Jolanta Data
Kierunek: Technik weterynarii
TW A  semestr III
 Pojęcie i
klasyfikacja kosztów
w przedsiębiorstwie
Praca kontrolna nr. 1
Przedmiot: Usługi weterynaryjne
Wykładowca: mgr inż. Urszula Pająk
Jolanta Data, TW A semestr III
Akademia Zdrowia, Rzeszów 2012/2013
06/01/2013
Pojęcie kosztów => Definiowanie kosztów jest złożone i niejednoznaczne, a można je
przedstawić jako: kategorię ekonomiczną, na potrzeby rachunkowości zarządczej, w myśl
ustawy o rachunkowości lub do celów podatkowych.
Koszty definiowane w kategorii ekonomicznej  oznaczają wyrażoną w pieniądzu
wartość pracy żywej oraz zasobów majątkowych przedsiębiorstwa, zużytych w danym
okresie w celu wytworzenia produktów i mogą być przedstawione jako iloczyn ceny (p)
oraz zużycia czynnika produkcji (Q)  czyli, koszty oznaczają zużycie różnorodnych
czynników produkcji (np: środków trwałych, materiałów, siły roboczej, usług obcych)
wyrażonych wartościowo, dotyczących określonej jednostki czasu oraz są związane z
uzyskaniem określonych efektów w postaci produktów - i tak rozumiane koszty wiążą się
z normalna działalnością gospodarczą przedsiębiorstw.
Wzór: K = p * Q
W ustawie o rachunkowości=> pojecie kosztów objęte jest wspólną definicją wraz ze
stratami, która brzmi  uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym
korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia
wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadza do
zmniejszenia kapitału właściwego (lub zwiększenia niedoboru) w inny sposób niż
wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli  zdarzeniami, które prowadzą
do zmniejszenia korzyści ekonomicznych przez obniżenie wartości aktywów mogą być:
~ wydatkowanie środków pieniężnych w związku z nabyciem i sprzedażą towarów
~ zużycie rzeczowych aktywów trwałych i obrotowych do produkcji wytworzonych i
sprzedanych produktów
~ wynagrodzenia wraz ze świadczeniami na rzecz pracowników zatrudnionych przy
produkcji wytworzonych i sprzedanych produktów
~ zmniejszenie wartości składników aktywów
Natomiast zwiększenie wartości zobowiązań może mieć miejsce, gdy:
- utworzono rezerwę na pewne lub prawdopodobne wydatki
- nabyto towary w okresie objętym sprawozdaniem
Pojęcie kosztów w założeniach koncepcyjnych do Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości =>  koszty powstają w wyniku podstawowej działalności gospodarczej
jednostki; do kosztów powstałych w wyniku tej działalności zalicza sie, np:
~ koszt własny sprzedaży
~ wynagrodzenia
~ amortyzację.
Zazwyczaj przybierają one formę rozchodu lub spadku wartości aktywów, takich jak
środki pieniężne i ich ekwiwalenty, zapasy i rzeczowe aktywa trwałe  w tej definicji
podkreśla sie znaczenie zużycia zasobów i co za tym idzie zmniejszenia korzyści
ekonomicznych w celu osiągnięcia przychodów.
Wg. Ustawy o podatku dochodowym  art. 15, ust. 1 ustawa o podatku dochodowym od
osób prawnych =>  kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego z
ródła są
wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów  gdzie porównywalność
kosztów z przychodami wymaga ich rozpatrywania w ściśle ustalonych okresach, a
koszty niepowiązane w czasie z przychodami nie są kosztami uzyskania przychodów;
Jolanta Data, TW A semestr III
Akademia Zdrowia, Rzeszów 2012/2013
06/01/2013
ustawa ta szczegółowo określa pozycję kosztów, które nie zalicza sie do kosztów
uzyskania przychodów.
Koszty każdego przedsiębiorstwa są podstawowym elementem, który kształtuje wynik
finansowy. Powinny sie one przyczynić do osiągnięcia celu i uzyskania efektów, jednakże w
działalności przedsiębiorstwa mogą wystąpić pewne zdarzenia, które kosztami nie będą =>
dlatego pojęcia kosztów nie należy utożsamiać z nakładami, wydatkami i stratami  sa to
określenia pokrewne (pojęcia bliskoznaczne) w rachunkowości.
Klasyfikacja kosztów w przedsiębiorstwie => kryteria podziału kosztów w
rachunkowości finansowej:
Przedstawiona poniżej klasyfikacja kosztów wskazuje na ich charakter ewidencyjny,
dostosowany do zasad określonych w ustawie o rachunkowości, a w związku z tym, ze
jednostki gospodarcze prowadzą różnorodną działalność (usługową, produkcyjną, handlową)
ponoszą różne, określone koszty.
