„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Lilia Kimber-Dziwisz
Marek Żak

Pomaganie osobom niepełnosprawnym w korzystaniu
z programów rehabilitacyjnych 346[04].Z1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr Jolanta Lesiewicz
mgr Aurelia Włoch



Opracowanie redakcyjne:
mgr Tomasz Sułkowski



Konsultacja:
dr Dorota Koprowska

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej „Pomaganie osobom
niepełnosprawnym w korzystaniu z programów rehabilitacyjnych 346[04].Z1.05, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu opiekun w domu pomocy społecznej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Przyczyny i rodzaje niepełnosprawności

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Rehabilitacja kompleksowa

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych i jego etapy

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Zespół rehabilitacyjny i jego zadania

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

5.5. Diagnozowanie potrzeb podopiecznego w zakresie rehabilitacji

19

5.5.1. Ćwiczenia

19

5.6. Bariery rehabilitacji

21

5.6.1. Ćwiczenia

21

5.7. Indywidualne programy rehabilitacji

23

5.7.1. Ćwiczenia

23

5.8. Metody rehabilitacji

25

5.8.1. Ćwiczenia

25

5.9. Sprzęt rehabilitacyjny

27

5.9.1. Ćwiczenia

27

5.10. Aktywizowanie osób niepełnosprawnych

29

5.10.1. Ćwiczenia

29

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

31

7. Literatura

43

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie opiekun w domu pomocy społecznej.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia – przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia kierowanego, tekstu
przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy w zespołach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

346[04].Z1

Działalność opiekuńcza

346[04].Z1.01

Planowanie i organizowanie

pracy opiekuńczej

346[04].Z1.02

Stosowanie metod pracy

socjalnej

346[04].Z1.03

Rozpoznawanie potrzeb

i problemów podopiecznych

346[04].Z1.04

Wykonywanie zabiegów

higieniczno-pielęgnacyjnych

346[04].Z1.05

Pomaganie osobom

niepełnosprawnym w korzystaniu

z programów rehabilitacyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

przestrzegać procedur pracy zespołowej,

−

współpracować w grupie,

−

stosować zasady prawidłowej komunikacji z osobą niepełnosprawną,

−

określać wpływ czynników społecznych, psychicznych, emocjonalnych na rozwój
jednostki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien:

–

scharakteryzować rodzaje i stopnie niepełnosprawności,

–

określić kryteria oceny niepełnosprawności,

–

scharakteryzować cele i zadania rehabilitacji kompleksowej,

–

zdiagnozować sytuację osoby niepełnosprawnej w aspekcie zapotrzebowania na zabiegi
rehabilitacyjne,

–

opracować i zrealizować we współpracy z osobą niepełnosprawną i zespołem
rehabilitacyjnym, indywidualny program pomocy i rehabilitacji,

–

określić bariery utrudniające podejmowanie procesu rehabilitacji,

–

zmotywować osobę niepełnosprawną do podjęcia rehabilitacji,

–

przedstawić ofertę sprzętu rehabilitacyjnego wspomagającego proces kompleksowej
rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

–

wspomóc aktywność i samodzielność osób niepełnosprawnych,

–

zainspirować osobę niepełnosprawną do doskonalenia wiedzy o zdrowiu i możliwościach
wykorzystania różnych form postępowania rehabilitacyjnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

.............................................

Modułowy program nauczania: Opiekun w domu pomocy społecznej 346[04]
Moduł:

Działalność opiekuńcza 346[04].Z1

Jednostka modułowa:

Pomaganie

osobom

niepełnosprawnym

w

korzystaniu

z programów rehabilitacyjnych 346[04].Z1.05

Temat: Bariery rehabilitacji.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania i charakteryzowania barier

utrudniających

lub

uniemożliwiających

proces

rehabilitacji

i

pełne

funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w społeczeństwie.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować kryteria podziału barier,

−

scharakteryzować poszczególne typy barier,

−

dokonać podziału wg poznanych kryteriów,

−

rozpoznać rodzaje barier.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

burza mózgów,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w dwuosobowych zespołach.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze lub prezentacje multimedialne zawierające charakterystykę barier ,

−

plansze, filmy dydaktyczne lub prezentacje multimedialne obrazujące trudności jakie
w warunkach

życia codziennego napotykają osoby z różnymi rodzajami

niepełnosprawności,

−

foliogramy na temat rodzajów barier,

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

materiały przygotowane przez nauczyciela (w zależności od przyjętej formy wykonania
ćwiczenia),

−

literatura zgodnie z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie, przedstawienie tematu, celów zajęć.
2. Wykład na temat barier rehabilitacji. Podczas wykładu nauczyciel korzysta

z przygotowanych wcześniej plansz, prezentacji multimedialnych, filmu dydaktycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

3. Prezentacja trudności i barier, jakie w warunkach życia codziennego napotykają osoby

niepełnosprawne.

