To są jak pewnie zauważyłyście egzaminowe notatki z poprzedniego semestru, bo stwierdziłam że nie ma sensu przepisywanie wszystkiego od nowa.
Japonia i Chiny w muzealnictwie
Zainteresowanie pozaeuropejskimi terenami - od odkryć geograficznych, pomijając Afrykę, która była w tym kręgu znacznie wcześniej Inne kategorie rozumienia sztuki pozaeuropejskiej na poszczególnych kontynentach - wychodzono z założenia, że mają one mniejszą wartość
Kostka Potocki - Sztuka Indii i Japonii
Laka, porcelana, ogrody, proch
W Kunstkammerach osobno umieszczano artefakty z nowoodkrytych terenów:
Artefakty indiańskie, Ameryka Północna
-//- dalekowschodnie:
Porcelana, laka - tajemnica ich wytwarzania, aspekt zarówno artystyczna jak i przyrodniczy
Kamionka - forma naturalna
Najwięcej przywieziono od kon. XVI w.
Co do Afryki - nie można przystosować do niej doktryny akademickiej, ponieważ nie obowiązuje tu podział na sacrum i profanum, zmiana dopiero w Kon. XIX w. Muzeum Sztuki Pierwszej w Paryżu - ekspozycja kolonialna, charakter artystyczny, nie etnograficzny; od pocz. XX Afryka, później Oceania
Emile Heymann (jeden z pierwszych marszandów obiektami prymitywnymi w Paryżu; butik od 1896 rue de Renes; wg legendy Matisse w 1906 kupił tu pierwszy egzotyczny obiekt, potem Picasso i Apollinaire);
Joseph Brummer: węgierski rzeźbiarz-marszand, jeden z najważniejszych handlarzy sztuką afrykańską przed I wojną (butik 1909 bd Raspail - obok Afrykańskich i Oceańskich masek, płótna Celnika Rousseau);
Paul Guillaume: najpoważniejszy kolekcjoner i marszand sztuki egzotycznej w między wojennym Paryżu; poważnie artystycznie, handlowo i naukowo, wiele katalogów i publilkacji (1911 pierwsze kontakty z dostawcami kolonialnymi; pierwszy butik 1914, kolejny 1917; 1914 wystawa w NY, 1916 w Paryżu 25 rzeźb i fetyszów z Afryki i Oceanii razem z obrazami Matisse'a, Picassa i Modiglianiego - wystawa uważana za punkt wyjścia paryskiej mody „sztuki murzyńskiej”, 1919 Expo d'Art Nègre et d'Art Océanien: 150; wiele pożyczał na inne wystawy); kolekcja: początek lat 1920 największa kolekcji sztuki egzotycznej tych czasów (ponad 500 rzeźb afrykańskich) dalszy rozwój;
Charles Ratton: najbardziej znaczący z marszandów z drugiej generacji specjalistow od sztuki egzotycznej; kontakty z surrealistami, światowymi muzeami, antropologami; kolekcja od ok. 1923 (pierwsze zakupy); dwa butiki (wystawy i wypożyczenia) - marszandzi wylansowali swego rodzaju „styl klasyczny” rzeźby i maseki afrykańskich (drewniane figuratywne rzeźby Dogonów, Guro, Kuba, Dan, Baule, Senufo, Fang, Luba - francuskie i brytyjskie posiadłości kolonialne; faworyzowane potem przez kolekcjonerów i artystów: Matisse, Braque Picasso, Vlaminck)
znaczenie Musée de Trocadero (z wystaw powszechnych, budynek 1878), 1920/1930 reorganizacja
Guillaume Apollinaire: znany jako jeden z pierwszych kolekcjonerów afrykańskich artefaktów (być może już ok. 1910; sam datował swoją wczesną kolekcję afrykańską na lata 1906-1907); jego mieszkanie przy rue d'Auteuil a potem bd St. Germain było „skarbcem” wypełnionym europejską sztuką ludową, ceramiką Pueblo, książkami, afrykańskimi maskami, a też obrazami awangardy: Picasso, Braque, Laurencin, Modigliani itd. (jeszcze w 1975 na w apartamencie - 21 afrykańskich obiektów typowych dla kolekcji artystów tych czasów; apartament ten przetrwał do lat 1970 kiedy został okradziony); większość francuski świat kolonialny w Afryce: L'oiseau de Benin (modelowany przez Picassa); też maski senufo, statuetki z Wybrzeża Kości Słoniowej, fetysze, maski, pały, laski itd.
