DIETETYKA KLASYFIKACJA I CHARAKTERYSTYKA DIET

background image

KLASYFIKACJA

KLASYFIKACJA

I CHARAKTERYSTYKA DIET

I CHARAKTERYSTYKA DIET

background image

PODSTAWY KLASYFIKACJI DIET

PODSTAWY KLASYFIKACJI DIET

Słowo

Słowo

dieta

dieta

oznacza specjalny sposób żywienia

oznacza specjalny sposób żywienia

uwzględniający ilość i jakość spożywanych

uwzględniający ilość i jakość spożywanych

pokarmów.

pokarmów.

Dieta ma na celu

Dieta ma na celu

dostarczenie niezbędnych

dostarczenie niezbędnych

ustrojowi składników pokarmowych z jednoczesnym

ustrojowi składników pokarmowych z jednoczesnym

dostosowaniem ich podaży do możliwości trawienia,

dostosowaniem ich podaży do możliwości trawienia,

wchłaniania i metabolizowania przez zmieniony

wchłaniania i metabolizowania przez zmieniony

chorobowo organizm.

chorobowo organizm.

Jest modyfikacją racjonalnego sposobu żywienia

Jest modyfikacją racjonalnego sposobu żywienia

ludzi zdrowych.

ludzi zdrowych.

background image

ŻYWIENIE PODSTAWOWE

ŻYWIENIE PODSTAWOWE

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Żywienie podstawowe zwane

Żywienie podstawowe zwane

dietą

dietą

podstawową

podstawową

stosowane jest u osób nie

stosowane jest u osób nie

wymagających żywienia dietetycznego

wymagających żywienia dietetycznego

będących w szpitalach, sanatoriach i innych

będących w szpitalach, sanatoriach i innych

zakładach leczniczych.

zakładach leczniczych.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

W żywieniu podstawowym

W żywieniu podstawowym

dozwolone są:

dozwolone są:

wszystkie produkty i potrawy

wszystkie produkty i potrawy

wszystkie techniki sporządzania posiłków.

wszystkie techniki sporządzania posiłków.

Wskazane są ograniczenia w diecie potraw

Wskazane są ograniczenia w diecie potraw

ciężko strawnych, wzdymających.

ciężko strawnych, wzdymających.

background image

W opracowaniu diety należy przestrzegać zasad

W opracowaniu diety należy przestrzegać zasad

planowania jadłospisów, tzn. planuje się

planowania jadłospisów, tzn. planuje się

nie mniej

nie mniej

niż 4-5

niż 4-5

posiłków dziennie.

posiłków dziennie.

Za podstawę diety przyjęto średnie

Za podstawę diety przyjęto średnie

normy dla

normy dla

kobiet i mężczyzn o małej aktywności

kobiet i mężczyzn o małej aktywności

fizycznej,

fizycznej,

opracowane przez prof. dr hab. Ś.

opracowane przez prof. dr hab. Ś.

Ziemiańskiego i wsp., IŻŻ w 2001 roku.

Ziemiańskiego i wsp., IŻŻ w 2001 roku.

background image

Wartość energetyczna

Wartość energetyczna

całodziennego pożywienia

całodziennego pożywienia

powinna wynosić około 2300-2400 kcal (9623-

powinna wynosić około 2300-2400 kcal (9623-

10041 kJ),

10041 kJ),

białko

białko

- 12-14% energii,

- 12-14% energii,

tłuszcze

tłuszcze

- 30%,

- 30%,

węglowodany

węglowodany

uzupełniają dobowe

uzupełniają dobowe

zapotrzebowanie energetyczne.

zapotrzebowanie energetyczne.

Zapotrzebowanie na witaminy, składniki

Zapotrzebowanie na witaminy, składniki

mineralne ustala się wg średnich norm dla kobiet i

mineralne ustala się wg średnich norm dla kobiet i

mężczyzn o małej aktywności fizycznej.

mężczyzn o małej aktywności fizycznej.

background image

DIETA BOGATORESZTKOWA

DIETA BOGATORESZTKOWA

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta bogatoresztkowa jest stosowana w:

Dieta bogatoresztkowa jest stosowana w:

-

zaparciach

zaparciach

-

zaburzeniach czynnościowych jelit.

zaburzeniach czynnościowych jelit.

Celem

Celem

stosowania diety bogatoresztkowej jest

stosowania diety bogatoresztkowej jest

pobudzenie motoryki jelit, uregulowanie ich

pobudzenie motoryki jelit, uregulowanie ich

czynności bez stosowania środków

czynności bez stosowania środków

farmakologicznych.

farmakologicznych.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Dieta bogatoresztkowa

Dieta bogatoresztkowa

jest

jest

modyfikacją diety podstawowej.

modyfikacją diety podstawowej.

Modyfikacja jej polega na zwiększeniu

Modyfikacja jej polega na zwiększeniu

ilości błonnika pokarmowego frakcji

ilości błonnika pokarmowego frakcji

nierozpuszczalnych i płynów.

nierozpuszczalnych i płynów.

background image

W diecie bogatoresztkowej stosowanej w zaparciach

W diecie bogatoresztkowej stosowanej w zaparciach

produkty z dużą ilością błonnika pokarmowego

produkty z dużą ilością błonnika pokarmowego

należy

należy

stopniowo zwiększać do 40-50 g/dobę

stopniowo zwiększać do 40-50 g/dobę

.

.

Przy dużej ilości błonnika początkowo mogą

Przy dużej ilości błonnika początkowo mogą

wystąpić wzdęcia i lekkie bóle brzucha.

wystąpić wzdęcia i lekkie bóle brzucha.

Korzystne działanie na perystaltykę jelit

Korzystne działanie na perystaltykę jelit

mają:

mają:

miód, jogurt, kefir, 1-dniowe mleko ukwaszone,

miód, jogurt, kefir, 1-dniowe mleko ukwaszone,

kawa prawdziwa, śmietanka, wody gazowane,

kawa prawdziwa, śmietanka, wody gazowane,

kompoty z suszonych śliwek, soki zawierające kwasy

kompoty z suszonych śliwek, soki zawierające kwasy

organiczne, masło, oliwa z oliwek, oleje, surówki,

organiczne, masło, oliwa z oliwek, oleje, surówki,

siemię lniane, buliony, rosoły, potrawy ostro

siemię lniane, buliony, rosoły, potrawy ostro

przyprawione.

przyprawione.

background image

Dobry efekt dają napoje i potrawy chłodne.

Dobry efekt dają napoje i potrawy chłodne.

Zaleca się pół szklanki wody przegotowanej

Zaleca się pół szklanki wody przegotowanej

chłodnej z miodem lub namoczone suszone śliwki

chłodnej z miodem lub namoczone suszone śliwki

albo łyżeczkę masła lub oliwy na czczo.

albo łyżeczkę masła lub oliwy na czczo.

W diecie należy

W diecie należy

ograniczyć pokarmy

ograniczyć pokarmy

obniżające

obniżające

perystaltykę jelit. Są to:

perystaltykę jelit. Są to:

kluski, pieczywo białe, ryż, kasza manna, mąka

kluski, pieczywo białe, ryż, kasza manna, mąka

ziemniaczana, ciastka z kremem, banany.

ziemniaczana, ciastka z kremem, banany.

Wyłączyć powinno się:

Wyłączyć powinno się:

mocną herbatę, suszone

mocną herbatę, suszone

czarne jagody, wino czerwone wytrawne, suche

czarne jagody, wino czerwone wytrawne, suche

pożywienie

pożywienie

oraz pokarmy powodujące wzdęcia: groch, fasolę,

oraz pokarmy powodujące wzdęcia: groch, fasolę,

bób, warzywa kapustne.

bób, warzywa kapustne.

background image

DIETA ŁATWO STRAWNA

DIETA ŁATWO STRAWNA

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta łatwo strawna wskazana jest:

Dieta łatwo strawna wskazana jest:

w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit,

w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit,

w nadmiernej pobudliwości jelita grubego,

w nadmiernej pobudliwości jelita grubego,

w nowotworach jelita cienkiego,

w nowotworach jelita cienkiego,

w wyrównanych chorobach nerek i dróg moczowych,

w wyrównanych chorobach nerek i dróg moczowych,

w chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką,

w chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką,

w zapalnych chorobach płuc i opłucnej o przebiegu ostrym,

w zapalnych chorobach płuc i opłucnej o przebiegu ostrym,

w

przewlekłych

chorobach

układu

oddechowego

w

przewlekłych

chorobach

układu

oddechowego

przebiegających

przebiegających

z rozedmą,

z rozedmą,

w zaburzeniach krążenia płucnego (zawał),

w zaburzeniach krążenia płucnego (zawał),

w okresie rekonwalescencji po zabiegach operacyjnych,

w okresie rekonwalescencji po zabiegach operacyjnych,

dla chorych długo leżących, u których dochodzi do zaburzenia

dla chorych długo leżących, u których dochodzi do zaburzenia

pracy

pracy

przewodu pokarmowego,

przewodu pokarmowego,

dla osób w wieku podeszłym.

dla osób w wieku podeszłym.

background image

Celem diety

Celem diety

jest dostarczenie

jest dostarczenie

choremu wszystkich niezbędnych

choremu wszystkich niezbędnych

składników pokarmowych oraz

składników pokarmowych oraz

ograniczenie produktów i potraw

ograniczenie produktów i potraw

ciężkostrawnych.

ciężkostrawnych.

