Uniwersytet Medyczny w

Lublinie

TOKSYKOLOGIA

Ostre zatrucia

2008

dr n. med. Tomasz Mróz

Część ogólna

leki

55%

ZATRUCIA OSTRE – epidemiologia

25%

10%

10%

pozostałe

alkohol

e

gazy

(CO)

dane wg Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi,
1999

3%

3%

3
%

1%

grzyby pestycydy

rozpuszczalnik

i

substancje

żrące

metale i ich

sole
inne i

nieznane

• w Polsce kilka tysięcy hospitalizacji rocznie/kilkaset zgonów
rocznie

ZATRUCIA OSTRE – epidemiologia

• Przypadkowe

(nieumyślne) – łac. intoxicatio

accidentalis

- zawodowe

- jatrogenne

• Zamierzone

(umyślne) – łac. intoxicatio

intentionalis
- samobójcze
- zabójcze

ZATRUCIA OSTRE – postępowanie

Ocena stanu chorego

• układ oddechowy
• układ krążenia
• temperatura ciała
• stan świadomości
• dolegliwości

Ocena prawdopodobieństwa

zatrucia

• wywiad
• badanie fizykalne

Potwierdzenie zatrucia

• badania podstawowe
• analizy toksykologiczne

Leczenie

• objawowe
• przyczynowe
• długotrwałe

 10-30 oddechów/min.
 sinica
 pozycja bezpieczna
 tlenoterapia
 rurka ustno-gardłowa, intubacja
 wentylacja mechaniczna płuc
 resuscytacja krążeniowo-

oddechowa

 40-140 uderzeń/min.
 zaburzenia rytmu (brady-,

tachykardia)
 hipowolemia (biegunka, wymioty)
 kardiogenny obrzęk płuc
 zatrzymanie krążenia

Hipotermia:



łagodna umiarkowana ciężka

(32-35°C) (28-32°C) (<28°C)



objawy - dreszcze, nasilenie diurezy,

zaburzenia
rytmu, świadomości, szerokie źrenice,

odruchy↓



ogrzewanie zewnętrzne

 ogrzewanie wewnętrzne - płyny 42°C i.v.

Hipertermia:



37-41°C, brak mechanizmów regulacji

 salicylany, TLPD, cholinolityki,

amfetamina



objawy - ból głowy, znużenie, śpiączka

tachykardia, hipotensja,

hiperwentylacja
objawy wegetatywne, sztywność mięśni

 oziębianie zewnętrzne (zimne okłady)

 oziębianie wewnętrzne - płyny w temp.

pokoj.

 leki - paracetamol, dantrolen,

bromokryptyna

 skala Glasgow

13-15 pkt. - lekkie zaburzenia świadomości, lekki uraz

głowy
12-9 pkt. - umiarkowane zaburzenia, średnio-ciężki uraz

głowy

8-3 pkt. - śpiączka,

ciężki uraz głowy

otwieranie

oczu

pkt.

kontakt

słowny

pkt.

reakcja

ruchowa

pkt.

spontaniczne

4

rozmowa

5

odpowiednia

6

na polecenie

3

mowa splątana

4

lokalizacja bólu

5

na ból

2

nieadekwatna

3

obrona na ból

4

nie otwiera

1

niezrozumiała

2

zginanie

3

brak

1

wyprostowanie

2

brak

1

 głębokie zaburzenia

świadomości
 ból i owrzodzenie w jamie

ustnej
 nasilone ślinienie
 zaburzenia widzenia
 potliwość, szum w uszach
 żółtaczka
 zatrzymanie moczu

- leki psychotropowe, alkohole
- kwasy, zasady
- zw. fosoforoorganiczne
- atropina, leki psychotropowe,

metanol
- salicylany
- paracetamol, muchomor

sromotnikowy
- leki cholinolityczne, opioidy

ZATRUCIA OSTRE – postępowanie

Ocena stanu chorego

• układ oddechowy
• układ krążenia
• temperatura ciała
• stan świadomości
• dolegliwości

