Holemderska choroba Wz
Patogen: Ceratocystis ulmii
Podgromada: Ascomycotina

1. Znaczenie gosp
Choroba ta wyst. tylko niemal na Wz. Porazeniu ulegaja
cale drzewa od najmlodszych do najstarszych.
Choroba ta wyst. w calej Europie. Uzywana obecnie nazwa
wiarze sie z duzym wkladem nauki Holenderskiej wpoznanie
jej i ochrona przed nia.Znaczenie tej choroby jest duze,
ale glownie spoleczne i poza lasami.

2, Objawy choroby
Bywaja one rozne w zaleznosci od jej przebiegu,
ktory moze byc ostry lub przewlekly.
W niektorym przypadku liscie niektorych galezi
nagle wiedna i zamieraja, po czym
wkrotce dzieje sie to samo z innymi czesciach
korony i w ciagu 1-2 lat zamieraja
cale drzewo. Po przewleklym przebiegu choroby
w Polsce znacznie czestszym nast.
czesciowe przedzedzanie sie listowia w calej koronie.
Coraz wiecej lisci zolknie i przed
wczesnie opada,nie zawsze rownomiernie we wszystkich
czesciach korony. Po kilku-kilkunastu
latach choroby drzewo zamiera, ale niekiedy wraca tez
do zdrowia. Na przekrojach galezi pni
a czasem korzeni porazonych drzew, niezaleznie od
jej przebiegu dostrzegalne sa
golym okiem objawy chorobowe w postaci brunatnych przebarwien.
Na przekroju poprzecznym maja
one ksztalt koncentrycznie ukladaacych sie przerywanych
kresek zlokalizowanych na najmlodszych
slojach rocznych. Na przekroju podluznym wyst.jako
ciagle lub przerywane kreski rownolegle
do osi pedu.

3.Przebieg choroby
W nayurze jest spotykany wylacznie w stadium
konidialnym i zaliczono ich do gromady
dendromycotina. Badacze Holenderscy odkryli
jego glowna forme zarodnikowa.
Konidia tego patogena powstaja glownie w chodnikach,
wspolzyjace z nim oglodki wz
i oglodki wielozedowe. Owady te wylegaja sie
pod grubsza kora oslabionych Wz,
jednakze zer uzupelniajacy w czasie ktoregfo
dokonuja zakazenia drzew przenoiszonymi
przez siebie konidiami patogena. Odbywaja sie
na cienkich galeziach mlodych drzew
w rozwidleniach pedow. KOnidia i ich strzepki
wnikaja donaczyn gdzierozwijaja sie
grzybnia wytwarzajace konidia wtorne, rozprowadzane z pradem sokow
naczyniowych do najdalszych czesci korony. POd wplywem
wytwarzanych przez grzybnie toksyn
naczynia wypelniaja sie brunatna subst. guzowymi wcistkami
- co powoduje przerwanie doplywu sokow do lisci i ich wiedniecie.
Najgrozniejsze sa zakazenia zachodzace na przelomie maja
i czerwca. Grzybnia patogena zyje w dzrewie nie dluzej ni 1 rok.
Dalszy postep choroby jest zalezny od corocznych zakazen.
Kazda infekcja z zewnatrz powoduje
liczniejsze wyst oglodkow w poblizu danego drzewa..
Oglodki lataja dalej od wylegu ale nie
w celu uzupelniania zelu uzupelniajacego
ale w celu znaleznienia odpowiednich miejsc legowych
tzn oslabionych starych Wz.

3. Ochrona.
Tenn grzyb podlega kwarantannie a wiec
ochrona przed ta choroba jest obowiazkowa.
Ochrone mozna najskuteczniej i najtaniej
poprzez wprowadznie odmian odpornych. W
Polsce najbardziej odporny jest Wz szypulkowy,
zancznie mniej jest Wz gorski czy polski.
Jezeli nie jest tow wystarczajcej mierze mozliwe to mozna
chronic Wz przed oglodkeim poprzez:
Usuwanie z terenow zadrzewionych Wz wszelkich pniakow.
nalezy zniszczyc i usuwac obumarle
drzewa (przed 15 kwietnia) W d-st Wz nalezy
stosowac metody drzew pulapkowych tzn,
2 razy w sezonie wykladac drzewa 1 raz w
kwietniu a 2 raz w lipcu-sierpniu.