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Dieta łatwo strawna jest modyfikacją

Dieta łatwo strawna jest modyfikacją

żywienia racjonalnego ludzi zdrowych.

żywienia racjonalnego ludzi zdrowych.

Ma szerokie zastosowanie w zakładach

Ma szerokie zastosowanie w zakładach

leczniczych.

leczniczych.

background image

Podstawą tej diety jest ograniczenie,

Podstawą tej diety jest ograniczenie,

a nawet wyłączenie:

a nawet wyłączenie:

produktów i potraw tłustych,

produktów i potraw tłustych,

smażonych,

smażonych,

opieczonych w tradycyjny sposób,

opieczonych w tradycyjny sposób,

długo zalegających w żołądku,

długo zalegających w żołądku,

wzdymających,

wzdymających,

ostro przyprawionych.

ostro przyprawionych.

W diecie łatwo strawnej należy

W diecie łatwo strawnej należy

zmniejszyć podaż błonnika

zmniejszyć podaż błonnika

pokarmowego

pokarmowego

, chociaż pewna ilość tego

, chociaż pewna ilość tego

składnika jest potrzebna.

składnika jest potrzebna.

background image

Zalecana

Zalecana

ilość błonnika

ilość błonnika

pokarmowego

pokarmowego

w diecie łatwo

w diecie łatwo

strawnej wynosi

strawnej wynosi

do 25 g/dobę.

do 25 g/dobę.

Posiłki należy spożywać 4-5 razy w

Posiłki należy spożywać 4-5 razy w

ciągu dnia regularnie w określonych

ciągu dnia regularnie w określonych

godzinach i w niewielkich objętościach.

godzinach i w niewielkich objętościach.

Ostatni posiłek zaleca się 2 godziny

Ostatni posiłek zaleca się 2 godziny

przed snem.

przed snem.

background image

DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM

DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM

TŁUSZCZU

TŁUSZCZU

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu

Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu

wskazana jest:

wskazana jest:

w przewlekłym zapaleniu i kamicy pęcherzyka

w przewlekłym zapaleniu i kamicy pęcherzyka

żółciowego

żółciowego

oraz dróg żółciowych,

oraz dróg żółciowych,

w chorobach miąższu wątroby - przewlekłym

w chorobach miąższu wątroby - przewlekłym

zapaleniu

zapaleniu

wątroby, marskości wątroby,

wątroby, marskości wątroby,

w przewlekłym zapaleniu trzustki,

w przewlekłym zapaleniu trzustki,

we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego - w

we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego - w

okresie

okresie

zaostrzenia choroby.

zaostrzenia choroby.

Celem diety

Celem diety

jest ochrona ww. narządów przez

jest ochrona ww. narządów przez

zmniejszenie ich aktywności wydzielniczej.

zmniejszenie ich aktywności wydzielniczej.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu jest

Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu jest

modyfikacją diety łatwo strawnej.

modyfikacją diety łatwo strawnej.

Modyfikacja ta

Modyfikacja ta

polega na zmniejszeniu produktów

polega na zmniejszeniu produktów

będących źródłem tłuszczu zwierzęcego oraz

będących źródłem tłuszczu zwierzęcego oraz

obfitujących w cholesterol.

obfitujących w cholesterol.

Zawartość tłuszczu w diecie zarówno pochodzenia

Zawartość tłuszczu w diecie zarówno pochodzenia

roślinnego, jak i zwierzęcego powinna wynosić

roślinnego, jak i zwierzęcego powinna wynosić

od 30 do 50 g/dobę.

od 30 do 50 g/dobę.

Jest to tłuszcz znajdujący się w produktach (w

Jest to tłuszcz znajdujący się w produktach (w

mięsie, wędlinach, mleku, jajach) oraz tłuszcz

mięsie, wędlinach, mleku, jajach) oraz tłuszcz

dodawany do pieczywa i potraw.

dodawany do pieczywa i potraw.

background image

Białko

Białko

zalecane jest w normie fizjologicznej (tylko w

zalecane jest w normie fizjologicznej (tylko w

niektórych przypadkach chorobowych powyżej

niektórych przypadkach chorobowych powyżej

normy). Bardzo ważne jest, żeby było ono rozłożone

normy). Bardzo ważne jest, żeby było ono rozłożone

równomiernie na podstawowe posiłki.

równomiernie na podstawowe posiłki.

Tłuszcze

Tłuszcze

pokrywają zapotrzebowanie energetyczne

pokrywają zapotrzebowanie energetyczne

do 20%,

do 20%,

białko

białko

12-18%, a

12-18%, a

węglowodany

węglowodany

uzupełniają dobową ilość kalorii.

uzupełniają dobową ilość kalorii.

background image

W jadłospisie należy uwzględnić produkty bogate w

W jadłospisie należy uwzględnić produkty bogate w

witaminę C

witaminę C

, która wpływa na układ

, która wpływa na układ

immunologiczny, pobudzając go do wytwarzania

immunologiczny, pobudzając go do wytwarzania

przeciwciał zwalczających stan zapalny.

przeciwciał zwalczających stan zapalny.

Posiłki podaje się:

Posiłki podaje się:

-

w małych objętościach,

w małych objętościach,

-

o umiarkowanej temperaturze,

o umiarkowanej temperaturze,

-

często - 5 razy w ciągu dnia.

często - 5 razy w ciągu dnia.

Modyfikacja diety

Modyfikacja diety

Biorąc pod uwagę zastosowanie omawianej diety w

Biorąc pod uwagę zastosowanie omawianej diety w

różnych przypadkach chorobowych, zachodzi

różnych przypadkach chorobowych, zachodzi

konieczność jej modyfikacji.

konieczność jej modyfikacji.

background image

DIETA ŁATWO STRAWNA Z

DIETA ŁATWO STRAWNA Z

OGRANICZENIEM SUBSTANCJI

OGRANICZENIEM SUBSTANCJI

POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE SOKU

POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE SOKU

ŻOŁĄDKOWEGO

ŻOŁĄDKOWEGO

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta ma zastosowanie:

Dieta ma zastosowanie:

w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy,

w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy,

w przewlekłym nadkwaśnym nieżycie

w przewlekłym nadkwaśnym nieżycie

żołądka,

żołądka,

w refluksie żołądkowo-przełykowym.

w refluksie żołądkowo-przełykowym.

background image

Zadaniem diety jest:

Zadaniem diety jest:

dostarczenie pacjentowi wszystkich niezbędnych

dostarczenie pacjentowi wszystkich niezbędnych

składników

składników

odżywczych,

odżywczych,

ograniczenie produktów i potraw pobudzających

ograniczenie produktów i potraw pobudzających

wydzielanie

wydzielanie

kwasu solnego,

kwasu solnego,

neutralizowanie soku żołądkowego,

neutralizowanie soku żołądkowego,

niedrażnienie chemiczne, mechaniczne, termiczne

niedrażnienie chemiczne, mechaniczne, termiczne

błony

błony

śluzowej żołądka.

śluzowej żołądka.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Jest to dieta łatwo strawna z ograniczoną ilością

Jest to dieta łatwo strawna z ograniczoną ilością

produktów i potraw działających pobudzająco na

produktów i potraw działających pobudzająco na

czynność wydzielniczą żołądka.

czynność wydzielniczą żołądka.

Zaliczamy do nich:

Zaliczamy do nich:

mocne rosoły, buliony, esencjonalne wywary

mocne rosoły, buliony, esencjonalne wywary

warzywne, grzybowe, galarety, wody gazowane,

warzywne, grzybowe, galarety, wody gazowane,

kwaśne napoje, nie rozcieńczone soki z owoców i

kwaśne napoje, nie rozcieńczone soki z owoców i

warzyw, napoje alkoholowe (wino, piwo), kawa

warzyw, napoje alkoholowe (wino, piwo), kawa

prawdziwa, mocna herbata, produkty marynowane,

prawdziwa, mocna herbata, produkty marynowane,

wędzone, potrawy pikantne, słone, smażone,

wędzone, potrawy pikantne, słone, smażone,

pieczone, ostre przyprawy.

pieczone, ostre przyprawy.

background image

Ilość białka

Ilość białka

w diecie należy zwiększyć

w diecie należy zwiększyć

do

do

1,2-1,5 g/kg na mc.

