Mikołaj Kopernik -

to bez wątpienia

jeden z

największych astronomów w historii, nie tylko

Polski, ale

i całego świata. Zmienił on całkowicie

światopogląd

ludzkości na sprawy świata, jego

postrzegania, otworzył

ludziom horyzonty, choć nie

przyszło mu to łatwo. Z

naszej perspektywy

wydaje się, że dokonanie czegoś takiego było łatwe, wystarczyło
wyciągnąć logiczne wnioski. Coś co dla nas jest oczywiste, ludziom
kilkaset lat temu spędzało sen z powiek. Zapraszam do bliższego
zapoznania się z prawdziwym geniuszem, człowieka odważnym, który
nie bał się wygłaszać niepopularnych w owym czasie teorii.
Zapraszam do zapoznania się z człowiekiem, który zatrzymał Słońce,
a wprawił w ruch Ziemię.

Gdy urodził się w Toruniu w 1473 r., świat trwał jeszcze w
przejętym od starożytnych przekonaniu, że Ziemia jest płaską
tarczą osadzoną w centrum wszechświata, a wokół niej krążą
Księżyc, Słońce i planety. Gdy umarł w 1543 r., pozostawił w
swym dziele De revolutionibus orbitum coelestium (O obrotach
ciał niebieskich) podstawy systemu, który nie tylko odrzucał błędy
nauki ptolemejskiej, ale też stał się punktem wyjścia wszystkich
znanych dziś odkryć dotyczących budowy wszechświata i
rządzących nim sił.

W 1491r. podjął  studia humanistyczne, matematyczne i astronomiczne na uniwersytecie
w Krakowie, które kontynuował w latach 1496-1500 w Bolonii. W roku 1503 uzyskał
tytuł doktora prawa kościelnego. Od 1512 r. Kopernik mieszkał we Fromborku, skąd
udał się do Olsztyna, aby być tam do 1521r. administratorem dóbr katedralnych. W
1523r. Powołano go na generalnego zarządcę diecezji. Studiując dawne pisma odkrył, że
już w III w. p.n.e. greccy filozofowie przypuszczali iż Ziemia mogła być kulista i obracać
się wokół własnej osi. Ich poglądy nie znalazły uznania, zwłaszcza że były sprzeczne z
nauką Arystotelesa, którego tezy przez całe średniowiecze uchodziły za bezwzględnie
słuszne. Jeszcze większe znaczenie miał jednak fakt, że Biblia określała jednoznacznie
położenie Ziemi w środku kosmosu, ustanawiając dogmat, którego kościół nie pozwalał
podważać. Kopernik wiedział, z jakim sprzeciwem współczesnych mogą spotkać się jego
odkrycia. Mimo że nowy obraz wszechświata był już w jego zapiskach ukształtowany na
początku XVI w., zwlekał z ogłoszeniem owych tez i dopiero na krótko przed śmiercią
uległ naciskom przyjaciół i zgodził się wydrukować oraz rozpowszechnić swe dzieło.
Śmierć była jednak szybsza i autor nie doczekał się jego wydania.

Mikołaj Kopernik, mimo licznych zainteresowań, nadal dogłębnie zajmował
się teorią budowy świata. Wykazał między innymi pewne braki w
dotychczas obowiązującej teorii geocentrycznej, tłumaczącej budowę
świata. Uważał, że upoważnia go to do stworzenia nowej teorii, opartej na
następujących założeniach:

•Nie istnieje jeden środek wszystkich kół niebieskich lub sfer

•Środek Ziemi nie jest środkiem Wszechświata , lecz tylko środkiem
ciężkości i środkiem sfery księżyca .

•Wszystkie sfery obiegają Słońce jako swój środek i dlatego Słońce jest
środkiem całego Wszechświata .

•Stosunek odległości Ziemi od Słońca do wysokości firmamentu jest
znacznie mniejszy od stosunku promienia Ziemi do odległości jej od
Słońca , a zatem odległość Ziemi od Słońca jest znikomo mała w
porównaniu z wysokością firmamentu.

