Zbiory Orzecznictwa Becka
C.H.Beck
Prawo karne
– część ogólna
Orzecznictwo
Wprowadzenie
Michał Królikowski
Michał Królikowski, Krzysztof Szczucki (red.)
2. wydanie
W sprzedaży:
A. Marek †
PRAWO KARNE, wyd. 11
Studia Prawnicze
L. Gardocki
PRAWO KARNE, wyd. 19
Podręczniki Prawnicze
M. Królikowski, M. Ostrowski
PRAWO KARNE. ORZECZNICTWO. CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA, wyd. 2
Zbiory Orzecznictwa Becka
PRAWO KARNE W PIGUŁCE
Prawo w Pigułce
KODEKS KARNY, wyd. 4
Orzecznictwo Aplikanta
KK, KPK, KKW, KSKU, wyd. 29
Edycja Sądowa
www.ksiegarnia.beck.pl
Wydawnictwo C.H.Beck
Warszawa 2016
Prawo karne
– część ogólna
Orzecznictwo
Wprowadzenie
Michał Królikowski
Redakcja
Michał Królikowski
Krzysztof Szczucki
2. wydanie
Aktualizacja: Marek Antas, Mikołaj Iwański, Karol Sala
Wydawca: Joanna Ablewicz
Redakcja: Ksenia Rzepka
Korekta: Irena Gajdul
ISBN : 978-83-255-8689-8
ISBN e-book 978-83-255-8690-4
© Wydawnictwo C.H.Beck 2016
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Opinie zawarte w niniejszej publikacji wyrażają osobisty punkt widzenia Autorów.
Wydawnictwo C.H.Beck nie ponosi odpowiedzialności za zawarte w niej informacje.
Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
Skład i łamanie: CK Studio
Druk i oprawa: Elpil, Siedlce
V
Spis treści
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XXIII
Część ogólna Kodeksu karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
1 . Czyn jako podstawowa przesłanka odpowiedzialności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
11 . Konieczność wykazania, że czyn narusza istotne wartości społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
25 . Zasada humanitaryzmu a poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego skazanego . . . . . . . 29
26 . Dostosowanie kary do granic zagrożenia przewidzianego we względniejszej kwalifikacji
27 . Dostosowanie kary do granic zagrożenia przewidzianego we względniejszej kwalifikacji
VI
Spis treści
37 . Analiza całokształtu okoliczności zajścia podstawą stwierdzenia zamiaru ewentualnego . . . 42
40 . Zagadnienie wyznaczenia górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za
41 . Zbieg kumulatywny, gdy znamiona czynności wykonawczych są częściowo identyczne . . . 46
43 . Przyjęcie konstrukcji czynu ciągłego, jeżeli jeden z elementów czynu stanowi
44 . Bezpośrednie powiązanie stosowania instytucji z art. 12 KK ze spełnieniem przesłanek
45 . Brak podstaw do uznania, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa ciągłego w zakresie
46 . Wykładnia przesłanki „krótkie odstępy czasu” oraz problem tożsamości sposobu
48 . Kilkumiesięczne przedziały czasowe mogą być traktowane jako „krótkie odstępy czasu” . . 53
52 . Ocena działań sprawców w kontekście zwrotu „bezpośrednio zmierza” użytego w art. 13
57 . Ocena charakteru „środka nienadającego się do popełnienia czynu zabronionego”
59 . Ocena usiłowania obiektywnie możliwego, którego realizacja stała się niemożliwa
w trakcie wykonywania czynności w wyniku włączenia się niesprzyjających okoliczności . 65
60 . Ocena przyjęcia konstrukcji usiłowania nieudolnego przy przestępstwach o złożonym
62 . Ocena możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia
65 . Rodzaj usiłowania a możliwość dobrowolnego odstąpienia od dokonania czynu . . . . . . . . . 70
66 . Ocena dobrowolności odstąpienia od dokonania czynu zabronionego pod wpływem
67 . Ocena możliwości posłużenia się innymi osobami w celu odwrócenia niebezpieczeństwa
68 . Ocena dopuszczalności uznania odwrócenia skutku przestępnego przy pomocy innych
osób. Karalność sprawcy za przestępstwa, których znamiona zostały zrealizowane przed
VII
Spis treści
69 . Warunki karalności przygotowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
70 . Odbicie odstąpienia od przygotowania w konkretnych okolicznościach faktycznych . . . . . 75
71 . Przesłanki sprawstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
72 . Istota współsprawstwa. Odpowiedzialność za eksces drugiego ze współsprawców . . . . . . 77
73 . Ocena stopnia zrealizowania znamion typu czynu zabronionego dla przypisania