1,2-1,5 g/kg na mc.

Tłuszcze

Tłuszcze

wykazują zdolność hamowania

wykazują zdolność hamowania

wydzielania kwasu solnego zmniejszają

wydzielania kwasu solnego zmniejszają

równocześnie motorykę żołądka.

równocześnie motorykę żołądka.

W diecie należy uwzględnić tłuszcze łatwo

W diecie należy uwzględnić tłuszcze łatwo

strawne, obok masła, śmietanki, ważne są

strawne, obok masła, śmietanki, ważne są

tłuszcze roślinne obniżające cholesterol.

tłuszcze roślinne obniżające cholesterol.

Tłuszcze pokrywają w 30% dobowe

Tłuszcze pokrywają w 30% dobowe

zapotrzebowanie energetyczne.

zapotrzebowanie energetyczne.

background image

Do produktów hamujących wydzielanie żołądkowe

Do produktów hamujących wydzielanie żołądkowe

oprócz tłuszczów należą

oprócz tłuszczów należą

słabe roztwory cukru.

słabe roztwory cukru.

Ograniczeniu podlega

Ograniczeniu podlega

błonnik pokarmowy

błonnik pokarmowy

, należy

, należy

więc z diety wyłączyć:

więc z diety wyłączyć:

pieczywo razowe,

pieczywo razowe,

grube kasze

grube kasze

surowe warzywa i owoce.

surowe warzywa i owoce.

background image

Z diety

Z diety

wyłącza się produkty

wyłącza się produkty

:

:

trudno strawne,

trudno strawne,

wzdymające,

wzdymające,

ostro prawione.

ostro prawione.

Posiłki należy spożywać

Posiłki należy spożywać

:

:

regularnie o jednakowych porach dnia,

regularnie o jednakowych porach dnia,

w niewielkich objętościach,

w niewielkich objętościach,

5 razy dziennie.

5 razy dziennie.

potrawy powinny mieć umiarkowaną temperaturę

potrawy powinny mieć umiarkowaną temperaturę

(nie powinny one być zbyt gorące ani zbyt zimne,

(nie powinny one być zbyt gorące ani zbyt zimne,

umiarkowana temperatura posiłków chroni przed

umiarkowana temperatura posiłków chroni przed

przekrwieniem błony śluzowej żołądka)

przekrwieniem błony śluzowej żołądka)

Dieta powinna być dostosowana indywidualnie dla

Dieta powinna być dostosowana indywidualnie dla

każdego chorego.

każdego chorego.

background image

DIETA O ZMIENIONEJ KONSYSTENCJI

DIETA O ZMIENIONEJ KONSYSTENCJI

Dieta płynna (z produktów naturalnych)

Dieta płynna (z produktów naturalnych)

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta płynna stosowana jest:

Dieta płynna stosowana jest:

w chorobach jamy ustnej i przełyku,

w chorobach jamy ustnej i przełyku,

u chorych nieprzytomnych,

u chorych nieprzytomnych,

w innych stanach chorobowych.

w innych stanach chorobowych.

Dieta ma na celu

Dieta ma na celu

dostarczenie pacjentowi

dostarczenie pacjentowi

odpowiedniej ilości energii i składników

odpowiedniej ilości energii i składników

pokarmowych.

pokarmowych.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Charakterystyczną cechą diety jest jej

Charakterystyczną cechą diety jest jej

konsystencja.

konsystencja.

Pożywienie musi być:

Pożywienie musi być:

-

łatwo strawne,

łatwo strawne,

-

nie powodujące wzdęć,

nie powodujące wzdęć,

-

biegunek,

biegunek,

-

zaparć.

zaparć.

Dieta spożywana jest

Dieta spożywana jest

drogą doustną, a

drogą doustną, a

gdy żywienie doustne jest niemożliwe

gdy żywienie doustne jest niemożliwe

pożywienie podawane jest przez sondę.

pożywienie podawane jest przez sondę.

background image

Posiłki

Posiłki

muszą mieć odpowiednią wartość

muszą mieć odpowiednią wartość

energetyczną i odżywczą, aby nie

energetyczną i odżywczą, aby nie

doprowadzić do niedoborów pokarmowych.

doprowadzić do niedoborów pokarmowych.

Wartość energetyczna diety

Wartość energetyczna diety

powinna być

powinna być

ustalana indywidualnie dla każdego

ustalana indywidualnie dla każdego

pacjenta, zależnie od:

pacjenta, zależnie od:

masy ciała,

masy ciała,

wieku,

wieku,

płci,

płci,

rodzaju schorzenia.

rodzaju schorzenia.

Waha się w granicach 1600-2400 kcal (6,7-

Waha się w granicach 1600-2400 kcal (6,7-

10,0 MJ) i więcej.

10,0 MJ) i więcej.

background image

Białko

Białko

zawarte w diecie dostarcza 16-20% energii, a

zawarte w diecie dostarcza 16-20% energii, a

czasami do 24%.

czasami do 24%.

Tłuszcz

Tłuszcz

pokrywa zapotrzebowanie energetyczne

pokrywa zapotrzebowanie energetyczne

w 30-32%.

w 30-32%.

Węglowodany

Węglowodany

dostarczają od 44-54% kalorii.

dostarczają od 44-54% kalorii.

Liczba posiłków

Liczba posiłków

(podawanych przez zgłębnik

(podawanych przez zgłębnik

założony przez nos do żołądka) zależy od

założony przez nos do żołądka) zależy od

zapotrzebowania energetycznego i objętości

zapotrzebowania energetycznego i objętości

pożywienia.

pożywienia.

Objętość jednego posiłku

Objętość jednego posiłku

nie powinna

nie powinna

przekraczać

przekraczać

500 ml.

500 ml.

Rytm podawania posiłków i ich objętość ustala

Rytm podawania posiłków i ich objętość ustala

lekarz.

lekarz.

Temperatura posiłków

Temperatura posiłków

wynosi około 37°C.

wynosi około 37°C.

background image

Dieta papkowata

Dieta papkowata

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta ma zastosowanie:

Dieta ma zastosowanie:

w chorobach jamy ustnej i przełyku

w chorobach jamy ustnej i przełyku

przy utrudnionym gryzieniu i połykaniu,

przy utrudnionym gryzieniu i połykaniu,

w niektórych chorobach przebiegających z

w niektórych chorobach przebiegających z

gorączką,

gorączką,

po niektórych zabiegach operacyjnych.

po niektórych zabiegach operacyjnych.

Celem diety jest

Celem diety jest

zapewnienie choremu

zapewnienie choremu

wszystkich

niezbędnych

składników

wszystkich

niezbędnych

składników

pokarmowych.

pokarmowych.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Wartość energetyczna, a także dobór produktów są

Wartość energetyczna, a także dobór produktów są

zbliżone do diety łatwo strawnej.

zbliżone do diety łatwo strawnej.

Zasadnicza różnica polega na konsystencji potraw,

Zasadnicza różnica polega na konsystencji potraw,

które są w

które są w

formie papkowatej

formie papkowatej

.

.

W

W

diecie tej bardzo ważnym składnikiem

diecie tej bardzo ważnym składnikiem

jest

jest

białko pochodzenia zwierzęcego, witamina C,

białko pochodzenia zwierzęcego, witamina C,

witaminy z grupy B oraz składniki mineralne.

witaminy z grupy B oraz składniki mineralne.

Potrawy muszą być tak sporządzone, aby nie

Potrawy muszą być tak sporządzone, aby nie

drażniły zmienionego chorobowo przełyku lub jamy

drażniły zmienionego chorobowo przełyku lub jamy

ustnej chemicznie, mechanicznie ani termicznie.

ustnej chemicznie, mechanicznie ani termicznie.

background image

Dieta kleikowa

Dieta kleikowa

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dietę kleikowa stosuje się w:

Dietę kleikowa stosuje się w:

-

ostrych schorzeniach przewodu pokarmowego,

ostrych schorzeniach przewodu pokarmowego,

-

wątroby,

wątroby,

-

trzustki,

trzustki,

-

pęcherzyka żółciowego,

pęcherzyka żółciowego,

-

nerek,

nerek,

-

chorobach zakaźnych,

chorobach zakaźnych,

-

stanach pooperacyjnych.

stanach pooperacyjnych.

Celem diety

Celem diety

jest oszczędzenie narządu

jest oszczędzenie narządu

zmienionego chorobowo.

zmienionego chorobowo.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Podstawowym składnikiem diety kleikowej są

Podstawowym składnikiem diety kleikowej są

kleiki

kleiki

z ryżu, kaszy jęczmiennej, płatków

z ryżu, kaszy jęczmiennej, płatków

owsianych, kaszy manny.

owsianych, kaszy manny.

