Zapłata za dziecięcą pornografię

23.02.2010 John Schwartz

Kiedy Amy była małą dziewczynką, stała się sławna – niestety, w najgor-

szym sensie tego słowa. Jej wujek wykorzystał ją seksualnie i uczynił z
niej gwiazdę dziecięcej pornografii. Zdjęcia i filmy z tak zwanej „serii o Mi-

sty” krążą po internecie od ponad 15 lat i często znajdowane są w zbio-

rach osób aresztowanych za posiadanie nielegalnych materiałów.

Teraz wspierana przez pomysłowego prawnika młoda kobieta, znana jako

Amy – jej prawdziwe imię i nazwisko zostały utajnione przez sąd z uwagi

na jej bezpieczeństwo – walczy o sprawiedliwość. Domaga się odszkodo-
wania w wysokości 3,4 miliona dolarów i żąda, by dołożyły się do niego

wszystkie osoby, którym sąd udowodni posiadanie choćby jednego zdjęcia
Misty.

Część ekspertów twierdzi, że zmuszanie do płacenia ludzi, którzy nie two-

rzyli materiałów, a jedynie je posiadali, idzie za daleko. W lutym zeszłego
roku, kiedy sędzia w Connecticut jako pierwszy przyznał Amy zadośćuczy-

nienie, Jonathan Turley, profesor prawa na George Washington University
określił tę decyzję na swym blogu jako „wielce dyskusyjną”, wskazując, że
„skrajnie rozciąga ona osobistą odpowiedzialność”. Sam sędzia przyznał:

„Przekraczamy w tym momencie pewną granicę”.

Sprawa ta wpisuje się w szerszą debatę dotyczącą sprawiedliwego karania

winnych molestowania seksualnego. Popierani przez wielu wyborców pra-
wodawcy przez lata argumentowali, że dla tego typu przestępców żadna

kara nie jest zbyt surowa. Często wydawano też wyroki wyższe od mak-

symalnego ustawowego wymiaru kary. Ostatnio niektóre sądy zaczęły się

sprzeciwiać tej praktyce, twierdząc, że tak drakońskie wyroki są niepo-

trzebne. Większy nacisk kładzie się za to na zobowiązanie sprawców do
finansowego zadośćuczynienia swym ofiarom. Jeżeli takie odszkodowania

się upowszechnią, to zdaniem ekspertów łatwiej będzie też o konsensus co

do wymiaru kary.

Douglas A. Berman, profesor prawa na Ohio State University i ekspert od

orzecznictwa, twierdzi, że wzrost znaczenia finansowych odszkodowań
może pohamować „niezdrowe zapędy wielu prawodawców i sędziów, któ-

rzy chcą walczyć ze wszelkimi przejawami przestępczości za pomocą coraz

dłuższych kar więzienia”.

Tendencja do wydłużania kar jest już mocno krytykowana. Sąd Najwyższy

Kalifornii orzekł 28 stycznia (stosunkiem głosów 5 do 2), że stanowa ini-
cjatywa zezwalająca na przedłużanie na czas nieokreślony wyroków dla

sprawców brutalnych przestępstw na tle seksualnym może naruszać kon-

stytucyjne gwarancje równej ochrony; sąd polecił zwołać nową rozprawę,
by rozpatrzyć tę kwestię. 1 lutego sąd poprosił również o ponowną analizę

„Prawa Jessiki”, które zostało przyjęte przez wyborców w 2006 roku i sta-
nowi, że osoby skazane za molestowanie po odbyciu kary więzienia nie
mogą mieszkać w odległości bliższej niż 600 metrów od szkół i parków.

Corey Rayburn Yung, ekspert od przestępstw na tle seksualnym z John
Marshall Law School w Chicago mówi, że choć „trudno o jakiekolwiek
współczucie” dla kolekcjonerów pedofilskich zdjęć, „są pewne granice, któ-

rych nie należy przekraczać”. Ludzie, którzy oglądają dziecięcą pornogra-

fię, nie wyrządzają jej ofiarom tak bezpośredniej krzywdy, jak ci, którzy je

wykorzystali seksualnie.

