37

Świat Radio Kwiecień 2005

Odbiorniki

TEST

instalacji pod starszymi wersjami

Windows i występowanie w nie-

których przypadkach problemów

w trakcie instalacji pod Windows

XP. W niektórych przypadkach nie

funkcjonował także odbiór przez

głośniki komputera – możliwy był

jedynie odbiór słuchawkowy. Po-

mimo to regulacji siły głosu trzeba

było dokonywać na komputerze.

Częstotliwości stacji DRM muszą

być również wprowadzane na

klawiaturze kumputera. Program

pozwala na zapamiętanie tylko

ośmiu wybranych częstotliwości,

co w przypadku odbioru w różnych

pasmach krótkofalowych (zależnie

od warunków i pory odbioru) jest

liczbą niewystarczającą.

Oprócz odbioru radiofonii cy-

frowej możliwy jest także odbiór

transmisji analogowych, chociaż

w tym przypadku słuchacz musi

zrezygnować z komfortu oferowa-

nego przez inne modele odbiorni-

ków komputerowych (j.np. WinRa-

dio). Częstotliwości stacji muszą być

wprowadzane za pomocą klawiatu-

ry z dokładnością 1 kHz (AM) lub

0,1 MHz (UKF). W zakresach AM

możliwe jest także skokowe prze-

strajanie z krokiem 1 kHz, a w za-

kresie UKF automatyczne poszuki-

wanie stacji.

Próby praktyczne wykazały sto-

sunkowo niską czułość odbiornika

i jego wrażliwość na zakłócenia lo-

kalne i intermodulacyjne (zwłasz-

cza w przypadku użycia dłuższych

anten). Przykładowo włączenie od-

biornika satelitarnego znajdującego

się w tym samym pomieszczeniu

powodowało obniżenie wskazywa-

nego odstępu sygnału od szumów

o ok. 5 dB. Podobne niekorzystne

efekty mogą być spowodowane

przez czynne telewizory lub inne

urządzenia znajdujące się w sąsied-

nim mieszkaniu lub pokoju hote-

lowym. Pomiary wykazały m.in.

znaczną wrażliwość emisji DRM

na zakłócenia powodowane przez

modemy PLC.

Czułość odbiornika jest prze-

łączana w oprogramowaniu, ale

Modyfikacja odbiornika wymaga

zainstalowania filtru p.cz. o szero-

kości pasma przenoszenia 10kHz

i dodatkowej przemiany częstotli-

wości na pośrednią 12kHz. W pra-

sie krótkofalarskiej pojawiają się

też coraz częściej opisy prostych

odbiorników przeznaczonych do

połączenia z komputerem. Jedynym

samodzielnym odbiornikiem wy-

posażonym w układowy dekoder

DRM jest, opisywany już na łamach

Świata Radio, odbiornik Mayah

2010. Zastosowano w nim dekoder

oparty na procesorze sygnałowym,

co zaowocowało znacznym pobo-

rem prądu i w praktyce uniemożli-

wia zasilanie bateryjne. Parametry

odbiornika nie pozwalają też na

zaliczenie go którejś z wyższych

klas. O ile czułość w zakresie krót-

kofalowym pozwala na zadowala-

jący odbiór emisji cyfrowej, o tyle

zakresy średnio- i długofalowy są

praktycznie nie do użytku. Jego

istotną wadą jest też stosunkowo

wysoka cena ok. 700 euro.

Sytuacja ta powoduje, że po-

jawienie się na rynku nowych

produktów spotyka się z dużym

zainteresowaniem. Od niedawna

pojawił się na rynku przenośny

odbiornik „DRM World Traveller“

produkowany przez firmę Coding

Technologies, której współwłaści-

cielem jest Instytut Fraunhofera.

Jest to układ odbiorczy podłączany

do komputera poprzez złącze USB

i korzystający z dekodera progra-

mowego. Może to być zarówno

dostarczany w komplecie dekoder

opracowany w Instytucie Fraunho-

fera, jak i bezpłatny DREAM. Cena

urządzenia w Niemczech wynosi

ok. 230 euro.

Urządzenie o wymiarach 11 x 6 x

3 cm i masie 110g jest przystosowa-

ne do odbioru w zakresach 150kHz

– 30MHz i UKF 87,5 – 108MHz.

Oprócz złącza USB jest ono wypo-

sażone w gniazda do anten druto-

wej i pętlowej oraz w gniazdo słu-

chawkowe. W skład wyposażenia

wchodzi dysk CD z oprogramowa-

niem dekodera i instrukcją w języku

angielskim oraz kabel USB i antena

drutowa. Małe wymiary i ciężar

pozwalają na korzystanie z DRM

World Traveller jako odbiornika

turystycznego – oczywiście w połą-

czeniu z przenośnym komputerem.

Odbiornik jest zasilany przez złącze

USB i nie wymaga oddzielnego za-

silacza sieciowego.

Oprogramowanie dekodera pra-

cuje pod systemami operacyjnymi

Windows 2000 i XP. Testy przepro-

wadzone przez autorów opracowań

[1] i [2] wykazały niemożliwość

nawet w pozycji DX nie zapewnia

odbioru DX-owego. Analogowy

odbiór krótkofalowy utrudnia tak-

że szerokie pasmo przenoszenia

dostosowane do wymogów DRM.

Niestety nie przewidziano możli-

wości przełączania filtrów p.cz.

W zakresie UKF czułość i selek-

tywność są wystarczająco dobre

i zapewniają odbiór o dostatecznej

jakości.

Oprogramowanie dekodera po-

zwala na wyświetlanie nie tylko na-

zwy stacji DRM i informacji o pro-

gramie, ale także stosunku sygnału

do szumów, szybkości transmisji,

trybu pracy (A, B, C lub D) i wid-

ma odbieranego sygnału (4,5, 5, 9

lub 10kHz). Dekoder dostosowuje

się automatycznie do parametrów

ustalonych po stronie nadawczej.

Próg dekodowania sygnału (mini-

malny odstęp sygnału od szumów)

jest także od nich uzależniony.

Jakość odbieranego dźwięku

DRM jest wprawdzie lepsza, aniżeli

w przypadku odbioru analogowe-

go na falach średnich i krótkich, ale

niewystarczająca do przyjemnego

odbioru muzyki, zwłaszcza przy niż-

szych przepływnościach. Efekt ste-

reofoniczny jest wyraźnie słabszy

aniżeli w radiofonii UKF, a programo-

wy przełącznik mono-stereo nie po-

woduje żadnej zmiany w odbiorze.

Dekoder pozwala także na wy-

świetlanie na ekranie komputera

informacji wizyjnych np. zdjęć albo

map pogody nadawanych równole-

gle w kanale danych.

Krzysztof Dąbrowski OE1KDA

Wybór odbiorników pozwalających na odbiór cyfrowej radiofonii DRM jest jak

na razie bardzo ograniczony. Najbardziej rozpowszechnionymi rozwiązaniami

są zmodyfikowane odbiorniki komunikacyjne lub tory odbiorcze radiostacji

amatorskich współpracujące z komputerowym dekoderem sygnału.

Komputerowy odbiornik DRM

DRM World Traveller

Literatura
[1] Funkamateur

1/2005, „DRM World

Traveller – Kurzwel-

lenempfänger für die

Reise”
[2] Funk 1/2005,

„Empfangsbox für DRM

Digital World Traveller”
[3] www.codingtechnolo-

gies.com/products/digi-

trav.htm