Program ćwiczeń

z zakresu anatomii dla studentów I roku Oddziału Lekarsko-

Dentystycznego

w roku akademickim 2011/2012

Ćwiczenie 1

26.09.2011

Wprowadzenie do ćwiczeń z anatomii. Regulamin zajęć. Podręczniki. Osie i

płaszczyzny ciała. Szkielet osiowy i dodatkowy oraz budowa i funkcje kości.

TOPOGRAFIA GRZBIETU

Ćwiczenie 2

30.09.2011

Budowa kręgów. Cechy charakterystyczne kręgów poszczególnych części

kręgosłupa. Połączenia kręgów. Krzywizny kręgosłupa. Kanał kręgowy.

Ćwiczenie 3

03.10.2011

Anatomia powierzchniowa grzbietu. Rzutowanie narządów. Mięśnie grzbietu

powierzchowne i głębokie. Trójkąty: podpotyliczny, osłuchiwania, lędźwiowy.

Ćwiczenie 4

07.10.2011

Budowa zewnętrzna rdzenia kręgowego. Opony rdzenia. Gałęzie grzbietowe nerwów

rdzeniowych.

ANATOMIA TOPOGRAFICZNA KLATKI PIERSIOWEJ

Ćwiczenie 5

10.10.2011

Okolice i punkty kostno-mięśniowe klatki piersiowej i brzucha. Szkielet klatki

piersiowej. Budowa i połączenia żeber i mostka. Rzutowanie płuc, serca i dużych

naczyń na ściany klatki piersiowej. Unerwienie skóry klatki piersiowej. Budowa,

topografia, unaczynienie i unerwienie gruczołu sutkowego.

Mięśnie klatki piersiowej. Otwory i rozwory przepony - ich zawartość. Nerwy

międzyżebrowe - przebieg, zakres unerwienia. Powierzchnia wewnętrzna przedniej

ściany klatki piersiowej (mięśnie i naczynia).

1

Ćwiczenie 6

14.10.2011

Ograniczenia i podział śródpiersia. Ograniczenia i zawartość śrópiersia górnego.

Tchawica - topografia, budowa, podział, unaczynienie i unerwienie. Grasica. Żyły

ramienno-głowowe i żyła główna górna. Nerw przeponowy. Aorta wstępująca i łuk

aorty. Pień ramienno-głowowy, tętnice szyjne wspólne i tętnice podobojczykowe.

Ćwiczenie 7

17.10.2011

Śródpiersie środkowe. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie serca.

Osierdzie. Krążenie płucne, systemowe i płodowe. Miejsca rzutowania i osłuchiwania

ujść tętniczych i żylnych serca.

Ćwiczenie 8

21.10.2011

Budowa i podział drzewa oskrzelowego. Węzły chłonne dróg oddechowych. Opłucna

i jama opłucnej. Zachyłki opłucnej.

Ćwiczenie 9

24.10.2011

Płuca – topografia, budowa anatomiczna, segmenty, unaczynienie i unerwienie.

Rzutowanie szczelin międzypłatowych.

Ćwiczenie 10

28.10.2011

Ograniczenia i zawartość śródpiersia tylnego. Przełyk. Aorta zstępująca. Żyły

nieparzyste. Przewód piersiowy. Splot śródpiersiowy, część piersiowa pnia

współczulnego i nerwy trzewne piersiowe.

ANATOMIA TOPOGRAFICZNA JAMY BRZUSZNEJ I MIEDNICY

Ćwiczenie 11

04.11.2011

Anatomia powierzchniowa brzucha (płaszczyzny, okolice topograficzne, nerwy i

naczynia krwionośne). Mięśnie ściany przednio-bocznej brzucha. Kanał pachwinowy

- ograniczenia, zawartość, przepukliny. Rzutowanie narządów na ściany jamy

brzusznej.

