Motywowanie zespołu
Motywowanie zespołu
Marek Papis
Marek Papis
Michał Śliwczyński
Michał Śliwczyński
Pojęcia
Pojęcia
Motywacja – chęć podjęcia dużego wysiłku aby
Motywacja – chęć podjęcia dużego wysiłku aby
przyczynić się do osiągnięcia celu organizacji
przyczynić się do osiągnięcia celu organizacji
Motywowanie – funkcja menedżera polegająca na
Motywowanie – funkcja menedżera polegająca na
kreowaniu takich zachowań członkóworganizacji,
kreowaniu takich zachowań członkóworganizacji,
które będą korzystne dla organizacji
które będą korzystne dla organizacji
Pracownik angażuje się w realizację celów
Pracownik angażuje się w realizację celów
organizacji tylko wówczas, gdy dzięki temu może
organizacji tylko wówczas, gdy dzięki temu może
zaspokoić własne potrzeby !
zaspokoić własne potrzeby !
Model
Model
W latach trzydziestych ubiegłego wieku
W latach trzydziestych ubiegłego wieku
amerykański psycholog Abraham Maslow
amerykański psycholog Abraham Maslow
sformułował teorię, zgodnie z którą każdy
sformułował teorię, zgodnie z którą każdy
człowiek kieruje się podstawowymi
człowiek kieruje się podstawowymi
potrzebami i zaspokaja je w określonej
potrzebami i zaspokaja je w określonej
kolejności, tzn. dopóki jedna nie zostanie
kolejności, tzn. dopóki jedna nie zostanie
zaspokojona, nie będzie można przejść do
zaspokojona, nie będzie można przejść do
kolejnej. Listę potrzeb otwierają te
kolejnej. Listę potrzeb otwierają te
najprostsze, czyli potrzeby natury
najprostsze, czyli potrzeby natury
fizjologicznej.
fizjologicznej.
Model
Model
- gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi
- gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi
potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu
potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu
człowieka. W zakładach pracy zaspokajane są głównie przez odpowiednie
człowieka. W zakładach pracy zaspokajane są głównie przez odpowiednie
płace i środowisko pracy, które zapewnia sanitariaty, wymagane
płace i środowisko pracy, które zapewnia sanitariaty, wymagane
oświetlenie, odpowiednią temperaturę i wentylację.
oświetlenie, odpowiednią temperaturę i wentylację.
Z pierwotnego charakteru znaczenia potrzeb fizjologicznych
Z pierwotnego charakteru znaczenia potrzeb fizjologicznych
wynika
wynika
pośrednio szczególnie duże znaczenie zapewniania bezpiecznych i
pośrednio szczególnie duże znaczenie zapewniania bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy, a także konieczność przestrzegania norm
higienicznych warunków pracy, a także konieczność przestrzegania norm
czasu pracy. Nie ma żadnego ekwiwalentu - pieniężnego, czy jakiekolwiek
czasu pracy. Nie ma żadnego ekwiwalentu - pieniężnego, czy jakiekolwiek
innego - za utratę zdrowia czy skracanie życia.
innego - za utratę zdrowia czy skracanie życia.
2
2
- pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność.
- pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność.
Potrzeba pewności, stałości, opieki, wolności od strachu, lęku i chaosu,
Potrzeba pewności, stałości, opieki, wolności od strachu, lęku i chaosu,
porządku, silnego opiekuna. Wyrażają się w poszukiwaniu ochrony i
porządku, silnego opiekuna. Wyrażają się w poszukiwaniu ochrony i
stabilności, takiej jak bezpieczna i pewna praca, ubezpieczenie i
stabilności, takiej jak bezpieczna i pewna praca, ubezpieczenie i
emerytura. Mogą one być zaspokajane między innymi przez ciągłość
emerytura. Mogą one być zaspokajane między innymi przez ciągłość
zatrudnienia oraz odpowiedni program świadczeń ubezpieczeniowych i
zatrudnienia oraz odpowiedni program świadczeń ubezpieczeniowych i
emerytalnych.
emerytalnych.
Model
Model
3.
3.
Potrzeby przynależności
Potrzeby przynależności
- obejmują potrzebę miłości,
- obejmują potrzebę miłości,
przywiązania, czułości, kontaktów społecznych oraz akceptacji ze
przywiązania, czułości, kontaktów społecznych oraz akceptacji ze
strony kolegów (współpracowników). Dla większości ludzi potrzebę
strony kolegów (współpracowników). Dla większości ludzi potrzebę
tę zaspokaja rodzina, kontakty towarzyskie poza pracą oraz
tę zaspokaja rodzina, kontakty towarzyskie poza pracą oraz
przyjaźnie w pracy. Przełożony może się przyczynić do
przyjaźnie w pracy. Przełożony może się przyczynić do
zaspokojenia tych potrzeb, dopuszczając społeczne interakcje i
zaspokojenia tych potrzeb, dopuszczając społeczne interakcje i
dając pracownikom poczucie przynależności do zespołu lub grupy
dając pracownikom poczucie przynależności do zespołu lub grupy
roboczej.
roboczej.
4.
4.
Potrzeby uznania
Potrzeby uznania
(szacunku, osiągnięć, prestiżu) - obejmują dwa
(szacunku, osiągnięć, prestiżu) - obejmują dwa
różne zespoły potrzeb, tj. pozytywnego obrazu we własnych oraz
różne zespoły potrzeb, tj. pozytywnego obrazu we własnych oraz
uznania i szacunku w oczach innych. Kierownik może dopomóc w
uznania i szacunku w oczach innych. Kierownik może dopomóc w
zaspokojeniu niektórych z nich, zapewniając rozmaite zewnętrzne
zaspokojeniu niektórych z nich, zapewniając rozmaite zewnętrzne
symbole osiągnięć, takie jak tytuły służbowe, przyjemne
symbole osiągnięć, takie jak tytuły służbowe, przyjemne
pomieszczenia biurowe i odpowiednie nagrody. Może on również
pomieszczenia biurowe i odpowiednie nagrody. Może on również
skoncentrować się na charakterze samej pracy, zapewniając
skoncentrować się na charakterze samej pracy, zapewniając
pracownikowi ambitne i ciekawe zadania i możliwości po to-by ten
pracownikowi ambitne i ciekawe zadania i możliwości po to-by ten
miał poczucie sukcesu
miał poczucie sukcesu
Model
Model
5.
5.
Potrzeby samorealizacji
Potrzeby samorealizacji
-obejmują realizacje możliwości
-obejmują realizacje możliwości
osiągania przez jednostkę ciągłego wzrostu i indywidualnego
osiągania przez jednostkę ciągłego wzrostu i indywidualnego
rozwoju. Składają się na nie: pragnienie zrealizowania swoich
rozwoju. Składają się na nie: pragnienie zrealizowania swoich
pragnień, zdolności oraz zainteresowań; rozumienie
pragnień, zdolności oraz zainteresowań; rozumienie
otaczającej rzeczywistości (potrzeby poznawcze); odczuwanie
otaczającej rzeczywistości (potrzeby poznawcze); odczuwanie
piękna (potrzeby estetyczne)
piękna (potrzeby estetyczne)
Zapamiętaj
Zapamiętaj
Różne potrzeby są przez pracowników odczuwane z różną siłą, zgodnie ze
Różne potrzeby są przez pracowników odczuwane z różną siłą, zgodnie ze
różnicowanymi osobniczymi cechami i indywidualnymi preferencjami, na które
różnicowanymi osobniczymi cechami i indywidualnymi preferencjami, na które
ma wpływ szereg rożnych czynników: genetycznych, środowiskowych i
ma wpływ szereg rożnych czynników: genetycznych, środowiskowych i
wychowawczych, kulturowych itd. O ile potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa
wychowawczych, kulturowych itd. O ile potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa
odnoszą się do 100% ludzi, o tyle zapewne nie wszyscy odczuwają - silnie i
odnoszą się do 100% ludzi, o tyle zapewne nie wszyscy odczuwają - silnie i
stale - potrzebę samorealizacji i rozwoju.
stale - potrzebę samorealizacji i rozwoju.
Teoria F. Herzberga (1966).
Teoria F. Herzberga (1966).
Herzberg w sformułowanej przez siebie
Herzberg w sformułowanej przez siebie
"Dwuczynnikowej teorii zadowolenia z pracy
"Dwuczynnikowej teorii zadowolenia z pracy
wskazał na istnienie dwóch grup czynników:
wskazał na istnienie dwóch grup czynników:
motywatory - czynniki, które jeśli wystąpią,
motywatory - czynniki, które jeśli wystąpią,
zwiększają chęć do pracy,
zwiększają chęć do pracy,
czynniki higieny - które jeśli nie są spełnione,
czynniki higieny - które jeśli nie są spełnione,
powodują zmniejszenie chęci do pracy (ich
powodują zmniejszenie chęci do pracy (ich
spełnienie nie wywiera zerowy wpływ
spełnienie nie wywiera zerowy wpływ
motywacyjny).
motywacyjny).
Teoria F. Herzberga (1966).
Teoria F. Herzberga (1966).