•Jakikolwiek ruch jest dostrzegany na firmamencie , to nie pochodzi z
jakiegoś ruchu firmamentu , lecz z ruchu Ziemi . Ziemia wraz z okalającymi
ją żywiołami wykonuje pełny obrót dzienny dokoła swych niezmiennych
biegunów, podczas gdy firmament i najwyższe niebo pozostają nieruchome.

•To , co nam się przedstawia jako ruch Słońca , pochodzi nie z jego ruchu,
lecz z ruchu Ziemi i naszej sfery , wraz z którą krążymy dokoła Słońca,
podobnie jak jakakolwiek inna planeta . Ziemia ma przeto więcej niż jeden
ruch.

•Poziomy ruch prosty i wsteczny planet pochodzi nie z ich ruchu , lecz z
ruchu Ziemi.

Strona tytułowa „ O
obrotach sfer
niebieskich”

De revolutionibus orbium coelestium (O
obrotach sfer niebieskich) - dzieło życia
Mikołaja Kopernika, które zawiera wykład
heliocentrycznej budowy świata. Na owe czasy
stanowiło przewrót w nauce i ówczesnym
światopoglądzie. Ukazało się drukiem w
Norymberdze w 1543 roku.

"De Revolutionibus". Księga I. Rozdział X.

„Pierwszą i najważniejszą ze wszystkich jest sfera gwiazd stałych,

obejmująca samą siebie oraz cały świat (...).

Z kolei idzie pierwsza z planet, Saturn, który obiegu swego dopełnia w

ciągu trzydziestu lat. Za nim Jowisz, dokonujący obiegu w dwunastu

latach. Następnie Mars, który odbywa obieg w ciągu dwu lat. Czwarte

miejsce w tym szeregu zajmuje sfera o rocznym obiegu, w której, jak

powiedzieliśmy, mieści się Ziemia ze sferą Księżyca jakby małym

epicyklem. Na piątym miejscu Wenus powraca do pierwotnego

położenia co dziewięć miesięcy. Szóste wreszcie miejsce zajmuje

Merkury, odbywający obieg w ciągu osiemdziesięciu dni.

A w środku wszystkich ma swą siedzibę Słońce. Czyż bowiem w tej

najpiękniejszej świątyni moglibyśmy umieścić ten znicz w innym albo

lepszym miejscu niż w tym, z którego on może wszystko równocześnie

oświetlać?"

1514 - początek spisywania Księgi I "De revolutionibus orbium
coelestium".

W 1533 roku poglądy Mikołaja Kopernika wyłożone w rękopisie jego
dzieła "De Revolutionibus" zreferowano papieżowi Klemensowi VII.

Teolog norymberski, Andrzej Osiander, namówił Mikołaja Kopernika,
aby w przedmowie do swego dzieła przedstawił je jako hipotezę,
łagodząc w ten sposób zbyt śmiałą jego wymowę.

W roku 1542 pierwsze dwa arkusze "De revolutionibus" wyszły spod
prasy drukarskiej. Mikołaj Kopernik wysłał do Norymbergi napisaną
przez siebie przedmowę dedykowaną papieżowi Pawłowi III.
Rozdziały 13 i 14 Księgi I ukazały się drukiem w Wittenberdze pod
postacią osobnej książki "De lateribus et angulis triangulorum..." (O
bokach i kątach trójkątów), z przedmową Retyka.

Rysunek orbit
planet Układu
Słonecznego (wraz
ze sferą gwiazd
stałych) z dzieła
Kopernika "De
Revolutionibus
Orbium
Coelestium".

Kwadrant
(rekonstrukcja)

Triquetrum
(rekonstrukcja)

Astrolabium
(rekonstrukcja)

Twierdzenie Kopernika mówi, że jeśli wewnątrz dużego okręgu toczy się bez poślizgu okrąg o
promieniu dwa razy mniejszym, to dowolny, lecz ustalony punkt małego okręgu porusza się po
średnicy dużego.

