Jean
Piaget
Free Template from www.brainybetty.com
2
• Urodził się 9 sierpnia 1896 w
Neuchatel, zmarł 16 września 1980 w
Genewie
• psycholog, biolog i epistemolog
szwajcarski
• Odkrył teorię rozwoju świadomości,
która zrewolucjonizowała nasz sposób
myślenia o dziecięcym umyśle
• Wywarł on wielki wpływ na
współczesną psychologię i filozofię;
• Jego rolę w psychologii można
przyrównać do roli Einsteina oraz
twórców mechaniki kwantowej w
fizyce;
• Uważał, że błędy u dzieci są również
interesujące jak poprawne odpowiedzi
Free Template from www.brainybetty.com
3
• Piaget był bardzo płodnym uczonym, zostawił kilkadziesiąt
tomów dzieł, pisanych trudnym językiem po francusku;
• Jego prace miały kolosalne znaczenie dla zrozumienia
procesów rozwoju myślenia formalnego, wywarły, więc
wpływ na dydaktykę, w szczególności na dydaktykę
matematyki i przedmiotów przyrodniczych;
• W Polsce dzięki Anieli Szemińskiej, bliskiej
współpracowniczce Piageta już przed wojną
przetłumaczono ważniejsze jego prace;
• Był tytanem pracy, umiał zgromadzić wokół siebie grupę
oddanych współpracowników, był dla nich mistrzem,
„guru”;
• Piagetowcy mieli swój język, styl pracy; było to zapewne
powodem opóźnienia szerszej znajomości prac Piageta w
Stanach Zjednoczonych i w krajach europejskich
niefrancuskojęzycznych;
• Interpretacja dzieł Piageta nie zawsze była prosta i jasna;
on sam wielokrotnie pisał na ten sam temat, jakby
doprecyzowując swoje myśli;
Free Template from www.brainybetty.com
4
• Pracował w Instytucie im. Rousseau w Genewie
(1921–1925), kierował katedrami historii myśli
naukowej oraz psychologii eksperymentalnej w
Genewie (1929-1973); wykładał filozofię i socjologię
w Neuchatel i Lozannie, psychologię dziecka w
Paryżu (1955-1963); był dyrektorem Instytutu Nauk
Pedagogicznych i Międzynarodowego Biura
Wychowania w latach 1929–1971 oraz zastępcą
dyrektora generalnego UNES CO; był doktorem
honoris causa wielu uniwersytetów, w tym również
Uniwersytetu Warszawskiego (1957)
Free Template from www.brainybetty.com
5
Publikacje naukowe
• „La Naissance de l'inteligence chez l'enfant” („Narodziny
inteligencji dziecka”) -1936r.
• „La Construction du reel chez l'enfant” („Rekonstrukcja
rzeczywistości przez dziecko”) -1936r.
• „Play, Dreams and Imitation in Childhood” („Zabawa,
marzenia i naśladowanie w dzieciństwie”) – 1936r.
• „Pojęcie liczby u dzieci” (W rezultacie badań z Anielą
Szemińską )
• „Rozwój pojęć fizycznych” (wspólnie z Barbel Inhelder )
• „Rozwój pojęcia czasu u dzieci” -1942r.
• „Geometria spontaniczna dziecka” -1942r.
• „Wyobrażenie przestrzeni przez dziecko” -1942r.
• „Pojęcie ruchu i prędkości u dzieci” – 1942r.
Free Template from www.brainybetty.com
6
• „Rozwój myślenia logicznego – Od logiki dziecka
do logiki młodzieży”
• „Mechanizmy percepcji” – 1962r.
• „L'image mentale chez l'enfent” – „Obraz w
umyśle dziecka” (opublikował wspólnie z B.
Inhelder)
• „Wstęp do epistemologii genetycznej” (trzy tomy)
– 1950r.
• „Logique et connaissence scientifique” - „Logika i
poznanie naukowe”) jako tom w „Encyklopedie de
la Pleiade”
• „Użycie i nadużywanie filozofii” („Uses and
Abuses of Philosophy” )
Free Template from www.brainybetty.com
7
Dokonania
Piaget uważał, że funkcjonowanie umysłu zależy
od dwóch procesów biologicznych takich jak
organizacja i adaptacja.
Adaptacja przybiera dwie postacie:
• asymilacja - to proces dopasowywania nowych
informacji do istniejących schematów myślowych,
ich modyfikowanie;
• akomodacja – to proces modyfikowania (zmiany,
przekształcania) istniejących schematów pod
wpływem doświadczeń i nowych informacji.
Free Template from www.brainybetty.com
8
Stadia rozwoju poznawczego
1. Stadium sensoryczno-motoryczne (od
urodzenia do 2 lat)
Dziecko uczy się poprzez działania konkretne:
patrzenie, dotykanie, słuchanie, wkładanie
przedmiotów do ust, ssanie, chwytanie.
Najważniejsze w tym stadium jest trwanie
przedmiotów, czyli zrozumienie że coś istnieje w
dalszym ciągu, nawet gdy nie można tego zobaczyć
ani dotknąć (rozwija się pod koniec 1 roku życia).
Poczucie trwania przedmiotów stanowi według
Piageta początek myślenia wyobrażeniowo-
pojęciowego, czyli zdolności posługiwania się
wyobrażeniami i innymi systemami symbolicznymi.
Free Template from www.brainybetty.com
9
2. Stadium przedoperacyjne (od 2 do 7 lat)
Piaget twierdzi, że dzieci umieją myśleć, ale nie
rozumować. Nie mają jeszcze zdolności umysłowych,
które pozwalałyby im zrozumieć abstrakcyjne zasady
lub przyczyny i skutki. Owe brakujące zdolności nazywa
operacjami, czyli czynności psychiczne, które są
poznawczo odwracalne: „bieg myśli” w przód lub w tył.