74 . Ocena własnoręcznego realizowania znamion czynu zabronionego dla przyjęcia
75 . Współsprawstwo osoby niebiorącej czynnego udziału w czynności sprawczej . . . . . . . . . . 80
76 . Ocena formy zawarcia porozumienia pomiędzy współdziałającymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
77 . Współsprawstwo sukcesywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
78 . Istota sprawstwa kierowniczego i polecającego. Ocena okoliczności wyłączających
odpowiedzialność bezpośredniego wykonawcy dla odpowiedzialności sprawcy
79 . Istota sprawstwa kierowniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
80 . Ocena momentu, w którym sprawca kierowniczy musi faktycznie kierować wykonaniem
81 . Ocena postaci nakłaniania, które może zostać uznane za podżeganie . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
82 . Ocena podżegania osoby już posiadającej zamiar popełnienia przestępstwa . . . . . . . . . . . . 86
83 . Ocena zmierzania do wywołania zamiaru popełnienia przestępstwa osoby biorącej udział
84 . Ocena skutkowego charakteru podżegania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
85 . Umyślność podżegania. Pomoc psychiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
86 . Podżeganie w formie posłużenia się osobą trzecią w roli pośrednika . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
87 . Dopuszczalność podżegania w formie zaakceptowania propozycji osoby trzeciej
88 . Odpowiedzialność podżegacza. Zamiar podżegania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
89 . Odpowiedzialność za podżeganie do czynu dokonanego następnie przez podżegacza . . . . 91
90 . Podstawa prawna wymiaru kary za usiłowanie podżegania do dokonania czynu
91 . Stosunek odpowiedzialności pomocnika do odpowiedzialności sprawcy wykonawczego . 94
92 . Ocena zamiaru pomocnika. Czas dokonania czynności pomocnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
93 . Ocena konieczności znajomości przez pomocnika personaliów osoby, względem działań
94 . Pomocnictwo przez zaniechanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
95 . Pomocnictwo psychiczne (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
96 . Pomocnictwo psychiczne (II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
97 . Podstawa prawna nadzwyczajnego złagodzenia kary przy skazaniu za pomocnictwo . . . . . 100
98 . Okoliczności dotyczące określonych współsprawców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
99 . Stosunek okoliczności wyłączających odpowiedzialność wykonawcy bezpośredniego
100 . Okoliczności osobiste sprawcy bezpośredniego a odpowiedzialność pomocnika . . . . . . . . 102
101 . Możliwość zastosowania art. 23 § 1 KK do podżegającego inną osobę do współdziałania
w dokonaniu czynu zabronionego, który zamierza popełnić, jeśli dobrowolnie odstąpi od
VIII
Spis treści
107 . Przekroczenie granic – kryteria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
108 . Niebezpieczne narzędzie a przekroczenie granic obrony koniecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
109 . Działanie w obronie koniecznej a element podmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
117 . Dopuszczalność uwolnienia lekarza od odpowiedzialności za zmianę zakresu zabiegu
operacyjnego bez zgody pacjenta na podstawie stanu wyższej konieczności . . . . . . . . . . . 118
120 . Wyjątkowy charakter stanu wyższej konieczności – niwelowanie dysproporcji
121 . Stan wyższej konieczności, jako okoliczność wyłączająca bezprawność czynu . . . . . . . . . . 121
122 . Ryzyko jako podstawa ekskulpacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
123 . Zakres uzasadnionego ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
124 . Niezbędność zgody uczestnika eksperymentu badawczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
125 . Błąd prawnie istotny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
126 . Błąd a czynnik subiektywny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
127 . Błąd co do znamion a skala wartościowania sprawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
128 . Błąd co do znamion a nieumiejętność zrozumienia treści przepisu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
