Istota i zakres

Istota i zakres

towaroznawstwa

towaroznawstwa

Można wymienić takie

Można wymienić takie

określenia, jak:

określenia, jak:

gospodarka towarowa,

gospodarka towarowa,

obrót towarowy,

obrót towarowy,

giełdy towarowe,

giełdy towarowe,

logistyka towarów,

logistyka towarów,

transport towarów,

transport towarów,

kody towarowe,

kody towarowe,

towarowa taryfa celna itp.

towarowa taryfa celna itp.

Definicja Towaroznawstwa

Definicja Towaroznawstwa

Towaroznawstwo jest

Towaroznawstwo jest

rozległą dziedziną wiedzy,

rozległą dziedziną wiedzy,

której przedmiotem poznania

której przedmiotem poznania

jest towar

jest towar

Definicja Towaroznawstwa

Definicja Towaroznawstwa

nauka

o

właściwościach

nauka

o

właściwościach

towarów, metodach ich badania i

towarów, metodach ich badania i

oceny, czynnikach, zjawiskach i

oceny, czynnikach, zjawiskach i

procesach rzutujących na ich

procesach rzutujących na ich

jakość i wartość użytkową, o

jakość i wartość użytkową, o

właściwym kształtowaniu jakości

właściwym kształtowaniu jakości

produktów

w

sferach

produktów

w

sferach

przedprodukcyjnej, produkcji i

przedprodukcyjnej, produkcji i

poprodukcyjnej

poprodukcyjnej

Towaroznawstwo

Towaroznawstwo

obejmuje :

obejmuje :

wiedzę

o

grupach

towarowych

i

wiedzę

o

grupach

towarowych

i

poszczególnych towarach, a w tym o ich

poszczególnych towarach, a w tym o ich

pochodzeniu, poprawnym nazewnictwie, o

pochodzeniu, poprawnym nazewnictwie, o

zarysie

procesu

technologicznego,

zarysie

procesu

technologicznego,

właściwościach, zastosowaniu, asortymencie,

właściwościach, zastosowaniu, asortymencie,

wymaganiach normatywnych i prawnych,

wymaganiach normatywnych i prawnych,

metodach badania i oceny;

metodach badania i oceny;

wiedzę na temat kształtowania, ochrony i

wiedzę na temat kształtowania, ochrony i

kontroli jakości, obejmującą teorię jakości

kontroli jakości, obejmującą teorię jakości

oraz metody sterowania jakością w określonej

oraz metody sterowania jakością w określonej

branży, optymalizowanie jakości oraz kontrolę

branży, optymalizowanie jakości oraz kontrolę

jakości w procesach wytwarzania i kontrolę

jakości w procesach wytwarzania i kontrolę

jakości wyrobów finalnych;

jakości wyrobów finalnych;

wiedzę

z

zakresu

logistyki

towarów,

wiedzę

z

zakresu

logistyki

towarów,

obejmującą

również

zabezpieczanie

i

obejmującą

również

zabezpieczanie

i

ochronę ich jakości, w tym opakowalnictwo,

ochronę ich jakości, w tym opakowalnictwo,

oznaczanie towarów i przesyłek, transport,

oznaczanie towarów i przesyłek, transport,

przeładunki, magazynowanie towarów i

przeładunki, magazynowanie towarów i

kompletacje dostaw, kody kreskowe;

kompletacje dostaw, kody kreskowe;

wiedzę dotyczącą metodyki badania i oceny

wiedzę dotyczącą metodyki badania i oceny

jakości wyrobów, w tym również metod

jakości wyrobów, w tym również metod

testowania jakości towarów;

testowania jakości towarów;

znajomość zagadnień ogólnych, wspólnych

znajomość zagadnień ogólnych, wspólnych

dla większości lub dla wszystkich towarów i

dla większości lub dla wszystkich towarów i

grup towarowych, w tym: zasad klasyfikacji

grup towarowych, w tym: zasad klasyfikacji

rodzajowej,

znakowania

i

kodowania

rodzajowej,

znakowania

i

kodowania

towarów, normalizacji, podstaw i zasad

towarów, normalizacji, podstaw i zasad

atestacji i certyfikacji towarów, zagadnień

atestacji i certyfikacji towarów, zagadnień

ekologicznych związanych z gospodarką

ekologicznych związanych z gospodarką

towarową itp.

towarową itp.