Armand-Pierre Arman (Fernandez) jeden z wybitniejszych artystów (rzeźbiarzy, od instalacji, kolażystów ok.); mieszkania na Manhattanie w NY, Vence i innych miastach.
Sztuka afrykańska - gromadzona z pasją i konsekwencją, nie dla samodefinicji artystycznej ani dla inspiracji (jak Picasso) - raczej odskocznia dla refleksji, przy tym jego zainteresowania połączone są z prawdziwie fachowym znawstwem (w l. 1980 nosił się z zamiarem napisania encyklopedii sztuki afrykańskiej): rzeźby, maski, przedmioty kultowe, siekierki rytualne (ok. 500-600; często je wystawia na własnych i specjalistycznych „afrykańskich” wystawach - po raz pierwszy w Marsylii 1996). Fascynacja ta powstała w latach 1950 (pocz b. interesował się Chinami i Japonią) w jednej z galerii paryskich zobaczył oryginalne maski kameruńskie (dostrzegł wówczas różnicę między nimi a towarem z marché à pouces); potem doszedł do sporej kolekcji (środki finansowe) i znajomości rzeczy (w sensie technicznym i ideowym). Obok tego ma dzieła Stelli, Warhola, Lichtensteina, Rauschenberga, Tinguely'ego, Kleina, Koonsa.
André Breton (teoretyk, przywódca i twórca surrealizmu: Manifesty, inne teksty fundamentalne: Surrealisme et la peinture, Nadja, L'Amour fou, Crise de l'objet; kwiecień 2003 (aukcja: symboliczne i ostateczne zamknięcie surrealizmu; porażka francuskiej polityki kulturalnej - winien rząd , ale też i elity kulturalne)
Kolekcja: olbrzymi zespół dzieł sztuki, artefaktów z Oceanii i obu Ameryk oraz wielu innych obiektów: naturalnych, znalezionych, symbolicznych, wykonanych przez psychicznie chorych, o specjalnym znaczeniu i bez znaczenia;
„Obiekty artystyczne” (obrazy, rzeźby, rysunki, fotografie, ready mades, kolaże itd.) - niemal wszystkie to dzieła artystów związanych z ruchem - gdyby je wszystkie wymienić byłby to indeks osobowy i duża część przedmiotowego leksykonu surrealizmu (lub wnikliwego opracowania na ten temat)
„Obiekty egzotyczne” - rzeźby, maski, fetysze, malowidła, sprzęty rytualne i codzienne; pierwotny obiekt zainteresowań kolekcjonerskich (rzeźba z Wyspy Wielkanocnej); cecha charakterystyczna: na aukcji obiekty z Oceanii oraz obu Ameryk: indiańskie i eskimoskie, brak Afryki (do 1931 potem już do tego obszaru nie wracał); Ameryki - przymusowy pobyt w Nowym Jorku (Indianie Ameryki Płn, Eskimosi, wycieczki do krajów Ameryki Łacińskiej - kultury prekolumbijskie i późniejsze miejscowe wyroby)
„Obiekty surrealistyczne” - własna koncepcja Bretona z lat 1920-1930 (Nadja, L'Amour fou) - obok konstrukcji artystycznych (zestawienie różnorodnych elementów według dowolnego porządku) naturalne, przekształcone, psychodeliczne, symboliczne itd
1989 Magicy Ziemi - wystawa współczesnej sztuki pozaeuropejskiej
Sztuka a etnografia - Sztuka Ludowa
Przedmioty z Chin i Japonii (Kolekcja japońskich pudelek Marii-Antoniny, Musee Guimet, Paryż)(ale z Japonii mniej, ponieważ obowiązywała polityka Zamkniętych Drzwi). Kraje te budziły fascynację.
Chinoiserie, inspiracja dla Bouchera, Watteau, mebli,
Formy, które najbardziej kojarzą się z ceramiką chińską były wyrabiane na potrzeby europejczyków. Miały też europejskie motywy.
Odróżnienie Japonii od Chin następuje w XIX w.