129 . Błąd co do jednego znamienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
130 . Zboczenie działania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
131 . Charakter prawny błędu co do kontratypu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
132 . Zniesławienie w obronie społecznie uzasadnionego interesu a błąd co do kontratypu . . . . . 131
133 . Nieusprawiedliwiona nieświadomość bezprawności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
134 . Nieświadomość bezprawności a strona podmiotowa; obiektywny charakter kryteriów . . . . 133
135 . Obiektywno-subiektywny charakter usprawiedliwionej nieświadomości bezprawności . . . 134
136 . Konieczność ustalenia świadomości bezprawności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
137 . Ocena całokształtu okoliczności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
138 . Istota bezprawności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
139 . Nieświadomość bezprawności a osobowość sprawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
140 . Niepoczytalność a wina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
141 . Opinia sądowo-psychiatryczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
142 . Inne zakłócenia o charakterze niepatologicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
143 . Schizofrenia a niepoczytalność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
144 . Wymagania wiedzy medycznej do stwierdzenia zaburzenia psychicznego . . . . . . . . . . . . . 141
145 . Różnorodność natężenia stanów poczytalności ograniczonej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
146 . Inne zaburzenia czynności psychicznych a silne wzburzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
Rozdział IV. Kary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
147 . Charakter kary 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywotniego pozbawienia wolności . . . 143
148 . Możliwość wymierzenia kary dożywotniego pozbawienia wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
149 . Orzeczenie kary poniżej dolnej granicy sankcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
150 . Zobowiązanie skazanego do przeproszenia pokrzywdzonego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
151 . Niedopuszczalność orzekania „zbiorczej” kary grzywny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
152 . Stopniowanie kary grzywny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
153 . Orzeczenie kary grzywny obok kary pozbawienia wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
IX
Spis treści
159 . Brak wskazania celu społecznego, na jaki mają być przekazywane potrącenia przy karze
160 . Podstawa orzeczenia kary ograniczenia wolności oraz dodatkowych obowiązków z niej
płynących wobec oskarżonego niepełniącego w dniu wydania wyroku służby wojskowej . 158
167 . Środki karne – odpowiednie stosowanie przepisów o wymiarze kary do wymiaru
168 . Niedopuszczalność orzekania środka karnego niewskazanego we wniosku o skazanie bez
169 . Nieuzgodnienie środka karnego jako negatywna przesłanka skazania bez
171 . „Umyślność” oraz „motywacja zasługująca na szczególne potępienie” jako przesłanki
173 . Pozbawienie praw publicznych – termin początkowy zakazu korzystania z praw
174 . Sposób określenia działalności w orzeczeniu zakazującym prowadzenia działalności
176 . Dopuszczalność orzeczenia zakazu wykonywania funkcji płatnika składek
177 . Brak określenia w wyroku czasu, na jaki orzeczono zakaz kontaktowania się
179 . Przesłanki orzekania zakazu wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach
180 . Brak określenia w wyroku czasu, na jaki orzeczono nakaz okresowego opuszczenia
184 . Zakres pojazdów objętych zakazem prowadzenia pojazdów (art. 42 § 1 KK) – pojazdy,
do których prowadzenia nie są potrzebne uprawnienia stwierdzone dokumentem . . . . . . . 197
185 . Niedopuszczalność zakazu prowadzenia rowerów na podstawie art. 42 § 2 KK . . . . . . . . . 200
188 . Zaliczenie okresu zatrzymania prawa jazdy na podstawie Prawa o ruchu drogowym na
189 . Zaliczenie okresu faktycznego zatrzymania dokumentu uprawniającego do prowadzenia