Prawnik Amy, James R. Marsh, działający w Nowym Jorku specjalista od
spraw o molestowanie dzieci, przyjął nowatorskie podejście. Jego argu-

mentacja jest konsekwencją sukcesów społecznego ruchu na rzecz zwięk-

szenia praw ofiar przestępstw i obciążania finansową odpowiedzialnością

sprawców, wskazuje Paul G. Cassell, były sędzia federalny i profesor pra-

wa na University of Utah, który doradzał Marshowi i napisał opinię popie-
rającą jego stanowisko w procesie w Teksasie.

Wujek Amy siedzi dziś w więzieniu, ale ona sama nie może zapomnieć o

bolesnej przeszłości, tym bardziej, że rząd powiadamia ją za każdym ra-
zem, gdy jej zdjęcia są dowodami w procesie. Od 2005 roku do domu Amy

przyszło już ponad 800 takich zawiadomień, wysyłanych przez federalny
system informowania ofiar na mocy Ustawy o Prawach Ofiar Przestępstw.

Amy bardzo się denerwuje, gdy dostaje każdy z tych listów, ale Marsh pa-
trząc na te same papiery dostrzegł szansę: uznał, że ma prawo uczestni-
czyć w federalnych postępowaniach i domagać się rekompensaty. Poprosił

Amy, by napisała oświadczenie ofiary przestępstwa i wynajął psychologa,
by ją zbadał. Ekonomiści wyliczyli wysokość odszkodowania, uwzględnia-

jąc terapię, utracone zarobki i koszty prawników. Łączna kwota wyniosła

3 367 854 dolary.

Marsh utrzymuje, że każdy oskarżony powinien wypłacić pełną sumę,

zgodnie z doktryną solidarnej odpowiedzialności. Według tej zasady od-
szkodowania powinny być ściągane, dopóki nie uzbiera się całość zażąda-

nej przez ofiarę kwoty, zaś zmuszeni do zapłaty skazani mogliby później

pozywać kolejne osoby uznane za winne posiadania tych samych materia-
łów. Ale doktryna ta, wywodząca się z prawa cywilnego, nie jest tak łatwa
do zastosowania w prawie karnym, zwłaszcza że liczba potencjalnych

oskarżonych jest nieznana.

Pierwsza decyzja o odszkodowaniu dla Amy zapadła w lutym zeszłego roku

w Connecticut; pozwanym był Alan Hesketh, Brytyjczyk należący do kie-
rownictwa farmaceutycznego giganta Pfizer, który zapłacił 150 tysięcy do-
larów. Od tego czasu Marsh działa w dużej mierze automatycznie i wysłał

już e-mailem roszczenia Amy do prawników zajmujących się 350 sprawa-

mi. – Wykorzystuję moc internetu, by walczyć o zadośćuczynienie dla ofia-

ry Internetu – mówi.

W rezultacie Marsh zwerbował do współpracy ze swą małą nowojorską

kancelarią setki federalnych prokuratorów. Niektórzy z nich nie chcą wno-

sić pozwu o odszkodowanie – jeden z sędziów w Minnesocie nakazał pro-
kuraturze wyjaśnić, dlaczego – ale wielu z nich to robi. Reakcje sędziów są

różne: część z nich, na przykład jeden w Teksasie i jeden w Maine, nie
przyznała rekompensaty, tłumacząc, że związek między posiadaniem ma-

teriałów a wyrządzoną krzywdą jest zbyt słaby, by można było mówić o

„bezpośredniej szkodzie” będącej według prawa warunkiem restytucji.

Sędziowie prowadzący dwa procesy na Florydzie nakazali za to oskarżo-

nym wypłacenie niemal całej żądanej kwoty. Sporo sędziów, którzy rozpa-
trzyli już sprawy, przyznało po kilka tysięcy dolarów. Choć wielu pozwa-

nych nie jest w stanie zapłacić nawet najmniejszej grzywny, dzięki wysił-

kom Marsha Amy zdobyła przez pierwszy rok 170 tysięcy dolarów. – To
marzenie prawnika – mówi.