Oprócz kleików podaje się gorzką herbatę i

Oprócz kleików podaje się gorzką herbatę i

namoczone sucharki lub bułkę czerstwą.

namoczone sucharki lub bułkę czerstwą.

Dieta kleikowa może być stosowana tylko 1-3

Dieta kleikowa może być stosowana tylko 1-3

dni, ponieważ jest

dni, ponieważ jest

dietą niefizjologiczną

dietą niefizjologiczną

.

.

Długie stosowanie diety prowadzi do

Długie stosowanie diety prowadzi do

wyniszczenia organizmu.

wyniszczenia organizmu.

background image

DIETA UBOGOENERGETYCZNA

DIETA UBOGOENERGETYCZNA

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta ubogoenergetyczna ma zastosowanie przy

Dieta ubogoenergetyczna ma zastosowanie przy

redukcji masy ciała u osób z otyłością i z nadwagą.

redukcji masy ciała u osób z otyłością i z nadwagą.

Celem diety jest:

Celem diety jest:

redukcja masy ciała (poprzez stopniowe

redukcja masy ciała (poprzez stopniowe

ograniczanie

ograniczanie

energii),

energii),

zapewnienie

prawidłowego

funkcjonowania

zapewnienie

prawidłowego

funkcjonowania

organizmu,

organizmu,

utrzymanie dobrego samopoczucia pacjenta,

utrzymanie dobrego samopoczucia pacjenta,

ograniczenie uczucia głodu.

ograniczenie uczucia głodu.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Dieta powinna być ubogoenergetyczna,

Dieta powinna być ubogoenergetyczna,

a równocześnie zrównoważona pod

a równocześnie zrównoważona pod

względem zawartości składników

względem zawartości składników

odżywczych.

odżywczych.

Aby zredukować 1 kg masy ciała w

Aby zredukować 1 kg masy ciała w

ciągu tygodnia, trzeba zmniejszyć

ciągu tygodnia, trzeba zmniejszyć

podaż kalorii o 1000 dziennie.

podaż kalorii o 1000 dziennie.

background image

W diecie ubogoenergetycznej największym

W diecie ubogoenergetycznej największym

ograniczeniom podlegają

ograniczeniom podlegają

tłuszcze.

tłuszcze.

Pokrywają one około 25% wartości kalorycznej

Pokrywają one około 25% wartości kalorycznej

diety.

diety.

W ramach dozwolonej ilości zaleca się oleje roślinne

W ramach dozwolonej ilości zaleca się oleje roślinne

oraz margaryny z tych olejów utwardzane na drodze

oraz margaryny z tych olejów utwardzane na drodze

estryfikacji i wzbogacone w witaminy.

estryfikacji i wzbogacone w witaminy.

background image

Tłuszcze zwierzęce

Tłuszcze zwierzęce

znajdujące się w:

znajdujące się w:

mleku,

mleku,

jajach,

jajach,

mięsie,

mięsie,

drobiu,

drobiu,

wędlinach,

wędlinach,

maśle i śmietanie

maśle i śmietanie

powinny dostarczać nie więcej niż 10% energii

powinny dostarczać nie więcej niż 10% energii

dobowego zapotrzebowania.

dobowego zapotrzebowania.

Tłuszcze zwierzęce są tylko nośnikiem kalorii, ich

Tłuszcze zwierzęce są tylko nośnikiem kalorii, ich

nadmiar w diecie prowadzi do otyłości, podnosi

nadmiar w diecie prowadzi do otyłości, podnosi

stężenie cholesterolu we krwi.

stężenie cholesterolu we krwi.

background image

Dieta nie powinna zawierać

Dieta nie powinna zawierać

mniej niż 100 g

mniej niż 100 g

węglowodanów

węglowodanów

, ta ilość chroni przed

, ta ilość chroni przed

zużywaniem białka ustrojowego.

zużywaniem białka ustrojowego.

Węglowodany

Węglowodany

w postaci skrobi, podobnie

w postaci skrobi, podobnie

jak w diecie podstawowej, są głównym

jak w diecie podstawowej, są głównym

składnikiem energetycznym pożywienia.

składnikiem energetycznym pożywienia.

background image

Ograniczyć, a nawet wyłączyć z diety

Ograniczyć, a nawet wyłączyć z diety

należy

należy

produkty zawierające

produkty zawierające

cukry

cukry

łatwo przyswajalne:

łatwo przyswajalne:

cukier, miód, dżemy, słodycze, ciastka, desery.

cukier, miód, dżemy, słodycze, ciastka, desery.

Białko

Białko

zaleca się w normie fizjologicznej, 1 g/kg

zaleca się w normie fizjologicznej, 1 g/kg

mc., tj. około 70-80 g/dobę.

mc., tj. około 70-80 g/dobę.

W diecie ubogoenergetycznej białko stanowi 20-

W diecie ubogoenergetycznej białko stanowi 20-

25% wartości energetycznej całodziennego

25% wartości energetycznej całodziennego

pożywienia.

pożywienia.

background image

Białko zwierzęce

Białko zwierzęce

o wysokiej wartości biologicznej

o wysokiej wartości biologicznej

powinno znajdować się w 3 głównych posiłkach.

powinno znajdować się w 3 głównych posiłkach.

Mięsa czerwone, krwiste

Mięsa czerwone, krwiste

należy spożywać tylko

należy spożywać tylko

kilka razy w miesiącu, ze względu na

kilka razy w miesiącu, ze względu na

homocysteinę o działaniu miażdżycorodnym,

homocysteinę o działaniu miażdżycorodnym,

powstającą w organizmie z aminokwasów

powstającą w organizmie z aminokwasów

siarkowych.

siarkowych.

background image

W diecie tej powinno być więcej surówek,

W diecie tej powinno być więcej surówek,

sałatek, warzyw gotowanych.

sałatek, warzyw gotowanych.

Warzyw i owoców

Warzyw i owoców

zaleca się około 750

zaleca się około 750

g/dobę.

g/dobę.

Produkty te, oprócz błonnika pokarmowego,

Produkty te, oprócz błonnika pokarmowego,

dostarczają;

dostarczają;

-

cenne witaminy rozpuszczalne w wodzie (z

cenne witaminy rozpuszczalne w wodzie (z

grupy B i C),

grupy B i C),

-

flawonoidy,

flawonoidy,

-

makro- i mikroelementy.

makro- i mikroelementy.

Stanowią one

Stanowią one

bardzo ważny składnik

bardzo ważny składnik

pożywienia.

pożywienia.

background image

W diecie ubogoenergetycznej należy

W diecie ubogoenergetycznej należy

zwiększyć podaż produktów będących

zwiększyć podaż produktów będących

źródłem:

źródłem:

- witaminy A (

- witaminy A (

-karoten),

-karoten),

-

wapnia,

wapnia,

-

żelaza,

żelaza,

-

witaminy B

witaminy B

1

1

.

.

Ograniczyć należy sól kuchenną do 5

Ograniczyć należy sól kuchenną do 5

g/dobę

g/dobę

oraz ostre przyprawy, które

oraz ostre przyprawy, które

pobudzają łaknienie.

pobudzają łaknienie.

background image

Płynów

Płynów

zaleca się około 1,5 litra dziennie.

zaleca się około 1,5 litra dziennie.

Ograniczenie płynów do 1,0 litra jest wtedy

Ograniczenie płynów do 1,0 litra jest wtedy

konieczne, gdy otyłości towarzyszy

konieczne, gdy otyłości towarzyszy

nadciśnienie tętnicze i obrzęki.

nadciśnienie tętnicze i obrzęki.

Zaleca się od

Zaleca się od

4 do 5 małych posiłków

4 do 5 małych posiłków

spożywanych regularnie.

spożywanych regularnie.

Jedzenie na sucho"

Jedzenie na sucho"

daje uczucie sytości -

daje uczucie sytości -

korzystnie jest popijać dopiero po posiłku.

korzystnie jest popijać dopiero po posiłku.

Nie należy dojadać między posiłkami!!!

Nie należy dojadać między posiłkami!!!

background image

DIETA O ZWIĘKSZONEJ ZAWARTOŚCI

DIETA O ZWIĘKSZONEJ ZAWARTOŚCI

NIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH

NIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta o zwiększonej zawartości nienasyconych

Dieta o zwiększonej zawartości nienasyconych

kwasów tłuszczowych stosowana jest:

kwasów tłuszczowych stosowana jest:

w

hiperlipidemii

(hipercholesterolemii,

w

hiperlipidemii

(hipercholesterolemii,

hipertriglicerydemii i

hipertriglicerydemii i

hiperlipidemii mieszanej),

hiperlipidemii mieszanej),

w miażdżycy,

w miażdżycy,

w profilaktyce niedokrwiennej choroby serca.

w profilaktyce niedokrwiennej choroby serca.