Okresy rozwoju

Okresy rozwoju

towaroznawstwa

towaroznawstwa

Towaroznawstwo

Towaroznawstwo

encyklopedyczne

encyklopedyczne

Towaroznawstwo surowcowe

Towaroznawstwo surowcowe

Towaroznawstwo

Towaroznawstwo

technologiczne

technologiczne

Towaroznawstwo strategiczne

Towaroznawstwo strategiczne

Nowe dyscypliny naukowe

Nowe dyscypliny naukowe

tworzące dla nich

tworzące dla nich

podbudowę teoretyczną,

podbudowę teoretyczną,

takie jak:

takie jak:

marketing,

marketing,

logistyka,

logistyka,

opakowalnictwo,

opakowalnictwo,

normologia,

normologia,

analiza instrumentalna,

analiza instrumentalna,

kwalimetria,

kwalimetria,

zarządzanie systemowe i inne.

zarządzanie systemowe i inne.

Interdyscyplinarność

Interdyscyplinarność

towaroznawstwa

towaroznawstwa

Ma to miejsce m.in.

Ma to miejsce m.in.

w dziedzinie analiz jakości

w dziedzinie analiz jakości

towarów

towarów

poprzez wdrażanie i

poprzez wdrażanie i

doskonalenie

metod

analizy

doskonalenie

metod

analizy

instrumentalnej,

instrumentalnej,

w

dziedzinie

kodowania

w

dziedzinie

kodowania

towarów

towarów

poprzez

poprzez

opracowywanie

i

rozwijanie

opracowywanie

i

rozwijanie

systemów klasyfikacji rodzajowej,

systemów klasyfikacji rodzajowej,

Ma to miejsce m.in.

Ma to miejsce m.in.

w dziedzinie ochrony środowiska

w dziedzinie ochrony środowiska

-

-

poprzez

opracowywanie

i

wdrażanie

poprzez

opracowywanie

i

wdrażanie

racjonalnych metod zbiórki, segregacji,

racjonalnych metod zbiórki, segregacji,

recyklingu

i

likwidacji

odpadów

recyklingu

i

likwidacji

odpadów

pochodzących ze zużytych towarów i ich

pochodzących ze zużytych towarów i ich

opakowań,

opakowań,

w

dziedzinie

logistyki

w

dziedzinie

logistyki

-

poprzez

-

poprzez

opracowywanie i doskonalenie racjonalnych

opracowywanie i doskonalenie racjonalnych

metod

pakowania,

przemieszczania

i

metod

pakowania,

przemieszczania

i

magazynowania towarów,

magazynowania towarów,

w dziedzinie marketingu

w dziedzinie marketingu

- poprzez

- poprzez

dostarczanie rzeczowych argumentów na

dostarczanie rzeczowych argumentów na

kształtowanie asortymentu towarowego,

kształtowanie asortymentu towarowego,

skuteczną promocję i reklamę towarów

skuteczną promocję i reklamę towarów

oraz

poprzez

tworzenie

banków

oraz

poprzez

tworzenie

banków

informacji o towa rach,

informacji o towa rach,

w dziedzinie prawa

w dziedzinie prawa

- poprzez właściwą

- poprzez właściwą

interpretację wskaźników jakościowych i

interpretację wskaźników jakościowych i

innych

danych

technicznych

innych

danych

technicznych

warunkujących rozstrzyganie sporów o

warunkujących rozstrzyganie sporów o

jakość (przez rzeczoznawców, biegłych

jakość (przez rzeczoznawców, biegłych

sądowych w zakresie jakości i ochrony

sądowych w zakresie jakości i ochrony

jakości konkretnych towarów) itp.

jakości konkretnych towarów) itp.

