Zaburzenia gospodarki

Zaburzenia gospodarki

kwasowo-zasadowej

kwasowo-zasadowej

Sposoby leczenia i opisy

przypadków klinicznych

Główne parametry równowagi

Główne parametry równowagi

kwasowo-zasadowej

kwasowo-zasadowej



pH



pCO

2

– ciśnienie parcjalne (prężność) CO

2



pO

2

– ciśnienie parcjalne (prężność) O

2



HCO

3

- stężenie wodorowęglanów



BE (NZ) – niedobór(-) lub nadmiar (+) zasad

H

2

CO

3

= pCO

2

x 0,03

HCO

3

/

H

2

CO

3

w warunkach fizjologicznych

20:1

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

(przyczyny)

(przyczyny)



Choroby z biegunką u koni i bydła



Niestrawność kwaśna u bydła



Zatkanie jelit cienkich u koni



Ketoza i zespół stłuszczenia wątroby u bydła



Choroby ze ślinotokiem



Niewydolność nerek u bydła



Posocznica, endotoksemia, głodzenie



Mięśniochwat porażenny u koni



Zespół hiperlipemiczny koni

Rozpoznawanie kwasicy

Rozpoznawanie kwasicy

metabolicznej

metabolicznej



Wyniki z analizatora RKZ (pH,

norma lub pCO

2

, HCO

3

, niedobór

zasad BE z (-)



Objawy choroby podstawowej +
zaburzenie świadomości, osowiałość
aż do śpiączki, niezborność
ruchowa, wzrost częstości
oddechów, oddech typu Kusmaula

Sposoby korygowania kwasicy

Sposoby korygowania kwasicy

metabolicznej

metabolicznej



Niewielki stopień kwasicy można korygować
poprzez dożylne podawanie płynów
wieloelektrolitowych zawierających mleczan
lub octan



Płyny z dodatkiem mleczanu [LRS] lub
octanu [ARS] mogą dostarczyć do 27 mEq/L
wodorowęglanów



Jeżeli niedobór zasad wyniesie ponad 10 – 15
mEq/L lub stężnie HCO

3

w surowicy krwi jest

mniejsze od 15 mEq/L to podajemy roztwory
wodorowęglanu sodowego NaHCO

3

Sposoby korygowania kwasicy

Sposoby korygowania kwasicy

metabolicznej

metabolicznej



Obliczenie deficytu HCO

3

Niedobór zasad (BE) x 0,3 (0,5) x masa

ciała (w kg) = deficyt HCO

3

(w mEq)

1 gram NaHCO

3

= 12 mEq Na i HCO

3



Można bezpiecznie podać 2 – 4 mEq/kg
mc



1,3% to izotoniczny roztwór NaHCO

3



Najczęściej podawane są 5 – 7,5%



W handlu dostępny 8,4% NaHCO

3

Sposoby korygowania kwasicy

Sposoby korygowania kwasicy

metabolicznej

metabolicznej



Początkowo podaje się połowę wyliczonej dawki

a pozostałą połowę podaje się w ciągu 12 – 24h



Preparaty z wodorowęglanem nie poddaje się

sterylizacji w autoklawie, ograniczona trwałość



Nie należy podawać preparatów z

wodorowęglanem z preparatami Ca i Mg

(wytrącanie się)



Jeżeli korekcja kwasicy jest zbyt szybka to

dochodzi tzw. paradoksalnej kwasicy mózgowej



Wodorowęglany można podawać doustnie ale

nie więcej jak 100 gramów jednorazowo sody

oczyszczonej dla konia

Zasadowica metaboliczna

Zasadowica metaboliczna

(przyczyny)

(przyczyny)



Niedrożność mechaniczna jelit cienkich u
bydła



Niedrożność mechaniczna jelit grubych u
koni



Choroby trawieńca (rozszerzenie,
przemieszczenie, skręt)



Choroby z niedożywienia z towarzyszącą
hipokaliemią

Często jest to zasadowica hipochloremiczna

!