1.Czynniki motywujące, przez które rozumie się
1.Czynniki motywujące, przez które rozumie się
elementy umożliwiające pełne wykorzystanie
elementy umożliwiające pełne wykorzystanie
możliwości intelektualnych człowieka i
możliwości intelektualnych człowieka i
wpływające na powstanie zadowolenia. Należą do
wpływające na powstanie zadowolenia. Należą do
nich: osiąganie sukcesów, uznanie, poczucie
nich: osiąganie sukcesów, uznanie, poczucie
odpowiedzialności oraz możliwości rozwoju i
odpowiedzialności oraz możliwości rozwoju i
awansu;
awansu;
Teoria F. Herzberga
Teoria F. Herzberga
(1966).
(1966).
2. Czynniki higieny - decydują o psychologicznym i
2. Czynniki higieny - decydują o psychologicznym i
społecznym komforcie pracy, a więc dotyczą przede
społecznym komforcie pracy, a więc dotyczą przede
wszystkim zdrowego lub niezdrowego psychicznie jej
wszystkim zdrowego lub niezdrowego psychicznie jej
środowiska. Składają się na nie takie elementy, jak:
środowiska. Składają się na nie takie elementy, jak:
stosunki z przełożonymi, polityka personalna, warunki
stosunki z przełożonymi, polityka personalna, warunki
pracy, bezpieczeństwo i stałość pracy, nadzór, uposażenie i
pracy, bezpieczeństwo i stałość pracy, nadzór, uposażenie i
życie osobiste. Powodują zwykle niezadowolenie.
życie osobiste. Powodują zwykle niezadowolenie.
Odpowiadają potrzebom fizjologicznym, bezpieczeństwa i
Odpowiadają potrzebom fizjologicznym, bezpieczeństwa i
przynależności.
przynależności.
Teoria F. Herzberga
Teoria F. Herzberga
(1966).
(1966).
Z teorii tej płynie wniosek, że "aby wzbudzić w pracowniku
Z teorii tej płynie wniosek, że "aby wzbudzić w pracowniku
prawdziwą satysfakcję zawodową, należy manipulować
prawdziwą satysfakcję zawodową, należy manipulować
odpowiednimi motywatorami", stąd konieczność dobrego ich
odpowiednimi motywatorami", stąd konieczność dobrego ich
poznania.
poznania.
Przypisując tak wielkie znaczenie okazywaniu przez kierownictwo
Przypisując tak wielkie znaczenie okazywaniu przez kierownictwo
uznania, czyni się ukryte założenie, że ludzie są zdominowani
uznania, czyni się ukryte założenie, że ludzie są zdominowani
przez potrzeby wyższego rzędu.
przez potrzeby wyższego rzędu.
(Teoria Y McGregora )
(Teoria Y McGregora )
Teoria
Teoria
X i Y
X i Y
McGregora
McGregora
Teoria X
Teoria X
leń
leń
* Człowiek jest z natury leniwy i niechętny do jakiegokolwiek
* Człowiek jest z natury leniwy i niechętny do jakiegokolwiek
wysiłku,
wysiłku,
* ludzie czują wrodzony wstręt do pracy,
* ludzie czują wrodzony wstręt do pracy,
* większość osób trzeba siłą przymuszać do pracy, stale
* większość osób trzeba siłą przymuszać do pracy, stale
kontrolować, pilnować, popędzać, grozić oraz karać,
kontrolować, pilnować, popędzać, grozić oraz karać,
* większość osób unika odpowiedzialności oraz ma niewielkie
* większość osób unika odpowiedzialności oraz ma niewielkie
ambicje.
ambicje.
Motywowanie pracowników przy takim podejściu ogranicza się
Motywowanie pracowników przy takim podejściu ogranicza się
wyłącznie do potrzeb bezpieczeństwa oraz potrzeb fizjologicznych.
wyłącznie do potrzeb bezpieczeństwa oraz potrzeb fizjologicznych.
Ma ono charakter groźby pozbycia pracownika pracy oraz
Ma ono charakter groźby pozbycia pracownika pracy oraz
możliwości zaspokajania tych potrzeb, niż oferty ich uzupełnienia.
możliwości zaspokajania tych potrzeb, niż oferty ich uzupełnienia.
Teoria
Teoria
X i Y
X i Y
McGregora
McGregora
Teoria Y
Teoria Y
dobry pracownik
dobry pracownik
* Ludzie traktują pracę jako przyjemność i odpoczynek.
* Ludzie traktują pracę jako przyjemność i odpoczynek.
* Stała kontrola oraz groźby kary nie mają żadnego wpływu na zwiększenie
* Stała kontrola oraz groźby kary nie mają żadnego wpływu na zwiększenie
wysiłków oraz wzrost wydajności. Wpływ na zwiększenie wydajności oraz wzrost
wysiłków oraz wzrost wydajności. Wpływ na zwiększenie wydajności oraz wzrost
poświęcenia ma tylko nagroda związana z osiągnięciem pewnego założonego celu.
poświęcenia ma tylko nagroda związana z osiągnięciem pewnego założonego celu.
* Przeciętna osoba w odpowiednich warunkach uczy się nie tylko akceptować
* Przeciętna osoba w odpowiednich warunkach uczy się nie tylko akceptować
odpowiedzialność, ale również zabiegać o nią.
odpowiedzialność, ale również zabiegać o nią.
* Przeciętny człowiek, jeśli stworzy mu się odpowiednie warunki, szybko uczy się
* Przeciętny człowiek, jeśli stworzy mu się odpowiednie warunki, szybko uczy się
nie tylko przyjmować na siebie odpowiedzialność lecz również dążyć do niej
nie tylko przyjmować na siebie odpowiedzialność lecz również dążyć do niej
* Kreatywność, twórczość oraz pomysłowość - cechy potrzebne do rozwiązywania
* Kreatywność, twórczość oraz pomysłowość - cechy potrzebne do rozwiązywania
problemów firmy, są zjawiskiem powszechnym wśród pracowników, jednak zazwyczaj
problemów firmy, są zjawiskiem powszechnym wśród pracowników, jednak zazwyczaj
niedostrzeganym przez przełożonych oraz niedostatecznie wykorzystanym.
niedostrzeganym przez przełożonych oraz niedostatecznie wykorzystanym.
Ten pogląd pozwala na położenie mniejszego nacisku na stałe kontrolowanie pracowników
Ten pogląd pozwala na położenie mniejszego nacisku na stałe kontrolowanie pracowników
i stwarza duże możliwości wykorzystania ich indywidualnego potencjału.
i stwarza duże możliwości wykorzystania ich indywidualnego potencjału.
Motywacyjna teoria
Motywacyjna teoria
oczekiwań
oczekiwań
W teorii
W teorii
oczekiwań
oczekiwań
poprzez motywację do pracy rozumie się funkcję
poprzez motywację do pracy rozumie się funkcję
pożądanych rezultatów działania oraz oczekiwania, że rezultaty te
pożądanych rezultatów działania oraz oczekiwania, że rezultaty te
zostaną przez jednostkę osiągnięte, przy czym motywacja odnosi
zostaną przez jednostkę osiągnięte, przy czym motywacja odnosi
się do określonego poziomu intensywności, co oznacza, że
się do określonego poziomu intensywności, co oznacza, że
motywacja jest funkcją subiektywnej wartości każdego poziomu
motywacja jest funkcją subiektywnej wartości każdego poziomu
wykonania oraz subiektywnego prawdopodobieństwa, że dany
wykonania oraz subiektywnego prawdopodobieństwa, że dany
poziom intensywności będzie prowadził do tego poziomu
poziom intensywności będzie prowadził do tego poziomu
wykonania.
wykonania.
Z kolei subiektywna wartość danego poziomu wykonania jest zależna
Z kolei subiektywna wartość danego poziomu wykonania jest zależna
od subiektywnej wartości wyników, do osiągnięcia których
od subiektywnej wartości wyników, do osiągnięcia których
prowadzi, oraz percepcji zależności, w jakim stopniu dany poziom
prowadzi, oraz percepcji zależności, w jakim stopniu dany poziom
wykonania pracy prowadzi do określonej wartości wyników, co
wykonania pracy prowadzi do określonej wartości wyników, co
nazywa się
nazywa się
instrumentalnością poziomu wykonania
instrumentalnością poziomu wykonania
.
.