żywność nowej

żywność nowej

generacji.

generacji.

żywność specjalnego żywieniowego

żywność specjalnego żywieniowego

przeznaczenia,

która

w

myśl

przeznaczenia,

która

w

myśl

obowiązujących

przepisów

oznacza

obowiązujących

przepisów

oznacza

produkty

o

składzie

odżywczym

produkty

o

składzie

odżywczym

zmodyfikowanym pod kątem potrzeb

zmodyfikowanym pod kątem potrzeb

organizmu dzieci, osób chorych lub

organizmu dzieci, osób chorych lub

wymagających wzmożonego odżywiania.

wymagających wzmożonego odżywiania.

Należą tu środki dietetyczne, odżywki dla

Należą tu środki dietetyczne, odżywki dla

dzieci i niemowląt oraz diety lecznicze

dzieci i niemowląt oraz diety lecznicze

stosowane z przepisu lekarza.

stosowane z przepisu lekarza.

Druga kategoria żywności

Druga kategoria żywności

nowej generacji to tzw

nowej generacji to tzw

.

.

nowa żywność

nowa żywność

, definiowana ustawowo

, definiowana ustawowo

jako dotychczas niewykorzystywane do

jako dotychczas niewykorzystywane do

żywienia ludzi środki spożywcze i używki:

żywienia ludzi środki spożywcze i używki:

zawierające

organizmy

genetycznie

zawierające

organizmy

genetycznie

modyfikowane lub otrzymywane z ich

modyfikowane lub otrzymywane z ich

użyciem;

użyciem;

wyizolowane

lub

składające

się

z

wyizolowane

lub

składające

się

z

mikroorganizmów, grzybów lub glonów;

mikroorganizmów, grzybów lub glonów;

o nowej lub celowo zmodyfikowanej

o nowej lub celowo zmodyfikowanej

podstawowej strukturze molekularnej;

podstawowej strukturze molekularnej;

otrzymane z użyciem specjalnych technik

otrzymane z użyciem specjalnych technik

i procesów technologicznych.

i procesów technologicznych.

Nową żywność odróżniają

Nową żywność odróżniają

od tradycyjnie spożywanej

od tradycyjnie spożywanej

niekonwencjonalne

surowce

niekonwencjonalne

surowce

(

(

żywność transgeniczna),

żywność transgeniczna),

Pozaodżywcze właściwości

Pozaodżywcze właściwości

prozdrowotne (

prozdrowotne (

żywność

żywność

funkcjonalna

funkcjonalna

)

)

lub szczególne walory użytkowe

lub szczególne walory użytkowe

(

(

żywność wygodna

żywność wygodna

)

)

Trzecia kategoria żywności

Trzecia kategoria żywności

nowej generacji to tzw

nowej generacji to tzw

.

.

żywnością atrybucyjną

żywnością atrybucyjną

,

,

tworzą różne produkty spożywcze

tworzą różne produkty spożywcze

mające

szczególne

walory

mające

szczególne

walory

preferowane

przez

niektóre

preferowane

przez

niektóre

grupy konsumentów.

grupy konsumentów.

Żywność atrybucyjna tj.

Żywność atrybucyjna tj.

żywność ekologiczną,

żywność ekologiczną,

żywność wegetariańską,

żywność wegetariańską,

żywność koszerną,

żywność koszerną,

gwarantowaną żywność

gwarantowaną żywność

tradycyjną itp.

tradycyjną itp.

