DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNE

INTELEKTUALNIE

NIESŁYSZĄCE

ORAZ

NIEPEŁNOSPRAWNE

INTELEKTUALNIE NIEWIDOME

Ze sprzężeniem niepełnosprawności intelektualnej z brakiem

wzroku

( słuchu) mamy do czynienia wówczas, gdy:
- Obydwie niepełnosprawności powstają łącznie w wyniku

zadziałania tej samej przyczyny,

- Na skutek przebytej choroby lub urazu dziecko

niepełnosprawne intelektualnie traci wzrok (słuch),

- U dziecka niewidomego ( niesłyszącego), w wyniku

zadziałania czynnika uszkadzającego ośrodkowy układ
nerwowy i/lub wystąpienia niekorzystnych warunków
środowiskowych, pojawia się niepełnosprawność
intelektualna.

DZIECKO NIEPEŁNOSPRAWNE

INTELEKTUALNE NIESŁYSZĄCE

Należy zwrócić uwagę na bardzo

poważne ograniczenie w poznawaniu
otaczającego świata u dziecka z
niepełnosprawnością intelektualną z
jednocześnie z brakiem słuchu.
Poważnym problemem stanowi
porozumiewanie się z innymi ludźmi.

U dziecka z brakiem słuchu( ale bez

niepełnosprawności intelektualnej) występuje
zahamowanie rozwoju myślenia abstrakcyjnego z
powodu ograniczeń w rozwoju mowy. W
przypadku kiedy nie rozwija się funkcja słowno-
symboliczna, ich myślenie pozostaje na poziomie
konkretnym

Natomiast u dzieci niesłyszących i jednocześnie

niepełnosprawnych intelektualnie, poza
ograniczeniem w odbiorze bodźców, występuje
również ograniczenie w ich interpretacji.

U dzieci niepełnosprawnych

intelektualnie

niesłyszących występują ogromne
ograniczenia w porozumiewaniu się z
otoczeniem.

Nauczanie dziecka niesłyszącego

posługiwania się mową dźwiękową
oraz odczytywania jej z ust jest
zadaniem bardzo złożonym.

Natomiast nauczanie mowy dziecka z

niepełnosprawnością intelektualną,
ale jednocześnie niesłyszącego jest
często niemożliwe

Przy odczytywaniu mowy z ust konieczne są m.in.:
- Umiejętność skupienia uwagi
- Duża spostrzegawczość
- umiejętność zapamiętanych uprzednio układów narządów

artykulacyjnych dla poszczególnych głosek.

Ponadto z powodu niewielkich różnic w sposobie wymawiania głosek

dziecko musi odznaczać się:

- Sprawna percepcja oraz analiza i synteza wzrokowa
- Zdolnością wnioskowania ( domyślania się).

DZIECKO NIEPEŁNOSPRAWNE

INTELEKTUALNIE NIEWIDOME

U dzieci niepełnosprawnych intelektualnie niewidomych

również występują utrudnienia w poznawaniu otoczenia i w

orientacji w nim.

U dzieci , których niepełnosprawność ma charakter wrodzony,

lub powstała we wczesnych stadiach rozwoju, proces

percepcji opiera się wyłącznie na bodźcach:

-słuchowych
-dotykowych
-węchowych
-smakowych
-kinestetycznych

Problemem u tych dzieci stanowi brak rozwijania się pojęć

abstrakcyjnych oraz rozwoju myślenia symbolicznego.

Ograniczenia w procesach percepcji i myślenia powodują, że

nauczanie dziecka nawet najprostszych czynności wymaga

wielokrotnego powtórzenia. Natomiast nauka czynności

złożonych musi przebiegać etapami.

Dzieci mają trudność w:
- orientacji w przestrzeni z powodu małej

spostrzegawczości,niskiej sprawności procesów

poznawczych, co za tym idzie- sprawnego kojarzenia oraz

słabo funkcjonującej wyobraźni i pamięci,

REHABILITACJA

METODA WYCHOWANIA

DOTYKOWEGO

Korzystając z prac H. Olechnowicz można polecić rodzicom metodę

wychowania dotykowego, która jest skuteczna i łatwa do zastosowania w
warunkach domowych.

Olechnowicz podkreśla, że wrażliwość dotykowa jest zachowana nawet w

najgłębszych stanach niepełnosprawności. Celem oddziaływań z
wykorzystaniem doznań dotykowych jest:

1.

Zapobieganie nakładaniu się działania deprywacji społecznej i zmysłowej
na samą niepełnosprawność,

2.

Przeciwdziałanie rozwojowi autostymulacji np. nawykowego kiwania się,
oraz chaotycznej i niekontrolowanej aktywności np. agresji,

3.

