menu:

Główna Artykuły Baza Pa

ń

stw Dokumenty Kalendarz Słownik Praca w UE Ksi

ąż

ki

Chiny

Strona główna »

chronologia

rola mi

ę

dzynarodowa

polityka zagraniczna

stosunki dwustronne

problemy

artykuły

stosunki dwustronne Chiny-Japonia

Ostatnio uaktualnione: 2010-09-13 23:40:31

STOSUNKI CHI

Ń

SKO-JAPO

Ń

SKIE DO 1980 ROKU

We wczesnym okresie Zimnej Wojny Japonia i Chi

ń

ska Republika Ludowa postrzegały si

ę

jako potencjalni wrogowie. Pekin w szczególno

ś

ci

obawiał si

ę

mo

ż

liwej remilitaryzacji Japonii b

ą

d

ź

wykorzystania stacjonuj

ą

cych na terytorium Japonii wojsk ameryka

ń

skich do działa

ń

zbrojnych przeciw

ChRL. W podpisanym w Moskwie 14 lutego 1950 roku chi

ń

sko-radzieckim traktacie przyja

ź

ni, sojuszu i pomocy wzajemnej stwierdzano,

ż

e strony

przyjd

ą

sobie z pomoc

ą

wojskow

ą

w przypadku ataku „Japonii lub pa

ń

stw z ni

ą

sprzymierzonych.” Chi

ń

ski niepokój wzmogło podpisanie 8 wrze

ś

nia

1951 roku przez Japoni

ę

i USA w San Francisco traktatu o bezpiecze

ń

stwie, przewiduj

ą

cy pozostanie wojsk ameryka

ń

skich w Japonii na czas

nieokre

ś

lony.

Japonia utrzymywała oficjalne stosunki z chi

ń

skim rz

ą

dem nacjonalistycznym, od 1949 roku władaj

ą

cym Tajwanem. 28 kwietnia 1952 roku

Japonia i Republika Chin na Tajwanie podpisały w Tajpej traktat pokojowy w Tajpej, potwierdzaj

ą

cy ustalenia traktatu z San Francisco z 8 wrze

ś

nia

1951 roku. Japonia wyrzekła si

ę

w nim wszelkich praw i roszcze

ń

do Tajwanu, Peskadorów, Wysp Spratly i Paracelskich, uniewa

ż

niono równie

ż

wszystkie układy dwustronne zawarte przed 9 grudnia 1941 roku.
Japonia i ChRL szybko nawi

ą

zały natomiast kontakty handlowe, zawieraj

ą

c 1 czerwca 1952 roku pierwsze porozumienie dwustronne w tej materii.

W maju 1958 roku Pekin całkowicie zawiesił wymian

ę

handlow

ą

, gdy na wystawie w Nagasaki spalono chi

ń

sk

ą

flag

ę

, co było te

ż

wyrazem

niezadowolenia z japo

ń

skiego rz

ą

du Nobusuke Kishi (byłego ministra w gabinecie wojennym Hideki Tojo) i jego proameryka

ń

skiej i antychi

ń

skiej

polityki. Chiny wysun

ę

ły wówczas „trzy zasady polityczne” dla stosunków dwustronnych, domagaj

ą

c si

ę

od rz

ą

du japo

ń

skiego zaprzestania działa

ń

i

retoryki antychi

ń

skiej, sprzyjania powstaniu „dwóch Chin” i obstrukcji normalizacji. Jednak rozłam chi

ń

sko-radziecki i zmiana rz

ą

du w Japonii umo

ż

liwiły

w sierpniu 1960 roku przywrócenie stosunków handlowych, ograniczonych przez Pekin do firm chi

ń

skich uznanych za „przyjazne” według „trzech zasad

politycznych.” 9 listopada 1962 roku zawarto 5-letnie memorandum handlowe. Dalszemu rozwojowi kontaktów w tej sferze przeszkodził zam

ę

t jaki

ogarn

ą

ł ChRL po uruchomieniu rewolucji kulturalnej w 1966 roku.