Popularyzacja prawidłowego

Popularyzacja prawidłowego

żywienia

żywienia

upowszechnianie

wiedzy

o

upowszechnianie

wiedzy

o

żywieniu

żywieniu

- służące podnoszeniu w

- służące podnoszeniu w

społeczeństwie wiedzy o zasadach

społeczeństwie wiedzy o zasadach

prawidłowego żywienia

prawidłowego żywienia

edukację

żywieniową

edukację

żywieniową

-

czyli

-

czyli

kształcenie

specjalistów

kształcenie

specjalistów

zajmujących

się

profesjonalnie

zajmujących

się

profesjonalnie

sprawami

żywienia

innych:

sprawami

żywienia

innych:

żywieniowców, dietetyków oraz

żywieniowców, dietetyków oraz

technologów żywności i żywienia.

technologów żywności i żywienia.

Przez zachowania żywieniowe

Przez zachowania żywieniowe

(ang.

(ang.

feeding behaviour)

feeding behaviour)

rozumie się postawy i sposoby

rozumie się postawy i sposoby

postępowania ludzi, które

postępowania ludzi, które

bezpośrednio wiążą się z

bezpośrednio wiążą się z

zaspokajaniem potrzeb

zaspokajaniem potrzeb

pokarmowych.

pokarmowych.

Zachowania żywieniowe

Zachowania żywieniowe

dotyczą m.in.

dotyczą m.in.

wyboru

spożywanych

wyboru

spożywanych

artykułów żywnościowych i

artykułów żywnościowych i

potraw

(preferencje

potraw

(preferencje

konsumenckie),

konsumenckie),

sposobu zaopatrywania się w

sposobu zaopatrywania się w

żywność, jej przechowywania

żywność, jej przechowywania

Definicja żywności

Definicja żywności

Żywność to substancje lub ich

Żywność to substancje lub ich

mieszaniny,

spożywane

przez

mieszaniny,

spożywane

przez

człowieka, w celu dostarczenia

człowieka, w celu dostarczenia

organizmowi

człowieka

organizmowi

człowieka

niezbędnych

składników

niezbędnych

składników

odżywczych, którymi są składniki

odżywczych, którymi są składniki

budulcowe,

energetyczne

i

budulcowe,

energetyczne

i

regulujące

regulujące

żywność (środek spożywczy)

żywność (środek spożywczy)

to każda substancja lub produkt

to każda substancja lub produkt

przetworzony,

częściowo

przetworzony,

częściowo

przetworzony

lub

nie

przetworzony

lub

nie

przetworzony, przeznaczony do

przetworzony, przeznaczony do

spożycia przez ludzi,

spożycia przez ludzi,

w

w

tym

tym

napoje, gumy do żucia, woda oraz

napoje, gumy do żucia, woda oraz

składniki

żywności

celowo

składniki

żywności

celowo

dodawane do żywności

dodawane do żywności

w

w

procesie

procesie

produkcji.

produkcji.

Do żywności nie zalicza

Do żywności nie zalicza

się:

się:

pasz,

pasz,

żywych zwierząt, chyba że mają być

żywych zwierząt, chyba że mają być

wprowadzone na rynek z

wprowadzone na rynek z

przeznaczeniem do spożycia przez ludzi,

przeznaczeniem do spożycia przez ludzi,

roślin przed zbiorem,

roślin przed zbiorem,

produktów leczniczych,

produktów leczniczych,

kosmetyków,

kosmetyków,

tytoniu i wyrobów tytoniowych,

tytoniu i wyrobów tytoniowych,

środków odurzających i substancji

środków odurzających i substancji

psychotropowych,

psychotropowych,

zanieczyszczeń.

zanieczyszczeń.

Używki

Używki

są

są

to produkty nie zawierające

to produkty nie zawierające

składników

odżywczych

lub

składników

odżywczych

lub

zawierające je w ilościach nie

zawierające je w ilościach nie

mających znaczenia dla odżywiania

mających znaczenia dla odżywiania

organizmu ludzkiego, które jednak

organizmu ludzkiego, które jednak

są

są

spożywane ze względu na swoje

spożywane ze względu na swoje

oddziaływanie

fizjologiczne

lub

oddziaływanie

fizjologiczne

lub

cechy sensoryczne

cechy sensoryczne

.