Konsekwencje modelu
Konsekwencje modelu
oczekiwań
oczekiwań
Należy określić nagrody cenione przez podwładnych. Jeśli mają
Należy określić nagrody cenione przez podwładnych. Jeśli mają
działać motywacyjne muszą być dostosowane dla danej osoby
działać motywacyjne muszą być dostosowane dla danej osoby
Wyznaczyć podwładnym poziom efektywności
Wyznaczyć podwładnym poziom efektywności
Zapewnić jego osiągalność
Zapewnić jego osiągalność
Związać nagrody z efektywnością
Związać nagrody z efektywnością
Skuteczność nagród
Skuteczność nagród
Nagrody musza być wyraźne spostrzegane jako wyraźne duże, aby
Nagrody musza być wyraźne spostrzegane jako wyraźne duże, aby
uzasadniało to podjęcie dodatkowego wysiłku, koniecznego do ich
uzasadniało to podjęcie dodatkowego wysiłku, koniecznego do ich
uzyskania
uzyskania
Musza być odbierane przez pracownika jako bezpośrednio
Musza być odbierane przez pracownika jako bezpośrednio
związane z wymaganym poziomem wykonania zadania i
związane z wymaganym poziomem wykonania zadania i
następować natychmiast po ich wykonaniu
następować natychmiast po ich wykonaniu
Nagrody muszą być uznane za sprawiedliwe przez zdecydowaną
Nagrody muszą być uznane za sprawiedliwe przez zdecydowaną
większość załogi
większość załogi
Teoria ustalania (dobierania)
Teoria ustalania (dobierania)
celów
celów
Przekonanie, że:
Przekonanie, że:
–
–
specyficzne cele zwiększają poziom
specyficzne cele zwiększają poziom
osiągnięć
osiągnięć
–
–
trudne cele (jeśli są akceptowane)
trudne cele (jeśli są akceptowane)
skutkują wyższymi osiągnięciami niż
skutkują wyższymi osiągnięciami niż
proste cele
proste cele
Teoria sprawiedliwości
Teoria sprawiedliwości
Pracownicy porównują z innymi
Pracownicy porównują z innymi
„wskaźnik” nakładów do efektów
„wskaźnik” nakładów do efektów
swojej pracy i dążą doskorygowania
swojej pracy i dążą doskorygowania
nierówności
nierówności
–
–
Nagrody muszą być odbierane jako
Nagrody muszą być odbierane jako
rzetelne i sprawiedliwe
rzetelne i sprawiedliwe
–
–
Menedżer musi brać pod uwagę
Menedżer musi brać pod uwagę
charakter „innych”, z którymi
charakter „innych”, z którymi
pracownik się porównuje
pracownik się porównuje
TEORIE WZMOCNIEŃ
TEORIE WZMOCNIEŃ
TEORIE WZMOCNIEŃ (modyfikacji zachowań) - zajmują się tym, w jaki sposób
TEORIE WZMOCNIEŃ (modyfikacji zachowań) - zajmują się tym, w jaki sposób
skutki poprzedniego działania ludzi wpłyną na ich zachowania w
skutki poprzedniego działania ludzi wpłyną na ich zachowania w
przyszłości.
przyszłości.
Głoszą, że zachowanie wywołujące nagrody będzie prawdopodobnie
Głoszą, że zachowanie wywołujące nagrody będzie prawdopodobnie
powtarzane, a pociągające za sobą kary ma mniejsze szansę powtórzenia
powtarzane, a pociągające za sobą kary ma mniejsze szansę powtórzenia
się. Ich twórcą jest amerykański psycholog B.F. Skinner.
się. Ich twórcą jest amerykański psycholog B.F. Skinner.
Proces modyfikacji zachowań można przedstawić następująco:
Proces modyfikacji zachowań można przedstawić następująco:
BODZIEC => REAKCJA => KONSEKWENCJE => PRZYSZŁE REAKCJE.
BODZIEC => REAKCJA => KONSEKWENCJE => PRZYSZŁE REAKCJE.
Oznacza to, że zachowanie pracownika (reakcja) wobec konkretnej sytuacji
Oznacza to, że zachowanie pracownika (reakcja) wobec konkretnej sytuacji
(bodziec) powoduje określone konsekwencje. Jeżeli konsekwencje są
(bodziec) powoduje określone konsekwencje. Jeżeli konsekwencje są
pozytywne, Pracownik w przyszłości zareaguje podobnie, lecz jeśli są one
pozytywne, Pracownik w przyszłości zareaguje podobnie, lecz jeśli są one
nieprzyjemne, będzie on zmieniał swoje zachowania, aby ich uniknąć.
nieprzyjemne, będzie on zmieniał swoje zachowania, aby ich uniknąć.
Na przykład, jeżeli pracownicy wydajnie i ciężko pracują, aby osiągnąć cele
Na przykład, jeżeli pracownicy wydajnie i ciężko pracują, aby osiągnąć cele
przedsiębiorstwa i otrzymują za to premie lub przywileje, to
przedsiębiorstwa i otrzymują za to premie lub przywileje, to
prawdopodobnie ponowią swoje działania, gdy zostanie ustalony nowy
prawdopodobnie ponowią swoje działania, gdy zostanie ustalony nowy
zbiór celów.
zbiór celów.
TEORIE WZMOCNIEŃ
TEORIE WZMOCNIEŃ
Jeżeli kierownik pragnie zmienić zachowanie pracownika,
Jeżeli kierownik pragnie zmienić zachowanie pracownika,
powinien modyfikować stosowane „konsekwencje".
powinien modyfikować stosowane „konsekwencje".
Na przykład w przypadku pracownika, który często się
Na przykład w przypadku pracownika, który często się
spóźnia do pracy można zastosować: lekceważenie sytuacji
spóźnia do pracy można zastosować: lekceważenie sytuacji
(udawanie jakby niebie nie stało), eliminowanie poprzez Np.
(udawanie jakby niebie nie stało), eliminowanie poprzez Np.
okazywanie niezadowolenia albo okazywanie uznania za
okazywanie niezadowolenia albo okazywanie uznania za
każde przyjście przed czasem lub na Czas.
każde przyjście przed czasem lub na Czas.
Skinner i inni badacze zalecają stosowanie przede wszystkim
Skinner i inni badacze zalecają stosowanie przede wszystkim
wzmocnienia pozytywnego, bowiem kara wskazuje
wzmocnienia pozytywnego, bowiem kara wskazuje
otrzymującej ją osobie jedynie to, czego nie należy robić,
otrzymującej ją osobie jedynie to, czego nie należy robić,
zamiast to, co należy robić. Doprowadza to najczęściej do
zamiast to, co należy robić. Doprowadza to najczęściej do
popełniania kolejnych błędów, w czasie, gdy próbuje ona
popełniania kolejnych błędów, w czasie, gdy próbuje ona
wyszukać zachowanie, które nie pociągnie za sobą kary.
wyszukać zachowanie, które nie pociągnie za sobą kary.
Poza tym kara wywołuje urazę, która z reguły prowadzi do
Poza tym kara wywołuje urazę, która z reguły prowadzi do
obniżenia efektywności zachowania.
obniżenia efektywności zachowania.
Pobudzanie i utrwalanie
Pobudzanie i utrwalanie
motywacji
motywacji
System ten stanowi układ bodźców, środków i warunków mających zachęcać
System ten stanowi układ bodźców, środków i warunków mających zachęcać
pracowników do angażowania się w swoją pracę w sposób najkorzystniejszy
pracowników do angażowania się w swoją pracę w sposób najkorzystniejszy
dla zakładu i dający im osobistą satysfakcję.
dla zakładu i dający im osobistą satysfakcję.
Obejmuje on:
Obejmuje on:
1. Środki przymusu - stanowią rozkazy, nakazy, zakazy, polecenia i
1. Środki przymusu - stanowią rozkazy, nakazy, zakazy, polecenia i
zalecenia oraz rady przełożonego, a także własne zobowiązania i
zalecenia oraz rady przełożonego, a także własne zobowiązania i
powinności przyjęte na siebie dobrowolnie, zmuszające do określonego
powinności przyjęte na siebie dobrowolnie, zmuszające do określonego
zachowania i działania. Część z nich {rozkazy, polecenia) ma charakter
zachowania i działania. Część z nich {rozkazy, polecenia) ma charakter
obligatoryjny i zawiera termin wykonania. Ich obligatoryjność jest
obligatoryjny i zawiera termin wykonania. Ich obligatoryjność jest
usankcjonowana karami. Niektóre natomiast (zalecenia, rady) są
usankcjonowana karami. Niektóre natomiast (zalecenia, rady) są
fakultatywne i pozostawiają pracownikowi swobodę zdecydowania o
fakultatywne i pozostawiają pracownikowi swobodę zdecydowania o
sposobie ich wykonania. Najczęściej jednak stosujący środki przymusu
sposobie ich wykonania. Najczęściej jednak stosujący środki przymusu
przełożeni uważają, że tylko oni mogą udzielać słusznych rad i że
przełożeni uważają, że tylko oni mogą udzielać słusznych rad i że
podwładni powinni się do nich zastosować, a jeżeli tego nie zrobią mogą się
podwładni powinni się do nich zastosować, a jeżeli tego nie zrobią mogą się
narazić na zarzut lekceważenia autorytetu, dezaprobatę i nieuprzejmość ze
narazić na zarzut lekceważenia autorytetu, dezaprobatę i nieuprzejmość ze
strony kierownika.
strony kierownika.
Środki zachęty
Środki zachęty
Obejmują obietnice składane pracownikowi w celu
Obejmują obietnice składane pracownikowi w celu
zainteresowania jego lepszym wykonaniem pracy.
zainteresowania jego lepszym wykonaniem pracy.