Celem stosowania diety

Celem stosowania diety

jest obniżenie stężenia

jest obniżenie stężenia

lipidów w surowicy krwi.

lipidów w surowicy krwi.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Najważniejszą charakterystyczną cechą diety jest

Najważniejszą charakterystyczną cechą diety jest

ograniczenie spożycia nasyconych kwasów

ograniczenie spożycia nasyconych kwasów

tłuszczowych (NKT) i częściowe ich zastąpienie

tłuszczowych (NKT) i częściowe ich zastąpienie

wielo- i jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi.

wielo- i jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi.

Dieta ma zapewnić wszystkie niezbędne składniki

Dieta ma zapewnić wszystkie niezbędne składniki

odżywcze, zgodnie z wytycznymi racjonalnego

odżywcze, zgodnie z wytycznymi racjonalnego

żywienia.

żywienia.

background image

Tłuszcze w diecie o zwiększonej

Tłuszcze w diecie o zwiększonej

zawartości nienasyconych kwasów

zawartości nienasyconych kwasów

tłuszczowych

tłuszczowych

dostarczają 25-30%

dostarczają 25-30%

energii dobowego zapotrzebowania.

energii dobowego zapotrzebowania.

Ważny jest dobór tłuszczów i właściwe

Ważny jest dobór tłuszczów i właściwe

proporcje różnych kwasów

proporcje różnych kwasów

tłuszczowych.

tłuszczowych.

NKT WNKT JNKT

NKT WNKT JNKT

0,7-1,0 : 0,8 : 1,5-

0,7-1,0 : 0,8 : 1,5-

1,2

1,2

background image

Oleje są najzdrowszymi tłuszczami

Oleje są najzdrowszymi tłuszczami

, zawierają

, zawierają

bowiem mało kwasów nasyconych, a dużo więcej

bowiem mało kwasów nasyconych, a dużo więcej

nienasyconych, w tym NNKT.

nienasyconych, w tym NNKT.

Zawarty w oliwie z oliwek i oleju rzepakowym w

Zawarty w oliwie z oliwek i oleju rzepakowym w

największych ilościach jednonienasycony kwas

największych ilościach jednonienasycony kwas

oleinowy (C

oleinowy (C

18:1

18:1

) obniża stężenie miażdżycorodnego

) obniża stężenie miażdżycorodnego

cholesterolu LDL, nie obniża natomiast stężenia

cholesterolu LDL, nie obniża natomiast stężenia

korzystnych lipoprotein HDL.

korzystnych lipoprotein HDL.

Olej rzepakowy zawiera również najwięcej kwasu

Olej rzepakowy zawiera również najwięcej kwasu

linolenowego (C18:2) zaliczanego do cennych,

linolenowego (C18:2) zaliczanego do cennych,

niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych,

niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych,

których organizm ludzki nie wytwarza i muszą być

których organizm ludzki nie wytwarza i muszą być

dostarczane z pożywieniem.

dostarczane z pożywieniem.

background image

Źródłem nienasyconych kwasów

Źródłem nienasyconych kwasów

tłuszczowych

tłuszczowych

są też margaryny zawierające

są też margaryny zawierające

od 40% do 80% tłuszczu. Najcenniejsze są

od 40% do 80% tłuszczu. Najcenniejsze są

tzw. margaryny miękkie, kubkowe.

tzw. margaryny miękkie, kubkowe.

W diecie tej należy uwzględnić

W diecie tej należy uwzględnić

tłuszcze ryb

tłuszcze ryb

i ssaków morskich

i ssaków morskich

bogate w

bogate w

wielonienasycone kwasy tłuszczowe:

wielonienasycone kwasy tłuszczowe:

eikozapentaenowy (C

eikozapentaenowy (C

20:5

20:5

) i

) i

dokozaheksaenowy (C

dokozaheksaenowy (C

22:6

22:6

),

),

które obniżają stężenie triglicerydów w

które obniżają stężenie triglicerydów w

surowicy i działają przeciwkrzepliwie.

surowicy i działają przeciwkrzepliwie.

background image

Ważny jest stosunek kwasów tłuszczowych z

Ważny jest stosunek kwasów tłuszczowych z

rodziny n-6 do kwasów tłuszczowych z rodziny

rodziny n-6 do kwasów tłuszczowych z rodziny

n-3.

n-3.

Wg zaleceń FAO/WHO z 1994 r. powinien on

Wg zaleceń FAO/WHO z 1994 r. powinien on

wynosić

wynosić

5:1-10:1.

5:1-10:1.

Z diety należy wyeliminować

Z diety należy wyeliminować

tłuszcze zwierzęce:

tłuszcze zwierzęce:

smalec, słoninę, boczek, tłuste mięsa, tłuste

smalec, słoninę, boczek, tłuste mięsa, tłuste

wędliny,

wędliny,

tłuste sery, tłusty drób.

tłuste sery, tłusty drób.

W diecie tej ogranicza się produkty bogate w

W diecie tej ogranicza się produkty bogate w

cholesterol.

cholesterol.

Ilość jego nie powinna przekraczać 300 mg.

Ilość jego nie powinna przekraczać 300 mg.

background image

Pacjentom o prawidłowej masie ciała zaleca się

Pacjentom o prawidłowej masie ciała zaleca się

około

około

30 kcal/kg masy ciała, tj. około 2100-2200 kcal na

30 kcal/kg masy ciała, tj. około 2100-2200 kcal na

dobę.

dobę.

Wartość energetyczną diety

Wartość energetyczną diety

można modyfikować

można modyfikować

przez zwiększenie lub zmniejszenie energii.

przez zwiększenie lub zmniejszenie energii.

Dla pacjentów z nadwagą lub otyłych

Dla pacjentów z nadwagą lub otyłych

ilość

ilość

kalorii należy zredukować indywidualnie dla każdej

kalorii należy zredukować indywidualnie dla każdej

osoby, biorąc pod uwagę stopień nadwagi i

osoby, biorąc pod uwagę stopień nadwagi i

aktywność fizyczną.

aktywność fizyczną.

Pacjentom

Pacjentom

wymagającym wzmożonego żywienia

wymagającym wzmożonego żywienia

(

(

wyniszczonym, z niedowagą

wyniszczonym, z niedowagą

) wartość

) wartość

energetyczną diety należy zwiększyć.

energetyczną diety należy zwiększyć.

background image

Białko

Białko

zaleca się w normie fizjologicznej, w

zaleca się w normie fizjologicznej, w

ilości około

ilości około

1 g na kg masy ciała, tj. 12-14%

1 g na kg masy ciała, tj. 12-14%

zapotrzebowania energetycznego.

zapotrzebowania energetycznego.

Powinno ono pochodzić z:

Powinno ono pochodzić z:

-

chudych produktów zwierzęcych, jak: indyk,

chudych produktów zwierzęcych, jak: indyk,

kurczak bez skóry, cielęcina, w ograniczonej

kurczak bez skóry, cielęcina, w ograniczonej

ilości mięsa czerwone krwiste,

ilości mięsa czerwone krwiste,

-

ryby,

ryby,

-

królik,

królik,

-

chude sery twarogowe,

chude sery twarogowe,

-

chude mleko i jego przetwory.

chude mleko i jego przetwory.

background image

Węglowodany

Węglowodany

pochodzące z produktów zbożowych,

pochodzące z produktów zbożowych,

ziemniaków, nasion roślin strączkowych uzupełniają

ziemniaków, nasion roślin strączkowych uzupełniają

zapotrzebowanie energetyczne.

zapotrzebowanie energetyczne.

Skrobia

Skrobia

nie ma wpływu na wzrost cholesterolu czy

nie ma wpływu na wzrost cholesterolu czy

triglicerydów w surowicy. Dieta na 2200 kcal zawiera

triglicerydów w surowicy. Dieta na 2200 kcal zawiera

ogółem około 300-330 g węglowodanów, tj. około 55-

ogółem około 300-330 g węglowodanów, tj. około 55-

60% zapotrzebowania energetycznego.

60% zapotrzebowania energetycznego.

Ograniczeniu podlega

Ograniczeniu podlega

sacharoza i fruktoza

sacharoza i fruktoza

. Cukry

. Cukry

te podnoszą triglicerydy w surowicy, zwiększają

te podnoszą triglicerydy w surowicy, zwiększają

syntezę lipoprotein VLDL w wątrobie.

syntezę lipoprotein VLDL w wątrobie.

Cukier oraz cukry proste

Cukier oraz cukry proste

(fruktoza i glukoza),

(fruktoza i glukoza),

zawarte w owocach i warzywach, nie powinny

zawarte w owocach i warzywach, nie powinny

dostarczać więcej niż 10% energii dobowego

dostarczać więcej niż 10% energii dobowego

zapotrzebowania.

zapotrzebowania.

background image

Korzystne działanie na obniżenie stężenia cholesterolu

Korzystne działanie na obniżenie stężenia cholesterolu

we krwi ma

we krwi ma

błonnik pokarmowy

błonnik pokarmowy

, rozpuszczalny w

, rozpuszczalny w

wodzie - głównie pektyny i żywice.

wodzie - głównie pektyny i żywice.