.

Przy produkcji żywności stosuje

Przy produkcji żywności stosuje

się

się

dozwolone substancje dodatkowe

dozwolone substancje dodatkowe

–

–

substancje nie spożywane odrębnie jako

substancje nie spożywane odrębnie jako

żywność,

nie

będące

typowymi

żywność,

nie

będące

typowymi

składnikami

żywności,

posiadające

składnikami

żywności,

posiadające

wartość odżywczą lub jej nie posiadające,

wartość odżywczą lub jej nie posiadające,

których celowe użycie technologiczne w

których celowe użycie technologiczne w

procesie

produkcji,

przetwarzania,

procesie

produkcji,

przetwarzania,

przygotowywania, pakowania, przewozu i

przygotowywania, pakowania, przewozu i

przechowywania spowoduje zamierzone

przechowywania spowoduje zamierzone

lub spodziewane rezultaty w środku

lub spodziewane rezultaty w środku

spożywczym

albo

w

półproduktach

spożywczym

albo

w

półproduktach

będących jego komponentami.

będących jego komponentami.

Dozwolone substancje dodatkowe stosuje

Dozwolone substancje dodatkowe stosuje

się przywytwarzaniu różnych grup

się przywytwarzaniu różnych grup

produktów.

produktów.

Pomagają one w przetwarzaniu żywności,

Pomagają one w przetwarzaniu żywności,

umożliwiając uzyskanie określonego

umożliwiając uzyskanie określonego

efektu technologicznego, np.

efektu technologicznego, np.

zmieniają lub polepszają atrakcyjność

zmieniają lub polepszają atrakcyjność

sensoryczną,

sensoryczną,

przedłużają trwałość,

przedłużają trwałość,

zmniejszają ryzyko rozwoju

zmniejszają ryzyko rozwoju

drobnoustrojów chorobotwórczych lub

drobnoustrojów chorobotwórczych lub

nagromadzania się związków

nagromadzania się związków

szkodliwych w procesie jełczenia

szkodliwych w procesie jełczenia

tłuszczów.

tłuszczów.

stosuje się niekiedy substancje

stosuje się niekiedy substancje

pomagające w przetwarzaniu, które nie

pomagające w przetwarzaniu, które nie

będąc same spożywane jako składniki

będąc same spożywane jako składniki

żywności, są celowo stosowane w

żywności, są celowo stosowane w

przetwarzaniu surowców, żywności lub

przetwarzaniu surowców, żywności lub

ich

składników

dla

osiągnięcia

ich

składników

dla

osiągnięcia

zamierzonego celu technologicznego w

zamierzonego celu technologicznego w

procesie produkcji. Stosowanie tych

procesie produkcji. Stosowanie tych

substancji

może

spowodować

substancji

może

spowodować

niezmierzone,

lecz

technicznie

niezmierzone,

lecz

technicznie

nieuniknione

występowanie

ich

nieuniknione

występowanie

ich

pozostałości

lub

pochodnych

w

pozostałości

lub

pochodnych

w

produkcie

końcowym,

które

nie

produkcie

końcowym,

które

nie

zagrażają zdrowiu oraz nie wywierają

zagrażają zdrowiu oraz nie wywierają

wpływu technologicznego na gotowy

wpływu technologicznego na gotowy

produkt.

produkt.

Do takich substancji należy np.

Do takich substancji należy np.

katalizator niklowy

katalizator niklowy

stosowany przy utwardzaniu

stosowany przy utwardzaniu

tłuszczów nienasyconych czy

tłuszczów nienasyconych czy

żelatyna stosowana do

żelatyna stosowana do

klarowania napojów.

klarowania napojów.