4. Dyskusja na temat eliminowania i minimalizowania zaprezentowanych barier i trudności.
5. Podział uczniów na dwuosobowe zespoły.
6. Ćwiczenia w dwuosobowych zespołach – uczniowie wykonują ćwiczenie 1 z rozdziału

4.6.3 z Poradnika dla ucznia.

7. Przykładowy sposób wykonania ćwiczenia: uczniowie otrzymują od nauczyciela kartę

z tematem ćwiczenia, z wykorzystaniem metody burzy mózgu, ustalają wersję końcową
propozycji rozwiązania.

8. Po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie efektów pracy.
9. Podczas prezentacji nauczyciel prowadzi moderowaną dyskusję, której celem jest

wskazanie ewentualnych nieprawidłowości w wykonanych ćwiczeniach oraz poszukiwanie
prawidłowych odpowiedzi.

10. W prezentacji oraz dyskusji bierze udział każdy z dwuosobowych zespołów.
11. Po zakończeniu prezentacji i dyskusji nauczyciel podsumowuje zajęcia.

Praca domowa

Scharakteryzuj trudności/bariery, na jakie w życiu codziennym napotykają osoby

poruszające się na wózku inwalidzkim. Zaproponuj również, w jaki sposób napotykane
trudności można zminimalizować lub całkowicie wyeliminować.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

.............................................

Modułowy program nauczania:

Opiekun w domu pomocy społecznej 346[04]

Moduł:

Działalność opiekuńcza 346[04].Z1

Jednostka modułowa:

Pomaganie osobom niepełnosprawnym w korzystaniu

z programów rehabilitacyjnych 346[04].Z1.05

Temat: Aktywizacja osób niepełnosprawnych.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności określania i charakteryzowania celów i zadań oraz

form aktywizacji osób niepełnosprawnych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować pojęcia aktywność, aktywizacja,

−

określić cele aktywizacji osób niepełnosprawnych,

−

wymienić i scharakteryzować zadania aktywizacji osób niepełnosprawnych,

−

określić formy spędzania wolnego czasu,

−

zdefiniować na czym polega aktywizacja osób niepełnosprawnych.

Metody nauczania-uczenia się:

−

wykład,

−

burza mózgów,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w 2-3 osobowych grupach.

Czas: 2 godziny dydaktyczne

Środki dydaktyczne:

−

plansze lub prezentacje multimedialne zawierające definicje/pojęcia aktywność,

aktywizacja,

−

foliogramy z celami i zadaniami aktywizacji,

−

plansze lub prezentacje zawierające różnorodne formy aktywizacji,

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

materiały przygotowane przez nauczyciela (w zależności od przyjętej formy wykonania

ćwiczenia),

−

literatura zgodnie z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1. Przedstawienie tematu, celu zajęć.
2. Wykład na temat aktywizacji osób niepełnosprawnych, jej celów i zadań oraz form.

Podczas wykładu nauczyciel korzysta z przygotowanych wcześniej plansz, foliogramów,
prezentacji multimedialnych, filmu dydaktycznego.

3. Podział uczniów na 2-3 osobowe grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

4. Ćwiczenia w 2-3 osobowych grupach – uczniowie wykonują ćwiczenie 1 z rozdziału

4.10.3 z Poradnika dla ucznia. Przykładowy sposób wykonania ćwiczenia: uczniowie
otrzymują od nauczyciela arkusz do ćwiczeń z podziałem na 3 rodzaje aktywizacji, do
arkusza ćwiczeń wpisują propozycje form aktywizacji.

5. Po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie efektów swojej

pracy poszczególne grupy.

6. Po prezentacji nauczyciel przeprowadza analizę zapisów z udziałem uczniów, której celem

jest wskazanie ewentualnych nieprawidłowości w wykonanych ćwiczeniach oraz
poszukiwanie prawidłowych odpowiedzi.

7. Prezentacji dokonuje 1 uczeń z grupy, natomiast w analizie bierze udział każdy

z członków grupy.

8. Po zakończeniu prezentacji i analizy materiału ćwiczeń nauczyciel podsumowuje zajęcia.

Praca domowa

Opisz formy spędzania wolnego czasu przez osoby z niepełnosprawnością w obrębie

narządu ruchu w okresie zimy.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Przyczyny i rodzaje niepełnosprawności

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz do tabeli po 2 przykłady niepełnosprawności.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapisać swoje propozycje,
2) dobrać osoby do pracy w grupie,
3) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
4) zastanowić się, w jaki sposób można uporządkować podane niepełnosprawności,
5) uporządkować zapisane niepełnosprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczenia ze wzorem tabeli:

niepełnosprawność sensoryczna niepełnosprawność

psychiczna

niepełnosprawność

fizyczna

niepełnosprawność

złożona

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

Ćwiczenie 2

Określ

rodzaj

niepełnosprawności

znając

kryteria

przy

ustalaniu

stopnia

niepełnosprawności dla wybranych przypadków.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować opis 2 przypadków osób niepełnosprawnych,
2) dobrać osoby do pracy w grupie,
3) określić pracując w grupie rodzaj niepełnosprawności,
4) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy,
6) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

opisy wybranych przypadków niepełnosprawności,

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Rehabilitacja kompleksowa

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie tzw. Polskiej szkoły rehabilitacji, określ główne zasady rehabilitacji

kompleksowej.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać kolegę / koleżankę do zespołu,
2) zapisać główne zasady rehabilitacji oraz zdefiniować ich znaczenie,
3) przedyskutować ewentualne różnice w pracy z kolegą/koleżanką,
4) zapisać i przedstawić wykonane ćwiczenie na forum grupy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