Ogłoszenie przez prezydenta USA Richarda Nixona 15 lipca 1971 roku zamiaru zło

ż

enia wizyty w ChRL pocz

ą

tkowo zaszokowało władze

japo

ń

skie, jednak szybko postanowiono pój

ść

w

ś

lady USA, w czym pomogło ust

ą

pienie w lipcu 1972 roku premiera Eisaku Sato, rzecznika bliskich

zwi

ą

zków z Tajwanem. Nowy szef rz

ą

du Kakuei Tanaka szybko udał si

ę

z przełomow

ą

wizyt

ą

do ChRL, gdzie 29 wrze

ś

nia 1972 roku wydano

wspólne o

ś

wiadczenie o nawi

ą

zaniu stosunków dyplomatycznych. Rz

ą

d Japonii deklarował w nim,

ż

e „w pełni rozumie i szanuje” stanowisko

rz

ą

du chi

ń

skiego,

ż

e „Tajwan jest nierozł

ą

czn

ą

cz

ęś

ci

ą

terytorium ChRL,” za

ś

Pekin wyra

ż

ał zgod

ę

na utrzymywanie przez Japoni

ę

nieoficjalnych

stosunków z Tajwanem. ChRL zrzekła si

ę

te

ż

odszkodowa

ń

za zniszczenia wojenne.

Dzi

ę

ki porozumieniu nast

ą

pił gwałtowny rozwój stosunków handlowych i w 1975 roku Japonia była ju

ż

najwi

ę

kszym partnerem handlowym ChRL.

16 lutego 1978 roku podpisano długoterminowe porozumienie handlowe, przewiduj

ą

ce dostawy chi

ń

skich surowców energetycznych w zamian za

import japo

ń

skich produktów wysokiej jako

ś

ci. Jednocze

ś

nie nast

ą

piła zbie

ż

no

ść

percepcji zagro

ż

enia radzieckiego, co umo

ż

liwiło podpisanie w

Pekinie 12 sierpnia 1978 roku traktatu przyja

ź

ni i pokoju. W grudniu 1979 roku premier Japonii Masayoshi Ohira zło

ż

ył wizyt

ę

w w ChRL i ogłosił

przyznanie japo

ń

skich po

ż

yczek rz

ą

dowych na wsparcie chi

ń

skiego programu reform i modernizacji. 27 maja 1980 roku Hua Guofeng jako pierwszy

premier ChRL przybył z wizyt

ą

do Japonii.

STOSUNKI CHI

Ń

SKO-JAPO

Ń

SKIE W LATACH 80-TYCH I 90-TYCH

W 1982 roku doszło do pierwszego du

ż

ego sporu na temat japo

ń

skich podr

ę

czników historii, które Pekin uwa

ż

ał za zniekształcaj

ą

ce histori

ę

. Mimo

tego doszło do zacie

ś

nienia kontaktów politycznych: w maju 1982 roku premier ChRL Zhao Ziyang odwiedził Japoni

ę

i okre

ś

lił „trzy zasady” stosunków

dwustronnych: pokój i przyja

źń

, równo

ść

i wzajemne korzy

ś

ci i długoterminowa stabilno

ść

. We wrze

ś

niu 1982 roku wizyt

ę

w ChRL zło

ż

ył premier

Japonii Zenko Suzuki. W listopadzie 1983 roku Hu Yaobang, sekretarz generalny KPCh, odwiedził Japoni

ę

, a w marcu 1984 roku rewizyt

ę

zło

ż

ył

premier Japonii Yasuhiro Nakasone. Polityka zagraniczna ChRL i Japonii w tym okresie wykazywała zbie

ż

no

ść

gdy w gr

ę

wchodziło powstrzymywanie

ZSRR – oba pa

ń

stwa przeciwstawiały si

ę

interwencji radzieckiej w Afganistanie oraz wietnamskiej okupacji Kambd

ż

y. Z punktu widzenia budowy

wzajemnego zaufania istotne było nawi

ą

zanie kontaktów przez siły zbrojne obu pa

ń

stw – w czerwcu 1984 roku do Japonii udał si

ę

minister obrony

ChRL Zhang Aiping, a w maju 1986 – szef sztabu Armii Ludowo-Wyzwole

ń

czej Yang Dezhi.

