech grup

czynników, co w konsekwencji doprowadzi do wzrostu konkurencyjności

systemu narodowego, regionalnego, lokalnego.
• Klastry oraz Sieci okazały się wg. KE bardzo efektywnym
mechanizmem stymulowania innowacji.

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – polityka rozwoju

oparta o klastry

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Wnioski:
• Powstawanie klastrów powinno być obiektem zainteresowania osób
i instytucji odpowiedzialnych za

rozwój regionu.

• Efektywna i konsekwentnie wdrażana polityka powstawania i rozwoju

klastrów powinna doprowadzić do przekształcenia się klastrów w silne

ogniwa regionalnego systemu innowacji

, które charakteryzować się

będą wysokim wskaźnikiem absorpcji i generacji innowacji produktowej,

procesowej i organizacyjnej.

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – polityka rozwoju

oparta o klastry

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• Mega klastry – definicja i przykłady

• Klastry a specjalizacje innowacyjne Mazowsza - przykłady

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – polityka rozwoju

oparta o klastry

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Strategia

Lizbońska:

Gospodarka UE ma

stać się: „najbardziej konkurencyjną i dynamiczną,

opartą na wiedzy gospodarką na świecie, zdolną do trwałego rozwoju,

tworzącą większą liczbę lepszych miejsc pracy oraz charakteryzującą się

większą spójnością społeczną”

Koncepcja klastra

zakłada, że oddziałuje on nie tylko wewnętrznie, na

partnerów klastra, ale także zewnętrznie na bezpośrednie otoczenie
klastra, region.

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – polityka rozwoju

oparta o klastry

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• Podmioty z sieci KSI i KSU
• Inkubatory technologiczne, przemysłowe
• Parki technologiczne, przemysłowe
• Centra transferu technologii
• Regionalne instytucje finansujące
• Agencje rozwoju regionalnego i lokalnego
• Centra zaawansowanych technologii
• Centra doskonałości
• Fundusze pożyczkowe, poręczeniowe, VC

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – instytucje

i organizacje wspomagające oparta o klastry

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – źródła

finansowania 2007-2013

•

PO (Innowacyjna Gospodarka - 9 mld Euro),

• RPO, 7 PR,

• CIP
Program UE dedykowany rozwojowi innowacji: CIP

– Competitiveness

and Innovation Framework Program uruchomiony na lata 2007-2013.
Cel Programu:
Pomoc

MŚP w inwestycjach w innowacje oraz zwiększenie ich

konkurencyjności poprzez wykorzystanie ICT.

Budżet: 3,6 mld EURO.

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Program Operacyjny

– Innowacyjna Gospodarka:

Priorytet 5. Dyfuzja Innowacji

Działanie 5.1 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu
ponadregionalnym
Cel:

Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej firm poprzez wsparcie powiązań

kooperacyjnych między firmami i instytucjami otoczenia biznesu.
Dla kogo?

Fundacje, Stowarzyszenia, Spółki handlowe, organizacje przedsiębiorców
Na co?

Wydatki na inwestycje, koszty osobowe i administracyjne, usługi doradcze,
specjalistyczne szkolenia.

Wysokość wsparcia:

Inwestycje 100%

Usługi doradcze 50%
Specjalistyczne szkolenia 45% lub 35%

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – źródła

finansowania 2007-2013

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Program PARP

– Wsparcie na rozwój klastra

Cel:

rozwój i wzmocnienie istniejących struktur klastrowych

Dla kogo?
Fundacje, Stowarzyszenia, Spółki handlowe, organizacje przedsiębiorców

Na co?
Analizy, raporty, dokumentacje, promocja, internacjonalizacja działań klastra

PARP

– we współpracy z IBnGR

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów – źródła

finansowania 2007-2013

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów

– Zielona Księga Inicjatyw Klastrowych

Inicjatywy Klastrowe powstają najczęściej w:

• Gospodarkach rozwiniętych lub transformujących się,

• Sektorach o wysokiej innowacji, np. ICT, urządzenia medyczne, nowe

technologie

produkcji, bio-

farmaceutyka, przemysł lotniczy i samochodowy,

• Większość dotychczasowych inicjatyw ukierunkowana jest na rozwój

jednego klastra na poziomie regionalnym i jest stosunkowo młoda

(średnio 5 lat),

• Statystyka inicjatyw klastrowych:



władze publiczne: 32%



przemysł: 27%

 w

spólne: 35%

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Inicjatywy Klastrowe powstają najczęściej w:

• Sektor przedsiębiorstw odgrywa dominującą rolę w zarządzaniu

inicjatywą.