Ćwiczenie 2

Sporządź wykaz instytucji i organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych,

wspierających programy rehabilitacyjne. Zaproponuj podział uwzględniając typ instytucji,
organizacji.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) zapisać propozycje członków grupy,
3) zastanowić się, w jaki sposób można uporządkować podane organizacje i instytucje,
4) ustalić kryterium podziału instytucji,
5) uporządkować podane propozycje,
6) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych i jego etapy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz do tabeli znaczenia/terminy charakterystyczne dla podanego etapu rehabilitacji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić się, czym charakteryzują się poszczególne etapy niepełnosprawności,
2) zapisać swoje propozycje wykonania ćwiczenia,
3) skonfrontować swoje zapisy z grupą,
4) przedyskutować ewentualne różnice.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczenia z tabelą:

I etap

II etap

III etap

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

Ćwiczenie 2

Przedstaw w formie pisemnej podstawowe zasady procesu rehabilitacji wg prof. Hulka.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i przybory potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zaplanować tok postępowania,
3) przeanalizować zasady procesu rehabilitacji wg prof. Hulka,
4) zapisać wnioski,
5) zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Zespół rehabilitacyjny i jego zadania

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj zadania dobrowolnie wybranych (co najmniej 4) członków zespołu

rehabilitacyjnego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać 3 osoby do pracy w grupie
2) wybrać członków zespołu rehabilitacyjnego,
3) scharakteryzować ich zadania,
4) przedyskutować końcowy zapis i przedstawić na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart.

−

poradnik ucznia.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj skład zespołu rehabilitacyjnego w przypadku 10-letniego dziecka

niepełnosprawnego, z porażeniem mózgowym, poruszającego się z pomocą balkonika w II
etapie procesu rehabilitacji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać charakterystyki niepełnosprawnego,
2) określić zadania II etapu procesu rehabilitacji,
3) zapisać propozycje składu zespołu rehabilitacyjnego,
4) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych uczniów,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.5. Diagnozowanie

potrzeb

podopiecznego

w

zakresie

rehabilitacji

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ, czego dotyczyć będzie rozpoznanie na potrzeby procesu rehabilitacji podopiecznej

lat 75, po udarze mózgu z zaburzeniami mowy i niedowładem połowiczym prawostronnym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) zapisać podane elementy diagnozy,
3) zapisać propozycje członków grupy,
4) określić elementy rozpoznania na potrzeby rehabilitacji,
5) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
6) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

Ćwiczenie 2

Określ znaczenie wywiadu społecznego w procesie diagnozowania potrzeb osoby

niepełnosprawnej w programie rehabilitacji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, czego dotyczy wywiad społeczny,
2) zapisać i przedstawić znaczenie wywiadu społecznego w ustaleniu diagnozy programie

rehabilitacji,

3) zaprezentować efekty pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.6. Bariery rehabilitacji

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ na przykładzie wybranych barier (minimum 3), ich wpływ na życie osób

niepełnosprawnych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) wybrać rodzaj barier,
3) zapisać propozycje członków grupy,
4) uporządkować zapisane przykłady,
5) określić wpływ wybranych barier na życie osób niepełnosprawnych,
6) przedyskutować efekty pracy różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

Ćwiczenie 2

Określ bariery komunikacyjne oraz przedstaw znane ci sposoby rozwiązań na rzecz osób

niepełnosprawnych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać 2 osoby do pracy w grupie,
2) zapisać bariery komunikacyjne dla osób niepełnosprawnych,
3) określić, w jaki sposób można uporządkować rodzaje barier komunikacyjnych,
4) zapisać wszystkie propozycje członków grupy rozwiązań,
5) określić sposoby rozwiązań na rzecz osób niepełnosprawnych,
6) porownać własne zapisy z efektami pracy różnych grup.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.7. Indywidualne programy rehabilitacji

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaproponuj wstępny plan indywidualnej rehabilitacji na podstawie opisu przypadku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) opisać

przykładową

sytuację

osoby

niepełnosprawnej

określając

rodzaj

niepełnosprawności, wiek, sytuację rodzinną, sytuację ekonomiczną itp.,

3) przedyskutować i ustalić proponowaną wersję arkusza obserwacji,
4) przygotować plan indywidualnej rehabilitacji,
5) zaprezentować wyniki pracy grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart.