Ochłodzenie stosunków dwustronnych przyniosła wizyta premiera Nakasone w oficjalnym charakterze w kontrowersyjnej

ś

wi

ą

tyni Yasukuni

(gdzie w

ś

ród pochowanych japo

ń

skich ofiar wojny od 1978 roku znajduje si

ę

14 os

ą

dzonych zbrodniarzy wojennych na czele z premierem Hideki Tojo)

15 sierpnia 1985 roku – w 40. rocznic

ę

ogłoszenia kapitulacji Japonii w II Wojnie

Ś

wiatowej. W połowie 1986 roku powróciła te

ż

sprawa spornych

podr

ę

czników historii. Mimo tych sporów w listopadzie 1986 roku doszło do drugiej wizyty Nakasone w ChRL. W sierpniu 1988 roku premier Noboru

Takeshita odwiedził ChRL na 10-lecie traktatu pokoju i przyja

ź

ni. W lutym 1989 roku w pogrzebie cesarza Hirohito uczestniczył minister spraw

zagranicznych ChRL Qian Qichen. W kwietniu 1989 roku wizyt

ę

w Japonii zło

ż

ył premier ChRL Li Peng.

Istotny wpływ na stan stosunków chi

ń

sko-japo

ń

skich miała rozprawa z protestami prodemkoratycznymi w Pekinie w czerwcu 1989 roku.

Pocz

ą

tkowo Japonia poparła stanowisko Zachodu wobec ChRL wstrzymuj

ą

c wsparcie finansowe i zawieszaj

ą

c kontakty polityczne na wysokim

szczeblu, ale ju

ż

w lipcu 1990 roku ogłoszono kontynuacj

ę

programu po

ż

yczek rozwojowych. W sierpniu 1991 roku Takeshita Kaifu jako pierwszy

premier pa

ń

stwa Grupy G-7 po 1989 roku odwiedził Chiny. Przychylne stanowisko Tokio w trudnym dla Chin okresie znalazło uznanie i w kwietniu 1992

roku sekretarz generalny KPCh Jiang Zemin przybył do Japonii, a na jego zaproszenie w pa

ź

dzierniku 1992 Akihito zło

ż

ył historyczn

ą

pierwsz

ą

wizyt

ę

cesarza Japonii w Chinach. Kontakty na najwy

ż

szym szczeblu były kontynuowane: w lutym 1994 roku premier ChRL Zhu Rongji odwiedził Japoni

ę

, a

miesi

ą

c pó

ź

niej rewizyt

ę

w Chinach zło

ż

ył japo

ń

ski szef rz

ą

du Morihiro Hosokawa.

Wa

ż

ne gesty pod adresem Chin poczynił socjalistyczny premier Tomiichi Murayama. W maju 1995 roku podczas wizyty w Chinach odwiedził on

most Marco Polo, gdzie rozpocz

ę

ła si

ę

w lipcu 1937 roku wojna japo

ń

sko-chi

ń

ska, oraz przyległe Muzeum Wojny Oporu Przeciw Japo

ń

skiej Agresji. W

przemówieniu na 50-lecie ogłoszenia kapitulacji Japonii 15 sierpnia 1995 roku Murayama przyznał,

ż

e Japonia podczas II Wojny

Ś

wiatowej

wyrz

ą

dziła „straszliwe zniszczenia i cierpienia” i wyraził „gł

ę

bok

ą

skruch

ę

” i „przeprosiny z gł

ę

bi serca.” Jednak zaraz po tej przełomowej deklaracji

miało miejsce szereg wydarze

ń

, które popsuły stosunki chi

ń

sko-japo

ń

skiej. Pod koniec sierpnia 1995 roku rz

ą

d japo

ń

ski ogłosił,

ż

e wstrzyma pomoc

rozwojow

ą

dla Chin je

ś

li kontynuowane b

ę

d

ą

do

ś

wiadczenia z broni

ą

j

ą

drow

ą

. W marcu 1996 roku doszło do kryzysu w Cie

ś

ninie Tajwa

ń

skiej, po czym

premier Japonii Ryutaro Hashimoto i prezydent USA Bill Clinton podpisali 17 kwietnia w Tokio wspóln

ą

deklaracj

ę

o sojuszu na XXI wiek, przewiduj

ą

c

ą

poszerzenie zasi

ę

gu sojuszu dwustronnego o „obszary otaczaj

ą

ce Japoni

ę

”, wobec czego Pekin szybko zło

ż

ył protest. 29 lipca 1996 roku Hashimoto

odwiedził

ś

wi

ą

tyni

ę

Yasukuni, nie precyzuj

ą

c czy odbywa si

ę

to w charakterze prywatnym czy oficjalnym. Przedmiotem rozmów Hashimoto w Chinach

we wrze

ś

niu 1997 roku było głównie wyja

ś

nienie istoty rewizji sojuszu japo

ń

sko-ameryka

ń

skiego.

