Przydawka rozwinięta (das erweiterte Attribut) to forma gramatyczna, dzięki której zdanie
przydawkowe możemy wyrazić w skrócony sposób. Czym jest zdanie przydawkowe? To zdanie
podrzędne, dodane po przecinku i określające rzeczownik zdania nadrzędnego. Np.:
Der Mann, der in diesem Jahr in die Schweiz
fährt, ist unser Nachbar.
Ten mężczyzna, który w tym roku jedzie do
Szwajcarii, jest naszym sąsiadem.
Zwei Frauen, die vor dem Hotel stehen, sind
Ausländerinnen.
Dwie kobiety, które stoją przed hotelem, są
obcokrajowcami.
Przydawka rozwinięta charakteryzuje się tym, że zdanie przydawkowe (zaznaczone na powyższym
przykładzie) nie występuje w formie zdania podrzędnego, lecz jest częścią zdania nadrzędnego i
występuje między rodzajnikiem (albo liczebnikiem) i rzeczownikiem. Reszta zdania nie ulega
zmianie. Wygląda to więc tak:
Der ... Mann ist unser Nachbar.
Ten ... mężczyzna jest naszym sąsiadem.
Zwei ... Frauen sind Ausländerinnen. Dwie kobiety ... są obcokrajowcami.
Aby móc wstawić brakującą część zdania, należy nieco ją zmienić. Przede wszystkim odrzucamy
zaimek względny der/die/das (ten/ta/to). Drugi krok polega na przekształceniu czasownika w
imiesłów czasu teraźniejszego (Partizip Präsens) lub imiesłów czasu przeszłego (Partizip Perfekt).
Imiesłów czasu teraźniejszego ma charakterystyczną końcówkę -d (-ący/-ąca/-ące), która jest
dodawana do bezokolicznika. Imiesłów czasu przeszłego to trzecia forma czasownika (Partizip II).
bezokolicznik
imiesłów czasu
teraźniejszego
imiesłów czasu
przeszłego
schreiben pisać
schreibend pisząc
geschrieben napisany
trinken
pić
trinkend
pijąc
getrunken
wypity
sprechen mówić sprechend mówiąc gesprochen powiedziany
Powyższe imiesłowy odmieniają się jak przymiotniki.
Co dzieje się dalej ze zdaniem przydawkowym?
Po rodzajniku lub liczebniku stoi grupa wyrazów określająca dany rzeczownik. Po tych wyrazach jest
imiesłów czasu teraźniejszego lub przeszłego a po nim rzeczownik i reszta danego wyrażenia.
Spójrzmy jak wyglądają nasze zdania:
Der in diesem Jahr in die Schweiz fahrende
Mann ist unser Nachbar.
Ten jadący w tym roku do Szwecji mężczyzna
jest naszym sąsiadem.
Zwei vor dem Hotel stehende Frauen sind
Ausländerinnen.
Dwie stojące przed hotelem kobiety są
obcokrajowcami.
Wiedząc, jak powstaje przydawka rozwinięta, zamiana poniższych wyrażeń nie powinna sprawić
żadnych trudności:
ein Ausländer, der nach Posen kommt obcokrajowiec, który przybywa do Poznania
ein nach Posen kommender Ausländer przybywający do Poznania obcokrajowiec
der Lehrer, der immer laut spricht nauczyciel, który zawsze głośno mówi
der immer laut sprechende Lehrer zawsze głośno mówiący nauczyciel
das Kind, das Bücher liest dziecko, które czyta książki
das Bücher lesende Kind czytające książki dziecko
der Angestellte, der Bestellungen macht pracownik, który robi zamwienia
der Bestellungen machende Angestellte robiący zamówienia pracownik
eine Frau, die zwei Kinder hat pewna kobieta, która ma dwójkę dzieci
eine zwei Kinder habende Frau pewna mająca dwójkę dzieci kobieta