Ćwiczenie2

Na podstawie poniżej zacytowanego zapisu, przygotuj zestaw pytań, na które odpowiedź

będzie przydatna w zbiorze informacji do indywidualnego programu rehabilitacji:
„...ustalanie indywidualnych programów rehabilitacji osoby niepełnosprawnej musi się opierać
na:

−

wnikliwej analizie rodzaju i rozległości uszkodzenia,

−

możliwości funkcjonalnych,

−

wydolności narządów wewnętrznych,

−

stanie umysłowym,

−

możliwości podjęcia pracy zawodowej,

−

możliwości powrotu do środowiska.”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) zaproponować pytania,
3) zastanowić się, w jaki sposób można uporządkować grupy pytań,
4) zapisać pytania jako efekt dyskusji w grupie,
5) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
6) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup,
7) przedstawić ostateczną propozycję zestawu pytań.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

5.8. Metody rehabilitacji

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz poniższe określenia do odpowiednich kolumn w tabeli:

−

poradnictwo zawodowe,

−

korzystanie z dóbr i osiągnięć kultury,

−

ćwiczenia bierne,

−

aparatura stymulująca pracę mięśni,

−

ćwiczenia czynne,

−

szkolenie zawodowe,

−

likwidacja barier,

−

elektroterapia,

−

zatrudnienie,

−

wodolecznictwo,

−

ćwiczenia izometryczne.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) uporządkować zapisane określenia,
3) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
4) uzupełnić tabelę,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczenia z tabelą:

Kinezyterapia

Fizykoterapia

Rehabilitacja

zawodowa

Rehabilitacja

społeczna

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Ćwiczenie 2

Określ metody terapeutyczne wspomagające aktywność i samodzielność osób

niepełnosprawnych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) wybrać i zapisać propozycje metod wspomagających aktywność i samodzielność,
3) porównać propozycje z zapisami innych grup,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.9. Sprzęt rehabilitacyjny

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Do tabeli wpisz przykłady (co najmniej po 2), każdego rodzaju sprzętu wspomagającego

proces kompleksowej rehabilitacji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać 2 osoby do pracy w grupie,
2) zapisać wstępne propozycje kolegów/koleżanek,
3) pogrupować zapisany sprzęt,
4) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
5) wpisać propozycje do tabeli,
6) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup,
7) zapisać i przedstawić ostateczna wersję grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczenia z tabelą:

Sprzęt

ortopedyczny

Sprzęt do

rehabilitacji

leczniczej

Sprzęt

lokomocyjny

Sprzęt do

rehabilitacji

zawodowej

Sprzęt do obsługi

osobistej

−

mazaki,

−

tablica flip-chart

−

poradnik ucznia

Ćwiczenie 2

Na podstawie podanej definicji podaj przykłady zaopatrzenia ortopedycznego.

„Zaopatrzenie ortopedyczne – to sprzęt i konstrukcje mechaniczne, a także działania

zmierzające do zastąpienia bądź uzupełnienia różnych narządów lub układów (najczęściej
układu narządu ruchu) jako całości lub jego poszczególnych składowych, mając na celu pomoc
w ich funkcjonowaniu.”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować definicję zaopatrzenia ortopedycznego,
2) określić, w jaki sposób można uporządkować/podzielić zaopatrzenie ortopedyczne,
3) zapisać przykłady zaopatrzenia ortopedycznego,
4) przedyskutować lub porównać propozycje innych uczniów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

5.10. Aktywizowanie osób niepełnosprawnych

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podaj co najmniej 5 rodzajów terapii i zaproponuj kilka (nie mniej niż 3) form spędzania

wolnego czasu przez osoby niepełnosprawne.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) scharakteryzować rodzaje terapii,
3) uporządkować zapisane podane rodzaje terapii,
4) zaproponować formy spędzania wolnego czasu,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy,
6) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj możliwość pobudzania aktywności osób niepełnosprawnych poprzez znane Ci

programy terapeutyczne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) wskazać programy terapeutyczne pobudzające aktywność,
3) uporządkować zapisane programy terapeutyczne,
4) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart,

−

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Pomaganie osobom

niepełnosprawnym w korzystaniu z programów rehabilitacyjnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 13, 15, 17, 18, 20, są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 9, 12, 14, 16, 19, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. c, 5. b, 6. a, 7. b, 8. c, 9. a, 10. c, 11. a,
12. a, 13. b, 14. b, 15. a, 16. b, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Określić główne zadanie zespołu rehabilitacyjnego

A

P

c

2. Scharakteryzować proces rehabilitacji

A

P

b

3. Określić cel rehabilitacji społecznej

A

P

a

4. Zdefiniować pojęcie ergoterapii

B

P

c

5.

Dokonać podziału przedmiotów zaopatrzenia
ortopedycznego

C

PP

b

6.

Określić od czego najczęściej rozpoczyna się
proces rehabilitacji

B

P

a

7.

Określić ilość stopni niepełnosprawności
uwzględniając kryteria biologiczne, społeczne
i zawodowe

A

P

b

8.

