Środowisko

społeczno-

wychowawcze

szkoły

Środowisko

społeczno-

wychowawcze

szkoły

Natalia Golanko

Collegium Balticum

Pedagogika Resocjalizacyjna

Rok III Grupa I

Środowisko społeczne

Środowisko społeczne - to ogół jednostek i grup, z którymi człowiek się

styka, bezpośrednio lub pośrednio, przelotnie lub trwale. Styl życia

konkretnych środowisk społecznych determinuje wybory jednostki co do

sposobu i stylu życia w sferze wolnego czasu.

Podstawowe cechy środowiska społecznego wyróżnianie w socjologii to:

• gęstość rozmieszczenia ludzi - czy to jest mała osada czy wielkie miasto,

• poziom kultury reprezentowanej przez otoczenie - liczba ludzi

wykształconych, bogactwo form rozrywki, dostęp do wiedzy,

• zasobność materialna - jak wiele pracy trzeba włożyć w utrzymanie się i

ile pozostaje potem wolnego czasu.

Środowisko

wychowawcze

Środowisko wychowawcze – całość procesów ekologicznych,

ekonomicznych, politycznych, społecznych, kulturalno –

oświatowych i instytucjonalnych w ich wzajemnych związkach i

zależnościach. W tym rozumieniu środowisko jest przestrzenią, w

której społeczeństwo realizuje różne formy działalności, tworząc w

ten sposób warunki własnego życia oraz zaspokajania

materialnych i duchowych potrzeb.

Typowe środowiska wychowawcze:

• Rodzina - stanowi integralną część każdego społeczeństwa; stanowi jego

najmniejszą, a zarazem podstawowa komórkę. Jest środowiskiem

życiowym niemal każdego człowieka.

• Szkoła - instytucja oświatowo-wychowawcza zajmująca się kształceniem i

wychowaniem w państwie, a także siedziba (budynek) tej instytucji oraz

jej uczniowie i personel.

• Grupa rówieśnicza - typ grupy społecznej. Organizm społeczny wyróżniony

spośród innych nie ze względu na cechę demograficzną- wieku, lecz ze

względu na typ więzi pomiędzy członkami . Mogą do niej przynależeć

osoby o zróżnicowanym wieku. Jest to najstarsza grupa pierwotna.

Charakteryzuje się tym, iż przynależność do niej jest dobrowolna,

tworzona jest spontanicznie. Istotna jest ze względu na proces socjalizacji

jednostki.

Środowisko ucznia

Środowisko ucznia -

to pewne środowisko

społeczne, stanowiące zespół warunków oraz czynników
osobowych i materialnych, które powstają w wyniku
współdziałania ludzi odgrywających główną rolę w
kształtowaniu się osobowości społecznej jednostki. Można
zatem powiedzieć, iż środowisko w kontekście szkoły ma
dwa podstawowe znaczenia:

 szkoła jako środowisko społeczno – wychowawcze
 środowisko społeczno - instytucjonalne do którego szkoła

należy (czyli najbliższe szkole otoczenie)

Podstawowe środowiska

wychowawcze

• Rodzina

- wywiera wpływ na wytworzenie określonego

systemu wartości. W rodzinie dziecko po raz pierwszy

spotyka się z pojęciami dobra i zła. Rodzice swoim

zachowaniem i ocenami ukazują mu, co w życiu jest ważne, z

czym należy się liczyć. Rodzina ma wyjątkową siłę

oddziaływującą na kształtowanie osobowości dziecka.

• Szkoła -

Wychowanie szkolne, do jakiego zobowiązany

jest nauczyciel, możemy określić jako mądre towarzyszenie

uczniowi na drodze jego rozwoju.

Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej,

wspierając w tym zakresie obowiązki

rodziców, powinni zmierzać do tego, aby

uczniowie w szczególności:

• znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze

intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym),

• rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i

piękna w świecie,

• mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania, jak

i całej edukacji na danym etapie,

• stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i

społecznym,

• poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia swoich celów

życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie

• uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz

przygotowywali się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie, w duchu
kształtowania postaw patriotycznych,

• przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i

hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się,

• kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich

poglądów; umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów.