X
Spis treści
190 . Zatrzymanie prawa jazdy a początek biegu zakazu prowadzenia pojazdów . . . . . . . . . . . . . 210
191 . Początek okresu, na jaki orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
192 . Numerus clausus zdarzeń skutkujących przerwanie biegu okresu, na jaki orzeczono
193 . Termin spełnienia świadczenia pieniężnego orzekanego jako środek karny . . . . . . . . . . . . . 217
194 . Niedopuszczalność orzeczenia świadczenia pieniężnego w przypadku warunkowego
195 . Podstawa prawna podania wyroku do publicznej wiadomości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
196 . Niedopuszczalność publikacji wizerunku skazanego wraz z podaniem wyroku do
Rozdział Va. Przepadek i środki kompensacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
197 . Pojęcie przedmiotu pochodzącego z przestępstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
198 . Własność sprawcy jako przesłanka orzeczenia przepadku narzędzi służących do
199 . Przepadek korzyści pochodzącej z przestępstwa przeniesionej na inny podmiot . . . . . . . . . 229
200 . Przedmiot czynności wykonawczej a przedmiot pochodzący bezpośrednio
201 . Przedmiot czynności wykonawczej a przedmiot pochodzący bezpośrednio
202 . Przedmiot czynności wykonawczej a przedmiot pochodzący bezpośrednio
203 . Pojęcie korzyści uzyskanej z przestępstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
204 . Zwrot pokrzywdzonemu korzyści uzyskanej w zamian za przedmiot przestępstwa . . . . . . . 246
205 . Wzajemna relacja środków z art. 46 § 1 KK oraz z art. 44 § 1 KK i art. 45 § 1 KK . . . . . . . 248
206 . Przepadek korzyści ze sprzedaży narkotyków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
207 . Niedopuszczalność orzeczenia przepadku z powodu śmierci oskarżonego . . . . . . . . . . . . . 253
208 . Orzeczenie przepadku korzyści pochodzącej z przestępstwa wobec współsprawców . . . . . 256
209 . Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o orzeczenie środka karnego obowiązku
210 . Częściowe naprawienia szkody przed skazaniem a zakres obowiązku naprawienia
211 . Częściowe naprawienia szkody przed skazaniem a zakres obowiązku naprawienia
212 . Możliwość jednoczesnego orzeczenia obowiązku naprawienia szkody i zadośćuczynienie
213 . Możliwość nałożenia solidarnego obowiązku naprawienia szkody na podstawie
214 . Ubezpieczenie sprawcy szkody a możliwość orzeczenia obowiązku jej naprawienia . . . . . 268
215 . Niedopuszczalność nawiązki w przypadku warunkowego umorzenia postępowania . . . . . . 272
216 . Obowiązek naprawienia szkody a nawiązka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
217 . Umyślność jako przesłanka orzeczenia nawiązki na podstawie art. 47 KK . . . . . . . . . . . . . 275
218 . Wysokość nawiązki – obowiązek określenia wysokości nawiązki w wyroku . . . . . . . . . . . . 277
Rozdział VI. Zasady wymiaru kary i środków karnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
219 . Zarzut naruszenia dyrektyw wymiaru kary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
220 . Zarzut naruszenia dyrektyw wymiaru kary (II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
221 . Podobieństwo przestępstw a wymiar kary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
222 . Elementy znamion typu czynu zabronionego a wymiar kary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
223 . Dyrektywy i zasady wymiaru kary a ciąg przestępstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
224 . Wymiar kary a społeczne poczucie sprawiedliwości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
225 . Kara grzywny a zasady i dyrektywy sądowego wymiaru kary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
XI
Spis treści
226 . Kryteria oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu a okoliczności wpływające na
228 . Nadzwyczajne złagodzenie kary w przypadku zbrodni popełnionej w warunkach
233 . Przebaczenie oskarżonemu przez pokrzywdzonego a nadzwyczajne złagodzenie kary . . . . 297
235 . Fakt podjęcia współpracy z organami ścigania a możliwość zastosowania instytucji