Żywność funkcjonałna

Żywność funkcjonałna

jest to żywność,

jest to żywność,

w

w

przypadku

przypadku

której udowodniono korzystny

której udowodniono korzystny

wpływ na jedną lub więcej

wpływ na jedną lub więcej

funkcji organizmu ponad efekt

funkcji organizmu ponad efekt

odżywczy, który to wpływ

odżywczy, który to wpływ

polega na poprawie stanu

polega na poprawie stanu

zdrowia oraz samopoczucia i/lub

zdrowia oraz samopoczucia i/lub

zmniejszaniu ryzyka chorób

zmniejszaniu ryzyka chorób

Żywność funkcjonalna

Żywność funkcjonalna

musi przypominać postacią

musi przypominać postacią

żywność konwencjonalną i

żywność konwencjonalną i

wykazywać

korzystne

wykazywać

korzystne

działanie

w

ilościach

działanie

w

ilościach

normalnie spożywanych z

normalnie spożywanych z

prawidłową dietą.

prawidłową dietą.

Na rynku polskim znane są

Na rynku polskim znane są

m.in.

m.in.

napoje

energetyzujące

(z

napoje

energetyzujące

(z

dodatkiem

kofeiny,

tauryny,

dodatkiem

kofeiny,

tauryny,

inozytolu),

inozytolu),

produkty zawierające mikroflorę

produkty zawierające mikroflorę

probiotyczną (np. biojogurty)

probiotyczną (np. biojogurty)

witaminy

przeciwutleniające

witaminy

przeciwutleniające

(tzw. napoje ACE).

(tzw. napoje ACE).

Do środków tych zalicza

Do środków tych zalicza

się:

się:

środki spożywcze, które ze względu na

środki spożywcze, które ze względu na

specjalny skład lub sposób przygotowania

specjalny skład lub sposób przygotowania

wyraźnie różnią się od środków spożywczych

wyraźnie różnią się od środków spożywczych

powszechnie spożywanych

powszechnie spożywanych

i

i

przeznaczone są

przeznaczone są

do

zaspokajania

szczególnych

potrzeb

do

zaspokajania

szczególnych

potrzeb

żywieniowych

osób,

których

procesy

żywieniowych

osób,

których

procesy

trawienia

trawienia

i

i

metabolizmu są zachwiane, lub

metabolizmu są zachwiane, lub

osób, dla których ze względu na specjalny

osób, dla których ze względu na specjalny

stan

fizjologiczny

wskazane

jest

stan

fizjologiczny

wskazane

jest

kontrolowanie

spożycia

określonych

kontrolowanie

spożycia

określonych

substancji z żywnością; środki te mogą być

substancji z żywnością; środki te mogą być

określane jako dietetyczne środki spożywcze

określane jako dietetyczne środki spożywcze

i

i

obejmują również dietetyczne środki

obejmują również dietetyczne środki

spożywcze

specjalnego

przeznaczenia

spożywcze

specjalnego

przeznaczenia

medycznego,

medycznego,

środki spożywcze, które ze

środki spożywcze, które ze

względu na specjalny skład lub

względu na specjalny skład lub

sposób

przygotowania

sposób

przygotowania

wyraźnie różnią się od środków

wyraźnie różnią się od środków

spożywczych

powszechnie

spożywczych

powszechnie

spożywanych

spożywanych

i

i

przeznaczone

przeznaczone

są

do

zaspokajania

są

do

zaspokajania

szczególnych

potrzeb

szczególnych

potrzeb

żywieniowych

zdrowych

żywieniowych

zdrowych

niemowląt

niemowląt

i

i

małych dzieci.

małych dzieci.

Należą tu m.in.

Należą tu m.in.

produkty

o

obniżonej

zawartości

produkty

o

obniżonej

zawartości

cholesterolu i tłuszczu czy sodu, o

cholesterolu i tłuszczu czy sodu, o

zwiększonej zawartości błonnika, produkty

zwiększonej zawartości błonnika, produkty

nie zawierające określonych składników

nie zawierające określonych składników

(np. cukrów, glutenu) przeznaczone dla

(np. cukrów, glutenu) przeznaczone dla

osób cierpiących na określone choroby

osób cierpiących na określone choroby

(np. cukrzycę, celiakię) lub przeznaczone

(np. cukrzycę, celiakię) lub przeznaczone

dla określonych grup ludzi (np. niemowląt,

dla określonych grup ludzi (np. niemowląt,

dzieci, ludzi w podeszłym wieku) ze

dzieci, ludzi w podeszłym wieku) ze

względu na odpowiednio zbilansowany

względu na odpowiednio zbilansowany

skład.

skład.