W listopadzie 1997 roku podczas pobytu w Japonii premiera ChRL Li Penga postanowiono,

ż

e ka

ż

dego roku powinna odby

ć

si

ę

przynajmniej jedna

Wybierz kraj:

Arabia Saudyjska

»

W listopadzie 1997 roku podczas pobytu w Japonii premiera ChRL Li Penga postanowiono,

ż

e ka

ż

dego roku powinna odby

ć

si

ę

przynajmniej jedna

wizyta przywódcy którego

ś

z pa

ń

stw. Pod koniec listopada 1998 roku do Japonii przybył, jako pierwsza chi

ń

ska głowa pa

ń

stwa, prezydent Jiang Zemin.

Opublikowano wówczas wspóln

ą

deklaracj

ę

o budowie partnerstwa przyja

ź

ni i współpracy na rzecz pokoju i rozwoju. W lipcu 1999 roku do Chin udał

si

ę

premier Japonii Keizo Obuchi, a w pa

ź

dzierniku 2000 roku doszło do rewizyty premiera ChRL Zhu Rongji.

STOSUNKI DWUSTRONNE ZA RZ

Ą

DÓW KOIZUMIEGO

Jednym z pierwszych istotnych gestów premiera Japonii Junichiro Koizumiego było odwiedzenie

ś

wi

ą

tyni Yasukuni 13 sierpnia 2001 roku. W

pa

ź

dzierniku 2001 roku Koizumi zło

ż

ył wizyt

ę

w Chinach i podobnie jak premier Murayama w 1995 roku odwiedził most Marco Polo oraz Muzeum

Wojny Oporu Przeciw Japo

ń

skiej Agresji, wyra

ż

aj

ą

c przeprosiny za czyny Japonii podczas II Wojny

Ś

wiatowej. Jednak w kwietniu 2002 roku Koizumi

ponownie odwiedził Yasukuni, co w podwa

ż

yło wiarygodno

ść

deklaracji Koizumiego w oczach Pekinu. Ponadto Koizumi prowadził proameryka

ń

sk

ą

polityk

ę

zagraniczn

ą

, której elementem było m.in. uchwalenie w pa

ź

dzierniku 2001 roku prawa antyterrorystycznego pozwalaj

ą

cego na wysłanie wojsk

japo

ń

skich zagranic

ę

po raz pierwszy od II Wojny

Ś

wiatowej w celu wsparcia logistycznego kampanii w Afganistanie; w Chinach odebrano to jako krok

do remilitaryzacji Japonii. W rezultacie kontakty polityczne na wysokim szczeblu zostały zamro

ż

one.

Oprócz kwestii Yasukuni na pierwszy plan wysun

ę

ły si

ę

ponownie inne spory natury historycznej, takie jak sprawa podr

ę

czników japo

ń

skich,

które według Chin przemilczaj

ą

zbrodnie popełnione przez

ż

ołnierzy japo

ń

skich w Chinach podczas wojny

ś

wiatowej. Zatwierdzenie podr

ę

czników

doprowadziło w kwietniu 2005 roku do masowych protestów przez japo

ń

skim przedsi

ę

biorstwom i produktom w Chinach. Oburzenie Pekinu wzbudza

równie

ż

ci

ą

gła obecno

ść

na chi

ń

skiej ziemi około 700 tysi

ę

cy pojemników z truj

ą

cymi gazami pozostawionymi przez japo

ń

sk

ą

armi

ę

po II Wojnie

Ś

wiatowej, a tak

ż

e podwa

ż

anie przez Japoni

ę

ilo

ś

ci ofiar masakry w Nankinie na przełomie 1937 i 1938 roku. Tego rodzaju emocjonalne kwestie

spowodowały,

ż

e według bada

ń

opinii publicznej wi

ę

kszo

ść

Chi

ń

czyków czuje niech

ęć

do Japo

ń

czyków i vice versa. Najdobitniejszym przykładem tych

nastrojów były wielkie antychi

ń

skie zamieszki po piłkarskim finale Pucharu Azji w Pekinie w sierpniu 2004 roku.