• Animatorem inicjatywy jest zwykle jedna osoba z doświadczeniem

w branży potencjalnego klastra. Musi ona równoważyć różnorodne
interesy uczestników potencjalnego klastra.

Instrumenty wsparcia powstawania
i rozwoju

klastrów

– Zielona Księga Inicjatyw Klastrowych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Formy prawne

klastrów

• Spółki (osobowe, kapitałowe)
• Stowarzyszenia
• Fundacje
• Umowy, Konsorcja
• Spółdzielnie
• Grupy Producenckie
• Zrzeszenia
• Związki pracodawców

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

•

Mentalnościowe – przedsiębiorcy lepiej pojmują ‘konkurencję’ niż

‘współpracę’. Niski poziom wiedzy i wzajemnego zaufania!!!

•

Brak współpracy – słabe powiązania między firmami; Słaba współpraca
w obszarze B+R

; Słaba współpraca z instytucjami otoczenia biznesu.

•

Niski poziom innowacyjności – niski wskaźnik patentów; brak

innowacyjności w skali międzynarodowej.

•

Problemy instytucjonalne

– niezreformowany sektor B+R; Niedostateczna

ilość i poziom instytucji wsparcia biznesu, w tym finansowych ofert.

Kierunki rozwoju

klastrów

– bariery i wyzwania

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• Umacnianie kontaktów międzyludzkich,
• Rozwijanie kontaktów między firmami,
• Promowanie innowacji i nowych technologii,
• Tworzenie marki regionu,
• Dostarczanie wsparcia biznesowego,
• Analizowanie trendów technologicznych,
• Promowanie rozwoju firm typu spin-off,

Podsumowanie
Cele i Zasady Działania Klastra

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• Dostarczanie szkoleń menedżerskich,
• Ulepszenie procesu produkcyjnego,
• Zapewnienie wsparcia poprzez inkubatory,
• Promowanie rozwoju istniejących firm,
• Promowanie zagranicznych inwestycji,
• Wspólne projekty badawczo-rozwojowe.
• Wspieranie wzrostu innowacyjności,
• Przyciąganie nowych firm i talentów do regionu,

Podsumowanie
Cele i Zasady Działania Klastra

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• Promowanie działań eksportowych,
• Gromadzenie informacji rynkowych,
• Zwiększenie świadomości firm nt. klastrów,
• Dostarczanie szkoleń branżowych,
• Dyfuzja technologii wewnątrz klastra (transfer know-

how),

• Wspólny lobbing na rzecz infrastruktury,
• Poprawa polityki regulacyjnej,
• Lobbing na rzecz subsydiów,

Podsumowanie
Cele i Zasady Działania Klastra

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• Koordynacja procesu zakupu,
• Budowa standardów technologicznych,
• Redukcja konkurencji wewnątrz klastra,
• Działania marketingowo-promocyjne,
• Wspólna dystrybucja i sprzedaż (obniżenie kosztów

transakcyjnych),

• Podniesienie pozycji konkurencyjnej partnerów klastra,
• Zwiększenie ekspansji na rynki europejskie.

Podsumowanie
Cele i Zasady Działania Klastra

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• Dostęp do nowych osiągnięć kreowanych przez Klaster,
• Dyfuzja wiedzy,
• Transfer know-how,
• Uzyskanie efektu synergii zasobów,
• Realizacja wspólnych projektów,
• Pozyskiwanie funduszy unijnych m.in. na prace badawczo-

rozwojowe, działania innowacyjne etc.,

• Intensyfikacja istniejących relacji w procesie, innowacyjnym

(współpraca z innymi firmami),

• Pozytywne efekty w postaci ulepszonych produktów i usług,

Podsumowanie
Korzyści dla firm klastrowych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

• Promocja firmy,
• Wzrost wiarygodności firmy wobec partnerów biznesowych,
• Wspólna rekrutacja personelu,
• Udział w systemie edukacyjnym,
• Udział w prestiżowych branżowych targach (CeBIT) oraz

międzynarodowych konferencjach i wizytach studyjnych,

• Redukcja kosztów poprzez współpracę z innymi firmami w

zakresie marketingu, eksportu, zaopatrzenia, prac B&R, re-

inżynierii i benchmarkingu,

• Redukcja kosztów transakcyjnych (zaufanie).

Podsumowanie
Korzyści dla firm klastrowych

Projekt Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Mazowiecka Sieć Ośrodków Doradczo-Informacyjnych w zakresie Innowacji (MSODI)” jest współfinansowany przez Unię Europejską

ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

PSDB Sp. z o.o.

ul. Sienna 64

00-825 Warszawa

tel.: [phone]

fax: [phone]

www.psdb.com.pl

e-mail: [e-mail]