Ocena prawdopodobieństwa

zatrucia

• wywiad
• badanie fizykalne

Potwierdzenie zatrucia

• badania podstawowe
• analizy toksykologiczne

Leczenie

• objawowe
• przyczynowe
• długotrwałe

 rozmowa z pacjentem
 wykonywana praca
 relacja rodziny
 pożar w mieszkaniu
 puste opakowania po lekach
 puste butelki
 dostępna dokumentacja

(uczulenia)

 widoczne poparzenia jamy ustnej
 stan skóry
 stan źrenic

opioidy, cholinomimetyki /

atropina, TLPD,

sympatomimetyki

 akcja serca
 oddechy
 podstawowe badanie

neurologiczne
 zapis EKG

glikozydy - bradykardia,

skrócenie
QT, wydłużenie PQ,

ujemne/płaskie T,
miseczkowate ST, pobudzenia
dodatkowe komorowe

(bigeminie)

ZATRUCIA OSTRE – postępowanie

Ocena stanu chorego

• układ oddechowy
• układ krążenia
• temperatura ciała
• stan świadomości
• dolegliwości

Ocena prawdopodobieństwa

zatrucia

• wywiad
• badanie fizykalne

Potwierdzenie zatrucia

• badania podstawowe
• analizy toksykologiczne

Leczenie

• objawowe
• przyczynowe
• długotrwałe

 5 ml krwi
 100-200 ml moczu
 inny materiał biologiczny

ZATRUCIA OSTRE – postępowanie

Ocena stanu chorego

• układ oddechowy
• układ krążenia
• temperatura ciała
• stan świadomości
• dolegliwości

Ocena prawdopodobieństwa

zatrucia

• wywiad
• badanie fizykalne

Potwierdzenie zatrucia

• badania podstawowe
• analizy toksykologiczne

Leczenie

• objawowe
• przyczynowe
• długotrwałe

1. eliminacja niewchłoniętych trucizn (dekontaminacja)

skóry
 odzież
 mycie
 płukanie

przewodu pokarmowego
 wymioty
 płukanie żołądka
 adsorbcja trucizny
 leki przeczyszczające

2. podtrzymywanie czynności podstawowych narządów

układ oddechowy, układ krążenia, układ moczowy (2l/dobę), układ
pokarmowy, żywienie pozajelitowe, skóra, gałki oczne

3. eliminacja wchłoniętych trucizn

forsowna diureza, alkalizacja moczu, dializa otrzewnowa, hemodializa,
hemoperfuzja, plazmafereza, transfuzja wymienna



prowokowanie wymiotów:

mechaniczne
farmakologiczne: słona woda 250 ml

emetyna - korzeń wymiotnicy (syrop, 1 łyżka

stołowa)



płukanie żołądka:

technika: oddech !!!, 200-300 ml ciepłej wody przez zgłębnik do
żołądka → zjawisko syfonowania, do ostatniej porcji 50-100g
węgla aktywowanego

wskazania: do 1 godz. od zatrucia
wyjątek: zasady - do 15 min., kwasy - do 30 min., morfina -
do 4 godz., grzyby, salicylany - nawet po dłuższym czasie

przeciwwskazania: silnie żrące substancje (perforacja), substancje
lotne, detergenty, produkty ropy naftowej (zachłyśnięcie), znaczące
ryzyko krwawienia z p.pokarmowego, nieprzytomny niezaintubowany,
pobudzenie psychoruchowe.

powikłania: zachłystowe zapalenie płuc, perforacja
krtani/p.pokarmowego, zaburzenia wodno-elektrolitowe, zaburzenia
rytmu serca, hipoksemia



adsorbcja trucizny:

węgiel aktywowany:

≤1 godz. od zatrucia, dawka 1 g/kg masy ciała, rzadko co 2-4 godz.

skuteczny -

amfetamina, ASA, atropina, BDZ, bisakodyl, CBZ, chinina,

chlorek rtęci, digoksyna, ergotamina, fenylbutazon,

kolchicyna,

opioidy, PHB, strychnina, sulfonamidy, teofilina, TLPD

nieskuteczny -

etanol, metanol, kwas borny, cyjanki, lit, żelazo, ołów, kwasy i

zasady

• inne:

- białko jaja kurzego (4-5 jaj w 500 ml wody): środki żrące, metale

- mleko: j.w., fluorki, szczawiany
- parafina płynna (ok. 2ml/kg): rozpuszczalniki organiczne
- mocznik (20-30 g w 5% roztworach): formalina
- olej jadalny (200 ml): lizol



leki przeczyszczające:

siarczan sodu (30 g/250 ml), siarczan magnezu (10g/250 ml), sorbitol
dożołądkowo przez zgłębnik (2 ml/kg), laktuloza (3 łyżki stołowe),
płukanie jelit

ZATRUCIA OSTRE – postępowanie

Ocena stanu chorego

• układ oddechowy
• układ krążenia
• temperatura ciała
• stan świadomości
• dolegliwości

Ocena prawdopodobieństwa

zatrucia

• wywiad
• badanie fizykalne

Potwierdzenie zatrucia

• badania podstawowe
• analizy toksykologiczne

Leczenie

• objawowe
• przyczynowe
• długotrwałe

1. eliminacja niewchłoniętych trucizn (dekontaminacja)

skóry
 odzież
 mycie
 płukanie

przewodu pokarmowego
 wymioty
 płukanie żołądka
 adsorbcja trucizny
 leki przeczyszczające

2. podtrzymywanie czynności podstawowych narządów

układ oddechowy, układ krążenia, układ moczowy (2l/dobę), układ
pokarmowy, żywienie pozajelitowe, skóra, gałki oczne

3. eliminacja wchłoniętych trucizn

forsowna diureza, alkalizacja moczu, dializa otrzewnowa, hemodializa,
hemoperfuzja, plazmafereza, transfuzja wymienna



forsowna diureza:

podawanie płynów >5 litrów/dobę / leki moczopędne

w przypadku np.: barbituranów, salicylanów nawet do 12l/dobę

ograniczenia:
-zatrucie lekami kardiotoksycznymi, np.: digoksyna, β-blokery,

TLPD,

wady serca, zaburzenia rytmu serca, znaczne nadciśnienie

tętnicze,

osoby w podeszłym wieku, osoby o masie ciała<50 kg → poniżej

3l/dobę
-

zatrucie substancjami trudno poddającymi się eliminacji

nerkowej:

benzodiazepiny, pestycydy fosforoorganiczne → 3-5l/dobę

obecnie: ilość płynów → diureza 2-3l moczu/dobę (ok. 100 ml/godz.)

diureza neutralna:

glukoza, PWE, NaCl, mannitol + 20 mmol K

+

(1,5g KCl)
na litr płynów, dla substancji wydalanych przez

nerki
diureza z alkalizacją: glukoza, mannitol, 1-2 mmol NaHCO

3

(pH=7,5-

7,6)
+ 40 mmol K+ (3g KCl), dla słabych kwasów:

salicylany,
fenylbutazon, nitrofurantoina, kwas nalidyksowy,

PHB

ZATRUCIA OSTRE – postępowanie

Ocena stanu chorego

• układ oddechowy
• układ krążenia
• temperatura ciała
• stan świadomości
• dolegliwości

Ocena prawdopodobieństwa

zatrucia

• wywiad
• badanie fizykalne

Potwierdzenie zatrucia

• badania podstawowe
• analizy toksykologiczne

Leczenie

• objawowe
• przyczynowe
• długotrwałe

czynnik toksyczny

odtrutka

acenokumarol

fitomenandion (wit. K

1

)

arsen, ołów, sole rtęci

dimerkaprol (BAL), penicylamina

benzodiazepiny

flumazenil

cholinolityki, TLPD

fizostygmina

metanol

etanol

glikozydy naparstnicy

fragmenty Fab wiążące digoksynę

heparyna

siarczan protaminy

izoniazyd

pirydoksyna (wit. B

6

)

nitraty (methemoglobinemia)