1. ze względu na rodzaj działalności przedsiębiorstwa koszty dzielimy na:
o koszty działalności operacyjnej  ponoszone w celu zrealizowania podstawowych
żądań, dla których przedsiębiorstwo zostało utworzone
o koszty działalności finansowej
o koszty związane z budową środków trwałych lub ich ulepszeniem  modernizacja,
przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja, adaptacja  koszty te zwiększają wartość
początkową środków trwałych przedsiębiorstwa
o koszty związane z funduszami specjalnymi  to koszty dotyczące realizacji zadań
określonych odrębnymi przepisami, w praktyce jest to głównie Fundusz Świadczeń
Socjalnych
2. ze względu na strefę działalności (cel poniesienia kosztów) dzielimy na:
o koszty zakupu
o koszty produkcji
o koszty zarządzania
o koszty sprzedaży
Mogą być one grupowane lub podlegać dalszemu podziałowi  np: w przedsiębiorstwach
produkcyjnych wyszczególnione 3 strefy => zaopatrzenie, produkcja, zbyt, mogą wystąpić
3 określone grupy kosztów: zakup, produkcja, sprzedaż.
3. wg działalności gospodarczej:
o koszty normalnej działalności operacyjnej  dwa warianty: uproszczony i rozwinięty
o pozostałe koszty operacyjne  koszty związane pośrednio z działalnością, np:
działalność socjalna, zbyt środków trwałych lub trwałych w budowie, zbyt wartości
niematerialnych i prawnych, odpis należności przedawnionych, umorzonych i
nieściągalnych, odszkodowania, kary, grzywny, nieodpłatne przekazanie, w tym w
drodze darowizny, aktywów oraz środków pieniężnych,
o koszty finansowe  związane z operacjami finansowymi, w szczególności takimi jak:
sprzedaż papierów wartościowych w cenach nabycia, zapłacone odsetki,
oprocentowanie zaciągniętych pożyczek, dyskonto przy sprzedaży weksli i czeków
Jolanta Data, TW A semestr III
Akademia Zdrowia, Rzeszów 2012/2013
06/01/2013
obcych oraz wydanie własnego weksla, ujemne różnice kursowe, utworzenie rezerw
na operacje finansowe
4. wg rodzaju kosztów (tzn. wg rodzaju zużytych czynników produkcji):
o amortyzacja
o zużycie materiałów i energii
o usługi obce
o podatki i opłaty
o wynagrodzenia
o ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
o pozostałe koszty
5. ze względu na miejsce powstania kosztów, dzielimy na:
o koszty wydziałów podstawowych
o koszty wydziałów pomocniczych
o koszty zarządu
o koszty zakupu
o koszty sprzedaży
6. ze względu na sposób odnoszenia kosztów na produkty, czyli możliwość przypisania
kosztów do jednostki kalkulacyjnej:
o koszty bezpośrednie
o koszty pośrednie
Klasyfikacja kosztów w dużej mierze odpowiada potrzebom ewidencji, jednak
podporządkowana może być także operatywnym potrzebom zarządzania w danym
przedsiębiorstwie.
Innym sposobem na podział kosztów w przedsiębiorstwach jest klasyfikacja kosztów ze
względu na potrzeby zarządzania jednostką gospodarczą  kryteria podziału:
1. ze względu na stopień zależności od rozmiarów produkcji:
o koszty stałe
o koszty zmienne
2. ze względu na stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej:
o koszty stałe użyteczne
o koszty stałe nieużyteczne
3. ze względu na istotność kosztów przy podejmowaniu decyzji:
o koszty istotne
o koszty nieistotne
4. ze względu na tryb ustalania koszty dzielimy na: koszty ustalone
o ex ante (koszty ustalone przed)
o in tempora (koszty ustalone w czasie)
o ex post (koszty ustalone póz
niej)
5. ze względu na inne cele decyzyjne dzielimy na: koszty
o utraconych korzyści
o zapadłe
o uznaniowe
Jolanta Data, TW A semestr III
Akademia Zdrowia, Rzeszów 2012/2013
06/01/2013
6. ze względu na celowość i możliwość kontroli:
o kontrolowane
o niekontrolowane
7. ze względu na związek z produktami pracy:
o koszty indywidualne
o koszty wspólne
Kryteria klasyfikacyjne kosztów jak widać wykazują rozmaite zależności i jest możliwość ich
grupowania w rożnych układach. Każdy podział kosztów stanowi odrębną pozycję, a
jednocześnie podziały te są ze sobą powiązane i wykorzystywane w zarządzaniu.
Bibliografia:
 Podstawy Rachunkowości Zarządczej K. Czubakowska, W. Gabrusewicz, E. Nowak. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
Jolanta Data, TW A semestr III
Akademia Zdrowia, Rzeszów 2012/2013
06/01/2013