Ekonomia –

Ekonomia –

podstawowe pojęcia i

podstawowe pojęcia i

zasady

zasady

Internet

Internet



www.nbportal.pl: „Ekonomia

wokół nas”



http://biznes.onet.pl

http://biznes.onet.pl



http://firma.onet.pl

http://firma.onet.pl



http://podatki.onet.pl

http://podatki.onet.pl



http://banki.onet.pl i in.

http://banki.onet.pl i in.



akty prawne

akty prawne



poradniki

poradniki



forum

forum

Ekonomia - pojęcie

Ekonomia - pojęcie



gr.

gr.

oikos

oikos

– dom,

– dom,

nomos

nomos

– prawo;

– prawo;



nauka badająca społeczny proces

nauka badająca społeczny proces

gospodarowania;

gospodarowania;



jest podzielona na różne szkoły i

jest podzielona na różne szkoły i

kierunki;

kierunki;



współcześnie główny nurt badań

współcześnie główny nurt badań

ekonomicznych obejmuje:

ekonomicznych obejmuje:



mikroekonomię,

mikroekonomię,



makroekonomię,

makroekonomię,



ekonomię międzynarodową.

ekonomię międzynarodową.

Ekonomia jako nauka -

Ekonomia jako nauka -

specyfika

specyfika

•

niejednolity i szybko zmieniający się

niejednolity i szybko zmieniający się

przedmiot badań,

przedmiot badań,

•

świadomie, bądź nieświadomie

świadomie, bądź nieświadomie

przyjęte hierarchie wartości u

przyjęte hierarchie wartości u

podstaw wszystkich teorii

podstaw wszystkich teorii

ekonomicznych,

ekonomicznych,

•

wykorzystywanie różnorodnych

wykorzystywanie różnorodnych

metod badawczych.

metod badawczych.

Mikroekonomia

•

Jest najbardziej spójnym

Jest najbardziej spójnym

działem ekonomii, ze względu

działem ekonomii, ze względu

na aparat i metody badawcze;

na aparat i metody badawcze;

•

Bada gospodarstwa domowe,

Bada gospodarstwa domowe,

przedsiębiorstwa oraz

przedsiębiorstwa oraz

funkcjonowanie struktur

funkcjonowanie struktur

rynkowych

rynkowych

Makroekonomia

Makroekonomia



Bada gospodarkę jako całość, jak

Bada gospodarkę jako całość, jak

również współzależności między takimi

również współzależności między takimi

agregatami jak:

agregatami jak:



dochód narodowy, konsumpcja,

dochód narodowy, konsumpcja,

inwestycje, oszczędności,

inwestycje, oszczędności,

zatrudnienie, budżet państwa, bilans

zatrudnienie, budżet państwa, bilans

płatniczy,

płatniczy,



Dąży do wykrycia prawidłowości ich

Dąży do wykrycia prawidłowości ich

zmian i określenia optymalnej

zmian i określenia optymalnej

polityki gospodarczej.

polityki gospodarczej.

Cele polityki

Cele polityki

makroekonomicznej

makroekonomicznej



Produkcja

Produkcja

- wysoki poziom bezwzględny, jak i w

- wysoki poziom bezwzględny, jak i w

stosunku do potencjału

stosunku do potencjału

- wysoka stopa wzrostu

- wysoka stopa wzrostu



Zatrudnienie

Zatrudnienie

- wysoki poziom zatrudnienia

- wysoki poziom zatrudnienia

- niski poziom bezrobocia przymusowego

- niski poziom bezrobocia przymusowego



Inflacja – stabilność poziomu cen przy

Inflacja – stabilność poziomu cen przy

swobodnej grze sił rynkowych

swobodnej grze sił rynkowych



Bilanse wymiany z zagranicą

Bilanse wymiany z zagranicą

- równowaga eksportu i importu

- równowaga eksportu i importu

- stabilność kursu waluty

- stabilność kursu waluty

Narzędzia polityki

Narzędzia polityki

makroekonomicznej

makroekonomicznej



Polityka fiskalna

Polityka fiskalna

- wydatki publiczne

- wydatki publiczne

- podatki

- podatki



Polityka monetarna – kontrola podaży pieniądza

Polityka monetarna – kontrola podaży pieniądza

wywierająca wpływ na stopy procentowe

wywierająca wpływ na stopy procentowe



Polityka dochodowa – od swobodnego

Polityka dochodowa – od swobodnego

kształtowania relacji płac i cen do środków

kształtowania relacji płac i cen do środków

kontroli

kontroli



Stosunki międzynarodowe

Stosunki międzynarodowe

- polityka handlu zagranicznego

- polityka handlu zagranicznego

- interwencjonizm w stosunku do kursów

- interwencjonizm w stosunku do kursów

walutowych

walutowych

Makroekonomia -

Makroekonomia -

kierunki

kierunki



neokeynesizm

neokeynesizm,



nowa klasyczna makroekonomia,

nowa klasyczna makroekonomia,

 wymienione kierunki różnicuje:

 ocena zdolności regulacji rynkowej do

zapewnienia gospodarce stanu równowagi,

 podejście do roli państwa w gospodarce,

 ekonomiści starsi związani są z

keynesizmem,

 ekonomiści młodsi są zwolennikami

liberalizmu

.

