Europa Napoleona Bonaparte



Kariera Napoleona Bonaparte



Okres napoleoński – etapy



Reformy wewnętrzne Napoleona



Podboje Napoleona



Upadek Napoleona

Kariera Napoleona Bonaparte



Napoleon Bonaparte przyszedł na świat na Korsyce w 1769 r. w wieku 24 lat wstąpił do

armii rewolucyjnej, która promowała młodych, zdolnych i ambitnych ludzi. Dzięki

zwycięskiemu oblężeniu Tulonu, gdzie schronili się jakobini, zyskał stopień generała

brygady. Jego zdolności dowódcze wykorzystano w tłumieniu powstania monarchistów

w Paryżu w 1795 r. Później Dyrektoriat wysłał go na front włoski, gdzie Francja toczyła

wojnę z Austrią. Zastał on tam o obdarte i głodne wojsko, które po dwóch tygodniach

przekształcił w niepokonaną armię. W ciągu roku zajął północne Włochy, tworząc na

własną rękę kilka nowych państewek, min. Republikę Lombardzką. Jego sukcesy

wynikały z genialnego dowodzenia armią – niespodziewanie przerzucał swe wojska,

oskrzydlał przeciwnika, swoje silne oddziały rzucał na jego słabe punkty. Żołnierze go

uwielbiali. W 1797 r podpisano pokój w Campo Formio, cesarz Franciszek oddał Francji

Belgię, Lombardię, lewy brzeg Renu, a otrzymał w zamian tereny należące dawniej do

Republiki Weneckiej. Pozostała jeszcze kwestia pokonania Anglii, co było niemożliwe na

morzu. Dlatego też Dyrektoriat wysłał Napoleona do Egiptu, aby umocnić wpływy

Francuzów na Bliskim Wschodzie i odciąć Anglię od jej najbogatszej kolonii –Indii.

Napoleon pokonał Anglików i zajął Kair.



Tymczasem rządy Dyrektoriatu, coraz bardziej niepopularne wśród Francuzów,

wprowadzały coraz większy chaos. Rządy te doprowadziły do pogorszenia się sytuacji

ludności najbiedniejszej /po uwolnieniu cen wzrosły koszty utrzymania/ a wzrosła

pozycja i poziom życia tych, którzy zdążyli wzbogacić się na rewolucji. Dyrektoriat nie

potrafił uporządkować gospodarki ani finansów państwa.



Po powrocie do Paryża Napoleon, wykorzystując nastroje społeczne, na czele wiernego

sobie wojska obalił Dyrektoriat i przejął władzę. Wydarzenia te przeszły do historii jako

przewrót 18 brumaire’a /9 listopada 1799/

Przysięga armii napoleońskiej

Okres napoleoński - etapy

Etap

Etap

Charakterystyka

Charakterystyka

Daty

Daty

Wydarzenia

Wydarzenia

Konsulat
1799-
1804

Dyktatura
wojskowa
Napoleona
stojąca na straży
interesów
burżuazji.

1.

9.XI.1799

2.

24.XII.1799

3.

13.II.1800

4.

9.II.1801

5.

15.VII.1801

6.

25.IV.1803

7.

21.III.1804

1.

Przewrót 18 brumaire’a, Napoleon
konsulem.

2.

Projekt nowej konstytucji: realna
władza w rękach Pierwszego Konsula,
ograniczenie roli ciał obieralnych.

3.

Utworzenie

Banku

Francji,

uporządkowanie finansów.

4.

Pokój po zwycięskiej wojnie z Austrią,
granica na Renie.

5.

Podpisanie konkordatu, przywrócenie
swobody kultu.

6.

Reorganizacja Rzeszy Niemieckiej po
myśli Francji.

7.

Nowy kodeks cywilny, tzw.kodeks
Napoleona.

Okres napoleoński - etapy

Etap

Etap

Charakterystyka

Charakterystyka

Daty

Daty

Wydarzenia

Wydarzenia

Cesarstwo
1804-14

Francja walczy o
hegemonię

w

Europie,

po

licznych
sukcesach
pokonana przez
szóstą koalicję.

1.

2.XII.1804

2.

21.X.1805

3.

25.X.1806

4.

21.XII.1807

5.

1812

6.

1812-14

7.

4.IV.1814

1.

Napoleon

koronuje

się

na

cesarza Francuzów.

2.

Klęska floty francuskiej pod
Trafalgarem.

3.

Wkroczenie

Napoleona

do

Berlina.

4.