Podejrzenia Chin wzbudzała polityka Koizumiego wobec Tajwanu. W grudniu 2004 roku ostre protest Pekinu wywołało wydanie wizy byłemu
prezydentowi Tajwanu i rzecznikowi niepodległo

ś

ci wyspy Lee Teng-hui. W lutym 2005 roku Japonia i USA razem uznały bezpiecze

ń

stwo w Cie

ś

ninie

Tajwa

ń

skiej za jeden ze swoich priorytetów strategicznych, czemu ostro sprzeciwiły si

ę

Chiny jako mieszanie si

ę

w ich sprawy wewn

ę

trzne. W styczniu

2005 roku po raz pierwszy Japonia uznała Chiny za zagro

ż

enie dla własnego bezpiecze

ń

stwa, podobnie jak Kore

ę

Północn

ą

.

Ogólnie cech

ą

charakterystyczn

ą

stosunków chi

ń

sko-japo

ń

skich za rz

ą

dów Koizumiego był ogromny kontrast mi

ę

dzy doskonałym rozwojem

stosunków gospodarczych, a pogarszaj

ą

cym si

ę

coraz bardziej stanem stosunków dyplomatycznych i politycznych. Rok 2004 przyniósł

przełom w stosunkach handlowych, gdy Chiny (ł

ą

cznie z Hongkongiem) stały si

ę

głównym partnerem handlowym Japonii, spychaj

ą

c USA na

drugie miejsce. Japonia jest za

ś

trzecim partnerem handlowym Chin po Unii Europejskiej i USA. Wymiana handlowa osi

ą

gn

ę

ła rekordowy poziom 178

miliardów dolarów w 2004 roku, w 2005 urosła do 189 miliardów dolarów, a w 2006 roku do 211 miliardów dolarów. Uwa

ż

a si

ę

,

ż

e apetyt na japo

ń

ski

eksport w Chinach był jednym z głównych czynników, które wpłyn

ę

ły na wydobycie si

ę

Japonii z wieloletniej recesji. Szacunkowo 16 tysi

ę

cy japo

ń

skich

firm zajmuje si

ę

handlem z Chinami, a dla firm japo

ń

skich pracuje ponad milion Chi

ń

czyków.

Ś

ci

ś

lejsza współpraca gospodarcza spowodowała nawet

wzrost wymiany kulturowej. W 2006 roku liczba turystów podró

ż

uj

ą

cych mi

ę

dzy Chinami a Japoni

ą

po raz pierwszy przekroczyła 5 milionów. Liczba

chi

ń

skich studentów w Japonii wynosi szacunkowo 100 tysi

ę

cy.

ChRL i Japonia stały si

ę

jednak podstawowymi przeszkodami w realizacji wzajemnych aspiracji. Chiny wydaj

ą

si

ę

by

ć

główn

ą

przeszkod

ą

w

uzyskaniu przez Tokio stałego miejsca w Radzie Bezpiecze

ń

stwa ONZ - Pekin deklaruje,

ż

e koniecznym wymogiem akceptacji tej kandydatury jest

rozliczenie si

ę

Japonii z przeszło

ś

ci

ą

, aczkolwiek niew

ą

tpliwie rol

ę

odgrywaj

ą

te

ż

wzgl

ę

dy strategiczne. Z kolei Tokio podwa

ż

a status Chin jako

pa

ń

stwa rozwijaj

ą

cego si

ę

, wskazuj

ą

c na realizowane przez Pekin kosztowne projekty na czele z programem kosmicznym i zamierza redukowa

ć

warto

ść

pomocy rozwojowej dla Chin.