Dzielą się na:
Dzielą się na:
1.Materialne - oferują pracownikowi korzyści
1.Materialne - oferują pracownikowi korzyści
ekonomiczne, zmieniające stan jego posiadania
ekonomiczne, zmieniające stan jego posiadania
(płace, premie, nagrody, deputaty, ryczałty,
(płace, premie, nagrody, deputaty, ryczałty,
świadczenia socjalno-bytowe, przywileje nie
świadczenia socjalno-bytowe, przywileje nie
włączone do wynagrodzeń);
włączone do wynagrodzeń);
2.Niematerialne - dodają pracownikowi powagi i
2.Niematerialne - dodają pracownikowi powagi i
godności (awanse, uznanie społeczne, udział w
godności (awanse, uznanie społeczne, udział w
zarządzaniu, autonomia w realizacji zadań,
zarządzaniu, autonomia w realizacji zadań,
możliwości samorozwoju).
możliwości samorozwoju).
Środki perswazji
Środki perswazji
Dążą do zmiany postaw, nawyków i odczuć pracownika.
Dążą do zmiany postaw, nawyków i odczuć pracownika.
Odwołują się, więc do jego motywacji wewnętrznej.
Odwołują się, więc do jego motywacji wewnętrznej.
Perswazja może być:
Perswazja może być:
1.Jednostronna - oparta na ingerencji w sferę emocjonalną
1.Jednostronna - oparta na ingerencji w sferę emocjonalną
człowieka. Wykorzystuje się tu wmawianie i sugerowanie
człowieka. Wykorzystuje się tu wmawianie i sugerowanie
między innymi poprzez reklamę i propagandę;
między innymi poprzez reklamę i propagandę;
2.Dwustronna - oparta na wzajemnym partnerskim
2.Dwustronna - oparta na wzajemnym partnerskim
przekonywaniu i przepływie informacji, a więc na negocjacji
przekonywaniu i przepływie informacji, a więc na negocjacji
i konsultacji, dzięki którym motywowany sam ustala
i konsultacji, dzięki którym motywowany sam ustala
najwłaściwsze zachowanie i stara sieje realizować.
najwłaściwsze zachowanie i stara sieje realizować.
Warunkiem późniejszej rzetelnej realizacji ustaleń jest
Warunkiem późniejszej rzetelnej realizacji ustaleń jest
zapewnienie motywowanemu możliwości zachowania
zapewnienie motywowanemu możliwości zachowania
dobrego samopoczucia i przeświadczenia, że motywujący,
dobrego samopoczucia i przeświadczenia, że motywujący,
dbając o własny interes, zadbał także o interes partnera..
dbając o własny interes, zadbał także o interes partnera..
Najważniejsze instrumenty
Najważniejsze instrumenty
motywowania
motywowania
Bardzo ważny aspekt motywacji - wspieranie potrzeby osiągnięć i
Bardzo ważny aspekt motywacji - wspieranie potrzeby osiągnięć i
tworzenie takich możliwości. Niekiedy jednak motywacja nie
tworzenie takich możliwości. Niekiedy jednak motywacja nie
opiera się na pozytywnym wzmacnianiu, ale na tak zwanym
opiera się na pozytywnym wzmacnianiu, ale na tak zwanym
wygaszaniu.
wygaszaniu.
Wygaszanie polega na eliminowaniu niepożądanych
Wygaszanie polega na eliminowaniu niepożądanych
zachowań przez ich ignorowanie.
zachowań przez ich ignorowanie.
Dla przykładu, jeżeli
Dla przykładu, jeżeli
pracownik niewłaściwie się zachowuje, bądź prowokuje określoną
pracownik niewłaściwie się zachowuje, bądź prowokuje określoną
sytuację, chcąc zwrócić na siebie uwagę lub odreagować własne
sytuację, chcąc zwrócić na siebie uwagę lub odreagować własne
stresy czy kompleksy, często najlepszym, co możemy zrobić, jest
stresy czy kompleksy, często najlepszym, co możemy zrobić, jest
zignorowanie.
zignorowanie.
Zignorowanie z natury rzeczy jest brakiem
Zignorowanie z natury rzeczy jest brakiem
wzmocnienia. Ignorując wysyłamy czytelny na ogół sygnał, że nie
wzmocnienia. Ignorując wysyłamy czytelny na ogół sygnał, że nie
akceptujemy określonej sytuacji czy określonego zachowania, co
akceptujemy określonej sytuacji czy określonego zachowania, co
zniechęca do kontynuacji i naśladownictwa.
zniechęca do kontynuacji i naśladownictwa.
Nie zawsze można ograniczyć się do zignorowania. Są
Nie zawsze można ograniczyć się do zignorowania. Są
sytuacje, w których potrzebna jest mocniejsza reakcja,
sytuacje, w których potrzebna jest mocniejsza reakcja,
czynnie wyrażona dezaprobata, niekiedy nawet kara.
czynnie wyrażona dezaprobata, niekiedy nawet kara.
Jeżeli
Jeżeli
decydujemy się na takie działania, powinniśmy przestrzegać
decydujemy się na takie działania, powinniśmy przestrzegać
następujących zasad postępowania:
następujących zasad postępowania:
Dezaprobata i
Dezaprobata i
„reprymenda”
„reprymenda”
Dezaprobata i „reprymenda”
Dezaprobata i „reprymenda”
powinny być wyrażane - o ile tylko okoliczności na to pozwalają - w
powinny być wyrażane - o ile tylko okoliczności na to pozwalają - w
„cztery oczy”. Publiczne zwracanie uwagi, tym bardziej w formie reprymendy, ludzie odbierają jako
„cztery oczy”. Publiczne zwracanie uwagi, tym bardziej w formie reprymendy, ludzie odbierają jako
upokorzenie. Robi to również złe wrażenie na pozostałych pracownikach, którzy na dodatek często
upokorzenie. Robi to również złe wrażenie na pozostałych pracownikach, którzy na dodatek często
wsp
wsp
ό
ό
łczucją koledze i z nim solidaryzują się. Do kierownika pozostaje uraza. Krytykę publiczną i publiczne
łczucją koledze i z nim solidaryzują się. Do kierownika pozostaje uraza. Krytykę publiczną i publiczne
udzielanie kar należy więc traktować jako ostateczność
udzielanie kar należy więc traktować jako ostateczność
krytyka, bądź kara
krytyka, bądź kara
, powinny następować możliwie szybko po zaistnieniu faktów, które do tego
, powinny następować możliwie szybko po zaistnieniu faktów, które do tego
zmuszają. Im więcej czasu upłynęło od danego, negatywnie ocenianego wydarzenia, tym mniejszy jest
zmuszają. Im więcej czasu upłynęło od danego, negatywnie ocenianego wydarzenia, tym mniejszy jest
sens krytyki, bądź kary
sens krytyki, bądź kary
nie należy karać kilkakrotnie
nie należy karać kilkakrotnie
za to same przewinienie
za to same przewinienie
należy przestrzegać zasady współmierności kary do wagi czynów; postępować raczej łagodniej, niż
należy przestrzegać zasady współmierności kary do wagi czynów; postępować raczej łagodniej, niż
przesadnie surowo; stosować zasadę stopniowania kar
przesadnie surowo; stosować zasadę stopniowania kar
przy nakładaniu kar należy uwzględniać zindywidualizowane hierarchie wartości i sposobu
przy nakładaniu kar należy uwzględniać zindywidualizowane hierarchie wartości i sposobu
reagowania
reagowania
. Ukarany może pogodzić się i uznać za sprawiedliwą jedną formę kary, ale zareagować furią
. Ukarany może pogodzić się i uznać za sprawiedliwą jedną formę kary, ale zareagować furią
i szeregiem emocjonalnych, nieprzemyślanych działań na inną formę
i szeregiem emocjonalnych, nieprzemyślanych działań na inną formę
kara nie powinna być udzielana bez wcześniejszego wysłuchania pracownika i obiektywnego rozważenia
kara nie powinna być udzielana bez wcześniejszego wysłuchania pracownika i obiektywnego rozważenia
wszystkich faktów i okoliczności
wszystkich faktów i okoliczności
na ile to możliwe, dezaprobata powinna ograniczać się do działania (zaniechania działania) bądź postawy,
na ile to możliwe, dezaprobata powinna ograniczać się do działania (zaniechania działania) bądź postawy,
nie zaś do człowieka; potępiamy czyny i postawy, nie ludzi formy kar powinny być zróżnicowane.
nie zaś do człowieka; potępiamy czyny i postawy, nie ludzi formy kar powinny być zróżnicowane.