Określić kiedy powinien być opracowany
indywidualny program rehabilitacji osoby
niepełnosprawnej

B

P

c

9.

Określić cel aktywizowania osób
niepełnosprawnych

C

PP

b

10.

Określić kto opracowuje indywidualny program
rehabilitacji

C

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

11. Określić cel zaopatrzenia ortopedycznego

A

P

a

12.

Przeanalizować czego mogą dotyczyć bariery
komunikacyjne

C

PP

a

13. Zdefiniować pojęcie kinezyterapii

A

P

b

14.

Określić przyczyny wrodzonych
niepełnosprawności

C

PP

b

15.

Zaliczyć laseroterapię do odpowiedniej metody
rehabilitacyjnej

C

P

a

16. Określić odbiorców metody wczesnej interwencji

C

PP

b

17. Zdefiniować pojęcie osoby niepełnosprawnej

A

P

a

18. Zdefiniować pojęcie rehabilitacji

A

P

b

19.

Scharakteryzować wg Polskiego modelu
rehabilitacji cechy rehabilitacji kompleksowej

D

PP

a

20.

Określić rodzaj rehabilitacji zajmującej się
przygotowaniem osób niepełnosprawnych do
zatrudnienia

C

P

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel przeprowadzenia testu
3. Zapoznaj uczniów z zasadami punktowania i oceny
4. Przygotuj odpowiednią ilość testów
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania testu
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom, instrukcję dla ucznia
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko prawidłowo zrozumieli, wyjaśnij wątpliwości
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test
9. 5 minut przed końcem czasu wypełniania testu, przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1 Przeczytaj uważnie instrukcję.
2 Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3 Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4 Test zawiera 20 zadań. Dla każdego zadania są dołączone 4 możliwości odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

5 Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając X prawidłową

odpowiedź.

6 Pracuj samodzielnie.
7 Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Głównym zadaniem zespołu rehabilitacyjnego jest

a) rehabilitacja fizyczna, psychiczna.
b) rehabilitacja fizyczna, psychiczna, społeczna.
c) rehabilitacja fizyczna, psychiczna, społeczna, zawodowa.
d) rehabilitacja tylko społeczna.

2. Rehabilitacja jest procesem

a) społecznym, który dąży do zapewnienia osobie niepełnosprawnej godziwego życia

w poczuciu

pożyteczności

społecznej

i bezpieczeństwa społecznego oraz

zadowolenia.

b) medyczno-społecznym, który dąży do zapewnienia osobie niepełnosprawnej

godziwego życia w poczuciu pożyteczności społecznej i bezpieczeństwa społecznego
oraz zadowolenia.

c) medycznym, który dąży do zapewnienia osobą niepełnosprawnym godziwego życia w

poczuciu pożyteczności społecznej i bezpieczeństwa społecznego oraz zadowolenia.

d) przywracającym sprawność fizyczną.

3. Celem rehabilitacji społecznej jest

a) przywrócenie zdolności do samodzielnego życia i pracy, włączenie osoby

niepełnosprawnej w czynne życie społecznego.

b) przywrócenie zdolności do samodzielnego życia.
c) przywrócenie zdolności do samodzielnej pracy.
d) powrót do sprawności fizycznej.

4. Ergoterapią nazywamy

a) terapię ruchem.
b) terapię środowiskowa.
c) terapię pracą.
d) terapię fizykalna.

5. Przedmioty zaopatrzenia ortopedycznego, dzielimy na

a) protezy, ortezy.
b) protezy, ortezy, środki pomocnicze.
c) kule, laski, wózki.
d) okulary i aparaty słuchowe.

6. Proces rehabilitacji najczęściej rozpoczyna się od

a) leczenia funkcjonalnego tzn. prowadzenia ćwiczeń ruchowych.
b) terapii zajęciowej.
c) terapii sztuką.
d) psychoterapii.

7. Uwzględniając kryteria biologiczne, społeczne i zawodowe rozróżniamy

a) 4 stopnie niepełnosprawności.
b) 3 stopnie niepełnosprawności.
c) 2 stopnie niepełnosprawności.
d) 1 stopień niepełnosprawności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

8. Indywidualny program rehabilitacji osoby niepełnosprawnej powinien być opracowany

a) w okresie 3 miesięcy.
b) w okresie 1 miesiąca.
c) możliwie najkrótszym czasie.
d) po powrocie ze szpitala.

9. Aktywizowanie osób niepełnosprawnych ma na celu

a) integrację społeczną osoby niepełnosprawnej.
b) integrację i reintegrację społeczną osoby niepełnosprawnej.
c) reintegrację społeczną osoby niepełnosprawnej.
d) usprawnienie ruchowe.

10. Indywidualny program rehabilitacji opracowuje

a) lekarz specjalista w rehabilitacji, fizjoterapeuta, pielęgniarka, psycholog kliniczny.
b) logopeda, pracownik socjalny, technik ortopedyczny, pedagog specjalny.
c) wszyscy członkowie zespołu rehabilitacyjnego.
d) lekarz i pacjent z rodziną.

