Szkolenie dzieci i

młodzieży

w piłce nożnej

Uwarunkowania rozwojowe

Etapy szkolenia dzieci i młodzieży
i treści treningowe w poszczególnych

etapach

Szyngiera Władysław

AWF Katowice

PWSZ Racibórz

Pryncypia treningu piłkarskiego dzieci i

młodzieży

1.

Nauczanie i trenowanie dzieci polega przede wszystkim na wzmacnianiu

chęci do gry w piłkę i satysfakcji z niej.

2.

Każdy trening dzieci i młodzieży powinien przyczyniać się do poprawy

piłkarskich umiejętności.

3.

Od trenera wymaga się aby znał poszczególne fazy rozwoju młodych ludzi

(ontogeneza) i potrafił stosownie do nich konstruować treści treningowe.

4.

Dzieci doskonale uczą się dzięki naśladowaniu i imitowaniu. Dlatego trener

powinien posiadać zdolność do demonstrowania elementów gry (pokaz).

5.

Aby udało się w jak najbardziej efektywny sposób przekazać zawodnikom

cele treningu, trener powinien być dla nich autorytetem i posiadać dar

przekazywanie (objaśnienie).

6.

Praca z dziećmi i młodzieżą zawsze zawiera w sobie funkcje wychowawcze.

Trener pełni rolę wzoru osobowego i trzeba o tym pamiętać przy

podejmowaniu każdej decyzji i każdego działania.

7.

Stworzenie podczas treningu atmosfery radości i otwartości pozytywnie

motywuje dzieci i młodzież do zaangażowania w ćwiczenia.

8.

Pochwała i dodawanie otuchy najlepiej wpływają na skuteczną realizację

celów treningu lub meczu.

9.

Uwagi krytyczne powinny być zawsze przekazywane w rozmowie w cztery

oczy.

10.

Uświadamiać dzieciom i młodzieży, że piłka nożna jako gra zespołowa to

umiejętność współpracy i współżycia w zespole, to duch zespołu,

umiejętność podporządkowania się celom zespołu.

11.

Jednocześnie należy pamiętać o jak najlepszym rozwoju indywidualnym

zawodników.

I etap – wstępne przygotowanie do

szkolenia (6-10 lat)

Podstawowe zadania dla etapu wstępnego

przygotowania do szkolenia:



rozbudzenie zainteresowania piłką nożną,



zaspokojenie potrzeby zabawy i radości z niej,



wszechstronny rozwój fizyczny i zdrowotny,



wybór najzdolniejszych ruchowo dzieci do dalszych

etapów szkolenia,



przyswojenie podstawowych elementów techniki piłki

nożnej przy pomocy gier i zabaw,



stymulacja rozwoju wybranych zdolności

motorycznych (koordynacji ruchowej, szybkości,

gibkości),



nauczanie elementarnych zachowań taktycznych

(wyjście na pozycję, linia podania, krycie rywala,

dążenie do zdobycia bramki i zapobieganie jej

utracie).

II etap nauczania podstawowego

(11-13 lat)

– „złoty wiek dziecka”

Do głównych zadań etapu nauczania

podstawowego zaliczamy:



nauczanie i doskonalenie elementów
technicznych i zastosowanie ich w grze,



nauczanie podstawowych zachowań
taktycznych w ataku i obronie,



dalszy wszechstronny rozwój fizyczny i
zdrowotny,



kształtowanie zdolności motorycznych zgodnie
z rytmem rozwoju biologicznego,



kształtowanie osobowości dziecka.

III etap doskonalenia opanowanych

umiejętności (14-15 lat)

- okres dojrzewania

Do zadań etapu doskonalenia umiejętności zaliczamy:



nauczanie i doskonalenie elementów techniki i ich
taktyczne zastosowanie w grze,



nauczanie taktyki gry w obronie i ataku,



wszechstronne przygotowanie organizmu do wysiłku
piłkarskiego,



wzmożenie działań w zakresie przygotowania
fizycznego,



zmotywowanie do stałego dążenia w podnoszeniu
własnych umiejętności,



uczyć zachowań wychowanków w duchu „fair play”.

Wiek biologiczny a wiek

kalendarzowy

Wiek biologiczny jest to stopień

zaawansowania rozwoju (w ontogenezie)



U około 50% osobników wiek kalendarzowy jest
zgodny z wiekiem biologicznym



U 25% stwierdza się przyspieszenie rozwoju
(akceleracja – wiek biologiczny jest wyższy od
kalendarzowego)



U 25% występuje opóźnienie w rozwoju czyli jest
młodsza pod względem biologicznym

Cztery kategorie

osobników:

1.