Ekonomiki branżowe

Ekonomiki branżowe

Stosują narzędzia badawcze

ukształtowane przez ekonomię oraz
narzędzia wyspecjalizowane, do
badania relatywnie wąskich dziedzin,
charakteryzujących się dużą specyfiką.



Przykłady:

Przykłady:

 ekonomika produkcji, pracy, transportu,

rolnictwa, edukacji, ochrony środowiska i
in.

Ekonomia – sposoby

Ekonomia – sposoby

uprawiania

uprawiania

Ekonomia pozytywna – poszukuje

odpowiedzi na pytanie „jak jest?”

Ekonomia normatywna -

poszukuje odpowiedzi na pytanie
„ jak być powinno?”

Polityka gospodarcza - praktyczne

zastosowanie osiągnięć ekonomii

Zasada ekonomii

Zasada ekonomii



zasada gospodarowania – wymóg

zasada gospodarowania – wymóg

szukania optymalnego stosunku

szukania optymalnego stosunku

między skwantyfikowanymi

między skwantyfikowanymi

nakładami

nakładami

a efektami;

a efektami;



obejmuje:

obejmuje:



zasadę oszczędności,

zasadę oszczędności,



zasadę wydajności.

zasadę wydajności.

Gospodarka narodowa

Gospodarka narodowa



Całokształt zasobów oraz działalności

Całokształt zasobów oraz działalności

prowadzonej w sferze produkcji,

prowadzonej w sferze produkcji,

podziału, obiegu i konsumpcji dóbr i

podziału, obiegu i konsumpcji dóbr i

usług w danym kraju;

usług w danym kraju;



System trwałych powiązań

System trwałych powiązań

ekonomicznych między gospodarkami

ekonomicznych między gospodarkami

narodowymi różnych krajów, włączający

narodowymi różnych krajów, włączający

je w ogólnoświatowy proces produkcji i

je w ogólnoświatowy proces produkcji i

wymiany to – gospodarka światowa.

wymiany to – gospodarka światowa.

Gospodarka rynkowa

Gospodarka rynkowa



Typ gospodarki, w którym dominującym

Typ gospodarki, w którym dominującym

regulatorem procesów gospodarczych jest

regulatorem procesów gospodarczych jest

rynek. Jej funkcjonowanie opisuje model

rynek. Jej funkcjonowanie opisuje model

konkurencji doskonałej, zakładający m. in., że:

konkurencji doskonałej, zakładający m. in., że:



rynki osiągają równowagę wskutek dostosowywania

rynki osiągają równowagę wskutek dostosowywania

się podaży i popytu,

się podaży i popytu,



ceny nie zależą od dostawców i odbiorców, lecz od

ceny nie zależą od dostawców i odbiorców, lecz od

relacji popytu i podaży,

relacji popytu i podaży,



wszystkie ceny czynników produkcji (płaca, procent,

wszystkie ceny czynników produkcji (płaca, procent,

renta) są kształtowane na rynkach,

renta) są kształtowane na rynkach,



konkurencja w tym modelu polegała na obniżaniu

konkurencja w tym modelu polegała na obniżaniu

kosztów.

kosztów.

Obieg okrężny w

Obieg okrężny w

gospodarce

gospodarce

Rynek dóbr i usług

Rynek dóbr i usług

Rynek dóbr i usług

Rynek dóbr i usług

Rynek zasobów

Rynek zasobów

Rynek zasobów

Rynek zasobów

Dobra i usługi

Płace rządowe

Podatki

Rządowe dobra i usługi

Rzą

Rzą

d

d

Rządowe dobra i usługi

Podatki

Płace

Praca i in. zasoby

Pła
ce

Praca i inne zasoby

Dochody
gospodarstw

Praca i inne
zasoby

Dochód
przedsiębior
stw

Przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa
Produkcja dóbr
i usług

Gospodarstwa
Domowe
Właściciele
zasobów

Wydatki
gospodar
stw

Dobra i
usługi

Dobra i
usługi

Modele rynku

• konkurencja doskonała
• czysty monopol
• konkurencja monopolistyczna
• oligopol

Konkurencja doskonała

• wielka liczba uczestników
• standaryzacja produktu
• cenobiorczość
• swoboda wejścia i wyjścia
• brak konkurencji niecenowej
• przykład: rolnictwo