Karami mogą być:
Karami mogą być:
zwrócenie uwagi „w cztery oczy”
zwrócenie uwagi „w cztery oczy”
ostrzejsza krytyka działania, postawy bądź zaniechania działania „w cztery oczy”
ostrzejsza krytyka działania, postawy bądź zaniechania działania „w cztery oczy”
potrącenie części wynagrodzenia
potrącenie części wynagrodzenia
czasowe wstrzymanie awansu
czasowe wstrzymanie awansu
pozbawienie awansu
pozbawienie awansu
obniżenie wysokości wynagrodzenia na zajmowanym stanowisku
obniżenie wysokości wynagrodzenia na zajmowanym stanowisku
Podstawowe formy
Podstawowe formy
wynagradzania pracowników
wynagradzania pracowników
Forma
Forma
:
:
czasowa
czasowa
premiowa
premiowa
akordowa
akordowa
zadaniowa
zadaniowa
prowizyjna
prowizyjna
kafeteryjna
kafeteryjna
Forma czasowa
Forma czasowa
Wynagradza czas, w którym pracownik
Wynagradza czas, w którym pracownik
stawia do dyspozycji swój potencjał pracy
stawia do dyspozycji swój potencjał pracy
–
–
Nie występuje bezpośredni związek
Nie występuje bezpośredni związek
między wynagrodzeniem, a efektami pracy
między wynagrodzeniem, a efektami pracy
Stosuje się tam, gdzie:
Stosuje się tam, gdzie:
–
–
Występuje trudność w kwantyfikowaniu
Występuje trudność w kwantyfikowaniu
efektów pracy
efektów pracy
–
–
Wyraźnie określona jest ilość i jakość
Wyraźnie określona jest ilość i jakość
pracy do wykonania w danym czasie
pracy do wykonania w danym czasie
Forma premiowa
Forma premiowa
Naturalne, uzupełnienie formy czasowej
Naturalne, uzupełnienie formy czasowej
Cel – wzmocnienie motywacji pracowników
Cel – wzmocnienie motywacji pracowników
do osiągania konkretnych celów, zwykle w
do osiągania konkretnych celów, zwykle w
krótszym horyzoncie czasowym
krótszym horyzoncie czasowym
Warunkiem uzyskania jest spełnienie przez
Warunkiem uzyskania jest spełnienie przez
pracownika ustalonych wcześniej,
pracownika ustalonych wcześniej,
mierzalnych kryteriów
mierzalnych kryteriów
Premie za wzrost liczby wykonywanych
Premie za wzrost liczby wykonywanych
zadań, terminowość, oszczędności
zadań, terminowość, oszczędności
Forma akordowa
Forma akordowa
(negatywne konsekwencje dla firmy)
(negatywne konsekwencje dla firmy)
Pracownik opłacany proporcjonalnie do ilości
Pracownik opłacany proporcjonalnie do ilości
wykonanej pracy
wykonanej pracy
Bezpośredni związek między wydajnością
Bezpośredni związek między wydajnością
pracy, a wysokością wynagrodzen
pracy, a wysokością wynagrodzen
Może prowadzić do napięć i konkurowania o
Może prowadzić do napięć i konkurowania o
pracę
pracę
Im wyższy stopień mechanizacji i
Im wyższy stopień mechanizacji i
automatyzacji, tym bardziej maleje znaczenie
automatyzacji, tym bardziej maleje znaczenie
akordu
akordu
Akord indywidualny lub grupowy
Akord indywidualny lub grupowy
Forma zadaniowa
Forma zadaniowa
Łączy w sobie elementy trzech wcześniej
Łączy w sobie elementy trzech wcześniej
omówionych form
omówionych form
Podstawą wynagradzania jest wykonanie
Podstawą wynagradzania jest wykonanie
zadania zleconego pracownikowi lub
zadania zleconego pracownikowi lub
zespołowi
zespołowi
Zwykle zawiera część stałą (gwarantowaną)
Zwykle zawiera część stałą (gwarantowaną)
oraz część zmienną zależną od spełnienia
oraz część zmienną zależną od spełnienia
kryteriów wykonania zadania
kryteriów wykonania zadania
Forma prowizyjna
Forma prowizyjna
Wynagrodzenie obliczane jako procent od wartości
Wynagrodzenie obliczane jako procent od wartości
transakcji handlowych dokonanych przez pracownika
transakcji handlowych dokonanych przez pracownika
Składa się z części stałej (wynagrodzenia zasadniczego),
Składa się z części stałej (wynagrodzenia zasadniczego),
prowizji oraz ewentualnych innych składników
prowizji oraz ewentualnych innych składników
Wysokość prowizji określa się na podstawie czasu na
Wysokość prowizji określa się na podstawie czasu na
transakcję, stopnia trudności doprowadzenia do
transakcję, stopnia trudności doprowadzenia do
transakcji lub wysokości transakcji
transakcji lub wysokości transakcji
Pracownik ma wpływ na wysokość swojego
Pracownik ma wpływ na wysokość swojego
wynagrodzenia !
wynagrodzenia !
Forma kafeteryjna
Forma kafeteryjna
Indywidualizacja wynagrodzenia poprzez
Indywidualizacja wynagrodzenia poprzez
możliwość wybory formy rekompensaty
możliwość wybory formy rekompensaty
spośród dostępnych opcji:
spośród dostępnych opcji:
Gotówka, czas wolny, ubezpieczenie na
Gotówka, czas wolny, ubezpieczenie na
życie, pożyczki, dodatki mieszkaniowe,
życie, pożyczki, dodatki mieszkaniowe,
produkty firmy po niższych cenach
produkty firmy po niższych cenach
Pracownik ma wpływ na wartość nagrody
Pracownik ma wpływ na wartość nagrody
za wykonaną pracę
za wykonaną pracę
PRAWA MOTYWACJI
PRAWA MOTYWACJI
Jakiemu menedżerowi chciałbyś podlegać?
Jakiemu menedżerowi chciałbyś podlegać?
Czy Ty jesteś takim typem człowieka?
Czy Ty jesteś takim typem człowieka?
PAMIĘTAJ
PAMIĘTAJ
1 Aby motywować innych, sami musimy mieć motywację.
1 Aby motywować innych, sami musimy mieć motywację.
2 Motywacja wymaga celu.
2 Motywacja wymaga celu.
3 Motywacja nie trwa wiecznie.
3 Motywacja nie trwa wiecznie.
4 Motywacja wymaga uznania.
4 Motywacja wymaga uznania.
5 Współuczestniczenie motywuje.
5 Współuczestniczenie motywuje.
6 Motywuje nas poczucie rozwijania się.
6 Motywuje nas poczucie rozwijania się.
7 Wyzwanie jest motywujące tylko wtedy, gdy możesz
7 Wyzwanie jest motywujące tylko wtedy, gdy możesz
wygrać.
wygrać.
8 Każdego coś motywuje.
8 Każdego coś motywuje.
9 Przynależność do grupy motywuje.
9 Przynależność do grupy motywuje.
PRAWO l
PRAWO l
Aby motywować innych,
Aby motywować innych,
sami musimy mieć
sami musimy mieć
motywację.
motywację.
Motywowanie drugiego człowieka jest niemożliwe, jeśli Ty
Motywowanie drugiego człowieka jest niemożliwe, jeśli Ty
sam nie masz motywacji.
sam nie masz motywacji.
Jakiemu menedżerowi chciałbyś podlegać? Takiemu, który
Jakiemu menedżerowi chciałbyś podlegać? Takiemu, który
przycho dzi do pracy pierwszy, przed wszystkimi innymi,
przycho dzi do pracy pierwszy, przed wszystkimi innymi,
który jest pełen entuzjazmu, pozytywny, zawsze ma jakieś
który jest pełen entuzjazmu, pozytywny, zawsze ma jakieś
dobre nowiny, którymi chętnie się dzieli, jest lojalny i daje
dobre nowiny, którymi chętnie się dzieli, jest lojalny i daje
innym przykład? Takiemu, który ma jakiś cel? Innymi słowy
innym przykład? Takiemu, który ma jakiś cel? Innymi słowy
-jest MENEDŻEREM Z MOTYWACJĄ?
-jest MENEDŻEREM Z MOTYWACJĄ?
Jest wielu menedżerów, którzy żądają i oczekują od swoich
Jest wielu menedżerów, którzy żądają i oczekują od swoich
pracowników większej motywacji, ale po przyjrzeniu się im
pracowników większej motywacji, ale po przyjrzeniu się im
samym, widać zupełnie wyraźnie, dlaczego nie dostają oni
samym, widać zupełnie wyraźnie, dlaczego nie dostają oni
tego, na co liczą.
tego, na co liczą.
PRAWO 2
PRAWO 2
Motywacja wymaga celu
Motywacja wymaga celu
Niemożliwe jest, aby jakikolwiek człowiek, zespół lub grupa
Niemożliwe jest, aby jakikolwiek człowiek, zespół lub grupa
ludzi, miała motywację, nie mając jasno określonego,
ludzi, miała motywację, nie mając jasno określonego,
konkretnego celu.
konkretnego celu.
Motywacja, dotyczy dążenia ku przyszłości, a bez celu takie
Motywacja, dotyczy dążenia ku przyszłości, a bez celu takie
działanie jest niemożliwe.
działanie jest niemożliwe.