Ilość błonnika w diecie powinna wynosić od 30-

Ilość błonnika w diecie powinna wynosić od 30-

40 g.

40 g.

Jeśli dieta ma być i łatwo strawna, warzywa i owoce

Jeśli dieta ma być i łatwo strawna, warzywa i owoce

będące źródłem błonnika należy spożywać:

będące źródłem błonnika należy spożywać:

gotowane,

gotowane,

rozdrobnione,

rozdrobnione,

przecierane w postaci drobno startych surówek i

przecierane w postaci drobno startych surówek i

soków,

soków,

pieczywo gruboziarniste powinno się zastąpić

pieczywo gruboziarniste powinno się zastąpić

jasnym.

jasnym.

background image

Dieta powinna zawierać około 750 g warzyw i

Dieta powinna zawierać około 750 g warzyw i

owoców,

owoców,

gdyż są one bardzo dobrym źródłem

gdyż są one bardzo dobrym źródłem

antyoksydantów:

antyoksydantów:

witaminy C,

witaminy C,

-karotenu,

-karotenu,

witaminy E

witaminy E

flawonoidów (działanie przeciwmiażdżycowe i

flawonoidów (działanie przeciwmiażdżycowe i

antyagregacyjne).

antyagregacyjne).

Witaminy

Witaminy

te unieszkodliwiają wolne rodniki tlenowe,

te unieszkodliwiają wolne rodniki tlenowe,

które uszkadzają naczynia krwionośne, błony

które uszkadzają naczynia krwionośne, błony

komórkowe, substancję genetyczną, przyczyniając się

komórkowe, substancję genetyczną, przyczyniając się

w ten sposób do rozwoju miażdżycy i jej powikłań

w ten sposób do rozwoju miażdżycy i jej powikłań

(choroby niedokrwiennej serca, zawału i udaru mózgu)

(choroby niedokrwiennej serca, zawału i udaru mózgu)

oraz choroby nowotworowej.

oraz choroby nowotworowej.

background image

Obok witamin antyoksydacyjnych ważna jest

Obok witamin antyoksydacyjnych ważna jest

odpowiednia ilość

odpowiednia ilość

kwasu foliowego, witaminy B

kwasu foliowego, witaminy B

6

6

i B

i B

12

12

.

.

Kwas foliowy

Kwas foliowy

chroni organizm przed nadmierną

chroni organizm przed nadmierną

ilością aminokwasu -

ilością aminokwasu -

homocysteiny.

homocysteiny.

Homocysteina

Homocysteina

nie występuje w produktach,

nie występuje w produktach,

powstaje w organizmie w wyniku demetylacji

powstaje w organizmie w wyniku demetylacji

(oderwania grupy metylowej CH

(oderwania grupy metylowej CH

3

3

) metioniny

) metioniny

dostarczanej z pożywieniem.

dostarczanej z pożywieniem.

Homocysteina

Homocysteina

gromadzi się we krwi i stanowi

gromadzi się we krwi i stanowi

poważny czynnik rozwoju miażdżycy, choroby

poważny czynnik rozwoju miażdżycy, choroby

niedokrwiennej serca.

niedokrwiennej serca.

background image

Niedobór witaminy B

Niedobór witaminy B

6

6

przyspiesza procesy

przyspiesza procesy

miażdżycowe przez zwiększone działanie

miażdżycowe przez zwiększone działanie

homocysteiny na naczynia krwionośne.

homocysteiny na naczynia krwionośne.

Witamina B

Witamina B

6

6

uczestniczy w katabolizmie

uczestniczy w katabolizmie

homocysteiny do cysteiny.

homocysteiny do cysteiny.

W diecie tej należy zwrócić uwagę na

W diecie tej należy zwrócić uwagę na

składniki

składniki

mineralne

mineralne

.

.

Ograniczyć należy

Ograniczyć należy

sól kuchenną do 5 g/dobę

sól kuchenną do 5 g/dobę

oraz

oraz

przyprawy i sosy z dodatkiem glutaminianu sodu.

przyprawy i sosy z dodatkiem glutaminianu sodu.

Nadmiar tego składnika w tkankach zatrzymuje

Nadmiar tego składnika w tkankach zatrzymuje

wodę i zwiększa ciśnienie krwi.

wodę i zwiększa ciśnienie krwi.

background image

Zwiększyć należy podaż:

Zwiększyć należy podaż:

potasu, magnezu, wapnia, selenu.

potasu, magnezu, wapnia, selenu.

Potas

Potas

reguluje czynność serca, działa hipotensyjnie.

reguluje czynność serca, działa hipotensyjnie.

Magnez

Magnez

jest jednym z czynników niezbędnych do

jest jednym z czynników niezbędnych do

przyswajania potasu. Bierze udział w procesach

przyswajania potasu. Bierze udział w procesach

regulujących wytwarzanie cholesterolu w organizmie i

regulujących wytwarzanie cholesterolu w organizmie i

zapobiega powstawaniu zakrzepów, chroni przed

zapobiega powstawaniu zakrzepów, chroni przed

arytmią.

arytmią.

Wapń

Wapń

jest konieczny do prawidłowej pracy serca i

jest konieczny do prawidłowej pracy serca i

mięśni, uczestniczy w mechanizmie krzepnięcia krwi.

mięśni, uczestniczy w mechanizmie krzepnięcia krwi.

Selen

Selen

wraz z witaminą E ochrania błony komórkowe

wraz z witaminą E ochrania błony komórkowe

przed toksycznymi nadtlenkami.

przed toksycznymi nadtlenkami.

background image

W omawianej diecie powinny się znaleźć

W omawianej diecie powinny się znaleźć

produkty zawierające substancje o

produkty zawierające substancje o

działaniu

działaniu

-

przeciwmiażdżycowym,

przeciwmiażdżycowym,

-

antyagregacyjnym.

antyagregacyjnym.

Do nich zalicza się:

Do nich zalicza się:

warzywa i owoce bogate w witaminę C i

warzywa i owoce bogate w witaminę C i

-

-

karoten.

karoten.

Witamina C oraz flawonoidy występujące w

Witamina C oraz flawonoidy występujące w

owocach jagodowych, cytrusowych,

owocach jagodowych, cytrusowych,

pomidorach, brokułach blokują przemianę

pomidorach, brokułach blokują przemianę

cholesterolu LDL w formę szkodliwą dla

cholesterolu LDL w formę szkodliwą dla

tętnic.

tętnic.

background image

Najcenniejsze z tej grupy są:

Najcenniejsze z tej grupy są:

borówki (czarne jagody) i czarne

borówki (czarne jagody) i czarne

porzeczki.

porzeczki.

Zawierają one duże ilości flawonoidów

Zawierają one duże ilości flawonoidów

o właściwościach przeciwutleniających.

o właściwościach przeciwutleniających.

background image

Spożywanie codziennie jednego

Spożywanie codziennie jednego

grejpfruta

grejpfruta

obniża poziom cholesterolu.

obniża poziom cholesterolu.

Grejpfruty obok witaminy C,

Grejpfruty obok witaminy C,

-karotenu

-karotenu

(występującego w owocach czerwonych)

(występującego w owocach czerwonych)

zawierają

zawierają

kwas galakturonowy

kwas galakturonowy

, będący

, będący

składnikiem pektyn. Kwas ten rozpuszcza

składnikiem pektyn. Kwas ten rozpuszcza

złogi w tętnicach cofając nawet istniejące już

złogi w tętnicach cofając nawet istniejące już

zmiany miażdżycowe.

zmiany miażdżycowe.

Przeciwmiażdżycowe działanie wykazują

Przeciwmiażdżycowe działanie wykazują

również

również

pomarańcze i mandarynki.

pomarańcze i mandarynki.

background image

Korzystne działanie mają również

Korzystne działanie mają również

cebula i

cebula i

czosnek.

czosnek.

Warzywa te zawierają cenne substancje o działaniu

Warzywa te zawierają cenne substancje o działaniu

przeciwkrzepliwym, obniżające ciśnienie krwi i

przeciwkrzepliwym, obniżające ciśnienie krwi i

cholesterol.

cholesterol.

Buraki

Buraki

zawierają flawonoidy - betainę i betacyjany

zawierają flawonoidy - betainę i betacyjany

poprawiające krążenie.

poprawiające krążenie.

Selery

Selery

obniżają ciśnienie.

obniżają ciśnienie.

