Fot. PAP/EPA/ STEPHEN MORRISON 2.07.2012

Rolnicy w centrum metropolii

13.09.2016 

PRZYRODA

Kiedyś jednym z cudów świata były wiszące ogrody Babilonu. Dziś
cudem rolnictwa mogą okazać się pionowe farmy pozwalające na
masową uprawę warzyw i owoców nawet w centrach miast.
Jesienią tego roku jedna z takich farm zostanie otwarta w
Krakowie.

Tradycyjne rolnictwo stopniowo ustępuje miejsca przemysłowej produkcji
żywności. To zjawisko globalne, któremu trudno zapobiec. Tanie produkty
GMO wypierają droższe w uprawie i bardziej podatne na działanie
szkodników rośliny organiczne. Dodatkowe utrudnienia dla ekologicznych
upraw stanowi urbanizacja i wyludnianie wsi. W 2050 r. populacja świata
może liczyć nawet 10 mld ludzi, co ­ jak się szacuje ­ będzie wymagało
zwiększenia obecnej produkcji żywności o 70 proc. Obecnie wykorzystuje się
już 80 proc. ziemi uprawnej na świecie. Według niektórych przyszłością
rolnictwa może się okazać uprawa pionowa ­ "vertical farming".

 
Wertykalne farmy lub wertykale gospodarstwa rolne (ang. vertical farms) to rodzaj plantacji roślin metodą uprawy pionowej. Plantacje
mogą przypominać wysokie szklarnie­biurowce, częściej jednak przyjmują formę uprawy w warunkach laboratoryjnych, gdzie powietrze,
światło, nawodnienie, podłoże i składniki odżywcze są dostarczane roślinom ­ i na bieżąco kontrolowane ­ przez sterowany
komputerowo system. Sadzonki rosną na specjalnych półkach ustawionych jak w magazynie: od podłogi po sufit. Pozwala to na
optymalnie dużą produkcję żywności na stosunkowo niewielkiej powierzchni, co w przypadku uprawy w mieście ma niebagatelne
znaczenie.
 
Jedną z inspiracji dla tej technologii były wyprawy kosmiczne i potrzeba dostępu do pełnowartościowych świeżych warzyw i owoców na
stacjach i promach kosmicznych. Tak powstała idea bezglebowej uprawy roślin w zamkniętych pomieszczeniach i przy wykorzystaniu
sztucznego oświetlenia.
 
Na korzyść pionowego rolnictwa przemawiają argumenty demograficzne i ekonomiczne. "Kiedy uprawiasz coś na polu, jesteś narażony
na wszystkie naturalne klęski, nigdy nie wiesz, jaki zbierzesz plon, czy pojawią się szkodniki, mróz, ulewy... – zauważa Maxim Telish z
firmy Urbanika Farms. – Przy uprawie pionowej możemy mieć pewność, że +zbierzemy tyle, ile zasiejemy+. Bo w laboratorium to my
sterujemy całym ekosystemem i zabezpieczamy go przed czynnikami zewnętrznymi. Nie dotyczą nas zachodzące zmiany klimatu ani
globalne ocieplenie. Nie musimy stosować pestycydów, sztucznych nawozów, ani korzystać z modyfikowanych, bardziej odpornych
nasion. Optymalne warunki uprawy pozwolą nam otrzymać warzywa i owoce, jakie pamiętamy z dzieciństwa. Mała odległość między
producentem a klientami jest też lepsza dla środowiska, bo ograniczając transport, ograniczamy emisję CO2".
 
Taką właśnie pionową uprawę ­ w postaci maksymalnie wydajnej, pionowej farmy ­ zapoczątkowuje w Krakowie Urbanika Farms przy
merytorycznym wsparciu naukowców z Uniwersytetu Rolniczego (UR). W pomieszczeniach Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa UR
stanie system uprawy pionowej, stanowiący dla badaczy swego rodzaju "poligon doświadczalny".
 
"Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to już jesienią tego roku będzie można umieścić w nim pierwsze sadzonki" – zapewnia Maxim
Telish.
 
Na plantacji wykorzystywane będą tylko dwie długości fal świetlnych koniecznych do wzrostu roślin: niebieska i czerwona. Jako pokład
posłuży wełna mineralna, do której wraz z wodą dostarczane będą wszystkie niezbędne składniki mineralne. Wskaźniki takie, jak
temperatura i wilgotność powietrza, będą programowane i podtrzymywane przez zespół urządzeń kontrolowanych przez naukowców z
UR.
 
To pierwszy taki projekt Urbanika Farms i UR. Wydział Biotechnologii i Ogrodnictwa tej krakowskiej uczelni podpisał z firmą umowę o
współpracy dotyczącą finansowania projektów badawczo­wdrożeniowych, których celem jest opracowanie wydajnych metod produkcji
roślin na farmach pionowych.
 
"Vertical farming to zagadnienie bardzo nowe w Polsce. Chodzi o zdefiniowanie optymalnego reżimu żywienia i uprawy roślin,
sprzyjającego uzyskaniu szybkiego przyrostu masy roślinnej oraz odpowiednich parametrów jakościowych" ­ podkreśla prodziekan ds.
nauki i współpracy Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa UR dr hab. Dariusz Grzebelus.
 
UR dysponuje już zespołem badawczym gotowym do współpracy z firmą ­ zapewnia dr Grzebelus. "Produkcja jest prowadzona w
systemach bezglebowych, badanych przez pracowników Zakładu Żywienia Roślin, prof. Iwonę Kowalską i dr hab. Sylwestra Smolenia,
którzy są jednocześnie koordynatorami merytorycznymi współpracy z Urbanika Farms. Uprawy wymagają również zastosowania
sztucznego oświetlenia o ściśle zdefiniowanych parametrach, np. właściwego dla każdej z upraw spektrum światła. Badania w tym
zakresie były prowadzone przez dr hab. Renatę Wojciechowską i dr Annę Kołton z Zakładu Botaniki i Fizjologii Roślin" ­ wylicza.
 
Gdy zacznie się rok akademicki, do projektu przystąpią studenci. "Po odpowiednich uzgodnieniach możliwe będzie zaproponowanie im
praktyk w firmie czy realizacja prac inżynierskich i magisterskich w oparciu o dostępną infrastrukturę" ­ sugeruje prodziekan Grzebelus.
Dodaje, że wstępne zainteresowanie studentów wydaje się duże.

 
"Mamy nadzieje, ze to przedsięwzięcie rozpocznie nowe rolnictwo miejskie w Polsce – mówi Maxim Telish ­ Myślę, że gdy ruszy
regularna produkcja, będziemy mogli dostarczać najwyższej klasy rośliny dla krakowskich restauratorów. Jeśli okaże się, że umiemy
zaspokoić potrzeby spożywcze lokalnych smakoszy, to będzie prawdziwy sukces. Chcemy produkować i jeść rośliny zdrowe organiczne
rośliny dla miast. To wyzwanie postawione przyszłości, a jak mówi przysłowie: Jeśli chcesz przewidzieć przyszłość, twórz ją. I to właśnie
robimy teraz w centrum Krakowa".
 
PAP ­ Nauka w Polsce
 
jww/ zan/
Tagi: uniwersytet rolniczy , pionowe uprawy