błękit metylenowy

metale ciężkie (cynk, ołów)

wersenian wapniowo-disodowy

(EDTA)

paracetamol

acetylocysteina, metionina

pestycydy fosforoorganiczne

atropina, obidoksym

opioidy

nalokson

tlenek węgla

tlen

żelazo

deferoksamina

 specjalistyczne leczenie

powikłań
 leczenie uzależnień
 leczenie psychiatryczne
 leczenie psychologiczne

Część szczegółowa

ZATRUCIE – paracetamol

 maksymalna dopuszczalna dawka dobowa - 4g (8 x 500 mg)

 najniższa dawka toksyczna - 125mg/kg (¼ tabl./kg) → 20 tabl. dla
80kg

 dawka powyżej 10g (20 x 500 mg) powoduje zwykle objawy
toksyczności

 dawka 15-30 g może być śmiertelna

toksyczny metabolit: N-acetylo-p-benzochinon

inaktywacja poprzez sprzęganie z
glutationem

barbiturany, CBZ,

DPH, rifampicyna,

alkohol

↓

wzrost toksyczności

2x

- uszkodzenie wątroby (martwica hepatocytów)
- uszkodzenie nerek (martwica cewek bliższych)
- uszkodzenie serca (komorowe zaburzenia rytmu)

 objawy: nudności, wymioty, później bóle brzucha, wymioty, żółtaczka,
objawy
skazy krwotocznej, skąpomocz, senność, śpiączka
 badania: powiększenie wątroby, transaminazy↑, bilirubina↑, INR↑,
hipoglikemia,
kwasica metaboliczna

ZATRUCIE – paracetamol

 maksymalna dopuszczalna dawka dobowa - 4g (8 x 500 mg)

 najniższa dawka toksyczna - 125mg/kg (¼ tabl./kg) → 20 tabl. dla
80kg

 dawka powyżej 10g (20 x 500 mg) powoduje zwykle objawy
toksyczności

 dawka 15-30 g może być śmiertelna

toksyczny metabolit: N-acetylo-p-benzochinon

inaktywacja poprzez sprzęganie z
glutationem

barbiturany, CBZ,

DPH, rifampicyna,

alkohol

↓

wzrost toksyczności

2x

- uszkodzenie wątroby (martwica hepatocytów)
- uszkodzenie nerek (martwica cewek bliższych)
- uszkodzenie serca (komorowe zaburzenia rytmu)

 objawy: nudności, wymioty, później bóle brzucha, wymioty, żółtaczka,
objawy
skazy krwotocznej, skąpomocz, senność, śpiączka
 badania: powiększenie wątroby, transaminazy↑, bilirubina↑, INR↑,
hipoglikemia,
kwasica metaboliczna

 antidotum (w ciągu 10 godzin od zatrucia)

 acetylocysteina

i.v. dawka 300 mg/kg/20 godzin
¼ godz. - 150 mg/kg w 200 ml 5% glukozy
4 godz. - 50 mg/kg w 500 ml 5% glukozy
16 godz. - 100 mg/kg w 1000 ml 5% glukozy

p.o. dawka ok. 1300 mg/kg/72 godziny
pierwsza dawka - 140 mg/kg (≈ ¼ tabl. a 600 mg/kg)
po 4 godzinach - 70 mg/kg przez następne 68 godzin

 metionina

p.o. dawka 10g/16 godzin
4 x 2,5g co 4 godz. (4x10 tabl. a 250 mg)

ZATRUCIE – alkohole

 alkohol etylowy

aldehyd
octowy

 objawy:

< 0,2‰ - bezobjawowo

0,2-0,5‰ - spowolnienie procesów myślowych, opóźnienie reakcji
0,5-3,0‰ - podniecenie psychoruchowe, odhamowanie, euforia, zaburzenia
koordynacji
ruchowej, upośledzenie równowagi, chwiejny chód, podwójne
widzenie, ból
głowy, zawroty głowy, nudności, wymioty, stupor
> 4‰ - obniżenie napięcia mięśniowego, osłabienie odruchów, zniesienie
odruchów
rogówkowych, reakcji na ból, drgawki, zaburzenia oddychania,
hipotensja,
hipoglikemia, śpiączka, zgon

dehydrogenaza
alkoholowa

kwas octowy

dehydrogenaza
aldehydowa

H

2

O + CO

2

cykl Krebsa

A
K

x

W

P =

P - ‰ (g alkoholu / litr płynu→

mg/dl)
A - ilość alkoholu (g)
K - wsp. 0,6 (K) i 0,7 (M)
W - masa ciała (kg)

Wzór
Widmarka

piwo 500ml i 5% obj. alkoholu
500ml

x

5% = 25ml → 25ml

x

0,8g/ml =

20g
K- 20/(0,6

x

50)=0,67‰ M- 20/

(0,7

x

80)=0,36‰

płyny

szybkość eliminacji: 100mg/kg/godz. (5g i

8g/godz.)
średnio ok. 0,1‰/godz.

dawka śmiertelna: dorośli 5-8g/kg, dzieci

3g/kg
lub 200-400g (0,5-0,75l wódki) w ciągu

godziny

DISULFIRA
M

objawy
zatrucia

ZATRUCIE – alkohole

 alkohol metylowy

formaldehyd

 objawy:

początkowo - jak po etanolu
następnie - zaburzenia rytmu serca, hipotensja, tachykardia/bradykardia
skąpomocz, bezmocz
kwasica metaboliczna → kurcze miokloniczne, drgawki, śpiączka,
zgon

dehydrogenaza
alkoholowa

kwas mrówkowy

dehydrogenaza
aldehydowa

 glikol etylenowy

dehydrogenaza
alkohlowa

aldehyd

kwas szczawiowy,
glikolowy

dehydrogenaza
aldehydowa

dawka śmiertelna: 30-
250 ml

dawka śmiertelna: 100
ml

dawka toksyczna: 10
ml

dawka toksyczna: 5
ml

zatrucie: 20-30 mg/dl zatrucie: 20-30
mg/dl

uszkodzenie n.
wzrokowego objawy
pozapiramidowe

martwica cewek
nerkowych szczawiany
wapnia w świetle

ZATRUCIE – alkohole

 alkohol metylowy

formaldehyd

 objawy:

początkowo - jak po etanolu
następnie - zaburzenia rytmu serca, hipotensja, tachykardia/bradykardia
skąpomocz, bezmocz
kwasica metaboliczna → kurcze miokloniczne, drgawki, śpiączka,
zgon

dehydrogenaza
alkohlowa

kwas mrówkowy

dehydrogenaza
aldehydowa

 glikol etylenowy

dehydrogenaza
alkohlowa

aldehyd

kwas szczawiowy

dehydrogenaza
aldehydowa

dawka śmiertelna: 30-
250 ml

dawka śmiertelna: 100
ml

dawka toksyczna: 10
ml

dawka toksyczna: 5
ml

zatrucie: 20-30 mg/dl zatrucie: 20-30
mg/dl

uszkodzenie n.
wzrokowego

martwica cewek
nerkowych szczawiany
wapnia w świetle

 leczenie zatrucia etanolem → objawowe

nalokson/naltrekson, tiamina,

klometiazol

 leczenie zatrucia metanolem i glikolem etylenowym

 alkohol etylowy → 1,0-1,5 ‰
i.v. 10% roztwór w 5% glukozie - 10ml/kg przez 30 min.

10% roztwór w 5% glukozie - 1-1,5 ml/kg/godz.

p.o.

40% roztwór - 1-2 ml/kg przez 30 min.