Ogłoszenie

tzw.

blokady

kontynentalnej Anglii.

5.

Szczyt potęgi Francji: tylko
Anglia, Rosja i Szwecja poza
systemem napoleońskim.

6.

Nieudana wyprawa na Rosję,
klęska Wielkiej Armii.

7.

Abdykacja

Napoleona

po

przegranej wojnie.

Okres napoleoński - etapy

Etap

Etap

Charakterystyka

Charakterystyka

Daty

Daty

Wydarzenia

Wydarzenia

Restau-
racja
Burbo-
nów
1814
-15

Ludwik

XVIII

usiłuje zachować
równowagę
między
bonapartystami
a monarchistami

1.

6.IV.1814

2.

30.IV.1814

3.

25.IX.1814

1.

Ludwik XVIII ogłoszony przez
senat

królem

Francuzów-

restauracja dynastii Burbonów.

2.

Pokój w Paryżu- uznanie przez
Francję granic z 1792, rezygnacja
z

odszkodowań

wojennych

i

zwrotu dzieł sztuki.

3.

Spotkanie

monarchów

Rosji,

Austrii i Prus na kongresie
wiedeńskim.

Sto dni
Napoleo
-na
1815

Nieudana próba
odzyskania
władzy

przez

Napoleona.

1.

1.III.1815

2.

13.III.1815

3.

18.VI.1815

4.

22.VI.1815

5.

20.XI.1815

1.

Powrót Napoleona do Francji po ucieczce z Elby.

2.

Kongres wiedeński ogłasza Napoleona „wrogiem

i burzycielem porządku społecznego”.

3.

Klęska Francuzów pod Waterloo.

4.

Druga abdykacja Napoleona, Ludwik XVIII wraca
na tron.

5.

Drugi pokój paryski- Francja wraca do granic z
1790, zmuszona do zapłacenia700 mln franków

kontrybucji.

Reformy wewnętrzne Napoleona



konsulat – wprowadzony zaraz po przejęciu władzy przez Napoleona; władze miał

sprawować

3-osobowy Konsulat

3-osobowy Konsulat a Napoleon jako

pierwszy konsul

pierwszy konsul miał prawo inicjatywy

ustawodawczej i sprawował władzę wykonawczą, mianował ministrów oraz

Radę Stanu

Radę Stanu

/opracowywała projekty ustaw, sąd administracyjny/ oraz

senatorów

senatorów /teoretycznie mieli

wybierać konsulów, przedstawicieli władzy ustawodawczej, strzec zgodności ustaw z

konstytucją/; pozostali konsulowie mieli głos doradczy;

Ciało Prawodawcze

Ciało Prawodawcze mogło przyjąć

lub odrzucić ustawę nie mogło nad nią dyskutować /patrz schemat-podręcznik, str. 252/



Reformy wprowadzone w okresie konsulatu:

1.

podział administracyjny państwa na departamenty, powiaty i gminy, kierowane przez

prefektów, podprefeków i merów, mianowanych bezpośrednio przez Napoleona

2.

Rozbudowano aparat policyjny

3.

Zniesiono wolność prasy, zlikwidowano większość tytułów

4.

Wprowadzono cenzurę podręczników szkolnych i książek

5.

1800 r – otwarto Bank Francji

6.

Rozbudowa manufaktur i fabryk /produkcja głównie na potrzeby wojska/

7.

Zagwarantowano chłopom własność ziemi zdobytej podczas rewolucji

8.

Zorganizowano roboty publiczne dla biedoty miejskiej, zakazano robotnikom i

rzemieślnikom zrzeszania się i strajków, ograniczono ich udział w życiu politycznym

9.

Zawarto konkordat z Watykanem, papież Pius VII uznał konfiskatę i sprzedaż majątku

kościelnego, nowy podział diecezji, prawo pierwszego konsula do wysuwania kandydatów

na biskupów, nowi biskupi przysięgali wierność rządowi, wprowadzono wolność kultu, kler

otrzymywał pensje od państwa

10.

