Melisa lekarska (Melissa officinalis L.) to gatunek byliny z rodziny jasnotowatych. Ludowe nazwy:
rojownik, pszczelnik, matecznik, starzyszek, cytrynowe ziele. Rośnie dziko w Afryce Północnej
(Maroko, Tunezja, Madera, Wyspy Kanaryjskie), Europie Południowej i w Azji (Azja Zachodnia i
Środkowa, Kaukaz, Pakistan), rozprzestrzenia się także gdzieniegdzie poza tymi obszarami. Obecnie
jest znana i uprawiana na całym świecie, również w Polsce. Roślina dorasta do 60 cm wysokości.
Liście mają ogonek różnej długości. Blaszka jest szerokojajowata do ok. 8 cm długości i 5 cm
szerokości, ostra na szczycie, w nasadzie okrągława do sercowatej. Brzegi blaszki są karbowane do
ząbkowanych. Powierzchnia górna jest intensywnie zielona, powierzchnia dolna jest zielona,
jaśniejsza, z wyraźnie widocznym nerwem głównym i wypukłym, siateczkowatym unerwieniem.
Rozproszone włoski występują na powierzchni górnej i wzdłuż nerwów na powierzchni dolnej, która
wykazuje także delikatne punktowanie. Na wiosnę i w lecie kiście małych, jasnożółtych kwiatków
rozkwitają w miejscach połączeń liści z łodygą.

Roślinę tę od niepamiętnych czasów ceniono za właściwości uspokajające i podnoszące ducha. W
starożytnej Grecji i Rzymie nazywano ją eliksirem życia lub radością dla serca. Medycyna tradycyjna
wykorzystywała melisę w leczeniu bezsenności, migren, bólów różnego pochodzenia i dolegliwości
trawiennych. Świeże ziele stosowano na rany i wcierano w miejsca ukąszeń owadów jako środek
antyseptyczny.

W Średniowieczu też wierzono, że melisa krzepi serce, rozwesela i oddala wszelkie smutki. Perski
lekarz- Awicenna przypisywał jej „moce serdeczne”.

Dawniej, aby przyciągnąć rój pszczół nowo przygotowane ule nacierano świeżym zielem melisy, stąd
jej nazwy potoczne pszczelnik czy rojownik. Jest rośliną miododajną. Po grecku melitta to pszczoła, po
łacinie mel to miód.

Melisę zbiera się na początku kwitnienia rośliny, w dni suche i słoneczne. Surowcem zielarskim są
liście oraz ziele.

Melisa lekarska posiada właściwości uspakajające, relaksujące i wzmacniające, obniża próg
wrażliwości ośrodkowego układu nerwowego. Pobudza wydzielanie soków trawiennych, znosi
nadmierną fermentację w jelitach i stymuluje wątrobę do wytwarzania żółci. Działa
przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybicznie.

Hamuje również namnażanie się niektórych komórek nowotworowych.

Mikstury na bazie melisy stosuje się w bezsenności, niepokoju, nerwicach, depresjach, migrenach,
przy bolesnych miesiączkach, w niestrawności, zaburzeniach snu oraz zaburzeniach rytmu serca i
skokach ciśnienia na tle nerwowym.

Badania na temat ziół stosowanych w tradycyjnej medycynie libańskiej jako środków uspokajających
wykazały, że wyciągi z melisy mają zdolność wiązania się z receptorami, które wyzwalają relaksację i
zmniejszają niepokój w mózgu.

Pojawiła się duża liczba opublikowanych danych na temat korzyści płynących z melisy w celu
złagodzenia zaburzeń lękowych i zaburzeń nastroju u ludzi. Naukowcy z całego świata
udokumentowali silne relaksujące działanie ekstraktów z melisy. Badania te potwierdzają to, co od
dawna znali lekarze-ziołolecznicy – że melisa w połączeniu z innymi środkami ziołowymi jest
skuteczna w radzeniu sobie z warunkami związanymi ze stresem i lękiem.

Ponadto melisa pomaga poprawić wydajność poznawczą oraz pamięć, czyli zdolność uczenia się i
zatrzymywania informacji.

Teanina (organiczny związek chemiczny z grupy α-aminokwasów niebiałkowych,
pochodna glutaminy) i melisa stanowią obietnicę pomagającą zachować funkcje poznawcze wraz z
wiekiem, a być może nawet zapobiegać chorobie Alzheimera.

Teanina i melisa stanowią antidotum na stresy współczesnego życia. Poprzez promowanie
skupionego spokoju, te dwa naturalne czynniki mogą pomóc ci zachować rozluźnienie, jednocześnie

zapewniając spokojny sen.( Sama teanina ma działanie uspokajające, zmniejszające stres i niepokój,
stabilizujące nastrój. Zwiększa intensywność fal alfa w mózgu, co poprawia wydajność pracy i
skuteczność nauki. Może być pozyskiwana z liści zielonej herbaty, niektórych gatunków z rodzaju
Kamelia, C. japonica i C. Sasanqua.)

Wyniki badań sugerują również , że antyangiogenny ekstrakt ziołowy (ALS-L1023) z melisy poprzez
hamowanie adipogenezy, daje możliwy wybór terapeutyczny do zapobiegania i leczenia otyłości u
ludzi i związanych z nią stanów chorobowych.

Wino melisowe : 60 g świeżego, drobno pociętego ziela lub 30 g suszu umieszczamy w słoju.
Zalewamy 1 butelką białego wina. Odstawiamy w ciemne miejsce na dwa tygodnie.
Raz dziennie wstrząsamy butelką, aby zawartość dobrze się wymieszała. Dojrzałe wino przecedzamy
przez gazę do czystej butelki. Przechowujemy w lodówce. Pijemy 1 kieliszek na godzinę przed snem.

Kąpiel na bezsenność : 5 łyżek ziela melisy na litr wody. Zalej zioła wrzątkiem. Zaparzaj pod
przykryciem przez pół godziny. Przecedź napar przez sito. Dodaj do wanny z ciepłą wodą. Około 20-
minutowa kąpiel zadziała rozluźniająco i łagodnie uspokajająco.

Olej melisowy do masażu : słoik, najlepiej z ciemnego szkła wypełnij do połowy suszem melisy. Zalej
olejem, tak aby całkowicie przykryć zioła. Naczynie umieść na 2-3 tygodnie w ciepłym miejscu.
Następnie przecedź przez gazę. Taki olej posiada właściwości rozgrzewające, poprawia ukrwienie
skóry i szybko się wchłania. Można go przechowywać w lodówce przez kilka miesięcy.

Ekstrakt olejowy stosujemy do wcierania i masażu w depresji oraz stanach pobudzenia nerwowego.
Daje też efekty gładkiej i zmiękczonej skóry. Można go również nakładać w miejsca po ukąszeniu
owadów.