Za przyczyny tego rozd

ź

wi

ę

ku mi

ę

dzy sfer

ą

gospodarcz

ą

a polityczn

ą

uwa

ż

a si

ę

przede wszystkim bolesn

ą

histori

ę

stosunków wzajemnych, ale te

ż

walk

ę

o wpływy w regionie Azji Wschodniej. Niektórzy poszukuj

ą

wyja

ś

nienia w sferze psychologii, twierdz

ą

c

ż

e Japonii trudno jest pogodzi

ć

si

ę

z

utrat

ą

pozycji dominuj

ą

cej gospodarki w regionie (Japonia nadal jest drug

ą

gospodark

ą

ś

wiata, lecz prognozy przewiduj

ą

zaj

ę

cie tej pozycji przez Chiny

w ci

ą

gu kilku lat), za

ś

Chinom - zaakceptowa

ć

mocarstwowy status Japonii.

STOSUNKI DWUSTRONNE ZA RZ

Ą

DÓW ABE, FUKUDY I ASO

Przej

ę

cie stanowiska szefa rz

ą

du w Japonii przez Shinzo Abe we wrze

ś

niu 2006 roku i jego szybka wizyta w Chinach w pa

ź

dzierniku 2006 roku

pozwoliły na złagodzenie wzajemnych napi

ęć

. Pekin ostro

ż

nie zareagował na kontrowersyjne wypowiedzi Abe dotycz

ą

ce kwestii tzw. „comfort

women” (niewolnictwa seksualnego azjatyckich kobiet podczas II wojny

ś

wiatowej) w marcu 2007 roku, a w kwietniu 2007 roku z „topi

ą

c

ą

lód” wizyt

ą

do

Japonii przybył Wen Jiabao, pierwszy premier Chin składaj

ą

cy wizyt

ę

od 7 lat.

Wybór Yasuo Fukudy na premiera Japonii we wrze

ś

niu 2007 roku został pozytywnie przyj

ę

ty przez Chiny, chocia

ż

by z tego wzgl

ę

du

ż

e jego ojciec

Takeo Fukuda był premierem podczas podpisania traktatu przyja

ź

ni i pokoju w 1978 roku. Ponadto Yasuo Fukuda zapowiedział uprzednio,

ż

e nie

odwiedzi

ś

wi

ą

tyni Yasukuni. 20 listopada 2007 roku Fukuda i Wen spotkali si

ę

w Singaporze przy okazji szczytu Stowarzyszenia Pa

ń

stw Azji

Południowo-Wschodniej (ASEAN), zadeklarowali,

ż

e stosunki dwustronne znajduj

ą

si

ę

w „bardzo wa

ż

nym punkcie zwrotnym” i postanowili rozpocz

ąć

1-2 grudnia 2007 roku dialog ekonomiczny na wysokim szczeblu. Odbył si

ę

on w Pekinie przy udziale po 6 ministrów z ka

ż

dej strony, co było

bezprecedensowym zgromadzeniem na szczeblu ministerialnym w 35-letniej historii japo

ń

sko-chi

ń

skich stosunków dyplomatycznych. Nast

ę

pnie Pekin

z mniejszym animuszem podszedł do obchodów 70. rocznicy masakry w Nankinie 13 grudnia 2007 roku, a w dniach 27-30 grudnia doszło do wizyty
premiera Fukudy w ChRL. Lepsze stosunki dwustronne znalazły te

ż

odzwierciedlenie w nastrojach społecznych: 1 grudnia 2007 roku rz

ą

d Japonii

opublikował sonda

ż

, z którego wynikało,

ż

e w ci

ą

gu roku odsetek Japo

ń

czyków uwa

ż

aj

ą

cych

ż

e stosunki z Chinami s

ą

dobre wzrósł o 5% do 26,4%.

Kolejnym przełomowym wydarzeniem była wizyta w Japonii prezydenta ChRL Hu Jintao w dniach 6-10 maja 2008 roku. Hu jako pierwszy
chi

ń

ski prezydent od listopada 1998 roku odwiedził Japoni

ę

i przy 5 dniach była to jego najdłu

ż

sza wizyta w obcym pa

ń

stwie. 7 maja w Tokio doszło do

spotkania z premierem Fukud

ą

, podczas którego obaj przywódcy podpisali 6-punktowe o

ś

wiadczenie, b

ę

d

ą

ce dopiero 4. wa

ż

nym dokumentem

politycznym w stosunkach dwustronnych. Akcentowało ono przyszło

ś

ciowy charakter stosunków chi

ń

sko-japo

ń

skich, głosiło,

ż

e obie strony uznaj

ą

si

ę

za partnerów i nie b

ę

d

ą

wobec siebie wrogami oraz przewidywało coroczne wizyty na najwy

ż

szym szczeblu. Hu powiedział wówczas,

ż

e stosunki

chi

ń

sko-japo

ń

skie znajduj

ą

si

ę

w „nowym punkcie startowym.”