Niewielu ludzi w ogóle ma jakieś cele, a jeszcze bardziej
Niewielu ludzi w ogóle ma jakieś cele, a jeszcze bardziej
druzgocące jest to, że wielu nie ma nawet nadziei. W istocie
druzgocące jest to, że wielu nie ma nawet nadziei. W istocie
rzeczy, wiele osób budzi się rankiem, a ich pierwszą reakcją
rzeczy, wiele osób budzi się rankiem, a ich pierwszą reakcją
jest zaskoczenie - udało mi się przeżyć noc! Nie mają
jest zaskoczenie - udało mi się przeżyć noc! Nie mają
określonego kierunku działania, nie mają celów i nie mają
określonego kierunku działania, nie mają celów i nie mają
niczego, czego by mogli oczekiwać, czego chcieliby
niczego, czego by mogli oczekiwać, czego chcieliby
dokonać.
dokonać.
Wszyscy wiemy, jak łatwo wkrada się apatia wtedy, gdy nie
Wszyscy wiemy, jak łatwo wkrada się apatia wtedy, gdy nie
ma nadziei. Każdy z nas musi mieć nadzieję. Musimy do
ma nadziei. Każdy z nas musi mieć nadzieję. Musimy do
czegoś dążyć i musimy ustalać sobie cele.
czegoś dążyć i musimy ustalać sobie cele.
PRAWO 3
PRAWO 3
Motywacja nie trwa
Motywacja nie trwa
wiecznie
wiecznie
Przy pomina to nadmuchany balonik: jeżeli nie zawiążesz węzełka,
Przy pomina to nadmuchany balonik: jeżeli nie zawiążesz węzełka,
powietrze z niego uleci. Motywowanie powinno i musi być ciągłym
powietrze z niego uleci. Motywowanie powinno i musi być ciągłym
procesem. Nie jest to doładowanie energii, które wystarczy
procesem. Nie jest to doładowanie energii, które wystarczy
zorganizować raz na rok.
zorganizować raz na rok.
Niektóre przedsiębiorstwa organizują coroczne spotkania połączone z
Niektóre przedsiębiorstwa organizują coroczne spotkania połączone z
oceną, podczas których każdy członek załogi spotyka się ze swoim
oceną, podczas których każdy członek załogi spotyka się ze swoim
przełożonym na prywatnej rozmowie, podsumowującej wyniki jego
przełożonym na prywatnej rozmowie, podsumowującej wyniki jego
pracy. Może to być, rzecz jasna, ćwiczenie wspomagające
pracy. Może to być, rzecz jasna, ćwiczenie wspomagające
motywację, ale może też jej pozbawiać. Z założenia jednak celem
motywację, ale może też jej pozbawiać. Z założenia jednak celem
takiej oceny, jeżeli jest prawidłowo przeprowadzona, jest
takiej oceny, jeżeli jest prawidłowo przeprowadzona, jest
motywowanie poprzez omawianie silnych i słabych stron pracownika,
motywowanie poprzez omawianie silnych i słabych stron pracownika,
nakreślanie planów jego działania na przyszłość i umożliwiania mu
nakreślanie planów jego działania na przyszłość i umożliwiania mu
rozwoju.
rozwoju.
W niektórych organizacjach jest to jednak jedyna okazja w ciągu
W niektórych organizacjach jest to jednak jedyna okazja w ciągu
roku, podczas której możliwe jest omówienie wyników danej osoby w
roku, podczas której możliwe jest omówienie wyników danej osoby w
rozmowie z przełożonym - tylko jeden raz na rok. Jeżeli więc
rozmowie z przełożonym - tylko jeden raz na rok. Jeżeli więc
przyjmujemy, że taka ocena ma mieć charakter motywujący,
przyjmujemy, że taka ocena ma mieć charakter motywujący,
niezależnie od zasadniczego wymogu korygowania
niezależnie od zasadniczego wymogu korygowania
nieproduktywnych działań lub zachowań, dobrze byłoby częściej
nieproduktywnych działań lub zachowań, dobrze byłoby częściej
organizować takie mini-oceny, być może nawet raz na kwartał.
organizować takie mini-oceny, być może nawet raz na kwartał.
PRAWO 4
PRAWO 4
Motywacja wymaga uznania
Motywacja wymaga uznania
Jest to prawo o potężnej mocy działania. Jeśli będziesz je łamał,
Jest to prawo o potężnej mocy działania. Jeśli będziesz je łamał,
nigdy nie będziesz miał przy sobie ludzi, którzy naprawdę mają
nigdy nie będziesz miał przy sobie ludzi, którzy naprawdę mają
poczucie motywacji.
poczucie motywacji.
Uznanie może przybrać wiele postaci: od nadania specjalnego
Uznanie może przybrać wiele postaci: od nadania specjalnego
tytułu po list zawierający podziękowanie, od tego, w jaki sposób
tytułu po list zawierający podziękowanie, od tego, w jaki sposób
kogoś przedstawiasz po podziwianie wazonu z kwiatami w domu.
kogoś przedstawiasz po podziwianie wazonu z kwiatami w domu.
Ludzie starają się o uznanie bardziej niż o cokolwiek innego w
Ludzie starają się o uznanie bardziej niż o cokolwiek innego w
życiu. Uznanie może być komplementem. Jeżeli jesteś rodzicem,
życiu. Uznanie może być komplementem. Jeżeli jesteś rodzicem,
na pewno zdarzyła Ci się taka sytuacja, gdy dziecko wróciło ze
na pewno zdarzyła Ci się taka sytuacja, gdy dziecko wróciło ze
szkoły przynosząc jakąś pracę. Może to być obrazek, który
szkoły przynosząc jakąś pracę. Może to być obrazek, który
namalowało, a Ty, jako rodzic, podziwiasz ten obrazek, pokazujesz
namalowało, a Ty, jako rodzic, podziwiasz ten obrazek, pokazujesz
go innym członkom rodziny i wieszasz go na ścianie. W rezultacie -
go innym członkom rodziny i wieszasz go na ścianie. W rezultacie -
na pewno to zauważyłeś - nie tylko dziecko będzie czuło większą
na pewno to zauważyłeś - nie tylko dziecko będzie czuło większą
motywacje, ale i Ty dostaniesz więcej obrazków.
motywacje, ale i Ty dostaniesz więcej obrazków.
W działalności gospodarczej przedsiębiorstwa wyrażają uznanie na
W działalności gospodarczej przedsiębiorstwa wyrażają uznanie na
konferencjach, podczas których składają podziękowania swoim
konferencjach, podczas których składają podziękowania swoim
pracownikom za ich wyniki, osiągnięcia, lojalność, itp. Złota
pracownikom za ich wyniki, osiągnięcia, lojalność, itp. Złota
zasada mówi, że kiedy wyrażasz uznanie, nie wolno Ci nikogo
zasada mówi, że kiedy wyrażasz uznanie, nie wolno Ci nikogo
pominąć.
pominąć.
PRAWO 5
PRAWO 5
Współuczestniczenie
Współuczestniczenie
motywuje
motywuje
Od połowy lat osiemdziesiątych widoczna jest tendencja
Od połowy lat osiemdziesiątych widoczna jest tendencja
wykupywania udziałów w firmach przez jej pracowników. W wielu
wykupywania udziałów w firmach przez jej pracowników. W wielu
przypadkach, przedsiębiorstwa, które dotychczas nie przynosiły
przypadkach, przedsiębiorstwa, które dotychczas nie przynosiły
zysku zaczęły odnosić ogromne sukcesy. Okazuje się, że w wielu z
zysku zaczęły odnosić ogromne sukcesy. Okazuje się, że w wielu z
tych firm pracownicy dysponują większościowym udziałem.
tych firm pracownicy dysponują większościowym udziałem.
Potwierdza to teorię, że współ uczestniczenie jest dobrym czynnikiem
Potwierdza to teorię, że współ uczestniczenie jest dobrym czynnikiem
motywującym.
motywującym.
Ludzi często bardziej motywuje sposób, w jaki wykorzystywane są w
Ludzi często bardziej motywuje sposób, w jaki wykorzystywane są w
pracy ich umiejętności, a nie to, w jaki są traktowani. Kiedy czują, że
pracy ich umiejętności, a nie to, w jaki są traktowani. Kiedy czują, że
są elementem eksperymentu albo częścią projektu, wykazują
są elementem eksperymentu albo częścią projektu, wykazują
większy poziom motywacji.
większy poziom motywacji.
Dlatego angażując ludzi w daną działalność, podnosisz ich poziom
Dlatego angażując ludzi w daną działalność, podnosisz ich poziom
motywacji.
motywacji.
Wielu menedżerów nie dzieli się swoimi planami, celami i dążeniami
Wielu menedżerów nie dzieli się swoimi planami, celami i dążeniami
na przyszłość. Nie pozwalają oni doświadczać pracownikom ducha
na przyszłość. Nie pozwalają oni doświadczać pracownikom ducha
pionierskiego działania.
pionierskiego działania.
SPRZEDAWAJ SWOJE POMYSŁY. NIE OPOWIADAJ O NICH. SPRAW, BY
SPRZEDAWAJ SWOJE POMYSŁY. NIE OPOWIADAJ O NICH. SPRAW, BY
LUDZIE POCZULI TO, CO IM PRZEKAZUJESZ.
LUDZIE POCZULI TO, CO IM PRZEKAZUJESZ.