238 . Ujawnienie informacji dotyczących osób uczestniczących w popełnieniu przestępstw
239 . Ujawnienie informacji dotyczących osób uczestniczących w popełnieniu przestępstw
240 . Odwołanie przez oskarżonego dotychczasowych wyjaśnień a możliwość zastosowania
243 . Możliwość zastosowania nadzwyczajnego obligatoryjnego złagodzenia kary
244 . Lojalność procesowa oskarżonego chcącego skorzystać z instytucji nadzwyczajnego
245 . Obrona oskarżonego a możliwość skorzystania z instytucji nadzwyczajnego
253 . Naprawienie szkody i ujawnienie istotnych okoliczności dotyczących przestępstwa
255 . Zaliczenie na poczet orzeczonej kary okresu rzeczywistego pozbawienia wolności
a możliwość uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia za ten okres . . . . . . . . . . . . 331
256 . Rzeczywiste pozbawienie wolności w sprawie a zatrzymanie administracyjne
257 . Zaliczenie pobytu oskarżonego w zamkniętym szpitalu psychiatrycznym na poczet
260 . Prawomocne zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej
261 . Przesłanki spełnienia warunku odbycia kary w przypadku aresztu tymczasowego,
XII
Spis treści
262 . Przestępstwo umyślne jako przesłanka recydywy zwykłej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
263 . Pobyt w schronisku dla nieletnich lub zakładzie poprawczym a warunek „skazania” . . . . . 340
264 . Odbycie zastępczej kary pozbawienia wolności a warunek skazania na karę pozbawienia
265 . Odbycie kary pozbawienia wolności za granicą a recydywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
266 . Wymiar poszczególnych odbytych kar pozbawienia wolności a multirecydywa . . . . . . . . . 342
267 . Pojęcie ponownego popełnienia przestępstwa a multirecydywa (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
268 . Pojęcie ponownego popełnienia przestępstwa a multirecydywa (II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
269 . Pojęcie ponownego popełnienia przestępstwa a multirecydywa (III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
270 . Pojęcie przestępstwa przeciwko mieniu popełnionego z użyciem przemocy
271 . Recydywa jako immanentny element kwalifikacji prawnej przestępstwa . . . . . . . . . . . . . . 349
272 . Uczynienie sobie z przestępstwa stałego źródła dochodu (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
273 . Uczynienie sobie z przestępstwa stałego źródła dochodu (II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
274 . Udział w zorganizowanej grupie przestępczej a możliwość zawieszenia wykonania kary
276 . Przesłanki warunkowego umorzenia postępowania – stopień społecznej szkodliwości
277 . Przyznanie się oskarżonego, a możliwość warunkowego umorzenia postępowania (I) . . . . 355
278 . Przyznanie się oskarżonego, a możliwość warunkowego umorzenia postępowania (II) . . . 356
279 . Niebudzące wątpliwości okoliczności popełnienia czynu jako podstawa warunkowego
280 . Okoliczności popełnienia czynu, a możliwość warunkowego umorzenia postępowania . . . 360
281 . Niekaralność za przestępstwo umyślne jako przesłanka warunkowego umorzenia
283 . Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody przy warunkowym umorzeniu postępowania . 362
284 . Świadczenie pieniężne lub zakaz prowadzenia pojazdów, a warunkowe umorzenie
289 . Dodatnia prognoza jako przesłanka warunkowego zawieszenia wykonania kary . . . . . . . . 369
290 . Obowiązek każdorazowego badania przesłanek warunkowego zawieszenia wykonania
292 . Obowiązek badania możliwości zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia
294 . Okoliczności decydujące o względach prognostycznych przy orzekaniu warunkowego
295 . Pozytywna prognoza jako przesłanka warunkowego zawieszenia wykonania kary (II) . . . . 374
300 . Relacja przepisów art. 33 § 2 KK i art. 71 § 1 KK (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
XIII
Spis treści
302 . Integralny związek kary grzywny z orzeczeniem o warunkowym zawieszeniu wykonania
303 . Obowiązek wykonywania ciążącego obowiązku łożenia na utrzymanie małoletnich dzieci 381
306 . Orzeczenie obowiązku probacyjnego w postaci zobowiązania skazanego do wykonania
312 . Niemożność orzeczenia obowiązku naprawienia szkody wynikająca z art. 415 § 5 KPK . . 390