Żywność wygodna

Żywność wygodna

W zależności od stopnia przygotowania do

W zależności od stopnia przygotowania do

konsumpcji może to być żywność gotowa

konsumpcji może to być żywność gotowa

do obróbki wstępnej, kulinarnej obróbki

do obróbki wstępnej, kulinarnej obróbki

cieplnej,

podgrzania

lub

do

cieplnej,

podgrzania

lub

do

bezpośredniego spożycia.

bezpośredniego spożycia.

Do tej grupy żywności należą zarówno

Do tej grupy żywności należą zarówno

produkty mało przetworzone (np. obrane

produkty mało przetworzone (np. obrane

warzywa), jak i produkty o wysokim

warzywa), jak i produkty o wysokim

stopniu przetworzenia i utrwalenia (np.

stopniu przetworzenia i utrwalenia (np.

konserwy apertyzowane).

konserwy apertyzowane).

Nowa żywność (ang.

Nowa żywność (ang.

novelty

novelty

food).

food).

Nowa żywność to substancje

Nowa żywność to substancje

lub ich mieszaniny, które

lub ich mieszaniny, które

dotychczas

nie

były

dotychczas

nie

były

wykorzystywane do żywienia

wykorzystywane do żywienia

ludzi,

ludzi,

w

w

tym

środki

tym

środki

spożywcze lub ich składniki:

spożywcze lub ich składniki:

Nowa żywność (ang.

Nowa żywność (ang.

novelty food).

novelty food).

zawierające genetycznie

zawierające genetycznie

zmodyfikowane organizmy,

zmodyfikowane organizmy,

określone

określone

w

w

odrębnych

odrębnych

przepisach lub składające się

przepisach lub składające się

z

z

nich,

nich,

otrzymane

otrzymane

z

z

organizmów,

organizmów,

zmodyfikowanych genetycznie,

zmodyfikowanych genetycznie,

ale ich

ale ich

nie zawierające,

nie zawierające,

o nowej lub celowo

o nowej lub celowo

zmodyfikowanej podstawowej

zmodyfikowanej podstawowej

strukturze molekularnej,

strukturze molekularnej,

Nowa żywność (ang.

Nowa żywność (ang.

novelty

novelty

food).

food).

wyizolowane

wyizolowane

z

z

mikroorganizmów, grzybów

mikroorganizmów, grzybów

albo wodorostów lub składające się

albo wodorostów lub składające się

z

z

nich,

nich,

składające się

składające się

z

z

roślin lub uzyskane

roślin lub uzyskane

z

z

roślin

roślin

albo ze zwierząt,

albo ze zwierząt,

z wy

z wy

jątkiem żywności

jątkiem żywności

i

i

składników żywności otrzymanych przy

składników żywności otrzymanych przy

zastosowaniu

tradycyjnych

zastosowaniu

tradycyjnych

metod

metod

rozmnażania albo hodowli,

rozmnażania albo hodowli,

poddane

procesowi

technologicznemu

poddane

procesowi

technologicznemu

niestosowanemu

dotychczas,

niestosowanemu

dotychczas,

powodującemu istotne zmiany ich składu

powodującemu istotne zmiany ich składu

lub struktury, który wpływa na wartość

lub struktury, który wpływa na wartość

odżywczą,

metabolizm

odżywczą,

metabolizm

i

i

zawartość

zawartość

niepożądanych substancji.

niepożądanych substancji.