Trend poprawy stosunków chi

ń

sko-japo

ń

skich był kontynuowany po obj

ę

ciu funkcji szefa rz

ą

du Japonii przez Taro Aso we wrze

ś

niu 2008 roku. 24

pa

ź

dziernika przy okazji szczytu Azja-Europa w Pekinie Aso spotkał si

ę

z premierem ChRL Wenem Jiabao i prezydentem Hu Jintao; przywódcy obu

pa

ń

stw ustalili zało

ż

enie „gor

ą

cej linii” maj

ą

cej usprawni

ć

komunikacj

ę

mi

ę

dzy najwy

ż

szymi władzami w Tokio i Pekinie. 13 grudnia 2008 roku Aso,

Jiabao i prezydent Korei Południowej Lee Myung-bak spotkali si

ę

w Fukuoce i podpisali o

ś

wiadczenia o trójstronnym partnerstwie, o gospodarce i

finansach mi

ę

dzynarodowych i o współpracy w likwidacji skutków katastrof. W kwietniu 2009 roku Aso zło

ż

ył dwudniow

ą

wizyt

ę

w ChRL, a 7 czerwca w

Tokio odbyło si

ę

drugie spotkanie w ramach chi

ń

sko-japo

ń

skiego dialogu ekonomicznego.

Od 2007 roku post

ę

puje rozwój stosunków wojskowych mi

ę

dzy ChRL a Japoni

ą

. W sierpniu tego roku z 5-dniow

ą

wizyt

ą

do Japonii przybył

minister obrony ChRL Cao Gangchuan - była to pierwsza wizyta chi

ń

skiego ministra obrony od lutego 1998 roku (we wrze

ś

niu 2003 roku Chiny

odwiedził minister obrony Japonii Shigeru Ishiba). W przeddzie

ń

wizyty Cao Japonia postanowiła odst

ą

pi

ć

od zwyczaju zaproszenia tajwa

ń

skich

generałów na

ć

wiczenia wojskowe koło Mt Fuji. 28 listopada 2007 roku do Harumi koło Tokio zawin

ą

ł niszczyciel rakietowy Shenzhen, który był

pierwszym w historii okr

ę

tem wojennym ChRL odwiedzaj

ą

cym Japoni

ę

; z kolei 24 czerwca 2008 roku niszczyciel Sazanami jako pierwszy japo

ń

ski

okr

ę

t po II Wojnie

Ś

wiatowej wpłyn

ą

ł do chi

ń

skiego portu, Zhanjiang w prowincji Guangdong. 28 maja 2008 roku Chiny wystosowały nawet

bezprecedensowe zaproszenie do japo

ń

skiej armii, by pomogła w likwidacji skutków katastrofalnego trz

ę

sienia ziemi w prowincji Sichuan, lecz bardzo

szybko wycofały si

ę

z tego w obawie przed nieprzychylnymi reakcjami opinii publicznej.

Siły zbrojne obu pa

ń

stw nadal cechuje jednak wysoka nieufno

ść

wobec siebie nawzajem. Pekin obawia si

ę

japo

ń

skiego uczestnictwa w

ameryka

ń

skim projekcie regionalnej tarczy antyrakietowej. Tokio z zaniepokojeniem obserwuje raptown

ą

modernizacj

ę

sił zbrojnych ChRL, domagaj

ą

c

si

ę

przejrzysto

ś

ci wydatków wojskowych i wyja

ś

nienia motywów niektórych posuni

ęć

, takich jak wtargni

ę

cie chi

ń

skiej łodzi podwodnej w listopadzie

2004 roku na wody terytorialne Japonii (kiedy Pekin zwlekał z wystosowaniem przeprosin) czy test broni antysatelitarnej przeprowadzony przez Chiny
w styczniu 2007 roku. Z drugiej strony zaniepokojenie Pekinu musiała budzi

ć

koncepcja Abe utworzenia partnerstwa demokracji w tzw. „szerszej Azji”,

obejmuj

ą

ca Indie, Australi

ę

i USA. Według niektórych analityków mo

ż

e to by

ć

element strategii powstrzymywania Chin.