40% roztwór - 0,2 ml/kg/godz.
lub 200 ml 20% roztworu co 2 godziny

 4-metylopirazol (Fomepizol) – inhibitor dehydrogenazy

alkoholowej

i.v. 15 mg/kg + 10 mg/kg co 12 godz. 4x

 witaminy
i.v./i.m. B

11

, B

6

, B

1

ZATRUCIE – tlenek węgla

 CO (czad) – produkt niepełnego spalania gazu, węgla, koksu,
bez zapachu

 objawy:

początkowo - bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, znużenie, duszność,
przysp. oddechu
następnie - tachykardia, zaburzenia rytmu serca, hipotensja, bóle wieńcowe
drżenia mięśniowe, drgawki, bezdech, śpiączka
skóra → sinoblada, różowowiśniowa, żywoczerwona
odległe - uszkodzenie OUN, zepoły piramidowe i pozapiramidowe,
uszkodzenie nerwów
obwodowych, zmiany charakterologiczne, otępienie, uszkodzenia
narządów

stężenie bezpieczne: 0,01% - zatrucia
przewlekłe

hemoglobina

karboksyhemoglobin
a

oksydaza cytochromowa

wolne rodniki

hipoksja tkankowa hipoksja
wewnątrzkomórkowa

250x > O

2

stężenie zagrażające: 0,10% - zgon po ok. 1 godz. (HbCO>40%;
n<3%; n<10%)

stężenie śmiertelne: 0,50% - zgon po kilku
min.

ZATRUCIE – tlenek węgla

 CO (czad) – produkt niepełnego spalania gazu, węgla, koksu,
bez zapachu

 objawy:

początkowo - bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, znużenie, duszność,
przysp. oddechu
następnie - tachykardia, zaburzenia rytmu serca, hipotensja, bóle wieńcowe
drżenia mięśniowe, drgawki, bezdech, śpiączka
skóra → sinoblada, różowowiśniowa, żywoczerwona
odległe - uszkodzenie OUN, zepoły piramidowe i pozapiramidowe,
uszkodzenie nerwów
obwodowych, zmiany charakterologiczne, otępienie, uszkodzenia
narządów

stężenie bezpieczne: 0,01% - zatrucia
przewlekłe

hemoglobina

karboksyhemoglobin
a

oksydaza cytochromowa

wolne rodniki

hipoksja tkankowa hipoksja
wewnątrzkomórkowa

250x > O

2

stężenie zagrażające: 0,10% - zgon po ok. 1 godz. (≈1100
mg/m

3

)

stężenie śmiertelne: 0,15% - zgon po kilku
min.

 leczenie → metody przyspieszonej eliminacji

 komora hiperbaryczna z O

2

(t

½

= 4-6 godz. → t

½

= 0,5 godz.)

 respirator (PEEP)
100% O

2

lub z dodatkiem 5% CO

2

 oddychanie 100% O

2

(t

½

= 4-6 godz. → t

½

= 0,75-1,5 godz.)

maska 12-15 l/min.

 leki
i.v./p.o. piracetam, bencyklan, winpocetyna, nicergolina, wit. B

ZATRUCIE – grzyby

 zespół
cholinergiczny
muskarynowy

 3 grupy toksyn: amatoksyny (amanityny α,β,γ), falloidyny,
fallolizyny

muchomor
czerwony

borowik
szatański

muchomor
sromotnikowy

zaburzenia żołądkowo-
jelitowe HR↓, poty, wąskie
źrenice

1 grzyb: ok. 40 gramów (5-15 mg amanityny
α !!!) → zgon

 zespół
antycholinergiczny
atropinowy

 uszkodzenie
narządów
miąższowych

zaburzenia ż-j, HR↑,
suchość, szerokie źrenice,
halucynacje

zaburzenia żołądkowo-
jelitowe uszkodzenie
wątroby, ONN

 zakłócają transkrypcję DNA, nie niszczone gotowaniem,
marynowaniem itp.

dawka śmiertelna amatoksyn: 0,1-0,3 mg/kg
masy ciała

złe rokowanie: wzrost AspAT i AlAT i nagły
spadek, INR↑

ZATRUCIE – grzyby

 zespół
cholinergiczny
muskarynowy

 3 grupy toksyn: amatoksyny (amanityny α,β,γ), falloidyny,
fallolizyny

muchomor
czerwony

borowik
szatański

muchomor
sromotnikowy

zaburzenia żołądkowo-
jelitowe HR↓, poty, wąskie
źrenice

1 grzyb: ok. 40 gramów (5-15 mg amanityny
α !!!) → zgon

 zespół
antycholinergiczny
atropinowy

 uszkodzenie
narządów
miąższowych

zaburzenia ż-j, HR↑,
suchość, szerokie źrenice,
halucynacje

zaburzenia żołądkowo-
jelitowe uszkodzenie
wątroby, ONN

 zakłucają transkrypcję DNA, nie niszczone gotowaniem,
marynowaniem itp.