315 . Możliwość odmowy zastosowania przepisu uznanego za niekonstytucyjny o odroczonym
316 . Zarządzenie wykonania kary z powodu uchylania się od nałożonych obowiązków . . . . . . . 399
318 . Zarządzenie wykonania kary z powodu uchylania się od obowiązku naprawienia szkody . 402
321 . Cesja przysługujących pokrzywdzonemu roszczeń wynikających z przestępstwa na rzecz
324 . Warunkowe przedterminowe zwolnienie sprawców przestępstw nieumyślnych . . . . . . . . . 407
332 . Zakaz ponownego badania charakteru przestępstwa w kontekście okoliczności mających
335 . Pozytywna prognoza zachowania skazanego jako przesłanka warunkowego
336 . Charakter popełnionego przestępstwa jako przesłanka warunkowego przedterminowego
337 . Stosowanie warunkowego przedterminowego zwolnienia do sprawców przestępstw
338 . Obostrzenie w wyroku możliwości warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary . . . . . 420
339 . Kognicja sądu powszechnego o rozpoznanie wniosku o warunkowe przedterminowe
XIV
Spis treści
Rozdział IX. Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426
344 . Kary zastępcze a kara łączna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426
345 . Łączenie środków karnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
346 . Kara zastępcza przy łączeniu kar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
347 . Wpływ zatarcia skazania na karę łączną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
348 . Łączenie kar ograniczenia wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432
349 . Sposób wyznaczenia kary łącznej grzywny w wyroku łącznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433
350 . Wyrok łączny a pogorszenie sytuacji skazanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
351 . Zasada absorpcji i kumulacji przy wymiarze kary łącznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
352 . Łączenie kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
353 . Wpływ warunkowego zawieszenia na karę łączną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
354 . Orzeczenie kary łącznej a kara zastępcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
355 . Kara łączna w wypadku zbiegu kary 25 lat pozbawienia wolności i dożywotniego
356 . Wymiar kary łącznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
357 . Zasada absorpcji przy wydawaniu wyroku łącznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
358 . Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej pozbawienia wolności . . . . . . . . . . . . . . 446
359 . Ustalenie działania sprawcy w ramach ciągu przestępstw a wymiar kary . . . . . . . . . . . . . . 448
360 . Zasady orzekania kary w wypadku ciągu przestępstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
361 . Ciąg przestępstw a nadzwyczajne złagodzenie kary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
362 . Ciąg przestępstw a orzeczenie środków karnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
363 . Ciąg przestępstw a zakaz reformationis in peius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
364 . Podstawa prawnej kwalifikacji ciągu przestępstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
Rozdział X. Środki zabezpieczające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
365 . Sprawstwo jako przesłanka dopuszczalności orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie
366 . Zasada proporcjonalności pozbawienia wolności do wagi czynu w kontekście
367 . Ocena społecznej szkodliwości czynu w kontekście orzekania o zastosowaniu środka
368 . Obligatoryjność postępowania dowodowego przy orzekaniu środka zabezpieczającego . . . 458
369 . Badanie przesłanek przedłużenia stosowania środka zabezpieczającego . . . . . . . . . . . . . . . 459
370 . Ocena prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego
371 . Możliwość uchylenia środka zabezpieczającego w czasie między uprawomocnieniem się
372 . Przesłanki ponownego umieszczenia sprawcy w zakładzie psychiatrycznym . . . . . . . . . . . 462
373 . Niedopuszczalność stosowania środków zabezpieczających przewidzianych w Kodeksie
374 . Dopuszczalność pozbawienia wolności w ramach środka zabezpieczającego w świetle
