Najważniejsze zasady i formy profilaktyki społecznej i medycznej w zapobieganiu narkomanii to: fachowe informowanie społeczeństwa o tym, czym jest narkomania, jakie są mechanizmy jej powstawania oraz jaką groźbę stanowi ona dla życia i zdrowia jednostki i dla grupy społecznej.
Spowodować aby stosunek do ludzi cierpiących na uzależnienie od środków narkotycznych stał się bardziej ludzki. Środki masowego przekazu powinny przybliżać społeczeństwu zjawisko narkomanii i starać się eliminować sensacyjność podawanych faktów i scen.

Uprawianie działalności wychowawczej w postaci opracowań naukowych. Umożliwić dostęp do dokumentacji filmowej, docierać do młodzieży kształtować ich postawy wobec patologii. Uporządkowanie przepisów prawnych w tym zakresie. Stworzenie specjalistycznego lecznictwa i bazy leczniczej. Szkolenia wychowawców, pedagogów, nauczycieli i rodziców.
Nałóg narkotyczny należy traktować jako pewną jednostkę chorobową. W procesie kuracji odwykowej wyodrębnić można fazę leczenia ściśle medycznego oraz fazę specjalnego postępowania wychowawczego (resocjalizującego, terapeutycznego). Istnieje konieczność współpracy rodziców narkomana z lekarzem we wspólnej walce z nałogiem.

Pełna kuracja odwykowa przebiega w 4 etapach:
1. odtrucie tzw. Detoksykacja organizmu za pomącą zabiegów leczniczych. Odtrucie polega na tym, że usuwa się niw wchłoniętą do organizmu truciznę, podtrzymuje podstawowe czynności życiowe lub też usuwa truciznę, która już została wchłonięta do narządów i tkanek. Odstawia się narkotyki stopniowo lub zmniejsza dawki, bądź stosuje się zamiennik. Dochodzi tu do zregenerowania sił fizycznych pacjenta.
2. usunięcie następstw zatrucia organizmu – dotyczy uszkodzeń narządów wewnętrznych np. wątroby, nerek, płuc..... Działania medyczne mają wzmocnić organizm
3. właściwe postępowanie odwykowe – dominują tu działania wychowawcze, których celem jest wywołanie u pacjenta negatywnego nastawienia do nałogu
4. resocjalizacja – ma prowadzić do normalnego życia społecznego (proces ten powinien dokonywać się w odpowiedniej społeczności leczniczo-wychowawczej).

Wśród młodych narkomanów występują trzy kategorie osób: - te, które mogą, lecz nie chcą skończyć z „ćpaniem” – te, które chcą, ale same nie mogą zaprzestać odurzania się – te, które nie chcą i nie mogą wyjść z nałogu.
Problem narkomanii jest niezwykle rozległym zagadnieniem. Ważne jest to, żeby zdać sobie sprawę, iż narkomania „egzystuje” na naszym podwórku, a nie tylko w reportażu widzianym w telewizji czy czytanym w książce Marka Kotańskiego. Należy pamiętać, że narkomania jest dżuma, chorobą XXI wieku i być może obudzi się u naszego dziecka, a być może w nas...?