Suche nasiona roślin strączkowych

Suche nasiona roślin strączkowych

, bogate w

, bogate w

białko, składniki mineralne, witaminy z grupy B,

białko, składniki mineralne, witaminy z grupy B,

witaminę E i błonnik rozpuszczalny, obniżają

witaminę E i błonnik rozpuszczalny, obniżają

cholesterol.

cholesterol.

background image

Jabłka

Jabłka

są bardzo dobrym źródłem pektyn, z

są bardzo dobrym źródłem pektyn, z

flawonoidów dominuje w nich kwercetyna, która

flawonoidów dominuje w nich kwercetyna, która

zmniejsza podatność lipoprotein LDL na oksydację.

zmniejsza podatność lipoprotein LDL na oksydację.

Podobne właściwości wykazują

Podobne właściwości wykazują

owoce jagodowe,

owoce jagodowe,

morele, pigwy.

morele, pigwy.

Winogrona czerwone

Winogrona czerwone

wytwarzają czynną

wytwarzają czynną

substancję - rostweratrol, powstrzymującą zlepianie

substancję - rostweratrol, powstrzymującą zlepianie

się płytek krwi.

się płytek krwi.

background image

Czarna herbata

Czarna herbata

bogata w kwercetynę zapobiega

bogata w kwercetynę zapobiega

odkładaniu się cholesterolu i działa

odkładaniu się cholesterolu i działa

przeciwzakrzepowo. Właściwości te przypisuje się

przeciwzakrzepowo. Właściwości te przypisuje się

także jej barwnikowi - tianinie.

także jej barwnikowi - tianinie.

Zielona herbata

Zielona herbata

obniża ciśnienie, wykazuje duże

obniża ciśnienie, wykazuje duże

właściwości antyoksydacyjne.

właściwości antyoksydacyjne.

Surowe warzywa i owoce

Surowe warzywa i owoce

, zwłaszcza warzywa

, zwłaszcza warzywa

krzyżowe (brukselka, brokuły, kalafior), są dobrym

krzyżowe (brukselka, brokuły, kalafior), są dobrym

źródłem glutationu, który między innymi zapobiega

źródłem glutationu, który między innymi zapobiega

powstawaniu wolnych rodników przez niszczenie

powstawaniu wolnych rodników przez niszczenie

nadtlenków. Chroni w ten sposób organizm przed

nadtlenków. Chroni w ten sposób organizm przed

chorobami serca, nowotworami i innymi chorobami

chorobami serca, nowotworami i innymi chorobami

przewlekłymi.

przewlekłymi.

background image

W diecie należy uwzględnić:

W diecie należy uwzględnić:

tłuszcze bogate

tłuszcze bogate

w jednonienasycone i

w jednonienasycone i

wielonienasycone kwasy tłuszczowe,

wielonienasycone kwasy tłuszczowe,

2-3 razy w tygodniu w diecie powinny znaleźć się

2-3 razy w tygodniu w diecie powinny znaleźć się

ryby bogate

ryby bogate

w wielonienasycone kwasy tłuszczowe

w wielonienasycone kwasy tłuszczowe

n-3, potas, jod, selen.

n-3, potas, jod, selen.

Ryby najkorzystniej spożywać bez skóry, ponieważ w

Ryby najkorzystniej spożywać bez skóry, ponieważ w

skórze odkładają się substancje toksyczne.

skórze odkładają się substancje toksyczne.

background image

płatki owsiane

płatki owsiane

, otręby owsiane, kiełki pszenicy,

, otręby owsiane, kiełki pszenicy,

owsa, soi i innych nasion.

owsa, soi i innych nasion.

produkty mleczne fermentowane

produkty mleczne fermentowane

, z obniżoną

, z obniżoną

ilością tłuszczu, mające korzystny wpływ na stężenie

ilością tłuszczu, mające korzystny wpływ na stężenie

cholesterolu, ponieważ bakterie kwasu mlekowego

cholesterolu, ponieważ bakterie kwasu mlekowego

asymilują cholesterol, zwiększając przez to jego

asymilują cholesterol, zwiększając przez to jego

wydalanie.

wydalanie.

Jednym z najlepszych przeciwutleniaczy

Jednym z najlepszych przeciwutleniaczy

zapobiegającym oksydacyjnej modyfikacji

zapobiegającym oksydacyjnej modyfikacji

cholesterolu LDL jest

cholesterolu LDL jest

ubichinon - koenzym Q

ubichinon - koenzym Q

10

10

występuje w makreli, sardynkach, orzechach,

występuje w makreli, sardynkach, orzechach,

sezamie i niektórych mięsach.

sezamie i niektórych mięsach.

background image

DIETA BOGATOBIAŁKOWA

DIETA BOGATOBIAŁKOWA

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta bogatobiałkowa wykazuje cechy diety łatwo strawnej,

Dieta bogatobiałkowa wykazuje cechy diety łatwo strawnej,

jest stosowana dla osób:

jest stosowana dla osób:

wyniszczonych,

wyniszczonych,

w chorobach nowotworowych,

w chorobach nowotworowych,

przy rozległych oparzeniach,

przy rozległych oparzeniach,

zranieniach,

zranieniach,

chorobach przebiegających z gorączką,

chorobach przebiegających z gorączką,

dla rekonwalescentów po przebytych chorobach.

dla rekonwalescentów po przebytych chorobach.

Dieta ta ma na celu

Dieta ta ma na celu

dostarczenie odpowiedniej ilości

dostarczenie odpowiedniej ilości

białka do budowy odbudowy tkanek ustrojowych, ciał

białka do budowy odbudowy tkanek ustrojowych, ciał

odpornościowych, enzymów, hormonów. Aby białko mogło

odpornościowych, enzymów, hormonów. Aby białko mogło

spełnić swoje zadanie, dieta musi mieć należną wartość

spełnić swoje zadanie, dieta musi mieć należną wartość

energetyczną, w przeciwnym razie białko będzie

energetyczną, w przeciwnym razie białko będzie

wykorzystane do celów energetycznych.

wykorzystane do celów energetycznych.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Dieta jest modyfikacja diety łatwo strawnej.

Dieta jest modyfikacja diety łatwo strawnej.

Modyfikacja ta polega na

Modyfikacja ta polega na

zwiększeniu ilości białka

zwiększeniu ilości białka

do 2,0 g/kg masy ciała, to jest 100-120 g/dobę,

do 2,0 g/kg masy ciała, to jest 100-120 g/dobę,

w skrajnych przypadkach, np. przy rozległych

w skrajnych przypadkach, np. przy rozległych

oparzeniach do 3 g/kg mc. i więcej, tj. do 150 g/dobę.

oparzeniach do 3 g/kg mc. i więcej, tj. do 150 g/dobę.

Białko pokrywa zapotrzebowanie energetyczne w

Białko pokrywa zapotrzebowanie energetyczne w

15-

15-

20%.

20%.

2/3 białka powinno pochodzić z produktów

2/3 białka powinno pochodzić z produktów

zwierzęcych, jak: mleko, ser twarogowy, chude mięsa,

zwierzęcych, jak: mleko, ser twarogowy, chude mięsa,

chude wędliny, jaja.

chude wędliny, jaja.

Produkty te są źródłem białka o wysokiej

Produkty te są źródłem białka o wysokiej

wartości biologicznej,

wartości biologicznej,

tzn. białko to ma w swoim

tzn. białko to ma w swoim

składzie niezbędne aminokwasy, konieczne do syntezy

składzie niezbędne aminokwasy, konieczne do syntezy

białek ustrojowych.

białek ustrojowych.

background image

Tłuszcze

Tłuszcze

pokrywają 25-30% energii. Znaczna

pokrywają 25-30% energii. Znaczna

część tłuszczu pochodzi z produktów

część tłuszczu pochodzi z produktów

białkowych.

białkowych.

Węglowodany

Węglowodany

pokrywają zapotrzebowanie

pokrywają zapotrzebowanie

energetyczne w 50-55%.

energetyczne w 50-55%.

Przy dostatecznej ilości energii z reguły

Przy dostatecznej ilości energii z reguły

pokryte jest zapotrzebowanie na

pokryte jest zapotrzebowanie na

witaminy i

witaminy i

sole mineralne.

sole mineralne.

Jeśli zachodzi potrzeba zwiększenia

Jeśli zachodzi potrzeba zwiększenia

niektórych, składników, np. żelaza, potasu,

niektórych, składników, np. żelaza, potasu,

wskazana jest suplementacja w postaci

wskazana jest suplementacja w postaci

preparatów farmakologicznych.

preparatów farmakologicznych.

background image

DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO

DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO

PRZYSWAJALNYCH

PRZYSWAJALNYCH

WĘGLOWODANÓW

WĘGLOWODANÓW

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta ma zastosowanie w cukrzycy

Dieta ma zastosowanie w cukrzycy

przy upośledzonej tolerancji glukozy.

przy upośledzonej tolerancji glukozy.

