Powodzie,

profilaktyka,

zapobieganie,

czynności

ratownicze.

Powódź – przejściowe zjawisko hydrologiczne polegające na wezbraniu wód

rzecznych lub morskich w ciekach wodnych, zbiornikach lub na morzu
powodujące po przekroczeniu przez wodę stanu brzegowego zatopienie
znacznych obszarów lądu - dolin rzecznych, terenów nadbrzeżnych lub
depresyjnych, doprowadzające do wymiernych strat społecznych i
materialnych. Jest jedną z najbardziej groźnych i niszczycielskich w
skutkach klęsk żywiołowych. Walka z nią jest stale aktualnym problemem
ogólnoświatowym. Poważny wpływ na występowanie powodzi ma
istniejący układ rzek oraz występująca w poszczególnych okresach roku
sytuacja hydrologiczno-meteorologiczna.

Według (art. 9 ust.1 pkt 10 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne) -

powódź to wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych,
kanałach lub na morzu, podczas którego woda po przekroczeniu stanu
brzegowego zalewa doliny rzeczne albo tereny depresyjne i powoduje
zagrożenia dla ludności lub mienia

Powodzie w Polsce ze względu na proces powstawania, wezbrania można

podzielić na typy:

• opadowe – których przyczyną są silne opady naturalne czyli o dużym

natężeniu lub rozlewne na dużym obszarze zlewnym.

• roztopowe – których przyczyną jest gwałtowne topnienie śniegu
• zimowe – których przyczyną jest nasilenie niektórych zjawisk lodowych
• sztormowe – których przyczyną są silne wiatry, sztormy występujące na

zalewach i wybrzeżach

Przyczyny wystąpienia powodzi mogą więc być różne:

intensywne opady deszczu, roztopy wiosenne, zatamowanie
biegu rzeki przez zatory lodowe czy osuwiska, uszkodzenie
obiektów hydrotechnicznych (np. przerwanie tamy), cofka,
tsunami i in. Paradoksalnie, częstym i bardzo groźnym
zjawiskiem na terenach suchych jest tzw. powódź
błyskawiczna (z ang.: flash flood).

Wielkość powodzi określa się w 3-stopniowej skali:
• małe - o zasięgu lokalnym,
• średnie - o zasięgu regionalnym, nie mają wpływu na

funkcjonowanie państwa,

• duże - o zasięgu krajowym, mają charakter klęski żywiołowej,

zakłócają normalne funkcjonowanie państwa lub jego dużej
części, istnieje wtedy konieczność pomocy międzynarodowej.

CZYNNOŚCI WYKONYWANE PRZEZ

SIŁY RATOWNICZE PODCZAS

POWODZI

KOMITETY PRZECIWPOWODZIOWE
    - organizowanie i kierowanie akcją,
    -  zorganizowanie pracy sztabu

akcji,

    -  zapewnienie specjalistów i

sprzętu,

    -  inicjowanie i niesienie pomocy

ludności dotkniętej klęską powodzi,

    -  zorganizowanie dozorów terenów

zalewowych, napraw obwałowań i
urządzeń hydrotechnicznych,

    -  zapewnienie materiałów

budowlanych i sprzętu,

    -  likwidacja skutków powodzi,
    -  komunikowanie społeczeństwa.

POLICJA:
    - przyjęcie zgłoszenia,
    - przekazanie informacji do

władz lokalnych, komitetów
przeciwpowodziowych,

        - kierowanie ruchem,
        - zapewnienie objazdów,
        - zabezpieczenie terenu i

mienia,

        - pilotowanie jednostek

ratowniczych,

        - udział w pracach komitetu

przeciwpowodziowego,

        - alarmowanie ludzi o

zagrożeniu powodziowym.

OBRONA CYWILNA    
- udział w pracach

komitetu
przeciwpowodzioweg
o,

- alarmowanie ludności

o zagrożeniu
powodziowym, -

- dozór i naprawa

obwałowań, urządzeń
i sprzętu,

- - pomoc w ewakuacji

ludzi, zwierząt i
mienia.

STACJE SANITARNO

-�
EPIDEMIOLOGICZ
NE:

    - udział w pracy

komitetu
przeciwpowodziow
ego, - zapobieganie
epidemiom,
- badanie wody,
żywności.

POGOTOWIE

RATUNKOWE:
           

- przyjęcie zgłoszenia,
- przekazanie

informacji do policji i
Straży Pożarnej,

- udzielanie pomocy

medycznej

- transport do szpitali,
- zabezpieczenie

medyczne służb
ratowniczych.

JEDNOSTKI WOJSKOWE:
       - udział w pracach

komitetu
przeciwpowodziowego,
  - pomoc w ewakuacji
ludzi, zwierząt i mienia,
  - pomoc dla osób
poszkodowanych,
  - pomoc medyczna �
przedlekarska,
  - dozór obwałowań i
urządzeń,
  - przekazywanie
informacji i poleceń,
   - zapewnienie
transportu, środków
wybuchowych, saperów,
materiałów budowlanych,
lotnictwa.