Ćwiczenie 12

07.11.2011

Budowa ściany przewodu pokarmowego; topografia i cechy charakterystyczne

poszczególnych części. Narządy wewnątrz- i zewnątrzotrzewnowe. Jama

otrzewnowa i jej zachyłki. Ruchy i odruchy przewodu pokarmowego. Topografia,

budowa, unaczynienie i unerwienie żołądka, dwunastnicy i trzustki.

2

Ćwiczenie 13

14.11.2011

Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie wątroby, śledziony i pęcherzyka

żółciowego. Drogi żółciowe wewnątrz- i zewnątrzwątrobowe. Odgałęzienia trzewne

nieparzyste aorty brzusznej. Żyła wrotna – topografia i połączenia z układami żył

głównych.

Ćwiczenie 14

18.11.2011

Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie oraz podział jelita cienkiego i

grubego.

Ćwiczenie 15

21.11.2011

Przestrzeń zaotrzewnowa - ograniczenia, zawartość. Pień współczulny i sploty

nerwowe jamy brzusznej (lędźwiowy, trzewny, międzykrezkowy). Trzustka –

topografia, budowa, czynność. Topografia i ujścia przewodów, unaczynienie i

unerwienie.

Ćwiczenie 16

25.11.2011

Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie nerek, moczowodów, nadnerczy,

pęcherza moczowego i cewki moczowej.

Ćwiczenie 17

28.11.2011

Budowa miednicy, płaszczyzny i wymiary miednicy. Dno miednicy. Tętnice biodrowe

zewnętrzne i wewnętrzne – odgałęzienia. Żyły biodrowe wewnętrzne i zewnętrzne –

dopływy. Układ chłonny miednicy. Splot krzyżowy i sploty miedniczne. Krocze.

Ćwiczenie 18

02.12.2011

Części składowe, topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie narządów płciowych

wewnętrznych i zewnętrznych żeńskich.

Ćwiczenie 19

05.12.2011

Części składowe, topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie narządów płciowych

wewnętrznych i zewnętrznych męskich.

ANATOMIA TOPOGRAFICZNA KOŃCZYN

Ćwiczenie 20

09.12.2011

Anatomia powierzchniowa kończyny górnej (okolice topograficzne, nerwy skórne,

żyły powierzchowne). Kości i połączenia kości kończyny górnej (stawy obręczy

barkowej, staw ramienny, łokciowy i promieniowo-nadgarstkowy).

3

Ćwiczenie 21

12.12.2011

Mięśnie obręczy barkowej i ramienia. Jama pachowa i bruzda przyśrodkowa mięśnia

dwugłowego. Splot ramienny.

Ćwiczenie 22

16.12.2011

Przedramię i ręka. Grupy mięśni, ich grupowe unerwienie i czynność. Dół łokciowy i

kanał nadgarstka.

Ćwiczenie 23

02.01.2012

Przebieg długich nerwów splotu ramiennego i objawy ich uszkodzenia. Naczynia

krwionośne kończyny górnej (odgałęzienia tętnicy pachowej i tętnicy ramiennej).

Miejsca badania tętna. Naczynia i węzły chłonne kończyny górnej.

Ćwiczenie 24

09.01.2012

Anatomia powierzchniowa kończyny dolnej (okolica topograficzne, nerwy skórne,

żyły powierzchowne). Kości i połączenia kości kończyny dolnej (staw krzyżowo-

biodrowy, biodrowy, kolanowy i skokowy górny).

Ćwiczenie 25

13.01.2012

Mięśnie obręczy kończyny dolnej i uda. Rozwór naczyń i mięśni, otwory kulszowe,

trójkąt udowy, kanał przywodzicieli., kanał udowy i dół podkolanowy.

Ćwiczenie 26

16.01.2012

Goleń i stopa. Grupy mięśni ich unerwienie i czynność, kanał kostki przyśrodkowej.

Sklepienia podłużne i poprzeczne stopy.

