Ze zbiorów

Zygmunta Adamczyka

Sławomir Mrożek

Słoń

2

Kierownik ogrodu zoologicznego okaza

ł

si

ę

karierowiczem. Zwierz

ę

ta

traktowa

ł

tylko jako szczebel do wybicia si

ę

. Nie dba

ł

tak

ż

e o nale

ż

yt

ą

rol

ę

swojej placówki w wychowaniu m

ł

odzie

ż

y.

Ż

yrafa w jego ogrodzie mia

ł

a

krótk

ą

szyj

ę

, borsuk nie posiada

ł

nawet swojej nory,

ś

wistaki, zoboj

ę

tnia

ł

e

na wszystko,

ś

wista

ł

y nadmiernie rzadko i jakby niech

ę

tnie.

Niedoci

ą

gni

ę

cia te nie powinny mie

ć

miejsca, tym bardziej

ż

e ogród bywa

ł

cz

ę

sto odwiedzany przez wycieczki szkolne.

By

ł

to ogród prowincjonalny, brakowa

ł

o w nim kilku podstawowych

zwierz

ą

t, mi

ę

dzy innymi s

ł

onia. Usi

ł

owano go na razie zast

ą

pi

ć

, hoduj

ą

c

trzy tysi

ą

ce królików. Jednak w miar

ę

jak rozwija

ł

si

ę

nasz kraj - planowo

uzupe

ł

niano braki. Wreszcie przysz

ł

a kolej i na s

ł

onia. Z okazji 22 Lipca

ogród otrzyma

ł

zawiadomienie,

ż

e przydzia

ł

s

ł

onia zosta

ł

ostatecznie

za

ł

atwiony. Pracownicy ogrodu, szczerze oddani sprawie, ucieszyli si

ę

. Tym

wi

ę

ksze by

ł

o ich zdziwienie, kiedy dowiedzieli si

ę

,

ż

e dyrektor napisa

ł

do

Warszawy memoria

ł

, w którym zrzeka

ł

si

ę

przydzia

ł

u i przedstawi

ł

plan

uzyskania s

ł

onia sposobem gospodarczym.

"Ja i ca

ł

a za

ł

oga" - pisa

ł

- "zdajemy sobie spraw

ę

,

ż

e s

ł

o

ń

jest wielkim

ci

ęż

arem na barkach polskiego górnika i hutnika. Pragn

ą

c obni

ż

y

ć

koszty

w

ł

asne, proponuj

ę

zast

ą

pi

ć

s

ł

onia wymienionego w odno

ś

nym pi

ś

mie -

s

ł

oniem w

ł

asnym. Mo

ż

emy wykona

ć

s

ł

onia z gumy, w odpowiedniej

wielko

ś

ci, nape

ł

ni

ć

go powietrzem i wstawi

ć

za ogrodzenie. Starannie

pomalowany, nie b

ę

dzie si

ę

odr

óż

nia

ł

od prawdziwego, nawet przy

bli

ż

szych ogl

ę

dzinach. Pami

ę

tajmy,

ż

e s

ł

o

ń

jest zwierz

ę

ciem oci

ęż

a

ł

ym,

nie wykonuje wi

ę

c

ż

adnych skoków, biegów i nie tarza si

ę

. Na ogrodzeniu

umie

ś

cimy tabliczk

ę

wyja

ś

niaj

ą

c

ą

,

ż

e jest to s

ł

o

ń

szczególnie oci

ęż

a

ł

y.

Pieni

ą

dze zaoszcz

ę

dzone w ten sposób mo

ż

emy obróci

ć

na budow

ę

nowego odrzutowca albo konserwacj

ę

zabytków ko

ś

cielnych.

Prosz

ę

zwróci

ć

uwag

ę

,

ż

e zarówno inicjatywa, jak i opracowanie projektu

jest moim skromnym wk

ł

adem we wspóln

ą

prac

ę

i walk

ę

. Pozostaj

ę

uni

ż

enie" - i podpis.