Uważał również, że dzieci w tym wieku nie przyjmują
punktu widzenia innych osób, ponieważ ich myślenie
jest egocentryczne, czyli że postrzegają świat tylko z
własnego punktu widzenia.
Według Piageta dzieci w wieku przedoperacyjnym nie
mają poczucia stałości, czyli zrozumienia, że
właściwości fizyczne nie zmieniają się, gdy zmienia się
kształt lub wygląd przedmiotu.
3. Stadium operacji konkretnych. (od 6,7-11 lat)
Według Piageta w tym wieku dzieci zaczynają
rozumieć zasady stałości ,odwracalności oraz
przyczyny i skutku. Pojmują również naturę
tożsamości, czyli wiedzą, że dziewczynka nie zmieni
się w chłopca ,gdy włoży jego kapelusik, brat zawsze
będzie bratem , nawet gdy dorośnie. Uczą się
operacji myślowych takich ,jak dodawanie,
odejmowanie, mnożenie, dzielenie i kategoryzacja-
nie tylko liczb ,ale również osób, zdarzeń i czynności.
Uczą się też niektórych pojęć abstrakcyjnych jak
porządkowanie seryjne, czyli umiejętność
układania przedmiotów od największego do
najmniejszego, od najjaśniejszego do
najciemniejszego, od najkrótszego do najdłuższego.
4. Stadium operacji formalnych. (od 12 lat do
dorosłości)
Wyznacza początek rozumowania abstrakcyjnego.
Nastolatki rozumieją, że idee można porównywać
i klasyfikować tak samo jak przedmioty. Odnoszą
rozumowanie do sytuacji, których nie
doświadczyły bezpośrednio, i potrafią myśleć o
przyszłych możliwościach. Są zdolne do
systematycznych poszukiwań sposobu rozwiązania
problemu. Potrafią przejść od operacji
konkretnych do rozumowania dedukcyjnego
,posługując się założeniami właściwymi dla swojej
kultury i doświadczenia.
Free Template from www.brainybetty.com
11
Dzieło Piageta miało ogromne oddziaływanie
.Większość współczesnych badaczy akceptuje jego
główną ideę, a mianowicie że nowe zdolności
rozumowania zależą od wcześniejszych. Nawet
krytycy Piageta przyznają ,że dziecko nie jest
pustym naczyniem do którego wlewa się naukę i
doświadczenie. Dziecko aktywnie interpretuje swój
świat. Aktywnie wprowadza własne spostrzeżenia
do nowych przeżyć i próbuje przedstawiać
rzeczywistość za pomocą opanowanych przez
siebie schematów.
Free Template from www.brainybetty.com
12
1) Piaget twierdził ,że zdolność do zabawy wychowanego
odzwierciedla zrozumienie trwania przedmiotów. Jednak
już w wieku 9 miesięcy dzieci rozumieją również zasady
tej gry. W jednym z badań , gdy dorośli ,,opuszczali swoją
kolejkę” , dzieci były wyraźnie zaskoczone i
zaniepokojone. Reagowały, wskazując palcem lub
dotykając dorosłych, powtarzały swoją kolejkę lub
próbowały podać dorosłym zabawkę.
2) Niemowlęta w wieku 3,5 miesiąca rozumiały niektóre
fizyczne właściwości przedmiotów znajdujących się poza
zasięgiem wzroku. Renee Baillargeon odkryła to,
obserwując , jak długo dziecko interesuje się niewielką
piłką lub zabawką, w przeciwieństwie do Piageta , który
obserwował tylko ,czy dziecko sięga po schowaną
zabawkę. Stwierdziła ,że niemowlęta mogą rozumieć ,iż
schowane przedmioty nadal istnieją, ale nie potrafią po
nie sięgnąć lub nie wiedzą , jak ich szukać.
Free Template from www.brainybetty.com
13
Kilka odkryć wskazujących na to ,że
dzieci rozumieją więcej niż sądził Piaget:
3) Postępy dzieci w rozumieniu i stosowaniu symboli
następują znacznie wcześniej , niż sądził Piaget-
dokonują się w wieku od 2 do 3,5 roku. W jednym z
eksperymentów stwierdzono, że w ciągu 6 miesięcy
dzieci zdobywają umiejętność myślenia o miniaturowym
modelu pokoju na dwa sposoby równocześnie : jako
pokoju w istniejącej formie i jako symbolu
reprezentującego większy pokój. Ta zdolność jest dużym
krokiem na drodze do dorosłego myślenia
symbolicznego, w którym coś zastępuje coś innego: flaga
jest odpowiednikiem państwa, gołąbek-światowego
pokoju.
4) Większość 3 i 4 latków potrafi przyjąć punkt widzenia
innych. Jeśli 4 latek bawi się z 2 latkiem, to modyfikuje i
upraszcza swój język, aby młodszy mógł go zrozumieć.
Free Template from www.brainybetty.com
14
Piaget nie doceniał poznawczych umiejętności
małych dzieci, natomiast przeceniał je u
dorosłych. Badania wykazują , że nie wszyscy w
wieku dojrzewania mają zdolność myślenia w
kategoriach operacji formalnych lub
rozważania zagadnień moralności.
Bibliografia:
1. C.Tavris, C.Wade, Psychologia. Podejścia oraz
koncepcje, Poznań 1999
2. Autobiografia, napisana do dodatku do Encyklopedii
Nauki i Techniki „Modern Men of Science”
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Jean_Piaget
Free Template from www.brainybetty.com
15
Koniec
Dziękujemy za uwagę
Agata i Gosia
Free Template from www.brainybetty.com
16