Celem diety

Celem diety

jest obniżenie stężenia

jest obniżenie stężenia

glukozy we krwi i poprawa

glukozy we krwi i poprawa

metabolizmu.

metabolizmu.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Dieta polega na ograniczeniu lub

Dieta polega na ograniczeniu lub

wykluczeniu z żywienia glukozy,

wykluczeniu z żywienia glukozy,

fruktozy, sacharozy (a zatem słodyczy),

fruktozy, sacharozy (a zatem słodyczy),

a zwiększeniu podawania

a zwiększeniu podawania

węglowodanów złożonych (skrobi i

węglowodanów złożonych (skrobi i

błonnika pokarmowego).

błonnika pokarmowego).

Dietę opracowuje się indywidualnie dla

Dietę opracowuje się indywidualnie dla

danego pacjenta.

danego pacjenta.

background image

DIETA NISKOBIAŁKOWA

DIETA NISKOBIAŁKOWA

Zastosowanie i cel diety

Zastosowanie i cel diety

Dieta niskobiałkowa jest stosowana w chorobach

Dieta niskobiałkowa jest stosowana w chorobach

nerek i wątroby przebiegających z niewydolnością

nerek i wątroby przebiegających z niewydolnością

tych narządów.

tych narządów.

Zadaniem diety jest:

Zadaniem diety jest:

zapobieganie

nadmiernemu

wytwarzaniu

zapobieganie

nadmiernemu

wytwarzaniu

toksycznych dla

toksycznych dla

organizmu produktów przemiany białkowej,

organizmu produktów przemiany białkowej,

ochrona zmienionych chorobowo narządów -

ochrona zmienionych chorobowo narządów -

wątroby,

wątroby,

nerek,

nerek,

utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywiania

utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywiania

pacjenta

pacjenta

poprzez dostarczenie potrzebnej ilości energii i

poprzez dostarczenie potrzebnej ilości energii i

składników

składników

pokarmowych.

pokarmowych.

background image

Charakterystyka diety

Charakterystyka diety

Dieta ustalana jest indywidualnie dla każdego

Dieta ustalana jest indywidualnie dla każdego

pacjenta.

pacjenta.

Zapotrzebowanie energetyczne wynosi około 35

Zapotrzebowanie energetyczne wynosi około 35

kcal/kg mc., a więc waha się w granicach 2000-2500

kcal/kg mc., a więc waha się w granicach 2000-2500

kcal/dobę.

kcal/dobę.

Zaplanowana dieta powinna zabezpieczyć potrzeby

Zaplanowana dieta powinna zabezpieczyć potrzeby

energetyczne chorego i nie dopuszczać do ich

energetyczne chorego i nie dopuszczać do ich

niedoborów.

niedoborów.

W diecie stosowanej

W diecie stosowanej

w niewydolności nerek

w niewydolności nerek

kalorie niebiałkowe pokrywają produkty

kalorie niebiałkowe pokrywają produkty

bogatoenergetyczne - węglowodanowe i tłuszczowe,

bogatoenergetyczne - węglowodanowe i tłuszczowe,

w niewydolności wątroby

w niewydolności wątroby

głównym źródłem

głównym źródłem

energii dla organizmu są węglowodany, ponieważ

energii dla organizmu są węglowodany, ponieważ

tłuszcze obciążają chorą wątrobę.

tłuszcze obciążają chorą wątrobę.

background image

Charakterystyczną cechą diety jest

Charakterystyczną cechą diety jest

zmniejszona ilość białka do granic tolerancji

zmniejszona ilość białka do granic tolerancji

tego składnika przez chorego.

tego składnika przez chorego.

Należy dobierać białko tak, aby z jednej strony

Należy dobierać białko tak, aby z jednej strony

nie uszkadzało nerek czy wątroby,

nie uszkadzało nerek czy wątroby,

a z

a z

drugiej nie powinno się dopuścić do

drugiej nie powinno się dopuścić do

ujemnego bilansu azotowego

ujemnego bilansu azotowego

i nie

i nie

doprowadzić do wyniszczenia organizmu.

doprowadzić do wyniszczenia organizmu.

background image

Dieta niskobiałkowa dostarcza około 40-50 g

Dieta niskobiałkowa dostarcza około 40-50 g

białka na dobę, czyli 0,6-0,7 g/kg mc.

białka na dobę, czyli 0,6-0,7 g/kg mc.

3/4 ogólnej ilości

3/4 ogólnej ilości

powinno stanowić

powinno stanowić

białko pochodzenia zwierzęcego

białko pochodzenia zwierzęcego

,

,

czyli wysokiej wartości biologicznej.

czyli wysokiej wartości biologicznej.

Konieczne jest natomiast

Konieczne jest natomiast

ograniczenie białka roślinnego

ograniczenie białka roślinnego

(niepełnowartościowego).

(niepełnowartościowego).

background image

W niewydolności nerek i wątroby

W niewydolności nerek i wątroby

wskazana jest

wskazana jest

kontrola płynów i elektrolitów:

kontrola płynów i elektrolitów:

fosforu, sodu,

fosforu, sodu,

potasu, wapnia, żelaza.

potasu, wapnia, żelaza.

Ilość płynów w diecie zależy od dobowej diurezy. Na

Ilość płynów w diecie zależy od dobowej diurezy. Na

ogół płyny ogranicza się.

ogół płyny ogranicza się.

Przy zmniejszonej diurezie dochodzi do zatrzymywania

Przy zmniejszonej diurezie dochodzi do zatrzymywania

elektrolitów w organizmie, dlatego

elektrolitów w organizmie, dlatego

z diety należy

z diety należy

wyłączyć produkty z dodatkiem soli,

wyłączyć produkty z dodatkiem soli,

np. wędliny

np. wędliny

oraz produkty i potrawy solone, również pieczywo z

oraz produkty i potrawy solone, również pieczywo z

dodatkiem soli.

dodatkiem soli.

Dzienna racja pokarmowa

Dzienna racja pokarmowa

produktów spożywczych

produktów spożywczych

(bez dodatku soli) zawiera

(bez dodatku soli) zawiera

od 1,5 do 2 g sodu

od 1,5 do 2 g sodu

, jest

, jest

to ilość, która zabezpiecza potrzeby organizmu.

to ilość, która zabezpiecza potrzeby organizmu.

background image

Diety niskobiałkowe

Diety niskobiałkowe

nie zabezpieczają

nie zabezpieczają

zapotrzebowania na

zapotrzebowania na

wapń, żelazo, witaminy

wapń, żelazo, witaminy

rozpuszczalne w wodzie.

rozpuszczalne w wodzie.

Na niedobór wapnia

Na niedobór wapnia

ma wpływ także fosfor, znajdujący

ma wpływ także fosfor, znajdujący

się w nadmiarze w surowicy krwi, który jest

się w nadmiarze w surowicy krwi, który jest

zatrzymywany przez niewydolne nerki. Wskazane są

zatrzymywany przez niewydolne nerki. Wskazane są

preparaty wapniowe i preparaty redukujące absorpcję

preparaty wapniowe i preparaty redukujące absorpcję

fosforu w jelicie.

fosforu w jelicie.

Diety zawierają niewielkie ilości

Diety zawierają niewielkie ilości

żelaza hemowego

żelaza hemowego

-

-

łatwiej przyswajalnego, zachodzi konieczność

łatwiej przyswajalnego, zachodzi konieczność

suplementacji tego pierwiastka.

suplementacji tego pierwiastka.

Dieta powinna być

Dieta powinna być

wzbogacona w witaminy

wzbogacona w witaminy

rozpuszczalne w wodzie oraz w aktywną formę

rozpuszczalne w wodzie oraz w aktywną formę

witaminy D.

witaminy D.

Zamiana pieczywa zwykłego na

Zamiana pieczywa zwykłego na

niskobiałkowe, podwójne gotowanie warzyw zubaża dietę

niskobiałkowe, podwójne gotowanie warzyw zubaża dietę

w witaminy.

w witaminy.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Dietetyka Klasyfikacja i charakterystyka
Klasyfikacja i charakterystyka diet
25. Klasyfikacja oraz charakterystyka diet o zmienionej konsystencji, licencjat(1)
KLASYFIKACJA I CHARAKTERYSTYKA MATERIALOW POLIGRAFICZNYCH odt
Klasyfikacja i charakterystyka runku usług turystycznych
ADHD Klasyfikacja i charakter Nieznany (2)
Klasyfikacja i charakterystyka upośledzeń(1)
T2 Klasyfikacja, charakterystyka elementów podatnych
T23 Klasyfikacja, charakterystyka hamulców
Klasyfikacja i charakterystyka zewnętrzych anten Wireless
Klasyfikacja i charakterystyka usług turystycznych
ADHD Klasyfikacja i charakter skan mat z 17 12 2011
Dietetyka wd2,3 System Dietetyczny, charakterystyka i klasyfikacja diet

więcej podobnych podstron