Zasadowica metaboliczna

Zasadowica metaboliczna

(wyrównanie)

(wyrównanie)



Obliczamy nadmiar zasad

Nadmiar zasad (w mEq) = masa ciała ( w kg) x 0,3 x

nadmiar zasad w ustroju (w mEq)



Obliczamy deficyt chloru

Niedobór chloru (w mEq) = masa ciała (w kg) x 0,3

x (dolna norma chloru – aktualne stężenie chloru)



Sposoby korekcji:



Solutio Ringeri, 0,9% NaCl, 5% glukoza



Chlorek amonowy



Podawanie 0,9% NaCl + 1,1% KCl



Chlorowodorek argininy

Przemieszczenie trawieńca u

Przemieszczenie trawieńca u

bydła

bydła



Krowa 3 lata HF, waga 400 kg, wycielona 7

dni temu



Ciepłota 39 C, tętno 60/min, oddechy 24/min



Objawy:brak apetytu i pragnienia, spadek

produkcji mleka, twardy zbity kał, odgłos

opukowy po lewej stronie (duży balonowaty

twór)



Hematokryt - 40% norma <40



Białko całk. - 7,9 g/dl

norma 6 – 7,5



Kreatyna - 2,5 mg/dl

norma <2,0



Na

+

- 140 mEq/L

norma 135 – 156



K

+

- 4,0 mEq/L

norma 3,9 – 5,8



Cl

-

80 - mEq/L

norma 93 -107



HCO

3

- 51 mmol/L norma 20 – 30



pH - 7,54 norma

7,35 – 7,50

Przemieszczenie trawieńca

Przemieszczenie trawieńca

(problemy do rozwiązania)

(problemy do rozwiązania)



Jak jest diagnostyka różnicowa?



Jakie jest całkowite zapotrzebowanie na
płyny na dobę?



Jakie płyny należy podać?



Jaką drogą należy podać płyny?



Jak często podawać płyny?



Jakich błędów nie należy popełnić?

Przemieszczenie trawieńca

Przemieszczenie trawieńca

(rozwiązanie)

(rozwiązanie)



Lewostronne przemieszczenie trawieńca



RR: stłuszczenie wątroby, ketoza,

niedrożność mecha- niczna

jelit



Zapotrzebowanie bytowe

400 kg x 50 ml/kg/dzień = 20 litrów



Odwodnienie (Ht, białko całk., kreatynina) –

5%

400 kg x 0,05 = 20 litrów



Utraty płynów brak



Rodzaj płynu: uzupełnić niedobór Cl i

obniżyć HCO

3

(najlepszy w tym przypadku

jest 0,9% Na Cl lub Solutio Ringeri)



Droga podania – dożylna a po korekcji

trawieńca doustna



Ze względu na brak pasażu treści i

wchłaniania nie należy podawać płynów

doustnie

Przemieszczenie trawieńca

Przemieszczenie trawieńca

(rozwiązanie)

(rozwiązanie)



Jeżeli stan ogólny zwierzęcia jest dobry
jak najszybciej przystąpić do
chirurgicznej repozycji trawieńca



Po repozycji trawieńca następuje
obniżenie wodorowęglanów oraz wzrost Cl



Per os można podać 1 - 2 x dz. po 20
litrów

Kolka u konia

Kolka u konia



10-letni koń, waga 500 kg



Ciepłota 38,5 C, tętno 50/min, oddechy 24/min



Lekko odwodniony: suche błony śluzowe, czas

wyrównywa-nia fałdu – 3 sek



Badanie rektalne: po lewej stronie w zagięciu

miednicznym twarde masy kałowe

Hematokryt – 46%

norma <45

Białko całk. – 7,9 g/dl

norma 6 – 7,9

Kreatynina – 2,2 mg/dl

norma <2,0

Na

+

- 140 mEq/L

norma 135 – 145

K

+

- 4,0 mEq/L

norma 3,0 – 5,0

Cl

-

101 - mEq/L

norma 95 -105

Kolka u konia (problemy do

Kolka u konia (problemy do

rozwiązania)

rozwiązania)



Jak jest diagnostyka różnicowa?



Jakie jest całkowite zapotrzebowanie na płyny
na dobę?



Jakie płyny należy podać?



Jaką drogą należy podać płyny?



Jak często podawać płyny?



Jakich błędów nie należy popełnić?

