J. Meder, K. Charzyńska, M. Sawicka
Klinika Rehabilitacji Psychiatrycznej
Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa
Kierownik Kliniki: doc. dr n. med. Joanna Meder

Uzależnienie od

SPA w schizofrenii

Współistnienie schizofrenii i
nadużywanie środków
psychoaktywnych jest częste.



Najbardziej zagrożeni- młodzi

mężczyźni



Najczęstsze środki odurzające-

alkohol, kanabinole, kokaina



Chorzy na schizofrenię preferują

alkohol i środki stymulujące, a

nie antypsychotycznie działające

opiaty (Marsden, 2000)

Częstość występowania
zaburzeń



W populacji ogólnej- 17%



Wśród chorych na schizofrenię-47 %



Wśród chorych na MD- 32%



Wsród chorych na zab. lękowe- 24%



Wśród chorych po próbie „S”- 71 %

Próba oceny rozpowszechnienia używania
środków psychoaktywnych wśród pacjentów z
rozpoznaniem schizofrenii (Sawicka, 2003)



150 osób z Instytutu Psychiatrii i
Neurologii



Test MAST typ używanych
substancji i nasilenie problemów z
tym związanych

Pacjenci z podwójną diagnozą:



Młodsi od pacjentów z
rozpoznaniem schizofrenii
28,62/36,52



Łączenie różnego rodzaju środków



Kobiety- większe konsekwencje
społeczne i osobiste



Im starszy pacjent tym gorzej z
utrzymaniem abstynencji

schizofrenia



90 osób- 3 grupy

uzależnienia

podwójna

diagnoza



Podwójna diagnoza

-

Zwiększona podatność na stres

-

Trudności z utrzymaniem abstynencji

-

Wysoki wskaźnik poczucia koherencji

Związek przyczynowo-
skutkowy

Nadużywanie narkotyków lub alkoholu



Mechanizm spustowy psychozy



Próba samoleczenia choroby



Próba zmniejszania objawów
niepożądanych po neuroleptykach



Koincydencja dwóch zaburzeń

Nadużywanie alkoholu lub
narkotyków przez chorych na
schizofrenię



Wcześniejszy początek schizofrenii



Większa liczba hospitalizacji



Cięższy przebieg psychozy (więcej objawów

paranoidalnych i halucynacji)



Większe nasilenie objawów (np. depresji)



Gorsze rokowania, brak współpracy w leczeniu



Częsta oporność na neuroleptyki i więcej

późnych dyskinez



Więcej zachowań agresywnych i asocjalnych

(Cuffel, 1994)



Więcej zachowań samobójczych (Bartels, 1992)



Większe narażenie na infekcję HIV (Skodol,

1999)

Czynniki ważne w leczeniu
uzależnienia



Motywacja do leczenia



Zdolność do samokontroli



Poznawcze i behawioralne
sposoby radzenia sobie



Wsparcie i nacisk społeczny

Terapia



Wielokierunkowa



Długoterminowa



Elastyczna

Modele terapii



Seryjna



Równoległa



Zintegrowana

Osher i Kofoeol 4 fazy
leczenia



Zaangażowanie pacjenta w leczenie



Przekonanie do długoterminowego
leczenia uzależnień



Techniki treningu umiejętności
społecznych i rozwiązywania
problemów



Zapobieganie nawrotom

Ogólne zasady leczenia i
postępowania w DD:



Stosowanie farmakoterapii zaburzeń

psychicznych oraz farmakoterapii uzależnienia



Zapobieganie nawrotom czynnego

uzależnienia



Edukacja o skutkach zdrowotnych

(psychicznych i somatycznych) przyjmowania

substancji psychoaktywnych



Przewaga oddziaływań psychologicznych

indywidualnych nad oddziaływaniami

grupowymi



Powolne realizowanie etapów leczenia



Ciągłość opieki



Współpraca z rodziną

Cele programów
psychoedukacyjnych dla
pacjentów i ich rodzin



Akceptacja choroby psychicznej i
konieczności leczenia farmakologicznego



Zapobieganie nawrotom choroby



Redukcja negatywnych emocji



Przejęcie części odpowiedzialności za
leczenie przez pacjenta i uaktywnianie go



Uwrażliwienie na stresujące wydarzenia
życiowe jako czynniki spustowe w
nawrotach schizofrenii

Umiejętności konieczne do
prawidłowego funkcjonowania w
środowisku:



umiejętności prowadzenia rozmowy



aktywny udział pacjenta we własnej
farmakoterapii



umiejętność rozpoznawania
wczesnych objawów psychotycznych



zrozumienie objawów choroby i
problemów pacjenta przez rodzinę

Zasady Centrum Leczenia
Uzależnień „Familia” w Gliwicach



Samo uczestnictwo w AA nie jest
leczeniem skutecznym



Na początku leczenia należy być mniej
sztywnym i konfrontacyjnym



Spotkania terapeutyczne muszą być częste



Poszukiwanie zachęt do podjęcia walki z
uzależnieniem, bo pacjent musi chcieć się
wyleczyć



Udział w grupach samopomocowych



Nawroty są częste, ale nie oznaczają
niepowodzenia

Według Liebermana atypowe
neuroleptyki wywołują:



lepszy poziom uzyskanej
poprawy



mniejszą ilość nawrotów



zmniejszenie skumulowanego
okresu choroby



lepszą długotrwałą poprawę

Neuroleptyki II-giej generacji
przewyższają typowe neuroleptyki
bo:



Mają różnorodny sposób działania



Dają inne, mniej uciążliwe objawy
uboczne



Poprawiają jakość życia



Są lepiej tolerowane



Powodują mniejszą stygmatyzację



Powodują lepszą współpracę z
pacjentem

Stosowanie leków
antypsychotycznych II generacji
zmniejsza spożycie alkoholu i
używanie narkotyków.

Gdzie leczyć?

Podstawa: Długie i intensywne leczenie

środowiskowe

Wskazania do leczenia szpitalnego:



Detoksykacja



Zły stan somatyczny



Ryzyko samobójstwa



Silna depresja



Zaburzenia lękowe



Zaostrzenie psychotyczne

Niepowodzenia w leczeniu
ambulatoryjnym



Nasilone objawy uzależnienia



Dożylne przyjmowanie substancji

psychoaktywnych



Ryzyko zakażenia AIDS i wirusowym

zapaleniem wątroby



Wziewne stosowanie narkotyków



Handlarze narkotyków



Zagrożenie aresztem



Zagrożenie utratą pracy i rodziny



ciąża

Hospitalizacja pełnodobowa



Nie zależy od nasilenia uzależnienia



Umożliwia kontrolę nad
przyjmowaniem substancji
psychoaktywnych