11. Celem zaopatrzenia ortopedycznego jest

a) uzupełnienie podstawowego leczenia bez operacyjnego lub operacyjnego.
b) uzupełnienie podstawowego leczenia bez operacyjnego.
c) uzupełnienie podstawowego leczenia operacyjnego.
d) leczenie ortopedyczne.

12. Bariery komunikacyjne dotyczą

a) niedostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych np. peronów, wjazdów, wejść

do budynków.

b) problemów z nawiązaniem kontaktów międzyludzkich.
c) trudności porozumiewania się.
d) niedostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych sprzętu codziennego użytku.

13. Kinezyterapią nazywamy

a) leczenie przy pomocy bodźców fizykalnych i ruchu.
b) leczenie ruchem.
c) leczenie przy pomocy bodźców fizykalnych.
d) wodolecznictwo.

14. Przyczyną niepełnosprawności wrodzonych mogą być

a) zatrucia do 1 miesiąca życia.
b) zaburzenia genetyczne.
c) choroby w pierwszych tygodniach życia.
d) poporodowe zaburzenia oddychania u dziecka.

15. Laseroterapia należy do

a) fizykoterapii.
b) kinezyterapii.
c) balneoterapii.
d) ergoterapii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

16. Metoda wczesnej interwencji stosowana jest

a) u osób z niepełnosprawnością ruchową.
b) u dzieci.
c) u młodzieży.
d) u osób w wieku podeszłym.

17. Osobą niepełnosprawną nazywamy

a) osobę, której stan fizyczny trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie społeczne.
b) osobę, której stan fizyczny lub/i psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza

albo uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami
prawnymi i społecznymi.

c) osobę, której stan fizyczny trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie zawodowej.
d) osobę, której stan fizyczny trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie ruchowe.

18. Rehabilitacja to

a) proces leczniczy.
b) proces medyczno-społeczny.
c) proces społeczny.
d) proces zawodowy.

19. Rehabilitacja kompleksowa według polskiego modelu rehabilitacji powinna być

a) powszechna, ciągła, ogólna, specjalistyczna.
b) powszechna, wczesna, kompleksowa, ciągła.
c) powszechna, wczesna, kompleksowa, ogólna.
d) powszechna, szeroka, jasna, kompleksowa.

20. Ułatwianiem uzyskiwania zatrudnienia osobie niepełnosprawnej zajmuje się rehabilitacja

a) społeczna.
b) lecznicza.
c) zawodowa.
d) pedagogiczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Pomaganie osobom niepełnosprawnym w korzystaniu z programów
rehabilitacyjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Pomaganie osobom

niepełnosprawnym w korzystaniu z programów rehabilitacyjnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 14, 15, 17, 18, 19, są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 4, 10, 13, 16, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. b, 4. b, 5. a, 6. a, 7. b, 8. a, 9. c, 10. a, 11. a,
12. a, 13. a, 14. a, 15. c, 16. a, 17. b, 18. b, 19. c, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Ki Zdefiniować pojęcie kinezyterapii

A

P

b

2. Określić zadania zespołu rehabilitacyjnego

B

P

c

3.

Określić uwzględniając kryteria biologiczne,
społeczne i zawodowe ilość stopni
niepełnosprawności

C

PP

b

4.

Scharakteryzować podział konstrukcji
przedmiotów w zaopatrzeniu ortopedycznym

C

PP

b

5. Określić cel zaopatrzenia ortopedycznego

B

P

a

6. Zdefiniować pojęcie osoby niepełnosprawnej

B

P

a

7. Scharakteryzować proces rehabilitacji

C

P

b

8. Scharakteryzować polski model rehabilitacji

C

P

a

9.

Określić skład zespołu opracowującego

indywidualny program rehabilitacji

A

P

c

10.

Określić najczęstsze przyczyny

niepełnosprawności

C

PP

a

11.

Określić od czego w większości przypadków
rozpoczyna się proces rehabilitacji

B

P

a

12. Określić cel rehabilitacji społecznej

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

13. Przeanalizować przyczyny barier społecznych

C

PP

a

14.

Określić środki pomocnicze z których może
w czasie poruszania się korzystać osoba
niepełnosprawna

B

P

a

15.

Określić kiedy powinien być opracowany
indywidualny program rehabilitacji

A

P

c

16.

Określić zasadę, którą należy się kierować przy
opracowywaniu indywidualnego programu
usprawniania

D

PP

a

17.

Scharakteryzować proces aktywizowania osób
niepełnosprawnych

B

P

b

18. Zdefiniować pojęcie balneoterapia

A

P

b

19. Określić zadania ergoterapii

A

P

c

20.

Określić co zaliczamy do zaopatrzenia
ortopedycznego

C

PP

b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel przeprowadzenia testu
3. Zapoznaj uczniów z zasadami punktowania i oceny
4. Przygotuj odpowiednią ilość testów
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania testu
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom, instrukcję dla ucznia
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko prawidłowo zrozumieli, wyjaśnij wątpliwości
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test, 5 minut przed końcem czasu wypełniania

testu, przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Dla każdego zadania są dołączone 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając X prawidłową

odpowiedź.