Rozdział XI. Przedawnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
375 . Ocena przedawnienia karalności przestępstw po wejściu w życie Kodeksu karnego
376 . Ocena przedawnienia karalności przestępstw po wejściu w życie Kodeksu karnego
377 . Ocena przedawnienia karalności po nowelizacji przepisów Kodeksu karnego z 1997 r. . . . 466
378 . Skutek przestępstwa a przedawnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
379 . Ustanie karalności przestępstwa w dzień wolny od pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
380 . Przedawnienie przewinień dyscyplinarnych będących przestępstwami . . . . . . . . . . . . . . . . 469
XV
Spis treści
383 . Objęcie ściganiem publicznym przestępstwa prywatnoskargowego przez prokuratora
385 . Ocena zgodności przepisów regulujących kwestię przedawnienia z przepisami
387 . Data początkowa okresu przedawnienia w sprawach o przestępstwa z oskarżenia
388 . Ocena przedawnienia karalności przy przestępstwach ściganych z oskarżenia prywatnego 476
389 . Przedawnienie karalności przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych
394 . Uzależnienie długości terminu przedawnienia od wysokości ustawowego zagrożenia za
396 . Wpływ grzywny, orzeczonej obok kary pozbawienia wolności, na zatarcie skazania . . . . . 483
398 . Niestosowanie się do orzeczonego środka karnego – wpływ zatarcia skazania, którym
399 . Wpływ zatarcia skazania na możliwość ustalenia, że popełnienie kolejnego przestępstwa
401 . Wpływ zatarcia skazania na możliwość dokonywania ustaleń w postępowaniu
403 . Pierwszeństwo norm unijnych określających moc prawną orzeczeń zapadłych
w państwach członkowskich UE przed zasadą wynikającą z art. 114 § 1 KK . . . . . . . . . . . 490
406 . Możliwość doprecyzowania znamion ustawowych w aktach rangi podustawowej
410 . Okoliczności brane pod uwagę przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu
411 . Ocena zachowania pokrzywdzonego bezpośrednio wiążącego się z czynem sprawcy,
z punktu widzenia kryteriów oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu sprawcy . . . . . 500
XVI
Spis treści
413 . Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu w kontekście oceny pozostałych
414 . Sposób ustalania stopnia społecznej szkodliwości czynu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
415 . Zarzuty obrazy prawa materialnego przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu . . 503
416 . Sposób oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu sprawcy przestępstwa rozboju . . . . . 504
417 . Podrobienie podpisu w świetle oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu . . . . . . . . . . . 505
418 . Wpływ poszczególnych faktorów na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu
419 . Naruszenie zasad ostrożności, z punktu widzenia oceny stopnia społecznej szkodliwości
420 . Wpływ zagrożenia ustawowego za dany czyn na ocenę jego stopnia społecznej
421 . Ocena nagminności przestępstwa, z punktu widzenia stopnia społecznej szkodliwości
422 . Ocena niezdolności żołnierza do służby wojskowej, w świetle oceny stopnia społecznej
423 . Ocena stopnia społecznej szkodliwości zbrodni rozboju w świetle art. 115 § 2 KK . . . . . . . 511
424 . Wykładnia językowa zawartego w przepisie art. 115 § 3 KK zwrotu „przestępstwa
425 . Interpretacja kodeksowego pojęcia przestępstw podobnych z art. 115 § 3 KK . . . . . . . . . . . 513
426 . Przesłanka tożsamości rodzajowej przy ocenie podobieństwa przestępstw w świetle
427 . Okoliczności przesądzające o jednorodzajowości przestępstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515
428 . Kryterium podobieństwa przestępstw w świetle art. 115 § 3 KK (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516
429 . Kryterium podobieństwa przestępstw w świetle art. 115 § 3 KK (II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
430 . Kryterium podobieństwa przestępstw w świetle art. 115 § 3 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
431 . Definicja pojęcia korzyści majątkowej w świetle art. 115 § 4 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