Widocznie memoria

ł

trafi

ł

do r

ą

k bezdusznego urz

ę

dnika, który

biurokratycznie traktowa

ł

swoje obowi

ą

zki i nie wnikn

ął

w istot

ę

sprawy, ale

kieruj

ą

c si

ę

tylko wytycznymi w zakresie obni

ż

ki kosztów w

ł

asnych -

- zaakceptowa

ł

ten plan. Otrzymawszy odpowied

ź

zezwalaj

ą

c

ą

, dyrektor

ogrodu zoologicznego poleci

ł

wykona

ć

ogromn

ą

pow

ł

ok

ę

z gumy, któr

ą

nast

ę

pnie wype

ł

ni

ć

miano powietrzem.

Mieli dokona

ć

tego dwaj wo

ź

ni przez nadmuchiwanie pow

ł

oki z dwóch

przeciwnych ko

ń

ców. Aby rzecz utrzyma

ć

w dyskrecji, ca

ł

a praca musia

ł

a

by

ć

uko

ń

czona w ci

ą

gu nocy. Mieszka

ń

cy miasta dowiedzieli si

ę

ju

ż

,

ż

e ma

przyby

ć

prawdziwy s

ł

o

ń

i chcieli go zobaczy

ć

. Poza tym dyrektor nagli

ł

,

poniewa

ż

spodziewa

ł

si

ę

premii, o ile jego pomys

ł

zostanie uwie

ń

czony

powodzeniem.
Zamkn

ę

li si

ę

w szopie, w której urz

ą

dzony by

ł

podr

ę

czny warsztat, i zacz

ę

li

nadmuchiwanie. Jednak po dwóch godzinach wysi

ł

ku stwierdzili,

ż

e szara

pow

ł

oka tylko nieznacznie unios

ł

a si

ę

nad pod

ł

og

ą

, tworz

ą

c bulwiasty,

sp

ł

aszczony kszta

ł

t, w niczymjeszcze nie przypominaj

ą

cy s

ł

onia. Noc

post

ę

powa

ł

a, g

ł

osy ludzkie uciszy

ł

y si

ę

, jedynie z ogrodu dolatywa

ł

o

wo

ł

anie szakala. Zm

ę

czeni, przerwali na chwil

ę

pilnuj

ą

c,

ż

eby powietrze ju

ż

nadmuchane nie uciek

ł

o. Byli to starsi ludzie, nie przyzwyczajeni do takiej

roboty.
- Jak tak dalej pójdzie, sko

ń

czymy dopiero rano - rzek

ł

jeden z nich. - Co

ja powiem

ż

onie, kiedy wróc

ę

do domu? Nie uwierzy mi przecie

ż

, je

ż

eli jej

powiem,

ż

e przez ca

łą

noc nadmuchiwa

ł

em s

ł

onia.

- Rzeczywi

ś

cie - zgodzi

ł

si

ę

drugi. - S

ł

onie nadmuchuje si

ę

rzadko.

Wszystko przez to,

ż

e nasz dyrektor jest lewak.

Po dalszej p

ół

godzinie poczuli si

ę

zm

ę

czeni. Kad

ł

ub s

ł

onia powi

ę

kszy

ł

si

ę

,

ale daleko by

ł

o mu jeszcze do pe

ł

nych kszta

ł

tów.

- Coraz ci

ęż

ej idzie - stwierdzi

ł

pierwszy.

- W samej rzeczy - przytakn

ął

drugi. - Jak po grudzie. Odpocznijmy troch

ę

.

Kiedy odpoczywali, jeden z nich zauwa

ż

y

ł

kurek gazowy, wystaj

ą

cy ze

ś

ciany. Pomy

ś

la

ł

, czy nie da

ł

oby si

ę

wype

ł

ni

ć

s

ł

onia do reszty gazem -

zamiast powietrzem. Powiedzia

ł

o tym koledze.

Postanowili zrobi

ć

prób

ę

. Za

łą

czyli kurek do s

ł

onia i ku ich uradowaniu ju

ż

po krótkiej chwili na

ś

rodku szopy stan

ęł

o zwierz

ę

w ca

ł

ej wysoko

ś

ci. By

ł

o

jak

ż

ywe. Zwalisty tu

łó

w, s

ł

upiaste nogi, wielkie uszy i nieod

łą

czna tr

ą

ba.