6. Pracuj samodzielnie.
7. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Kinezyterapią nazywamy

a) leczenie przy pomocy bodźców fizykalnych i ruchu.
b) leczenie ruchem.
c) leczenie przy pomocy bodźców fizykalnych.
d) balneoterapia.

2. Zadaniem zespołu rehabilitacyjnego jest przywracanie sprawności

a) fizycznej, psychicznej.
b) fizycznej, psychicznej, społecznej.
c) fizycznej, psychicznej, społecznej, zawodowej.
d) społecznej.

3. Uwzględniając kryteria biologiczne, społeczne i zawodowe ustalono

a) 4. stopień niepełnosprawności.
b) 3. stopień niepełnosprawności.
c) 2. stopień niesprawności.
d) 1 stopień niepełnosprawności.

4. W zaopatrzeniu ortopedycznym wyróżniamy następujący podział konstrukcji przedmiotów

a) protezy, ortezy.
b) protezy, ortezy, środki pomocnicze.
c) kule, laski, wózki.
d) aparaty do kinezyterapii.

5. Celem zaopatrzenia ortopedycznego jest

a) uzupełnienie podstawowego leczenia bezoperacyjnego lub operacyjnego.
b) uzupełnienie podstawowego leczenia bezoperacyjnego.
c) uzupełnienie podstawowego leczenia operacyjnego.
d) leczenie ortopedyczne.

6. Osobą niepełnosprawną nazywamy

a) osobę, której stan fizyczny trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie społeczne.
b) osobę, której stan fizyczny lub/i psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza

albo uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami
prawnymi i społecznymi.

c) osobę, której stan fizyczny trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie zawodowej.
d) osobę, której stan fizyczny trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie ruchowe.

7. Rehabilitacja jest procesem

a) społecznym, który dąży do zapewnienia osobie niepełnosprawnej prawidłowego

funkcjonowania społecznego.

b) medyczno-społecznym, który dąży do zapewnienia osobie niepełnosprawnej

godziwego życia w poczuciu pożyteczności społecznej i bezpieczeństwa społecznego
oraz zadowolenia.

c) medycznym, który dąży do zapewnienia osobie niepełnosprawnej powrotu do

zdrowia.

d) przywracającym sprawność fizyczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

8. Polski model rehabilitacji zakłada, iż rehabilitacja kompleksowa powinna być

a) powszechna, ciągła, ogólna, specjalistyczna.
b) powszechna, wczesna, kompleksowa, ciągła.
c) powszechna, wczesna, kompleksowa, ogólna.
d) powszechna, szeroka, zintegrowana, kompleksowa.

9. Opracowaniu indywidualnego programu rehabilitacji biorą udział

a) lekarz specjalista w rehabilitacji, fizjoterapeuta, pielęgniarka, psycholog kliniczny.
b) logopeda, pracownik socjalny, technik ortopedyczny, pedagog specjalny.
c) wszyscy członkowie zespołu rehabilitacyjnego.
d) lekarz i pacjent z rodziną.

10. Najczęstsze przyczyny niepełnosprawności to

a) choroby, urazy, wady wrodzone.
b) tylko choroby.
c) tylko wady wrodzone i urazy.
d) wypadki.

11. W większości przypadków proces rehabilitacji rozpoczyna się od

a) leczenia funkcjonalnego tzn. prowadzenia ćwiczeń ruchowych.
b) terapii zajęciowej.
c) terapii sztuką.
d) psychoterapii.

12. Rehabilitacja społeczna ma na celu między innymi

a) przywrócenie zdolności do samodzielnego życia i pracy, włączenie osoby

niepełnosprawnej w czynne życie społecznego.

b) przywrócenie zdolności wykonywania zawodu.
c) przywrócenie zdolności samoopieki.
d) powrót do sprawności fizycznej.

13. Bariery społeczne są wynikiem

a) odtrącenia osoby niepełnosprawnej przez rodzinę, sąsiadów, współpracowników oraz

wrogość społeczeństwa.

b) ograniczeń wynikających z poziomu medycyny.
c) brakiem możliwości uczenia się.
d) brakiem możliwości zarobkowania.

14. Do środków pomocniczych, z których może w czasie poruszania się korzystać osoba

niepełnosprawna zaliczamy między innymi
a) balkonik, kule, laskę.
b) kule, obuwie ortopedyczne.
c) laskę, obuwie ortopedyczne.
d) protezy i ortezy.

15. Indywidualny program rehabilitacji powinien być opracowany dla osoby niepełnosprawnej

a) w okresie 3 miesięcy.
b) w okresie 1 miesiąca.
c) w możliwie najkrótszym czasie.
d) po powrocie ze szpitala.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

16. Przy opracowywaniu indywidualnego programu usprawniania należy się kierować zasadą

że
a) rehabilituje się człowieka, a nie tylko chorobę.
b) rehabilituje się tylko chorobę u tego człowieka.
c) rehabilituje się dany narząd.
d) rehabilituje się narząd i chorobę.