Ćwiczenie 27

20.01.2012

Nerwy splotu lędźwiowego i krzyżowego zaopatrujące kończynę dolną – ich

topografia i objawy uszkodzenia. Naczynia krwionośne kończyny dolnej. Badanie

tętna na kończynie dolnej. Naczynia i węzły chłonne kończyny dolnej.

Ćwiczenie 28

23.01.2012

Sprawdzian z I semestru.

TOPOGRAFIA GŁOWY I SZYI, NARZĄDU ŻUCIA I NARZĄDÓW ZMYSŁÓW

Ćwiczenie 29

27.01.2012

Ogólna budowa czaszki. Podział kości czaszki. Kości części mózgowej czaszki:

czołowa, ciemieniowe, potyliczna, sitowa, klinowa, skroniowe.

Powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki. Doły czaszki. Otwory i kanały części

mózgowej czaszki i ich zawartość. Miejsca przejścia nerwów czaszkowych.

4

Ćwiczenie 30

30.01.2012

Kości twarzoczaszki. Jama nosowa kostna i oczodół. Zatoki przynosowe. Doły:

skroniowy, podskroniowy i skrzydłowo-podniebienny ograniczenia, zawartość i

połączenia. Powierzchnia zewnętrzna podstawy czaszki.

Połączenia kości czaszki. Ciemiączka. Staw skroniowo-żuchwowy (kształt

powierzchni stawowych, przyczepy torebki i więzadeł). Anatomia rentgenowska

czaszki.

Ćwiczenie 31

03.02.2012

Okolice topograficzne głowy i szyi. Punkty kostno-mięśniowe w obrębie głowy i szyi.

Unerwienie skóry głowy i szyi. Żyły powierzchowne szyi. Splot szyjny - budowa,

topografia i odgałęzienia. Mięśnie powierzchowne szyi - przyczepy, czynność,

unerwienie. Powięź szyi, jej blaszki, przestrzenie powięziowe, ich zawartość oraz

połączenia.

Ćwiczenie 32

06.02.2012

Trójkąt boczny szyi - ograniczenia i zawartość. Pień tarczowo-szyjny i żebrowo-

szyjny. Nerw dodatkowy. Mięśnie środkowe szyi (nadgnykowe, podgnykowe) -

przyczepy, czynność, unerwienie. Trójkąty okolicy przedniej szyi. Nerw trójdzielny.

Mięśnie pochyłe – przyczepy, czynność i unerwienie.

Ćwiczenie 33

10.02.2012

Mięśnie głębokie szyi. Odcinek szyjny nerwu błędnego. Tętnica szyjna wspólna i

zewnętrzna - przebieg, gałęzie. Tętnica kręgowa. Żyła szyjna wewnętrzna -

topografia, dopływy. Ślinianka podżuchwowa i podjęzykowa, gruczoł tarczowy i

gruczoły przytarczowe - topografia, unaczynienie, unerwienie. Odcinek szyjny pnia

współczulnego.

Ćwiczenie 34

13.02.2012

Podział grupowy oraz unerwienie mięśni wyrazowych twarzy. Zawartość i

ograniczenia komory przyusznicy. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie

ślinianki przyusznej. Tętnica twarzowa, skroniowa powierzchowna i szczękowa -

przebieg i zakres unaczynienia. Żyła twarzowa. Węzły chłonne głowy i szyi. Nerw

twarzowy - budowa, topografia, gałęzie.

Ćwiczenie 35

17.02.2012

Przestrzeń przygardłowa i gardło. Przestrzeń przedkręgowa szyi. Nerwy: IX, X, XI i

XII - budowa, przebieg, gałęzie. Stawy: szczytowo-potyliczny i szczytowo-obrotowy.

Ćwiczenie 36

27.02.2012

Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie krtani.

5

Ćwiczenie 37

02.03.2012

Zapoznanie się z narządami głowy i szyi na przekroju strzałkowym. Budowa nosa

zewnętrznego i jamy nosowej. Przewody nosowe. Nerw węchowy. Zatoki

przynosowe. Nerw szczękowy - gałęzie, zakres unerwienia. Zwoje czaszkowe

przywspółczulne – źródła włókien oraz gałęzie pozazwojowe i zakres ich unerwienia.