W poł. XIX w. - wybucha wojna z Chinami, powstanie bokserów stłumione przez wojska angielsko-francuskie. Złupienie Pałacu Letniego cesarza.
Łupy trafiają na rynki Anglii, Francji - stąd kolekcja cesarzowej Eugenii, która w latach 60 XIX zakłada Muzeum Chińskie w Fontainebleau
Lata 50 XIX w., to upadek polityki Zamkniętych Drzwi, nastąpiło nawiązanie kontaktów.
W tym samym czasie obowiązywał zakaz wyznawania buddyzmu na terenie Japonii. Artefakty buddyjskie kupowane są za bezcen i zalewają rynek europejski
1919 - wystawa, skarbiec cesarski. Wtedy zrozumiano różnicę między zabytkami a Konfekcją (bo dotychczas konfekcję rozumiano jako zabytki)
Sigfried Bing (1838-1905): niemieckiego pochodzenie przemysłowiec i marszand (galeria Art Nouveau otwarta 1895) wielka rola w propagowaniu i Japonii i nowej sztuki, kolekcjonował z ogromnym zapałem, był w Chinach i Japonii, publikował organizował wystawy sprzedawał (m.in. kupował u niego van Goch - też kolekcja sprzedana w pewnym momencie), też malarstwo i europejską sztukę dekoracyjną (secesja);
Louis Gonse (1846-1921) krytyk, naczelny redaktor Gazette des Beaux-Arts, wiceprezydent Commission des monuments historiques, Legia Honorowa 1889, znawca, specjalista i kolekcjoner sztuki japońskiej (1883 retrospektywna wystawa i książka L'Art japonnais); kolekcja sprzedana na aukcji 1926;
Felix Brcqumand - grafiki i drzeworyty japońskie znalezione w herbacie
Jules de Goncout - też grafiki i drzeworyty
Grafiki pokazywane na wystawach - lata 40 XIX w Anglii, od lat 60 w całej Europie
Zainteresowania to głownie Japonia XIX w, ale też okresy wcześniejsze
Emile Guimet (1836-): syn bogatego przemysłowca, wykształcenie politachniczne (wynalazca sztucznej ultramaryny); w młodości podróż do Egiptu; 1876 podroż po Dalekim Wschiodzie (znacząca kolekcja ikonografii buddyjskiej i szintoistycznej - ponad 300 obiektów malarstwa i 600 rzeźb; wykorzystał zakaz buddyzmu w Japonii w erze Meiji); 1878 w Lyonie w wzniesionym przez siebie budynku otworzył muzeum religii świata (1879) przeniesione do Paryża (1882-1885), zainaugurowane w 1889 jako muzeum bogów Indii, Chin, Japonii, Egiptu, Grecji i świata romańskiego -> Musee Guimet
Musee d'Ennery w Paryżu - 1875 r. ekspozycja w osobnym budynku, później muzealia przekazane państwu
Musee Cernuschi, Paryż - Henri Cernuschi - 1871-1873 podróż dookoła swiata w towarzystwie krytyka Th. Duret - znaczna jej część w krajach Dalekiego i Srodkowego Wschodu (Japonia, Chiny, Indonezja, Indie): duża kolekcja dzieł sztuki: japońskie i chińskie brązy, ceramika, rzeźba drewniana i kamienna, drzeworyty (ok. 5000); po powrocie kontynuował działalność w Paryżu i we Włoszech (japońska ceramika, malatswo renesansowe, manuskrypty); kamienica nie daleko parku Monceau - jako muzeum podarowana Paryżowi (l. 1890)
Auguste Rodin (1840-1917): kolekcja od ost. ćw. XIX głównie rzeźby ale też malarstwo i inne rzeczy (antyk rzymsko-grecki i egipski, daleki wschód) villa Brillant w Meudon - kupił 1895 dla pomieszczenia swoich dzieł i kolekcji (muzeum antyku, ekspozycja malarstwa), palais Biron w Paryżu (podarował cało kolekcję aby była tu eksponowana w poswięconym mu muzeum)
Zygmunt Freud: twórca psychoanalizy - inne jego oblicze to kolekcjonerstwo, miało jego zdaniem niemały wpływ na jego psychiatryczne badania - sztuka pozaeuropejska Japonia Chiny, Egipt, Grecja, Rzym