Ciąg dalszy ze strony 51.

Stanowi to znaczne obciążenie dla stabili-

zatora, w którym przez tę krótką chwilę wy-
twarza się moc 7,5W [(12V – 1,25V)
* 700mA]. Jednak przez tak krótki czas pra-
cy stabilizator nawet bez żadnego radiatora
nie nagrzewa się do niebezpiecznej tempera-
tury.

Część mechaniczna

Budowę części mechanicznej obra-
zuje najlepiej sam model. Jeden rzut
oka na model mówi więcej niż tysiąc
słów opisu. Dlatego też skoncentruję
opis na najważniejszych szcze-
gółach.

Najbardziej krytyczną częścią

układów wykorzystujących silniki
elektryczne jest przeniesienie napę-
du. W domowych warunkach trudne
jest to do zrealizowania, szczególnie
jeśli potrzebne jest duże przełożenie
(jak w naszym przypadku). Przed
problemem tym stawałem już wcze-
śniej i opracowałem bardzo prosty
i niezawodny sposób. Duże przełoże-
nie i znaczną siłę uzyskać można sto-
sując śrubę i nakrętkę. Rozwiązanie
takie zawsze do tej pory zdawało eg-
zamin, a układy o nie oparte działają
bezawaryjnie (np. jako rygiel zamka
szyfrowego). Dlatego też i tym ra-
zem zastosowałem przełożenie
z długą śrubą M3 (40mm) i nakrętką.

Śruba z odciętym łebkiem zamo-

cowana jest do wirnika silnika (od
strony obcięcia). Aby dopasować średnicę
wirnika do średnicy śruby M3, na wirnik na-
łożona została koszulka termokurczliwa.
Śrubę i wirnik łączy plastikowa tulejka. Ca-
łość zalałem Distalem.

Nakrętka umieszczona jest pomiędzy

dwoma kawałkami laminatu. Laminat połą-
czony został dwoma odcinkami przylutowa-
nego do niego drutu. W całej konstrukcji po-
sługiwałem się drutem o średnicy 0,5mm
uzyskanego z gorącej żyły kabla koncen-
trycznego. Ja dysponowałem nakrętką z czę-
ścią okrągłą, którą mogłem umieścić na
wcisk w otworze zrobionym w laminacie.
W przypadku „zwykłej” nakrętki sześciokąt-
nej całość należy zalać Distalem, tak aby
unieruchomić nakrętkę pomiędzy kawałkami
laminatu (rysunek 2). Część ta będzie prze-
suwać platformę porcjującą pokarm.

Platforma wykonana jest z laminatu i sze-

ściu pętli z drutu. Cztery pętle służą do poru-
szania się po prowadnicach, a dwie pozosta-
łe przytrzymują część z nakrętką. Pojemnik
z pokarmem znajduje się nad platformą, jed-
nak jej nie dotyka. Samoistne wysypywanie
się pokarmu powstrzymywane jest więc
przez sam pokarm (rysunek 3). Przesunięcie
się platformy powoduje wysypywanie się po-

karmu z pojemnika do akwarium (rysunek
4). Powrót platformy zatrzymuje ten proces.

Silnik i prowadnice umieszczone są na ka-

wałku laminatu z otworem pod platformą do
przepuszczania pokarmu. Silnik przymocowa-
ny jest drutem. Prowadnice wykonane są z te-
go samego drutu, ale z niezdjętą izolacją. Do
platformy przylutowany jest kawałek lami-
natu przesłaniający transoptory (rysunek 5).

Montaż i uruchomienie

Układ można zmontować na płytce druko-
wanej pokazanej na rysunku 6. Montażu
części elektronicznej dokonujemy w trady-
cyjny sposób. Nie wymaga ona zabiegów
uruchomieniowych, jedynie ustawienia na
wyjściu stabilizatora napięcia jakim zasilany
powinien być silnik.

Układ jest odporny na wszelkiego rodzaju

„nienormalne” sytuacje (przerwy zasilania,
uszkodzenie elementów transoptorów, itp.).
Nie są one w stanie uszkodzić elementów
mechaniki czy spowodować przeciążenia
mogącego doprowadzić do spalenia elemen-
tów. Niebezpieczną sytuację może stworzyć
tylko zablokowanie się silnika „w połowie
drogi”. Zablokowany silnik będzie pobierał
znaczny prąd, co może doprowadzić do
uszkodzenia stabilizatora U2. Można takiej
sytuacji zapobiec, zasilając układ tylko na
czas karmienia. Można też całkiem zrezy-
gnować ze sterowania przez wejście S i ste-
rować układem dozownika poprzez włącza-
nie i wyłączanie zasilania. Wtedy jednak
trzeba między wejście S a plus zasilania
dodać kondensator, np. o wartości 100nF,
tak aby po podaniu zasilania układ sam
startował.

Gdyby czas odsłonięcia był zbyt krótki na

zaserwowanie odpowiednio dużej porcji po-
karmu, można odsuwać platformę kilka razy
z rzędu. Nie można jednak robić tego zbyt
wiele razy – raz za razem. Powoduje to bo-
wiem nadmierne nagrzewanie się stabilizato-
ra U2. Nic też nie zaszkodzi przykręcenie
małego radiatorka, np. takiego jak w modelu.

Dobrego zwymiarowania i precyzji przy

montażu wymaga część mechaniczna. Nie
podaję konkretnych wymiarów, gdyż zależą
one od długości zastosowanej śruby i wielko-
ści silnika. Samą śrubę dobrze jest nasmaro-
wać smarem do maszyn precyzyjnych.

Dariusz Drelicharz

[e-mail]

61

Elektronika dla Wszystkich

Wykaz elementów

Rezystory
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .560Ω
R2-R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100kΩ
R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220kΩ
R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .680kΩ
R7,R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7k Ω
R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .270Ω
P1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7kΩ PR
Kondensatory
C1,C3,C4,C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1µF
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47µF/16V
Półprzewodniki
D1,D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dioda LED
D3,D4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .fotodioda
D5-D7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
T1,T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC558
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4013
U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LM317
Inne
REL1,REL2 . . . . . . . .HD1-M-DC12V firmy Matsushita

Płytka ddrukowana jjest ddostępna w sieci

handlowej AAVT jjako kkit sszkolny AAVT-22657.

Rys. 6 Schemat montażowy

Rys. 2

Rys. 3

Rys. 4

Rys. 5