PAŃSTWOWA STRAŻ POŻARNA:
-  przyjęcie zgłoszenia,
- przekazanie informacji do władz lokalnych,
 - udział w pracach komitetu przeciwpowodziowego,
 - oznakowanie i zabezpieczenie prowadzonych działań

ratowniczych,

- oświetlenie terenu,
- zasilanie urządzeń energią elektryczną,
- organizacja łączności na terenie akcji,
- ewakuacja ludzi zwierząt i mienia,
- ratowanie ludzi, udzielanie pomocy przedlekarskiej,
- pomoc w zabezpieczeniu obwałowań i urządzeń
- odwadnianie obiektów,
- wyławianie topielców,
- zabezpieczenie logistyczne ratowników.

Skutki powodzi

Skutki powodzi są bardzo rozległe i wielopłaszczyznowe do których

należy zaliczyć:
· utrata życia ludzi i zwierząt,
· zalane grunty uprawowe,
· ewakuacja ludzi,
· zalane drogi szlaki kolejowe, mosty, zniszczone i uszkodzone inne
obiekty inżynierskie i techniczne,
· uszkodzone wały przeciwpowodziowe,
· zalane oczyszczalnie ścieków, szamba, wysypiska odpadów
komunalnych i przemysłowych,
· uwolnienie bakterii chorobotwórczych (padłe zwierzęta, cmentarze) i
znaczne ilości substancji chemicznych jak: siarczanów, siarczków,
chlorków, magnezu, sodu, potasu, metali ciężkich, środków ochrony
roślin, nawozów sztucznych, produktów ropopochodnych , toksycznych
środków chemicznych i wielu innych,

· zagrożenie epidemiologiczne jak: salmonelloza,

dur brzuszny, czerwonka bakteryjna, tężec,
wirusowe zapalenie wątroby typu A,
· konieczność zapewnienia wody dla ludności
przede wszystkim zdatnej do picia,
· przenoszenie do łańcucha pokarmowego bakterii
chorobotwórczych, substancji chemicznych i
toksyn,
· odległe skutki dotyczące mórz gdzie spływa fala
powodziowa (w Polsce dotyczy to Bałtyku w
zlewisku którego leży cały nasz kraj),
· znaczne straty materialne,
· straty zdrowotne i moralne.

Krajobraz popowodziowy

Zapobieganie powodziom

W zależności od rodzaju wezbrań, stanu wiedzy, prognozy pogody i

poczynań organizacyjnych można zabezpieczyć się przed skutkami
powodzi poprzez:
- unikanie zabudowy na terenach zalewowych,
- pogłębianie koryta rzeki,
- budowę wałów przeciwpowodziowych,
- dbałość o stan wałów przeciwpowodziowych ich szczelności i
wytrzymałości,
- rozszerzenie odległości między wałami przeciwpowodziowymi,
- właściwe utrzymanie wałów i koryta rzeki poprzez usuwanie
krzewów, drzew i innych przeszkód utrudniających spływ wody,
- dbałość o czystość międzywałów,
- zwiększenie retencji przez zalesianie (retencja lasu jest 10 x większa
niż pola ornego),
- budowa zbiorników retencyjnych szczególnie w górnych odcinkach
rzek a w dolnych budowę polderów i zbiorników wodnych (zbiorniki
retencyjne można wykorzystać do wytwarzania energii elektrycznej i
sportów wodnych),
- kruszenie zatorów lodowych materiałami wybuchowymi,

- świadome przerywanie wałów i kierowanie wezbranych wód na

przyległe tereny chroniąc niżej położone tereny zaludnione i ważne
obiekty przemysłowe uzyskując w ten sposób wytłumienie naporu
fali powodziowej (ważna tu jest ścisła koordynacja działań w czasie),
- budowa wrót i śluz do wprowadzania i odprowadzania wód co
pozwala złagodzić siłę naporu wód i tak nią pokierować, aby omijała
tereny zamieszkałe i inne obiekty użyteczności społecznej,
- stworzenie sprawnych i odpowiedzialnych służb znających swoje
obowiązki i kompetencje,
- rozbudowę sieci wodowskazów, aby informacja o nadchodzącej fali
powodziowej była pełna,
- tzw. „małą retencję”, tj. budowę stawów, zastawek piętrzących i
małych zbiorników, co przyczyni się także do rozwoju agroturystyki,
- budowę tzw. „zbiorników suchych” poniżej zbiornika retencyjnego
w celu okresowego hamowania odpływu i łagodzenia kształtu fali
powodziowej.
Jeśli powodziom nie sposób zapobiec, to na pewno można w
znacznym stopniu ograniczyć ich szkodliwe skutki.

KONIEC