Najprostszy podział

Najprostszy podział

żywności według

żywności według

pochodzenia wyróżnia

pochodzenia wyróżnia

dwie grupy produktów:

dwie grupy produktów:

produkty roślinne i

produkty roślinne i

produkty zwierzęce.

produkty zwierzęce.

Ze względu na wartość

Ze względu na wartość

odżywczą produkty można

odżywczą produkty można

podzielić na kilka do

podzielić na kilka do

kilkunastu grup, przy czym

kilkunastu grup, przy czym

najczęściej stosowany jest

najczęściej stosowany jest

podział na 12

podział na 12

następujących grup:

następujących grup:

I - produkty zbożowe,

I - produkty zbożowe,

II - mleko i przetwory (bez masła),

II - mleko i przetwory (bez masła),

III - jaja,

III - jaja,

IV - mięso i ryby,

IV - mięso i ryby,

V - masło,

V - masło,

VI - tłuszcze różne,

VI - tłuszcze różne,

VII - ziemniaki,

VII - ziemniaki,

VIII - warzywa i owoce, zawierające duże

VIII - warzywa i owoce, zawierające duże

ilości witaminy C,

ilości witaminy C,

IX - warzywa i owoce, zawierające duże

IX - warzywa i owoce, zawierające duże

ilości karotenów,

ilości karotenów,

X - inne warzywa i owoce,

X - inne warzywa i owoce,

XI - suche nasiona roślin strączkowych,

XI - suche nasiona roślin strączkowych,

XII - cukier i słodycze.

XII - cukier i słodycze.

W zależności od stopnia

W zależności od stopnia

przetworzenia i utrwalenia

przetworzenia i utrwalenia

żywności można wyróżnić:

żywności można wyróżnić:

naturalne produkty

naturalne produkty

nie przetworzone i nie

nie przetworzone i nie

utrwalone, np.ziemniaki, jaja, świeże ryby;

utrwalone, np.ziemniaki, jaja, świeże ryby;

produkty mało przetworzone

produkty mało przetworzone

, zbliżone pod

, zbliżone pod

względem świeżości i

względem świeżości i

naturalności do surowca;

naturalności do surowca;

konserwy

konserwy

- produkty utrwalone, w których

- produkty utrwalone, w których

zachowany jest częściowo pierwotny charakter

zachowany jest częściowo pierwotny charakter

surowca (np. zamrożone truskawki, fasola w

surowca (np. zamrożone truskawki, fasola w

puszce), a zmiany są wywołane przygotowaniem

puszce), a zmiany są wywołane przygotowaniem

surowca i metodą utrwalenia;

surowca i metodą utrwalenia;

przetwory

przetwory

, w których surowiec zatracił swoje

, w których surowiec zatracił swoje

pierwotne cechy, a

pierwotne cechy, a

trwałość produktu uzyskiwana jest dzięki samej

trwałość produktu uzyskiwana jest dzięki samej

metodzie

metodzie

przetwarzania, np. dżemy

przetwarzania, np. dżemy

Należą do nich:

Należą do nich:

produkty pochodne czyste

produkty pochodne czyste

-

-

wyizolowane składniki surowców

wyizolowane składniki surowców

rolnych, np. olej, skrobia;

rolnych, np. olej, skrobia;

produkty pochodne przetworzone

produkty pochodne przetworzone

-

-

wyizolowane i przetworzone składniki

wyizolowane i przetworzone składniki

surowców rolnych, np. karmel z cukru,

surowców rolnych, np. karmel z cukru,

syrop skrobiowy ze skrobi;

syrop skrobiowy ze skrobi;

wytwory

wytwory

- produkty otrzymane na

- produkty otrzymane na

drodze mikrobiologicznej mające

drodze mikrobiologicznej mające

charakter całkowicie różny od

charakter całkowicie różny od

surowca, np. etanol, kwas mlekowy,

surowca, np. etanol, kwas mlekowy,

ocet, drożdże

ocet, drożdże

.

.