Reformy prawa i sądownictwa: kodeks prawa cywilnego, handlowego i karnego

Kodeks Napoleona

Kodeks Napoleona

1804 r



zakładał

wolność

osobista,

wolność

wyznania,

równość

wszystkich

obywateli

wobec prawa



Gwarancja

własności

prywatnej



Swoboda

prowadzenia

działalności gospodarczej

„art..212. Małżonkowie winni sobie nawzajem wierność,
wsparcie i pomoc.
art.213. Maź winien obronę dla żony, a żona posłuszeństwo
dla męża.
art.215. Żona stawać w sądzie nie może bez upoważnienia
męża swojego.
art.227. Rozwiązuje się małżeństwo: 1) przez śmierć
jednego z małżonków, 2) przez rozwód prawnie wydany, 3)
przez skazanie jednego z małżonków pociągające za sobą
śmierć cywilną.
art.371. Dziecię w każdym wieku powinno cześć i
uszanowanie ojcu swemu i matce.
art. 372. Zostaje pod ich władza aż do pełnoletności albo
usamowolnienia.
art.374. Dziecię nie może opuścić ojcowskiego domu bez
pozwolenia ojca, oprócz przyjęcia wojskowej służby
dobrowolnie, po skończonym osiemnastym roku wieku
swego.
art.376. Jeżeli dziecię szesnastu lat nie zaczęło, może go
ojciec trzymać w zamknięciu na czas nie dłuższy niż
miesiąc.”

Po uprzednim plebiscycie i specjalnej

uchwale senatu w grudniu 1804 r
Napoleon koronował się na cesarza
Francuzów. Tytuł miał podkreślić formalne
istnienie republiki. Napoleon wprowadził
nowe zwyczaje dworskie, przywrócił tytuły
szlacheckie, zezwolił na powrót na dwór
starych rodzin arystokratycznych.

Podboje Napoleona

Uzupełnij tabelę:

Koalicja Lata

Państwa
tworzące
koalicję

Ważniejsze
bitwy

Postanowienia
traktatów
pokojowych

I

II

III

IV

V

VI

Upadek Napoleona

Początkiem upadku Napoleona była już wyprawa na Rosję /1812/. Napoleon przecenił swoje

siły, nie docenił atutów przeciwnika – ogromnych przestrzeni, skuteczności taktyki /nie

przewidział taktyki „spalonej ziemi”/, rosyjskiego mrozu. W armii Napoleona /na którą składali

się, obok Francuzów, także Austriacy, Prusacy i Polacy/ od początku brakowało dyscypliny,

szerzyły się dezercje, na zajętych terenach wybuchały walki partyzanckie. Sam Napoleon nie

przypominał już dawnego wodza – unikał śmiałych manewrów, nie słuchał oficerów radzących

wycofać się przed zimą. Po bitwie pod Borodino – najkrwawszym z dotychczasowych

„zwycięstw” cesarza Francuzów- wbrew oczekiwaniom, car rosyjski nie wystąpił z prośba o

pokój. Wielka Armia zajęła opuszczoną Moskwę i nie znalazła tam ani pożywienia, ani łupów,

ani nawet schronienia /miasto „przypadkiem” spłonęło/. Odwrót szybko przerodził się w

ucieczkę i to w popłochu. Obrazu klęski dopełniła kolejna wyprawa Napoleona zakończona

bitwą pod Lipskiem /bitwa narodów, 1813/ i wkroczeniem wojsk koalicji antynapoleońskiej do

Francji. Cesarz abdykował. Dostał we władanie wyspę Elbę, a rządy we Francji przejął brat

zgładzonego przez rewolucję Ludwika XVI – Ludwik XVIII. Podczas kongresu wiedeńskiego,

który miał uporządkować Europę po wojnach napoleońskich, sam cesarz Francuzów, uciekłszy

z Elby, w 100 znamiennych dni, próbował odzyskać władzę. W miarę jego pochodu w stronę

Paryża, zmieniały się nagłówki paryskich gazet, odzwierciedlając fałszywą i zmienną

przychylność ludu. Cesarza wkraczającego do stolicy Francji serdecznie i owacyjnie przywitały

tłumy rozentuzjazmowanych Francuzów. Bitwa pod Waterloo /w czerwcu 1815 r/ ostatecznie

zakończyła karierę Korsykanina. Anglicy wywieźli go na wyspę św. Heleny, gdzie zmarł w 1821

r. Okres wojen napoleońskich odmienił Europę. Wraz z wojskami francuskimi do najdalszych

zakątków Europy docierały hasła rewolucyjne oraz kodeks cywilny Napoleona. Postępował

proces upadku feudalizmu. W wielu krajach nastąpiło rozbudzenie nacjonalizmów i dążeń

zjednoczeniowych. Rozpoczęte wówczas zmiany przyczyniły się do utworzenia nowoczesnych

państw XIX wieku.

Satyryczny rysunek ukazujący karierę i upadek Napoleona.