PRAWO 6
PRAWO 6
Motywuje nas poczucie rozwijania
Motywuje nas poczucie rozwijania
się
się
Kiedy widzimy własny rozwój, dążymy do czegoś i osiągamy
Kiedy widzimy własny rozwój, dążymy do czegoś i osiągamy
założone cele, zawsze czujemy większą motywację. Kiedy
założone cele, zawsze czujemy większą motywację. Kiedy
zauważamy, że cofamy się w swoich działaniach, tracimy poczucie
zauważamy, że cofamy się w swoich działaniach, tracimy poczucie
motywacji.
motywacji.
Dlaczego lub jak człowiek może się poczuć. Ta świadomość pomaga
Dlaczego lub jak człowiek może się poczuć. Ta świadomość pomaga
w podejmowaniu działań, które zwiększają motywację ludzi, dzięki
w podejmowaniu działań, które zwiększają motywację ludzi, dzięki
czemu mogą oni wyszukiwać i opracowywać metody dalszego
czemu mogą oni wyszukiwać i opracowywać metody dalszego
rozwijania się.
rozwijania się.
Uczucie utraty motywacji powstaje na skutek lęku płynącego z
Uczucie utraty motywacji powstaje na skutek lęku płynącego z
zastanawiania się, co jeszcze może się nie udać albo co jeszcze
zastanawiania się, co jeszcze może się nie udać albo co jeszcze
może się zdarzyć.
może się zdarzyć.
Każdy człowiek, widząc własny rozwój, obojętne jaką formę on
Każdy człowiek, widząc własny rozwój, obojętne jaką formę on
przyjmuje, odczuwa znacznie silniejszą motywację. Dotyczy to
przyjmuje, odczuwa znacznie silniejszą motywację. Dotyczy to
zarówno naszego życia prywatnego, jak i zawodowego, naszych
zarówno naszego życia prywatnego, jak i zawodowego, naszych
ulubionych zajęć, sportów czy zainteresowań. Kiedy czujemy, że
ulubionych zajęć, sportów czy zainteresowań. Kiedy czujemy, że
idziemy do przodu, chcemy iść jeszcze dalej.
idziemy do przodu, chcemy iść jeszcze dalej.
To prawo trzeba wykorzystywać, pracować nad jego stosowaniem,
To prawo trzeba wykorzystywać, pracować nad jego stosowaniem,
uwzględniać i planować je. Dzięki temu możliwe będzie uzyskanie
uwzględniać i planować je. Dzięki temu możliwe będzie uzyskanie
wyższego poziomu motywacji.
wyższego poziomu motywacji.
PRAWO 7
PRAWO 7
Wyzwanie jest motywujące tylko wtedy, gdy
Wyzwanie jest motywujące tylko wtedy, gdy
możesz wygrać
możesz wygrać
Trzeba pamiętać, że wyzwanie motywuje nas tylko wtedy, gdy
Trzeba pamiętać, że wyzwanie motywuje nas tylko wtedy, gdy
istnieje szansa na to, że mu sprostamy, że odniesiemy sukces.
istnieje szansa na to, że mu sprostamy, że odniesiemy sukces.
Konkursy, współzawodnictwo i wyzwania są nadzwyczaj skuteczne
Konkursy, współzawodnictwo i wyzwania są nadzwyczaj skuteczne
i najpewniej prowadzą do inspirowania ludzi do większej
i najpewniej prowadzą do inspirowania ludzi do większej
aktywności. Warunkiem jest jednak to, by uczestnicy wierzyli, że
aktywności. Warunkiem jest jednak to, by uczestnicy wierzyli, że
mają szansę wygrać.
mają szansę wygrać.
Wyzwanie naprawdę motywuje, a ludzie starają się sprostać
Wyzwanie naprawdę motywuje, a ludzie starają się sprostać
stawianym im zadaniom. Rzuć wyzwanie zrobienia czegoś
stawianym im zadaniom. Rzuć wyzwanie zrobienia czegoś
wartościowego, a w dziewięciu przypadkach na dziesięć ludzie to
wartościowego, a w dziewięciu przypadkach na dziesięć ludzie to
zrobią. Menedżerowie coraz częściej stwierdzają, że praca sama w
zrobią. Menedżerowie coraz częściej stwierdzają, że praca sama w
sobie może być czynnikiem motywującym. Ale nie praca
sobie może być czynnikiem motywującym. Ale nie praca
traktowana jak narkotyk, lecz inne jej aspekty, takie jak
traktowana jak narkotyk, lecz inne jej aspekty, takie jak
odpowiedzialność, wyzwanie i poczucie zajmowania się czymś
odpowiedzialność, wyzwanie i poczucie zajmowania się czymś
wartościowym.
wartościowym.
Aby praca danego człowieka była dla niego większym wyzwaniem,
Aby praca danego człowieka była dla niego większym wyzwaniem,
należy mu zlecić do wykonania największe zadanie, jakiemu ta
należy mu zlecić do wykonania największe zadanie, jakiemu ta
osoba jest w stanie sprostać. Z odpowiedzialnością jaką wówczas
osoba jest w stanie sprostać. Z odpowiedzialnością jaką wówczas
ponosi musi się oczywiście wiązać odpowiednie uznanie
ponosi musi się oczywiście wiązać odpowiednie uznanie
osiągniętych przez niego wyników.
osiągniętych przez niego wyników.
PRAWO 8
PRAWO 8
Każdego coś motywuje
Każdego coś motywuje
Prawo to mówi o tym, że każdego człowieka można motywować. Każdego z nas coś
Prawo to mówi o tym, że każdego człowieka można motywować. Każdego z nas coś
inspiruje, choć niekoniecznie zdajemy sobie sprawę z tego, co to jest. Niekiedy usilne
inspiruje, choć niekoniecznie zdajemy sobie sprawę z tego, co to jest. Niekiedy usilne
poszukiwanie sposobu zachęcenia danej osoby do działania lub do uzyskiwania
poszukiwanie sposobu zachęcenia danej osoby do działania lub do uzyskiwania
lepszych wyników przewyższa osiągane efekty.
lepszych wyników przewyższa osiągane efekty.
Każdy z nas ma w sobie taki zapalnik. Dobry menedżer zajmujący się motywacją
Każdy z nas ma w sobie taki zapalnik. Dobry menedżer zajmujący się motywacją
będzie starał się na wiele sposobów zapalić człowieka do zachowywania się w sposób
będzie starał się na wiele sposobów zapalić człowieka do zachowywania się w sposób
ukazujący większy poziom motywacji. A kiedy po wielu próbach ciągle mu się to nie
ukazujący większy poziom motywacji. A kiedy po wielu próbach ciągle mu się to nie
udaje, menedżer w wielu przypadkach obwinia siebie - żaden menedżer nie jest
udaje, menedżer w wielu przypadkach obwinia siebie - żaden menedżer nie jest
zadowolony, gdy musi zwolnić pracownika. Niekiedy może to być jednak najlepsze, co
zadowolony, gdy musi zwolnić pracownika. Niekiedy może to być jednak najlepsze, co
można zrobić, ponieważ - jak już to stwierdziłem - dane środowisko może nie sprzyjać
można zrobić, ponieważ - jak już to stwierdziłem - dane środowisko może nie sprzyjać
uzyskiwaniu odpowiednich wyników. Z drugiej strony, przyczyną może też być
uzyskiwaniu odpowiednich wyników. Z drugiej strony, przyczyną może też być
nastawienie danego człowieka, który zdecydo wanie nie chce się zmienić, człowieka,
nastawienie danego człowieka, który zdecydo wanie nie chce się zmienić, człowieka,
który stale wskazuje coś palcem i mówi: „To nie moja wina, to ktoś inny zawalił. Firma,
który stale wskazuje coś palcem i mówi: „To nie moja wina, to ktoś inny zawalił. Firma,
produkt, papiery. To menedżer. W sumie moja praca nic nie daje".
produkt, papiery. To menedżer. W sumie moja praca nic nie daje".
Czyż nie jest to niezwykłe, że praca nie dba o ludzi? Różnica pojawia się wtedy, gdy
Czyż nie jest to niezwykłe, że praca nie dba o ludzi? Różnica pojawia się wtedy, gdy
ludzie dbają o pracę. Ktoś może mówić i wierzyć, że dostał najgorszą pracę, jaką
ludzie dbają o pracę. Ktoś może mówić i wierzyć, że dostał najgorszą pracę, jaką
człowiek kiedykolwiek wymyślił. Ktoś inny po dejmie te same zadania z innym
człowiek kiedykolwiek wymyślił. Ktoś inny po dejmie te same zadania z innym
nastawieniem i powie, że jest przekonany, że to najlepsza praca w dziejach ludzkości
nastawieniem i powie, że jest przekonany, że to najlepsza praca w dziejach ludzkości
-jakie to szczęście, że akurat on może ją wykonywać.
-jakie to szczęście, że akurat on może ją wykonywać.