dawka śmiertelna amatoksyn: 0,1-0,3 mg/kg
masy ciała

złe rokowanie: wzrost AspAT i AlAT i nagły
spadek, INR↑

 leczenie

 zespół cholinergiczny
i.v./i.m. atropina 1-2 mg, co kilka min. do ok. 20-30 mg/dobę
atropinizacja → HR 80-120/min., odsysanie zawartości

oskrzeli
1x/godz., rozszerzenie źrenic

 zespół antycholinergiczny
i.v. fizostygmina 1-2 mg w ciągu 2-5 min., powtórzyć po 40

min.
diazepam 5-10 mg i.v., do ok. 30 mg

 zatrucie muchomorem sromotnikowym
i.v. benzylopenicylina 300 000-1 000 000 j.m./kg/dobę

przez 3 dni

sylimaryna 30-40 mg/kg/dobę przez 3 dni

acetylocysteina

ZATRUCIE – pestycydy
fosforoorganiczne

 ostry zespół cholinergiczny → pobudzenie rec. muskarynowych i
nikotynowych

środki ochrony roślin: dichlorfos, foschlor, fozalon, glifosat, izofenfos, malation
gazy bojowe: tabun, sarin, soman

hamują aktywność acetylocholinesterazy

→

nadmiar acetylocholiny

dawka toksyczna: 10-20
mg
dawka śmiertelna: 300
mg

 objawy:

rec. M - zaczerwienienie skóry, ślinienie, potliwość, łzawienie, zwężenie źrenic
zaburzenia widzenia, nadmierne wydzielanie oskrzelowe, duszność,
kaszel,
skurcz oskrzeli, bradykardia, biegunka, bezwiedne oddawanie stolca i
moczu
rec. N - drżenie mięśniowe, osłabienie i porażenie mięśni, tachykardia,
hipertensja
lęk, niepokój, zniesienie reakcji na ból, osłabienie odruchów

badania: ↓spadek aktywności
AChesterazy

ZATRUCIE – pestycydy
fosforoorganiczne

 ostry zespół cholinergiczny → pobudzenie rec. muskarynowych i
nikotynowych

środki ochrony roślin: dichlorfos, foschlor, fozalon, glifosat, izofenfos, malation
gazy bojowe: tabun, sarin, soman

hamują aktywność acetylocholnesterazy

→

nadmiar acetylocholiny

dawka toksyczna: 10-20 mg
dawka śmiertelna: 300 mg

 objawy:

rec. M - zaczerwienienie skóry, ślinienie, potliwość, łzawienie, zwężenie źrenic
zaburzenia widzenia, nadmierne wydzielanie oskrzelowe, duszność,
kaszel, skurcz
oskrzeli, bradykardia, biegunka, bezwiedne oddawanie stolca i moczu
rec. N - drżenie mięśniowe, osłabienie i porażenie mięśni, tachykardia,
hipertensja
lęk, niepokój, zniesienie reakcji na ból, osłabienie odruchów

 leczenie

 zespół cholinergiczny

i.v./i.m. atropina 1-2 mg, co kilka min. do ok. 20-30 mg/dobę
atropinizacja → HR 80-120/min., odsysanie zawartości

oskrzeli
1x/godz., rozszerzenie źrenic

i.v. reaktywatory acetylocholinoesterazy
obidoksym 1-6 mg/kg co 6 godzin przez kilka dni
np.: 500mg co 6 godz. → 3 dni i 250mg co 6 godz. → 5-7

dni

i.v. diazepam, adrenalina

Dziękuję za uwagę