Kolka u konia (rozwiązanie)

Kolka u konia (rozwiązanie)



Zapotrzebowanie bytowe

500 kg x 50ml/kg/dzień = 25 litrów



Korekcja 5% odowodnienia

500 kg x 0,05 = 25 litrów



Utraty płynów – brak



Możemy zwiększyć ilość podawanych płynów do

dwukrotnego dziennego zapotrzebowania, zależy

to od stopnia niedrożności i czasu jej trwania



Podajemy płyny wieloelektrolitowe (PWE, Solutio

Ringeri)



Początkowo dożylnie 10 litrów w ciągu 1-2 h a

potem co 6 h 7-10 litrów



Per os przez sondę 3 – 4 x dziennie po 8 litrów



Sprawdzić czy nie doszło do wtórnego rozszerzenia

żołądka i kontrolować parametry RKZ

Biegunka u konia

Biegunka u konia



8 – letni koń, waga 450 kg, od 2 dni biegunka po

transporcie



Ciepłota 38,8 C, tętno 60/min, oddechy 48/min



Suche błony śluzowe, fałd skórny powraca po 3

sek, słabo wypełniają się żyły jarzmowe

Hematokryt – 50%

norma <45

Leukocyty – 3 000/µl norma 6 000 – 12 000
Białko całk. – 4,0 g/dl

norma 6 – 7,9

Kreatynina – 4,9 mg/dl

norma <2,0

Na

+

- 115 mEq/L

norma 135 – 145

K

+

- 2,0 mEq/L norma 3,0 – 5,0

Cl

-

90 - mEq/L norma 95 -105

HCO

3

– 15 mEq/L

norma 25 - 30

Gęstość moczu 1,008

Biegunka u konia (problemy do

Biegunka u konia (problemy do

rozwiązania)

rozwiązania)



Jak jest diagnostyka różnicowa?



Jakie jest całkowite zapotrzebowanie na płyny na
dobę?



Jakie płyny należy podać?



Jaką drogą należy podać płyny?



Jak często podawać płyny?



Jakich błędów nie należy popełnić?



W jaki sposób skorygować zaburzenia
elektrolitowe i RKZ?

Biegunka u konia (rozwiązanie)

Biegunka u konia (rozwiązanie)



Zapotrzebowanie bytowe

450 kg x 50 ml/kg/dzień = 22,5 litra



Korekcja odwodnienia

450 kg x 0,08 = 36 litra



Utrata z kałem ilość nieznana



Wzrost kreatyniny i gęstości moczu wskazuje

na niewydolność nerek



Spadek stężenia białka całk. wskazuje na jego
utratę przez przewód pokarmowy i z moczem



Korekcja stężenia sodu

[125 mEq/L – 115 mEq/L] x 0,6x 450 kg = 2 700

mEq

Biegunka u konia (rozwiązanie)

Biegunka u konia (rozwiązanie)



Korekcja kwasicy

[25 mEq/L – 15 mEq/L] x o,3 x 450 kg = 1 350 mEq/dobę
Podajemy połowę dawki wodorowęglanu i uzupełniamy

jednocześnie stężenie sodu do wartości 1 350 mEq

Pozostałe 1 350 mE sodu uzupełniamy podając 2,5%

glukozę + 0,45% NaCl w ilości 18 litrów (1 350 : 77 =

18)

1 litr 2,5% glukozy +0,45% NaCl zawiera 77 mEq sodu



Ile izotonicznego 1,3% NaHCO

3

należy podać aby

wyrównać kwasicę ?

1 litr 1,3% NaHCO

3

zawiera 13 gram = 156 mEq

NaHCO

3

1 350 mEq : 156 mEq/L = 8,6 litra



Korekcja hipokalemii

Szybkość podawania K to 1 mEq/kg/h
450 mEq / litr/ godzinę w naszym przypadku

Biegunka u konia (rozwiązanie)

Biegunka u konia (rozwiązanie)



Można podać w roztworze 40 mEq/l lub 450
mEq/l



Pozostałą ilość płynu uzupełniamy 5% glukozą

18 litrów 2,5% glukozy +0,45% NaCl
8,6 litra NaHCO

3

31,9 litra 5% glukozy z dodatkiem potasu 40 mEq/L