Dyrektor, nie zmuszany ju

ż

do liczenia si

ę

z

ż

adnymi wzgl

ę

dami, a

powodowany ambicj

ą

posiadania w swoim ogrodzie okaza

ł

ego s

ł

onia -

postara

ł

si

ę

,

ż

eby model by

ł

bardzo du

ż

y.

- Pierwszorz

ę

dny - o

ś

wiadczy

ł

ten, który wpad

ł

na pomys

ł

z gazem. -

Mo

ż

emy i

ść

do domu.

3

Rankiem przeniesiono s

ł

onia do umy

ś

lnie urz

ą

dzonego dla

ń

wybiegu,

w centralnym punkcie, ko

ł

o klatki z ma

ł

pami. Ustawiony na tle naturalnej

ska

ł

y, wygl

ą

da

ł

gro

ź

nie. Przed nim umieszczono tablic

ę

: "Szczególnie

oci

ęż

a

ł

y - w ogóle nie biega".

Jednymi z pierwszych go

ś

ci tego dnia byli uczniowie miejscowej szko

ł

y,

przyprowadzeni przez nauczyciela. Nauczyciel zamierza

ł

przeprowadzi

ć

lekcj

ę

o s

ł

oniu w sposób pogl

ą

dowy. Zatrzyma

ł

ca

łą

grup

ę

przed s

ł

oniem i

zacz

ął

wyk

ł

ad:

- ...S

ł

o

ń

jest ro

ś

lino

ż

erny. Za pomoc

ą

tr

ą

by wyrywa m

ł

ode drzewka i

objada je z li

ś

ci.

Uczniowie skupieni przed s

ł

oniem ogl

ą

dali go pe

ł

ni podziwu. Czekali,

ż

eby

s

ł

o

ń

wyrwa

ł

jakie

ś

drzewko, ale on tkwi

ł

za ogrodzeniem bez ruchu.

- ... S

ł

o

ń

pochodzi w prostej linii od zaginionych ju

ż

dzisiaj mamutów.

Nic wi

ę

c dziwnego,

ż

e jest najwi

ę

kszym z

ż

yj

ą

cych zwierz

ą

t l

ą

dowych.

Pilniejsi uczniowie notowali.
- ...Tylko wieloryb jest ci

ęż

szy od s

ł

onia, ale ten

ż

yje w morzu. Mo

ż

emy

wi

ę

c

ś

mia

ł

o powiedzie

ć

,

ż

e królem puszczy jest s

ł

o

ń

.

Przez ogród powia

ł

lekki wiatr.

- ...Waga doros

ł

ego s

ł

onia waha si

ę

od czterech do sze

ś

ciu tysi

ę

cy

kilogramów.
Wtem s

ł

o

ń

drgn

ął

i uniós

ł

si

ę

w powietrze. Przez chwil

ę

ko

ł

ysa

ł

si

ę

tu

ż

nad ziemi

ą

, ale podtrzymany Wiatrem ruszy

ł

do góry i ukaza

ł

ca

łą

sw

ą

pot

ęż

n

ą

posta

ć

na tle b

łę

kitu. Jeszcze chwila i mkn

ą

c coraz wy

ż

ej zwróci

ł

si

ę

ku patrz

ą

cym z do

ł

u czterema kr

ąż

kami rozstawionych stóp, p

ę

katym

brzuchem i koniuszkiem tr

ą

by. Potem, niesiony przez wiatr poziomo,

po

ż

eglowa

ł

ponad ogrodzenie i znikn

ął

wysoko za wierzcho

ł

kami drzew.

Os

ł

upia

ł

e ma

ł

py patrzy

ł

y w niebo.

S

ł

onia znaleziono w pobliskim ogrodzie botanicznym, gdzie spadaj

ą

c

nadzia

ł

si

ę

na kaktus i p

ę

k

ł

.

A uczniowie, którzy wtedy byli w ogrodzie zoologicznym, opu

ś

cili si

ę

w nauce i stali si

ę

chuliganami. Podobno pij

ą

wódk

ę

i t

ł

uk

ą

szyby. W s

ł

onie

nie wierz

ą

w ogóle.