Czysty monopol

• pojedynczy sprzedawca/producent
• brak bliskich substytutów
• cenotwórczość
• brak możliwości wejścia
• reklama dobrowolna – PR
• monopol naturalny: energetyka,

wodociągi, sieć telekomunikacyjna,
poczta

Formy porozumień

monopolistycznych

• kartel
• syndykat
• trust
• koncern
• konglomerat
• holding

Konkurencja

monopolistyczna

• względnie duża liczba uczestników
• zróżnicowanie produktu
• ograniczona kontrola cen
• względnie łatwe wejście
• konkurencja niecenowa
• przykłady: handel detaliczny,

produkcja obuwia, odzieży

Oligopol

• mała liczba podmiotów
• standaryzacja lub zróżnicowanie
• współzależność cenowa
• trudność wejścia
• reklama, konkurowanie jakością
• Przykłady: produkcja stali,

samochodów

Konkurencja –

Konkurencja –

współzawodnictwo

współzawodnictwo

(łac. concurrentia)

(łac. concurrentia)



Proces, w którym uczestnicy rynku dążąc

Proces, w którym uczestnicy rynku dążąc

do realizacji swych interesów, starają się

do realizacji swych interesów, starają się

przedstawić oferty korzystniejsze od

przedstawić oferty korzystniejsze od

innych ze względu na: cenę, jakość,

innych ze względu na: cenę, jakość,

warunki dostawy itp.czynniki, wpływające

warunki dostawy itp.czynniki, wpływające

na decyzję zawarcia transakcji.

na decyzję zawarcia transakcji.



Formy konkurencji i jej nasilenie zależą

Formy konkurencji i jej nasilenie zależą

od struktur rynkowych, w których

od struktur rynkowych, w których

działają konkurenci.

działają konkurenci.

Formy konkurencji

Formy konkurencji

Konkurencja doskonała:

Konkurencja doskonała:

•

Popyt i podaż są rozdrobnione – żaden

Popyt i podaż są rozdrobnione – żaden

z producentów i konsumentów nie ma

z producentów i konsumentów nie ma

wpływu na wysokość ceny,

wpływu na wysokość ceny,

•

Nie występują bariery wejścia i

Nie występują bariery wejścia i

wyjścia z gałęzi,

wyjścia z gałęzi,

•

Istnieje doskonały przepływ

Istnieje doskonały przepływ

informacji, dzięki któremu mogą być

informacji, dzięki któremu mogą być

podejmowane optymalne decyzje.

podejmowane optymalne decyzje.

PKB – metody obliczania

PKB – metody obliczania



Produkt krajowy brutto (PKB) to

Produkt krajowy brutto (PKB) to

syntetyczna miara wartości produkcji

syntetyczna miara wartości produkcji

wytworzonej w gospodarce w ciągu roku

wytworzonej w gospodarce w ciągu roku



Trzy metody obliczania:

Trzy metody obliczania:



metoda sumowania wartości produktów

metoda sumowania wartości produktów

wytworzonych w kraju,

wytworzonych w kraju,



metoda sumowania dochodów powstających przy

metoda sumowania dochodów powstających przy

jego wytwarzaniu,

jego wytwarzaniu,



metoda sumowania wydatków ponoszonych na

metoda sumowania wydatków ponoszonych na

zakup wytworzonych produktów

zakup wytworzonych produktów

PKB w cenach rynkowych

PKB w cenach rynkowych

i cenach czynników produkcji

i cenach czynników produkcji

PKB

PKB

w cenach rynk.

w cenach rynk.

= C + I + G + X, gdzie:

= C + I + G + X, gdzie:



C – wydatki na krajowe dobra konsumpcyjne,

C – wydatki na krajowe dobra konsumpcyjne,



I – wydatki na krajowe dobra inwestycyjne,

I – wydatki na krajowe dobra inwestycyjne,



G – wydatki rządowe na wytwarzane w kraju

G – wydatki rządowe na wytwarzane w kraju

dobra finalne z wyłączeniem płatności

dobra finalne z wyłączeniem płatności

transferowych,

transferowych,



X – eksport netto, tj. różnica między

X – eksport netto, tj. różnica między

eksportem i importem.

eksportem i importem.

PKB

PKB

w cenach czyn. prod. =

w cenach czyn. prod. =

PKB

PKB

w cenach rynk.

w cenach rynk.

– podatki

– podatki

pośrednie + subsydia =

pośrednie + subsydia =





dochodów czynników

dochodów czynników

produkcji

produkcji

PNB

PNB

•

Produkt narodowy brutto - to miara

Produkt narodowy brutto - to miara

łącznych dochodów osiąganych przez

łącznych dochodów osiąganych przez

obywateli danego kraju, niezależnie od

obywateli danego kraju, niezależnie od

miejsca świadczenia usług przez czynniki

miejsca świadczenia usług przez czynniki

produkcji.

produkcji.