Zapewnienie dziecku kontaktu z otoczeniem i gotowości do wchodzenia
w Zycie społeczne

Autorka przedstawia odpowiednia charakterystykę materiałów do

przeprowadzenia terapii zajęciowej. Uszeregowała je według stopnia

trudności stawianych ręce oraz gładkości- szorstkości materiałów a wiec:

1)

Materiały gładkie sprawiające najmniejszą trudność i manipulacje:

WODA (można zacząć od chlapania, zapoznania się z wodą, do dotykania

przez dziecko śliskiej materii w czasie czynności zabawowych „pranie”)

2)

Materiały sypkie: ryż, kasza, groch, zboże, piasek ( dziecko przesypuje

materiał, lecz jeżeli znajduje przyjemność w samym dotyku może

poruszać rekami w pojemniku z danym materiałem)

3)

Substancje o konsystencji kisielu( początkowo jest to kisiel domowej

roboty, następnie jest to farba do malowania palcami)

4)

Tworzywa o konsystencji ciasta: glina, plastelina, ciasto, masa

solna( stawiają dłonią dziecka większy opór)

5)

Po uzyskaniu przez dziecko umiejętności działania dowolnego,

nieprzypadkowego, wprowadza się mu zabawki o trwałej strukturze:

małe piłki, plastikowe kółka, drewniane klocki, później: lalki, samoloty,

samochodziki

-

Kontakt dłoni z materiałem ma duże walory terapeutyczne.

-

Dziecko operując tworzywem może je dowolnie kształtować; może
zniszczyć to, co zrobiło; może wyładować impulsy złości na tworzywie i
stopniowo uczyć się je kontrolować,

-

Woda, piasek czy glina są bezpieczne- nie można się nimi uderzyć czy
skaleczyć.

-

Ważne jest, że każda zmiana wyglądu materiału przez dziecko, jest już
kształtowaniem.

ZAJECIA RUCHOWE,

RYTMICZNE I MUZYCZNE

Ruch przy muzyce stanowi nawet dla głęboko niepełnosprawnym

intelektualnie jedyny i sensowny sposób działania.

Ruch przy muzyce nie wymaga tworzywa innego niż własne ciało, ani

intelektualnej analizy, czy manipulowania czymkolwiek.

Rodzice powinni dostarczyć dzieciom odpowiednie instrumenty zabawowe:

bębenek, melodykę, trąbkę, harmonijkę, cymbałki, dzwoneczki, tamburyno,
trójkąt itp..

AKTYWNOŚĆ ZABAWOWA

Wspólne zaangażowanie rodziców i dziecka w aktywność zabawową sprzyjam

interakcji społecznej.

Nawiązanie interakcji wymaga posłużenia się werbalnymi i niewerbalnymi

środkami przyciągającymi uwagę.

Rodzice powinni pozwolić dziecku wykonywać różne środki niewerbalne tj.;

dotykanie, poklepywanie partnera, popychanie, ciągnięcie za ubranie,
wołanie za pomocą gestów rąk i głowy.

W przypadku dzieci niepełnosprawnych intelektualnie niesłyszących należy

akceptować te zachowanie, ponieważ są one kanałem porozumiewania
społecznego.

W przypadku dzieci niepełnosprawnych intelektualnie niewidomych należy z

czasem ograniczyć i zastępować środkami werbalnymi tzn.; posługiwać się
imieniem partnera i wyrażeń typu „hej”, „halo”, „słuchaj”

Przy nawiązaniu interakcji ważny jest kontakt wzrokowy, natomiast dla dzieci

niewidomych zastępujemy go dotykiem i głosem, odległość nie większa niż
jeden metr pomiędzy partnerami.

KSZTAŁCENIE DZIECI

Dzieci

niepełnosprawne intelektualnie niesłyszące kierowane do przedszkoli dla

dzieci

niesłyszących o prawidłowym rozwoju intelektualnym. Jeżeli proces ten nie pozwoli
dziecku na podjęcie nauki w szkole dla niesłyszących, wówczas jest ono kierowane

do

szkoły dla dzieci niesłyszących niepełnosprawnych intelektualnie.

Podobnie jest z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie niewidomymi. Powinny
uczęszczać do przedszkola dla dzieci niewidomych o prawidłowym rozwoju
intelektualnym. Następnie decyduje osiągnięty poziom, pozwalający na podjęcie

nauki

albo w szkole dla dzieci niewidomych, albo do szkoły dla dzieci niewidomych
niepełnosprawnych intelektualnie.

Kontakt dla rodziców: Polski Związek Głuchych, Polski Związek Niewidomych,

poradnia psychologiczno-pedagogiczna. W tych instytucjach rodzice mogą

uzyskac fachowa pomoc i wskazówki na temat rehabilitacji w warunkach

domowych oraz kształcenia dziecka.