Niskorosłych – szybko dojrzewających

2.

Niskorosłych – wolno dojrzewających

3.

Wysokorosłych – szybko dojrzewających

4.

Wysokorosłych – wolno dojrzewających

Najczęściej występują o przeciętnym wzroście i

średnim tempie dojrzewania.

Wolno dojrzewający osiągają lepsze wyniki sportowe

w wieku seniora.

Metody oceny wieku

biologicznego



Metoda wieku szkieletowego – polega na ocenie stopnia
skostnienia szkieletu na podstawie zdjęć rentgenowskich.



Metoda wieku cech płciowych – oceny dokonuje się
poprzez porównanie badanych z wzorcami (rozwój narządów
płciowych, owłosienia łonowego, owłosienia twarzy).



Metoda wieku zębowego – polega na porównaniu liczby
wyrżniętych zębów mlecznych lub stałych z tabelami bądź
siatkami centylowymi.



Metoda wieku morfologicznego – polega na porównaniu
wzrostu i ciężaru ciała dziecka z odpowiednią tabelą
opracowaną dla grup wieku kalendarzowego lub z siatką
centylową.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

6

7

8

9

10 11 12 13 14 15 16 17 18

wiek (lat)

ro

cz

n

e

p

rz

yr

o

s

ty

w

ys

o

ko

ś

ci

(

cm

)

dziewcząta

chłopcy

Typowe krzywe rocznych przyrostów
wysokości

ciała chłopców i dziewcząt

(Sozański 1993)

Mnożnik

dla

chłopcó

w

Wiek

dziecka

w latach

Mnożnik

dla

dziewcz

ąt

Mnożnik

dla

chłopcó

w

Wiek

dziecka

w latach

Mnożnik

dla

dziewcz

ąt

2,46

2,06
1,86
1,73
1,62

1,54
1,47
1,40

1,35

1

2
3
4
5

6
7
8

9

2,30

2,01
1,76
1,62
1,51

1,43
1,35
1,29

1,23

1,29

1,24
1,19
1,14
1,09

1,04

1,02
1,01

1,00

10

11
12
13
14

15

16
17

18

1,17

1,12
1,07
1,03
1,01

1,002
1,001
1,001

1,000

Przewidywany ostateczny wzrost

dziecka

Przykładowo, jeżeli chcemy przewidywać ostateczny wzrost

chłopca w wieku

15 lat

mierzącego

170 cm

wzrostu, to

odszukujemy w tabeli odpowiednio „wielkość poprawki” (mnożnik),

która wynosi w tym przypadku

1,04

i mnożymy ją przez wysokość

ciała. W ten sposób otrzymujemy wartość równą

177 cm

(1,04 x 170  177)

, która stanowi prognozowany, ostateczny wzrost

badanego chłopca w wieku dorosłym.

Ostateczny wzrost osobników,

który osiągną oni w wieku

dorosłym, można również

przewidywać na podstawie

następującego wzoru:

Chłopcy

(Wysokość ciała ojca + wysokość ciała matki)

x 1,08

2

Dziewczęta

(Wysokość ciała ojca + wysokość ciała matki)

x 0,923

2

IV etap trenowania (16-17 lat)

Główne zadania tego etapu to:



rozwijanie indywidualnych umiejętności piłkarskich,



podnoszenie umiejętności i wiedzy związanej z grą na

określonej pozycji w zespole, w wybranych systemach gry,



nieustanna praca nad poprawą działań techniczno-

taktycznych w obronie i ataku,



zwiększenie zakresu pracy nad podniesieniem wydolności

fizycznej i wiodących zdolności motorycznych,



praca nad przygotowaniem psychicznych i jego rola w

osiąganiu wysokich wyników sportowych,



wskazanie roli właściwej higieny żywienia i sportowego

trybu życia,

V etap kształtowania maksymalnych

możliwości

(od 18 roku życia)

Cele etapowe:



systematyczna praca nad rozwijaniem

indywidualnych umiejętności piłkarskich młodych

piłkarzy wchodzących do zespołów seniorskich,



doskonalenie umiejętności techniczno-taktycznych

pomocnych w twórczym rozwiązywaniu sytuacji na

boisku w walce sportowej,



nieustanna praca nad przygotowaniem

sprawnościowym spełniającym wymogi

profesjonalnej piłki nożnej,



analiza walki sportowej pod względem

wyeliminowania błędów taktycznych, technicznych

oraz w przygotowaniu fizycznym i psychicznym.