Potencjał konfliktowy maj

ą

niezałatwione spory terytorialne, wokół których za czasów Koizumiego doszło do kilku incydentów. W połowie 2004

roku nasilił si

ę

spór o granic

ę

na Morzu Wschodniochi

ń

skim, gdzie obie strony zacz

ę

ły eksploracj

ę

złó

ż

gazu ziemnego. W tej sprawie Japonia i Chiny

przeprowadziły kilkana

ś

cie rund rozmów, które długo nie przynosiły

ż

adnych konkretów poza uzgodnieniem zasady wspólnej eksploatacji spornych

obszarów. Dopiero w czerwcu 2008 roku oba rz

ą

dy osi

ą

gn

ę

ły porozumienie w sprawie wspólnej eksploatacji złó

ż

gazowych na Morzu

Wschodniochi

ń

skim, ale nawet pó

ź

niej dochodziło na tym tle do sporów, np. w styczniu 2010 roku minister spraw zagranicznych Japonii Katsuya

Okada ostrzegł swojego chi

ń

skiego odpowiednika Yanga Jiechi o mo

ż

liwych konsekwencjach w przypadku złamania przez Pekin porozumienia o

wspólnej eksploatacji pól gazowych. Ponadto Japonia i Chiny roszcz

ą

pretensje do wysp Senkaku/Diaoyu, kontrolowanych przez Japoni

ę

: w lutym

2005 roku Chiny uznały za „powa

ż

n

ą

prowokacj

ę

” przej

ę

cie przez japo

ń

sk

ą

stra

ż

przybrze

ż

n

ą

kontroli nad latarni

ą

na Senkaku; w grudniu 2008 roku

Tokio zło

ż

yło protest przeciw wpłyni

ę

ciu 2 chi

ń

skich statków badawczych na wody wokół Senkaku.

Nasze artykuły na temat stosunków Chiny-Japonia:

Dlaczego japo

ń

sko-chi

ń

ska kłótnia szkodzi im obu (Richard Weitz, 13 wrze

ś

nia 2010):

Maps courtesy of

www.theodora.com/maps

used with permission.

Dlaczego japo

ń

sko-chi

ń

ska kłótnia szkodzi im obu (Richard Weitz, 13 wrze

ś

nia 2010):

http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,788,Dlaczego_japonsko-chinska_klotnia_szkodzi_im_obu

Polityka zagraniczna Japonii po historycznych wyborach 30 sierpnia – q&a (1 wrze

ś

nia 2009):

http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,472,Polityka_zagraniczna_Japonii_po_historycznych_wyborach_30_sierpnia_?_q_and_a

Stosunki japo

ń

sko-chi

ń

skie: wyzwania i zagro

ż

enia (Małgorzata Citko, 7 stycznia 2009):

http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,299,Stosunki_japonsko-chinskie_?_wyzwania_i_zagrozenia

Japonia-Chiny: na wła

ś

ciwych torach mimo hamulca w postaci kwestii historycznej (Radek Alf, 5 czerwca 2008):

http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,138,Japonia-Chiny_na_wlasciwych_torach_mimo_hamulca_w_postaci_kwestii_historycznej.html

Wiosna w stosunkach chi

ń

sko-japo

ń

skich (Zhang Quanyi, 5 maja 2008):

http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,104,Wiosna_w_stosunkach_chinsko-japonskich.html

Chiny-Japonia: odpr

ęż

enie w stosunkach azjatyckich pot

ę

g (Radek Alf, 18 grudnia 2007):

http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,40,Chiny-Japonia_odprezenie_w_stosunkach_azjatyckich_poteg.html

Chcesz by

ć

informowany o zmianach i nowo

ś

ciach na stronie? Chcesz by

ć

na bie

żą

co w politycznej

sytuacji mi

ę

dzynarodowej? Zapisz si

ę

do naszego NEWSLETTERA!!! Kliknij tutaj >>