17. Aktywizowanie osób niepełnosprawnych powinno być ściśle związane z

a) tylko z integracją społeczną osoby niepełnosprawnej.
b) integracją i reintegracją społeczną osoby niepełnosprawnej.
c) tylko reintegracją społeczną osoby niepełnosprawnej.
d) z usprawnianiem ruchowym.

18. Balneoterapia to

a) leczenie przy pomocy bodźców fizykalnych.
b) leczenie poprzez usprawnianie ruchowe.
c) leczenie przy pomocy światła.
d) inaczej wodolecznictwo.

19. Zadaniem ergoterapii jest

a) terapia pedagogiczna.
b) terapia psychologiczna.
c) terapia poprzez pracę.
d) terapia poprzez taniec.

20. Do zaopatrzenia ortopedycznego zaliczamy

a) UGUL, RUP.
b) protezy, ortezy, środki pomocnicze.
c) aparaty do ultradźwięków.
d) okulary i aparaty słuchowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Pomaganie osobom niepełnosprawnym w korzystaniu z programów
rehabilitacyjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

7. LITERATURA

1. Dega W., Malinowska K.: Rehabilitacja medyczna. Warszawa 1993
2. Fries W.: Rehabilitacja w chorobie Parkinsona. Elipsa-JAIM, Kraków 2002
3. Garrison S. J.: Podstawy rehabilitacji i medycyny fizykalnej. PZWL, Warszawa 1997
4. Głodkowska J.: Poznanie ucznia szkoły specjalnej. Warszawa 1999,
5. Kawczyńska-Butrym Z.: Niepełnosprawność-specyfika pomocy społecznej. BPS,

Katowice 1998

6. Kirenko J.: Oblicza niepełnosprawności. WA, Lublin 2006
7. Kiwerski J. (red): Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa 2006
8. Knill Ch.: Dotyk i komunikacja. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej. MEN, Warszawa 1997

9. Kosakowski Cz. (red): Normalizacja środowisk życia osób niepełnosprawnych.

Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2005

10. Kowalik St.: Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1999

11. Kostrzewa E., Marek. E., Patkiewicz. J., Wójcik. M.: Vademecum niepełnosprawnych.

Wrocław 1993

12. Kozaczuk L.: Terapia zajęciowa w domach pomocy społecznej,Warszawa1995
13. Kułakowska Z.: Wczesne uszkodzenie dojrzewającego mózgu. Folium, Lublin 2003
14. Kwolek A. (red): Rehabilitacja medyczna. T. 1, 2. Urban & Partner, Wrocław 2003
15. Laidler P.: Rehabilitacja po udarze mózgu. PZWL, Warszawa 2004
16. Levitt S.: Rehabilitacja w porażeniu mózgowym i zaburzeniach. PZWL, Warszawa 2000
17. Majewski T.: Rehabilitacja zawodowa i zatrudnienie osób niewidomych i słabowidzących.

KIGR, Warszawa 2004

18. Maciarz A.: Dziecko przewlekle chore w roli ucznia. Kraków 1998
19. Marciniak J.: Sprzęt szpitalny i rehabilitacyjny. Wyd.: Politechniki Śląskiej, Gliwice 2003
20. Michałowicz R.: Mózgowe porażenie dziecięce. PZWL, Warszawa 2000
21. Mika T.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 2003
22. Milanowska K.: Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa 2001
23. Niedolski Z.: Rehabilitacja w przemyśle. PZWL, Warszawa 1981
24. Przeździak B.: Zaopatrzenie rehabilitacyjne. Via Medica, Gdańsk 2003
25. Podolski K., Turnowiecki W.: Polityka społeczna. Gdańsk 1993
26. Rehabilitacja podstawowa i orientacja przestrzenna. Polski Związek Niewidomych,

Warszawa 1995

27. Rosławski A.: Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych. PZWL, Warszawa 2000
28. Rutkowska E. (red): Rehabilitacja i pielęgnowanie osób niepełnosprawnych.

Wydawnictwo Czelej, Lublin 2002

29. Sękowski T.: Psychologiczne aspekty rehabilitacji zawodowej osób niewidomych

zatrudnionych w warunkach pełnej i częściowej – integracji. Wydawnictwo UMCS,
Lublin 2001

30. Sherborne V.: Ruch rozwijający dla dzieci. PWN, Warszawa 2002
31. Speck O.: Niepełnosprawni w społeczeństwie – podstawy ortopedagogiki. Gdańskie

Wydydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005

32. Straburzyński G., Straburzyńska-Lupa A.: Medycyna fizykalna. Warszawa 2000
33. Straburzyńska-Lupa A.: Fizjoterapia. PZWL, Warszawa 2006
34. Woźniewski M.: Rehabilitacja w chirurgii. PZWL, Warszawa 2006