•

PNB jest równy PKB powiększonemu o

PNB jest równy PKB powiększonemu o

dochody netto z tytułu własności za

dochody netto z tytułu własności za

granicą:

granicą:

PNB

PNB

w cenach cz.prod.

w cenach cz.prod.

= PKB

= PKB

w cenach cz.prod.

w cenach cz.prod.

+ dochody

+ dochody

netto z tytułu własności za granicą

netto z tytułu własności za granicą

PNN

PNN

•

Produkt narodowy netto

Produkt narodowy netto

(dochód narodowy) stanowi

(dochód narodowy) stanowi

różnicę między PNB a

różnicę między PNB a

amortyzacją:

amortyzacją:

PNN

PNN

w cenach cz.prod.

w cenach cz.prod.

= dochód

= dochód

narodowy (Y) =

narodowy (Y) =

= PNB

= PNB

w cenach cz.prod.

w cenach cz.prod.

- amortyzacja

- amortyzacja

Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo

Model

Model

ekonomiczny

ekonomiczny



przedsiębiorstwo

przedsiębiorstwo

jest bytem

jest bytem

ekonomicznym,

ekonomicznym,

przetwarzającym

przetwarzającym

nakłady na wyniki

nakłady na wyniki

i wytwarzającym

i wytwarzającym

dochód

dochód

Model finansowy

Model finansowy


przedsiębiorstwo

przedsiębiorstwo

stanowi zasób

stanowi zasób

kapitału, który

kapitału, który

przekształcony w

przekształcony w

strumienie finansowe

strumienie finansowe

ma ten zasób

ma ten zasób

kapitału pomnażać,

kapitału pomnażać,

podwyższając

podwyższając

wartość

wartość

przedsiębiorstwa

przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo

Model

Model

produkcyjny

produkcyjny



przedsiębiorstwo to

przedsiębiorstwo to

urządzenie służące

urządzenie służące

do transformacji

do transformacji

zasobów i zasileń

zasobów i zasileń

wejściowych w

wejściowych w

produkty o

produkty o

określonej wartości

określonej wartości

użytkowej

użytkowej

Model

Model

organizacyjny

organizacyjny



przedsiębiorstwo

przedsiębiorstwo

jest organizacją

jest organizacją

o swoistych

o swoistych

cechach, która

cechach, która

musi być

musi być

zarządzana

zarządzana

Przedsiębiorca

Przedsiębiorca

•

osoba zajmująca się

osoba zajmująca się

działalnością gospodarczą, która

działalnością gospodarczą, która

odkrywa potencjalnie ryzykowne

odkrywa potencjalnie ryzykowne

możliwości, organizuje i

możliwości, organizuje i

kieruje przedsięwzięciami,

kieruje przedsięwzięciami,

mającymi produkcyjny charakter

mającymi produkcyjny charakter

(zob. D.R. Kamerschen, R. B. Mc Kenzie, C.

(zob. D.R. Kamerschen, R. B. Mc Kenzie, C.

Nardinelli: Ekonomia)

Nardinelli: Ekonomia)

Definicja przedsiębiorcy:

Definicja przedsiębiorcy:



przedsiębiorca jest twórcą koncepcji

przedsiębiorca jest twórcą koncepcji

firmy;

firmy;



odpowiada na pytania: co

odpowiada na pytania: co

produkować, jak i dla kogo;

produkować, jak i dla kogo;



jest zatem odkrywcą okazji (pomysł);

jest zatem odkrywcą okazji (pomysł);



zawiera wiązki kontraktów z

zawiera wiązki kontraktów z

dostawca-mi zasobów, ponosi

dostawca-mi zasobów, ponosi

wyłączne ryzyko.

wyłączne ryzyko.

Cechy przedsiębiorcy

Cechy przedsiębiorcy

wg M. Cassona

wg M. Cassona

•

przedsiębiorca to konkretna osoba,

przedsiębiorca to konkretna osoba,

a nie zespół,

a nie zespół,

•

podejmuje decyzje stale, a nie od

podejmuje decyzje stale, a nie od

czasu do czasu,

czasu do czasu,

•

decyzje te są kluczowe, gdyż dotyczą

decyzje te są kluczowe, gdyż dotyczą

rzadkich zasobów,

rzadkich zasobów,

•

koordynacja jest pojmowana jako

koordynacja jest pojmowana jako

dynamiczny proces alokacji rzadkich

dynamiczny proces alokacji rzadkich

zasobów, ze względu na zysk.

zasobów, ze względu na zysk.

Dziękuję Państwu za

Dziękuję Państwu za

uwagę!!!

uwagę!!!