Będąc osobą zajmującą się motywowaniem ludzi i stosując to prawo, pamiętaj, że
Będąc osobą zajmującą się motywowaniem ludzi i stosując to prawo, pamiętaj, że
każdego coś inspiruje, coś co pobudza go do życia. Nie możesz jednak zapomnieć, że
każdego coś inspiruje, coś co pobudza go do życia. Nie możesz jednak zapomnieć, że
niekiedy zaangażowane wysiłki i czas mogą przewyższać efekty.
niekiedy zaangażowane wysiłki i czas mogą przewyższać efekty.
PRAWO 9
PRAWO 9
Przynależność do grupy motywuje
Przynależność do grupy motywuje
To prawo podkreśla jak ważne dla człowieka jest poczucie przy
To prawo podkreśla jak ważne dla człowieka jest poczucie przy
należności do grupy. Im mniejsza jest grupa, do której człowiek
należności do grupy. Im mniejsza jest grupa, do której człowiek
należy, tym większa lojalność, motywacja i starania.
należy, tym większa lojalność, motywacja i starania.
Oczywiście każdy jest „pracownikiem" i stanowi część składową
Oczywiście każdy jest „pracownikiem" i stanowi część składową
przedsiębiorstwa lub organizacji, ale dobry menedżer zajmujący
przedsiębiorstwa lub organizacji, ale dobry menedżer zajmujący
się motywacją sprawi, że jego ludzie będą czuć, iż należą do
się motywacją sprawi, że jego ludzie będą czuć, iż należą do
określonego zespołu.
określonego zespołu.
W niektórych przypadkach można stworzyć pewną nazwę, wykorzy
W niektórych przypadkach można stworzyć pewną nazwę, wykorzy
stuj ąc chociażby nazwisko lidera jako określenie całego zespołu.
stuj ąc chociażby nazwisko lidera jako określenie całego zespołu.
W innych organizacjach przynależność do grupy wynika z podziału
W innych organizacjach przynależność do grupy wynika z podziału
na wydziały: dział produkcji, dział marketingu, dział handlowy i tak
na wydziały: dział produkcji, dział marketingu, dział handlowy i tak
dalej. A gdy ktoś stworzy tego rodzaju poczucie przynależności do
dalej. A gdy ktoś stworzy tego rodzaju poczucie przynależności do
grupy, dobry menedżer zajmujący się motywacją opracuje
grupy, dobry menedżer zajmujący się motywacją opracuje
dodatkowe działania, które będą łączyć tych ludzi. Mogą one
dodatkowe działania, które będą łączyć tych ludzi. Mogą one
polegać na wspólnym pikniku, pójściu do teatru, regularnych
polegać na wspólnym pikniku, pójściu do teatru, regularnych
spotkaniach i odprawach. Koszulki, długopisy i kalendarze także
spotkaniach i odprawach. Koszulki, długopisy i kalendarze także
pomagają stworzyć poczucie przynależności do zespołu.
pomagają stworzyć poczucie przynależności do zespołu.
Ale
Ale
najpierw trzeba zaakceptować to, że ludzi motywuje już
najpierw trzeba zaakceptować to, że ludzi motywuje już
sama przynależność do grupy.
sama przynależność do grupy.
ROZPOZNAJ CZYNNIKI
ROZPOZNAJ CZYNNIKI
POZBAWIAJĄCE MOTYWACJI
POZBAWIAJĄCE MOTYWACJI
Zrozum i unikaj takich czynników
Zrozum i unikaj takich czynników
osłabiających motywację jak:
osłabiających motywację jak:
•
•
Brak pewności siebie.
Brak pewności siebie.
•
•
Zamartwianie się.
Zamartwianie się.
•
•
Negatywne opinie.
Negatywne opinie.
•
•
Poczucie „tu nie ma przyszłości".
Poczucie „tu nie ma przyszłości".
•
•
Poczucie bycia nieważnym.
Poczucie bycia nieważnym.
•
•
Brak wiedzy o tym, co się dzieje.
Brak wiedzy o tym, co się dzieje.
•
•
Fałszywe uznanie.
Fałszywe uznanie.
Podsumowanie
Podsumowanie
MOTYWOWANIE OSOBY
MOTYWOWANIE OSOBY
Aby motywować skutecznie:
Aby motywować skutecznie:
•
•
Usuń czynniki osłabiające motywację.
Usuń czynniki osłabiające motywację.
•
•
Odkryj, czego ludzie potrzebują.
Odkryj, czego ludzie potrzebują.
•
•
Pokaż im, jak mogą to uzyskać. A teraz inspiracja:
Pokaż im, jak mogą to uzyskać. A teraz inspiracja:
•
•
Bądź dobrym słuchaczem.
Bądź dobrym słuchaczem.
•
•
Bądź godny zaufania.
Bądź godny zaufania.
•
•
Przyłap ich, jak robią coś dobrze.
Przyłap ich, jak robią coś dobrze.
•
•
Pokaż im, że w nich wierzysz.
Pokaż im, że w nich wierzysz.
•
•
Bądź wysłannikiem dobrych wiadomości.
Bądź wysłannikiem dobrych wiadomości.
•
•
Stawiaj sobie wyzwania.
Stawiaj sobie wyzwania.
•
•
Uważaj na negatywne wyzwania.
Uważaj na negatywne wyzwania.
•
•
Unikaj sarkazmu.
Unikaj sarkazmu.
•
•
Przyciągaj ludzi, którzy osiągają sukcesy.
Przyciągaj ludzi, którzy osiągają sukcesy.
Podsumowanie
Podsumowanie
MOTYWOWANIE ZESPOŁU
Chcąc stworzyć zespól o silnej motywacji, musisz:
• Zapewnić dobre warunki pracy.
• Wyjaśnić misję przedsiębiorstwa.
• Dać zespołowi cel.
• Pamiętać o indywidualności członków zespołu.
• Promować tożsamość zespołu.
• Dzielić się sukcesami.
• Zapewnić pozytywne nastawienie w zespole.
• Być liderem z motywacją.
Podsumowanie
Podsumowanie
Pięć Złotych Zasad stanowiących podstawę
Pięć Złotych Zasad stanowiących podstawę
efektywnego programu zachęt:
efektywnego programu zachęt:
•
•
Każdy musi mieć możliwość wygrania.
Każdy musi mieć możliwość wygrania.
•
•
Dokładnie zaplanuj czas przeprowadzenia konkursu.
Dokładnie zaplanuj czas przeprowadzenia konkursu.
•
•
Określ dokładnie co jest celem projektu.
Określ dokładnie co jest celem projektu.
•
•
Wyznacz wymierne nagrody.
Wyznacz wymierne nagrody.
•
•
Dopilnuj, by program został dokładnie zrozumiany.
Dopilnuj, by program został dokładnie zrozumiany.
•
•
Motywuj ludzi przez telefon.
Motywuj ludzi przez telefon.
•
•
Planuj dobre wiadomości.
Planuj dobre wiadomości.
•
•
Ograniczaj liczbę narad.
Ograniczaj liczbę narad.
•
•
Zapobiegaj plotkom - nie bądź za bardzo tajemniczy.
Zapobiegaj plotkom - nie bądź za bardzo tajemniczy.
•
•
Uświadamiaj ludziom siłę negatywnego nastawienia.
Uświadamiaj ludziom siłę negatywnego nastawienia.
•
•
Zawsze pisz pozytywne informacje.
Zawsze pisz pozytywne informacje.
Podsumowanie
Podsumowanie
Aby krytykować bez osłabiania motywacji należy:
Aby krytykować bez osłabiania motywacji należy:
•
•
Uważnie wybrać odpowiednią porę.
Uważnie wybrać odpowiednią porę.
•
•
Omawiać wszystko w cztery oczy.
Omawiać wszystko w cztery oczy.
•
•
Uświadomić danej osobie, że ją cenisz.
Uświadomić danej osobie, że ją cenisz.
•
•
Patrzeć jej prosto w oczy.
Patrzeć jej prosto w oczy.
•
•
Mówić prawdę.
Mówić prawdę.
•
•
Krytykować zachowanie, a nie człowieka.
Krytykować zachowanie, a nie człowieka.
•
•
Podkreślić raz jeszcze wszystkie dobre cechy danej
Podkreślić raz jeszcze wszystkie dobre cechy danej
osoby.
osoby.
•
•
Ustalić datę spotkania, by przeanalizować sytuację.
Ustalić datę spotkania, by przeanalizować sytuację.
Pamiętaj również o nagradzaniu poprawy!
Pamiętaj również o nagradzaniu poprawy!
Podsumowanie
Podsumowanie
Oto cztery etapy skutecznego
Oto cztery etapy skutecznego
delegowania zadań:
delegowania zadań:
•
•
Załóż, że dana osoba ma odpowiednie
Załóż, że dana osoba ma odpowiednie
umiejętności.
umiejętności.
•
•
Wytłumacz zadanie, ale
Wytłumacz zadanie, ale
•
•
Nie podawaj żadnych szczegółów
Nie podawaj żadnych szczegółów
odnośnie tego, jak daną pracę należy
odnośnie tego, jak daną pracę należy
wykonać.
wykonać.
•
•
Wyróżniaj to, co na wyróżnienie zasługuje.
Wyróżniaj to, co na wyróżnienie zasługuje.