6-10

lat

10-12

lat

12-14

lat

14-16

lat

16-18

lat

Trening kondycyjny bez

piłki

-

+

+

++

++

Gra uproszczona

++

++

++

+

+

Ćwiczenia poprawiające

panowanie nad
piłką

+++

+++

++

++

++

Ćwiczenia z partnerem,
stojącym i w ruchu

+++

++

++

+

+

Małe gry, ćwiczenia 1x1 +

++

++

+++

+++

Gra kontrolna,

ćwiczenia różnych
kombinacji gry

+

++

++

++

++

Ćwiczenia

kompleksowe

-

+

++

+++

+++

Gry i zabawy

+++

+++

++

++

++

Objaśnienia: + - ważne; ++ - bardzo ważne, +++ - niezwykle ważne.

Treści treningowe w zależności od wieku i
poziomu rozwoju

Rodzaje

sprawności

Strefy wieku

5-6

8-10

10-12 12-14 14-16 16-18 18-20

20 i

>

Siła

maksymalna

+♂

++♂

++

+♂

Siłowo –

szybkościowe

+♂

++♂

++

+♂

Wytrzymałość

siłowa

+♂

++♂

++

+♂

Wytrzymałość

tlenowa

+♂

+♂

++♂

++♂

++♂

Wytrzymałość

beztlenowa

+♂

++♂

++

+♂

Szybkość

reagowania

+♂

+♂

++♂

++♂

++

+♂

Szybkość w

ruchach

cyklicznych

+♂

++♂

++

+♂

Szybkość w

ruchach

acyklicznych

+♂

++♂

++

+♂

Gibkość,

koordynacja

ruchowa

++♂

++♂

++♂

++

+♂

Wytyczne dla planowania wieku rozpoczynania treningu i progresji obciążeń

♂ - chłopcy, + ćwiczenia usprawniające 1-2 razy tygodniowo

++ trening właściwy 2-5 razy tygodniowo, +++ trening wyczynowy

10 przykazań dla trenerów

pracujących z młodzieżą

1.

Lubić młodzież – udowodnić, że przebywanie z nią jest dla nich

przyjemnością.

2.

Dobrze ją poznać – ich sposób życia, poznać ich cechy charakteru.

3.

Służyć stale pomocą – kierować nią, a w odpowiednim momencie

wziąć inicjatywę w swoje ręce.

4.

Być wyrozumiałym i tolerancyjnym szczególnie w trudnych

sytuacjach.

5.

Być dostępnym, w każdej chwili do ich dyspozycji, umieć

wysłuchać ich problemów.

6.

Dążyć zawodników na tyle zaufaniem, abyśmy mogli być spokojni,

że nic szczególnego się nie wydarzy.

7.

Być w stałej komunikacji z każdym zawodnikiem, nie wyróżniając

nikogo.

8.

Starać się wczuć w ich sytuacje, położenie, starając się wspólnie z

nimi decydować o niektórych sytuacjach, wspólnie podejmować

decyzje.

9.

Ustalić z zawodnikami (szczególnie na obozach) wspólne

spędzanie wolnego czasu.

10.

Należy ich traktować jak osoby dorosłe, nie zapominając

oczywiście o tym, że to jeszcze dzieci.

Zachowania, których trenerzy

powinni unikać

1.

Nie należy krzyczeć na zawodników w trakcie meczu i na

treningu.

2.

Traktować zawodników podczas treningu i meczów jak seniorów.

3.

Nie krytykować zawodników przed grupą.

4.

Nie przeprowadzać treningów, które nie są adoptowane do

wieku jak i poziomu umiejętności młodego zawodnika.

5.

Unikać zbyt długiego omawiania i prezentacji ćwiczeń, umieć

doprowadzić każde ćwiczenie do końca.

6.

Nie wolno zbyt długo stosować tych samych ćwiczeń i tych

samych gier.

7.

Nie akceptować rzeczy mających ogromny wpływ na dyscyplinę

(spóźnienie, nieodpowiedni ubiór, brak poszanowania sprzętu

itp.

8.

Nie należy przeprowadzać ciągle tych samych treningów, tych

samych ćwiczeń w tym samym miejscu boiska.

9.

W przypadku dwóch drużyn, z których jedna jest słabsza, na

początku gry szkolnej ustalamy wynik (2:0 dla drużyny

słabszej).

10.

Nie należy nigdy zapominać o podstawowych elementach

techniki, która powinna być najważniejsza w systemie szkolenia

dzieci i młodzieży.

Dziękuję
za uwagę!