Szkoła ponosi odpowiedzialność za

młode pokolenie, za poziom jego

wychowania:

•

w życiu dziecka szkoła jest pierwszą instytucją, której rygorom musi podlegać

•

w każdej szkole uczeń - wychowanek poszerza z roku na rok zasób indywidualnych

doświadczeń, zdobywając wiedzę oraz kształtując normy i wzory zachowania

•

szkoła wychowuje w sposób zamierzony, ukierunkowany na określone cele, w sposób

profesjonalny, wykorzystując wiedzę i doświadczenie pedagogiczne nauczycieli

•

w szkole zachodzą również procesy wychowania niezamierzonego, oddziaływania

spontaniczne, kształtujące osobowość dzieci i młodzieży

•

kontakty koleżeńskie i przebywanie z wychowawcami na lekcjach i poza lekcjami

powoduje powstawanie bądź pogłębianie zainteresowań, kształtowanie się poglądów

i przekonań.

Każde dziecko stając się uczniem wchodzi w kontakt z rówieśnikami,

nauczycielami i innymi pracownikami szkoły. Aby przystosować się

do nowego środowiska musi poznać i podporządkować się

zasadom postępowania obowiązującym w szkole. Przez to uczy się

dokonywania wyborów i wartościowania.

Zalicza się do nich:

• brak osobowego, podmiotowego podejścia do uczniów, nastawienie na

klasę (grupę) i jej globalne sukcesy, a nie na pojedynczego ucznia,

• brak wiedzy, umiejętności oraz gotowości nauczycieli do poznawania i

poszukiwania informacji o kontekście społecznym, w jakim poszczególny

uczeń funkcjonuje, a przez to brak zrozumienia, pomocy, wsparcia,

• nieangażowanie się nauczycieli w kształtowanie osobowości i charakteru

uczniów, pomijanie problemów moralnych w dydaktyce szkolnej,

• ucieczka od działań wychowawczych, szczególnie tych, które zakładają

uwyraźnienie wartości i uczą ich urzeczywistniania,

• brak wyraźnych wzorców osobowego odnoszenia się do innych ludzi,

mówienie o sprawiedliwości, miłości, uczciwości, życzliwości bez

możliwości zauważenia przez uczniów człowieka sprawiedliwego,

życzliwego, uczciwego itp.,

• trudności nauczycieli ze sprecyzowaniem i realizowaniem ogólnych

celów wychowawczych szkoły, wyrażających jeden, najważniejszy -

"pomóc człowiekowi być coraz bardziej człowiekiem".

Odniesienia osobowe między

nauczycielami i uczniami

odgrywaj

decydującą rolę w procesie

wychowania:

• zależy od nich ocena szkoły przez uczęszczających

uczniów

• życzliwy stosunek nauczyciela do ucznia
• sprawiedliwość w ocenie osiągnięć ucznia

Wyżej wymienione elementy są to wytyczne

dzięki którym uczeń ocenia szkołę.

Możliwość oddziaływania

wychowawczego należy dostrzegać

także w wielu obszarach poza

dydaktycznej działalności szkoły:

PODCZAS:

PODCZAS:
- Zabawy
- Imprez sportowych
- Uroczystości klasowych i szkolnych
- Imprez kulturalnych
- Spotkań z ciekawymi ludźmi

Wzajemne poznanie i zbliżenie nauczyciela - wychowawcy

i ucznia - wychowanka rzadko następuje w szkolnej

ławce czy przy tablicy.

Specyficzne

warunki:

Przyjacielskie układy między rówieśnikami i głębokie

przyjaźnie również łatwiej rodzą się w innych sytuacjach

niż lekcja szkolna:

 Atmosfera pozbawiona lęków
 Czas przeznaczony na swobodną rozmowę

Takie warunki mogą zaistnieć na:
 Lekcjach realizowanych poza szkołą
 Zajęciach pozalekcyjnych
 Pracach na rzecz szkoły
 Wspólnych wyjazdach klasowych