432 . Definicja pojęcia korzyści osobistej w świetle art. 115 § 4 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520
433 . Ocena znamienia działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w świetle art. 115
434 . Metoda obliczania wartości mienia w świetle art. 115 § 5 i § 6 KK (I) . . . . . . . . . . . . . . . . 522
435 . Metoda obliczania wartości mienia w świetle art. 115 § 5 i § 6 KK (II) . . . . . . . . . . . . . . . . 523
436 . Nabycie statusu młodocianego w świetle art. 115 § 10 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523
437 . Okres obowiązywania statusu sprawcy młodocianego – znaczenie określenia „orzekanie
438 . Pozostawanie we wspólnym pożyciu osób tej samej płci, w ujęciu art. 115 § 11 KK . . . . . 527
439 . Kurator społeczny funkcjonariuszem publicznym, w świetle art. 115 § 13 KK . . . . . . . . . . 530
440 . Ocena, czy strażnik gminny (miejski) jest funkcjonariuszem publicznym, w świetle
441 . Osoba uprawniona do kontroli biletów w pojazdach publicznego transportu zbiorowego
442 . Ocena statusu prawnego lekarza zatrudnionego w publicznej służbie zdrowia, w świetle
wymogów dotyczących funkcjonariusza publicznego określonych w art. 115 § 13 KK . . . 534
443 . Ocena pełnienia funkcji asesora komorniczego, w świetle wymogów dotyczących
444 . Ocena wpisu w dokumentacji medycznej, z punktu widzenia wymogów określonych
445 . Ocena tablic rejestracyjnych pojazdu, z punktu widzenia wymogów dokumentu
446 . Sposób oceny pisma procesowego, skierowanego do organu państwowego, z punktu
447 . Ocena faktury VAT jako dokumentu na gruncie Kodeksu karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541
XVII
Spis treści
448 . Ocena pism sporządzonych na drukach przygotowanych do wypełnienia ich określoną
450 . Ocena pisma nadanego faksem, w świetle karnoprawnych wymagań dotyczących
455 . Pełnienie funkcji publicznej przez osobę kierującą przedsiębiorstwem państwowym . . . . . 550
XIX
Wykaz skrótów
1. Źródła prawa
EKPCz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.)
ETS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Europejski Trybunał Sprawiedliwości
FundEmerytU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.8.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emery-
talnych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 291 ze zm.)
KC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny
KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks karny
KKS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks karny skarbowy
KKW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks karny wykonawczy
KKWP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks karny Wojska Polskiego
KKW z 1969 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks karny wykonawczy z 1969 r.
KK z 1969 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks karny z 1969 r.
Konstytucja RP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 2.4.1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.
Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.)
KPW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
KRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks rodzinny i opiekuńczy
KSH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks spółek handlowych
KW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks wykroczeń
PNarkU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn. Dz.U.
z 2016 r. poz. 224 ze zm.)
PPU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 25.9.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (tekst jedn.
Dz.U. z 2013 r. poz. 1384 ze zm.)
PrDrog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U.
z 2012 r. poz. 1137 ze zm.)
PrUSP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst
jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 133 ze zm.)
PWKK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U.
Nr 88, poz. 554 ze zm.)
2. Organy orzekające
ETPC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Europejski Trybunał Praw Człowieka
NSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naczelny Sąd Administracyjny
SA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sąd Apelacyjny