Twierdzenie Kopernika mówi,
że jeśli wewnątrz dużego
okręgu toczy się bez poślizgu
okrąg o promieniu dwa razy
mniejszym, to dowolny, lecz
ustalony punkt małego okręgu
porusza się po średnicy
dużego.

Mikołaj Kopernik na Księżycu

nie był, choć na pewno wiele

czasu poświęcił na jego

obserwacje.

Jednak jego imieniem

nazwano jeden z kraterów na

Księżycu.

Jest to olbrzymi krater

znajdujący się na wielkiej

równinie.

Jeśli pojedziesz palcem od

środka Księżyca w lewo mniej

niż połowę promienia i

troszeczkę do góry to trafisz

na Krater Kopernika.

Zdjęcie krateru Kopernika

Prawo Kopernika-Greshama to
zasada mówiąca, że jeśli
jednocześnie istnieją dwa rodzaje
pieniądza, pod względem prawnym
równowartościowe, ale jeden z
nich jest postrzegany jako lepszy,
ten "lepszy" pieniądz będzie
gromadzony, a w obiegu
pozostanie głównie ten "gorszy".
Krótko mówiąc, gorszy pieniądz
wypiera lepszy.

„Cóż piękniejszego
nad niebo, które
przecież ogarnia
wszystko co
piękne.”

„Nie jest sprawą małej
wagi uczynić jasnym to,
co z racji swych
właściwości pozostaje
zasłonięte grubą mgłą
niewiedzy.”

„Więź
duchowa
jest o wiele
cenniejsza
od bliskości
fizycznej.”

„Próżnowaniem
poniża się dary
natury.”

„Co innego jest złośliwie
krytykować i zaczepiać, a co
innego poprawiać i błędy
prostować, podobnie jak pochwały
różnią się od pochlebstw.”

•duży krater na Księżycu (107 km średnicy)
•duży krater na Marsie (292 km średnicy)
•planetoida nr 1322 (orbita 1.86 - 2.99 j.a., okres obiegu 3.77 lat)
•OAO-3 Copernicus (1972-065A) - amerykański satelita do
obserwacji w promieniach nadfioletowych i rentgenowskich,
działał w latach 1972-1980

•Kopernik 500 (Interkosmos 9; 1973-022A) - satelita radziecko-
polski do badania promieniowania Słońca i jonosfery, działał w
roku 1973

•Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
•Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika Polskiej
Akademii Nauk (CAMK)

•w Toruniu znajduje się Dom Kopernika będący muzeum
poświęconym astronomowi.

„Astronom Kopernik czyli
rozmowa z Bogiem” Jan
Matejko 1872

Portret z
epitafium w
bazylice św.
Jana w
Toruniu z ok.
1580r.

Portret z 1597r. –
Teodor de Bry,
miedzioryt

10 zł MIKOŁAJ KOPERNIK 1968 r.

Moneta ta bita była w latach: 1959,

1965, 1967, 1968 i 1969. Łączny nakład

to około 40 mln sztuk. Była to bardzo

powszechna bilonówka. Moneta ta ma

jednak różną wartość numizmatyczną w

poszczególnych latach. Największą

wartość mają monety z 1965r, gdyż

nakład wynosił wtedy tylko 3 000 000

szt.

Mikołaj Kopernik - 2000 zł. 

Stop AU 900 (inaczej

mówiąc złoto), 

nakład 5000 szt., rok wyd.

1979

Moneta bita stemplem

lustrzanym.

Banknot 1000 zł

przed laty

powszechny w

użyciu.

skrzynka

okładka
górna

wyklejka

Karta 1
recto

Karta 1
verso

Karta 9 verso

Karta 11 recto

Karta 16
recto

Tak właśnie podpisywał się nasz wielki

astronom.

Prezentacje wykonała:
Milena Kowalewska
kl.III h