Ćwiczenie 38

05.03.2012

Ograniczenia, budowa i podział jamy ustnej. Podniebienie twarde i miękkie. Język.

Unaczynienie i unerwienie jamy ustnej. Nerw podjęzykowy i nerw żuchwowy.

Ćwiczenie 39

09.03.2012

Budowa, umocowanie, unaczynienie i unerwienie zębów. Rozwój zębów. Cechy

zgryzu w uzębieniu stałym.

Ćwiczenie 40

12.03.2012

Narząd żucia. Mechanika stawu skroniowo-żuchwowego. Mięśnie żucia - przyczepy,

czynność i unerwienie. Dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego. Zaburzenia

rozwojowe czaszki i twarzy.

Ćwiczenie 41

16.03.2012

Połączenia i zawartość oczodołu (naczynia i nerwy). Budowa gałki ocznej (bieguny,

ściany, aparat refrakcyjny). Narządy dodatkowe oka (aparat ruchowy, ochronny i

narząd łzowy). Nerwy II, IV i VI.

Ćwiczenie 42

19.03.2012

Budowa siatkówki. Droga wzrokowa. Narząd słuchu i równowagi. Ucho zewnętrzne i

środkowe.

Ćwiczenie 43

23.03.2012

Części składowe i budowa ucha wewnętrznego. Droga słuchowa i przedsionkowa.

ANATOMIA UKŁADU NERWOWEGO OŚRODKOWEGO

Ćwiczenie 44

26.03.2012

Identyfikacja poszczególnych części mózgowia na powierzchni podstawnej i

przekrojach strzałkowych, poziomych i czołowych. Opony mózgowia i rdzenia

kręgowego. Zatoki opony twardej. Przestrzeń podpajęczynówkowa (ograniczenia,

zbiorniki).

6

Ćwiczenie 45

30.03.2012

Unaczynienie mózgowia i rdzenia kręgowego. Układ tętnicy szyjnej wewnętrznej

(przedni) oraz układ kręgowo-podstawny (tylny). Bariera krew-mózg. Układ tętniczy

rdzenia kręgowego. Połączenia między tętnicami i krążenie oboczne. Układ żylny

mózgowia i rdzenia kręgowego. Urazy głowy oraz rodzaje krwotoków

wewnątrzczaszkowych.

Ćwiczenie 46

02.04.2012

Części składowe i budowa zewnętrzna i wewnętrzna kresomózgowia. Szczeliny,

bruzdy, płaty i zakręty półkul. Struktury układu limbicznego i węchomózgowia. Jądra

kresomózgowia. Włókna (drogi) kojarzeniowe, spoidłowe i rzutowe. Komory boczne.

Międzymózgowie. Komora III.

Ćwiczenie 47

13.04.2012

Pień mózgowia (śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony). Budowa zewnętrzna i

wewnętrzna, połączenia, rola w układzie nerwowym. Wodociąg mózgu i komora IV.

Jądra nerwów czaszkowych oraz objawy uszkodzeń nerwów czaszkowych. Krążenie

i rola płynu mózgowo-rdzeniowego. Wodogłowie.

Ćwiczenie 48

16.04.2012

Móżdżek i rdzeń kręgowy. Części składowe i podział filogenetyczny móżdżku. Jądra

móżdżku. Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego. Neuromery. Lokalizacja

ośrodków i dróg. Objawy uszkodzeń rdzenia kręgowego.

Ćwiczenie 49

20.04.2012

Anatomia rentgenowska CUN

Ćwiczenie 50

23.04.2012

Sprawdzian z II semestru.

Ćwiczenie 51 04.05.2012

Sprawdzianu z całości I i II semestru.

Ćwiczenie 52 07.05.2012

Poprawka sprawdzianu z całości anatomii.

7