Główne kierunki przemian
ewolucyjnych bezkręgowców

Zofia Maślanka
Krystyna
Wędrychowska
Weronika Słomińska
Dominika Hałubek
Magdalena Rusiecka

Co decyduje o tym, że organizm
nazywany jest zwierzęciem?

 Królestwo obejmujące wielokomórkowe organizmy cudzożywne o

komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej, w większości
zdolne do aktywnego poruszania się. Są największym i najbardziej
zróżnicowanym gatunkowo królestwem organizmów

 Zawsze cudzożywne, tzn. żywią się innymi organizmami, ich

szczątkami lub odchodami.

 Komórki zwierzęce: zawsze eukariotycznye, bez chloroplastów

i ścian komórkowych, otoczone cienką błoną komórkową

 Funkcjonalnie zróżnicowane komórki zwierząt zorganizowane są w

zespoły zwane tkankami (z wyjątkiem gąbek), a tkanki
w narządy, tworzące z kolei wyspecjalizowane układy narządów,
pełniące w organizmie zwierzęcia określone funkcje życiowe (np.
układ krwionośny, oddechowy, wydalniczy).

 Wszystkie zwierzęta odbierają bodźce zewnętrzne za pomocą

receptorów i reagują na nie odruchami.

 Gromadzenie glikogenu, jako materiału zapasowego
 Aktywne poruszanie się wykształciło u zwierząt narządy zmysłów

współpracujące z układem nerwowym.

 Niemal wszystkie zwierzęta rozmnażają się płciowo, przynajmniej w

pewnym stadium swego cyklu życiowego. Niektóre potrafią
rozmnażać się bezpłciowo.

Drzewo rodowe zwierząt

Kryteria podziału systematycznego
zwierząt

 Obecność wyspecjalizowanych tkanek



Tkankowce/beztkankowce

 Liczba warstw komórek, z których składa się zarodek



Dwuwarstwowce/trójwarstwowce

 Sposób powstawania ostatecznego otworu gębowego



Pierwouste/wtórouste

 Obecność wtórnej jamy ciała



Acelomatyczne/pseudocelomatyczne/celomatyczne

Kryteria podziału systematycznego
zwierząt

Zróżnicowanie gatunkowe zwierząt

Przegląd systematyczny bezkręgowców

Krystyna Wędrychowska

typ: gąbki (Porifera)

Królestwo: zwierzęta



Podkrólestwo: nibytkankowce

 Typ: gąbki

•

Podtyp: gąbki komórkowe (Cellulariae)

 Gromada: †archeocjaty (Archaeocyatha)
 Gromada: gąbki

pospolite (Demospongiae)

 Gromada: gąbki wapienne (Calcarea)

•

Podtyp: gąbki syncycjalne (Symplasmae)

 Gromada: gąbki szklane (Hexactinellida)

Typy budowy
zewnętrznej:
askon, sykon i leukon

•wyłącznie wodne

•osiadłe, zwykle kolonijne,

•nieregularny

i

najczęściej

zmienny kształt

•brakiem symetrii

•przedstawiciele nibytkankowcó
w

•wysoka specjalizacja komórek
pod względem funkcji.

• tworzą wyraźną warstwę
zewnętrzną i wewnętrzną
z mezohylem pomiędzy

•brak

komórek

nerwowych

i mięśniowych.

typ: gąbki (Porifera)

Nadrecznik stawowy – przedstawiciel
gromady gąbek pospolitych

Euplectella aspergillum –
przedstawiciel gromady gąbek
krzemionkowych

typ: parzydełkowce (Cnidaria)

typ: parzydełkowce (Cnidaria)

 Królestwo: zwierzęta



Podkrólestwo: tkankowce

 Typ: parzydełkowce

•

Podtyp: Medusozoa

 Gromada: stułbiopławy
 Gromada: krążkopławy
 Gromada: kostkowce

•

Podtyp: koralowce

 Gromada: Zoantharia



Podgromada: † denkowce 



Podgromada: † koralowce
czteropromienne



Podgromada: koralowce
sześciopromienne 

 Gromada: koralowce

ośmiopromienne

 Gromada: szorstkowce 

•Dwuwarstwowe

•Wodne

•Osiadłe lub pływające

•Tkankowe

•o

promienistej

symetrii

ciała

(Radiata)

•obecnością knidoblastów, z których
powstają komórki

parzydełkowe

nazywane knidami

•Żyją samotnie lub tworzą kolonie

•Osobniki

dorosłe

występują

w

postaci polipa lub meduzy

typ: parzydełkowce (Cnidaria)

Krab pustelnik z ukwiałem
osiadłym na muszli

typ: płazińce (Platyhelminthes)

 Królestwo: zwierzęta



Podkrólestwo: tkankowce

 Typ: płazińce

•

Podtyp: wirkokształtne

 Gromada: Xenoturbellida
 Gromada:  Acoelomorpha
 Gromada: Catenulida
 Gromada: Rhabditophora

•

Podtyp: Neodermata

 Nadgomada:

Monogenea - przywry
monogeniczne

 Nadgromada:

Trematoda – przywry właściwe

 Nadgromada:

 Cestoda – tasiemce

•trójwarstwowce

•dwubocznie symetryczne

•grzbietowo-brzusznie spłaszczone

•bez jam ciała

•przestrzenie między ścianą ciała
a

narządami

wewnętrznymi

wypełnione parenchymą

•acoelomata -

zwierzęta

parenchymatyczne

•robaki drapieżne, niebezpieczne

typ: płazińce (Platyhelminthes)

Wypławek biały –
przedstawiciel wirków

Motylica wątrobowa –
przedstawicielka przywr

Tasiemiec bąblowcowy –
przedstawiciel tasiemców

typ: nicienie (Nematoda)

 Przedstawiciele



wolno żyjące: Turbatrix aceti – węgorek octowy



pasożyty roślin

 węgorek pszeniczny
 niszczyk zjadliwy
 korzeniak szkodliwy
 mątwik ziemniaczany
 mątwik burakowy
 guzak północny
 węgorek chryzantemowiec
 węgorek truskawkowiec



nicienie drapieżne

 rozwijające się w innych nicieniach żywiących się roślinami – pantofagi
 pasożyty zwierząt i człowieka:



glisty (np. glista ludzka),



włosień kręty,



owsik ludzki,



włosogłówka,



tęgoryjec dwunastnicy,



filaria Bancrofta

•zarówno formy wolno żyjące, jak
i pasożytnicze

•ciało wydłużone, w przekroju owalne

•liczne

przystosowania

do

pasożytnictwa

•zamieszkiwanie wielu ekstremalnych
środowisk

•Ważny obiekt badań naukowych

typ: nicienie (Nematoda)

Caenorhabditis elegans

Niszczyk zjadliwy

Owsik ludzki

Mątwik ziemniaczany

Włosień kręty

typ: pierścienice (Annelida)

Królestwo: zwierzęta



Podkrólestwo: tkankowce

 Typ: pierścienice

 Gromada: wieloszczety
 Gromada:  skąposzczety
 Gromada: krążkokształtne
 Gromada: pijawki

•podział ciała – część głowowa, tułowiowa

•podział na pierścieniowate segmenty
nazywane metamerami

•wyodrębnienie

członów:

gębowego

(peristomium)

oraz

przedgębowego

(prostomium) z części głowowej

•kształt ciała z reguły wydłużony, obły ze
spłaszczoną częścią tułowiową

•u większości zamknięty układ krwionośny

•mają zdolność do regeneracji

nereida

rureczni
k

pijawka
lekarska

typ: pierścienice (Annelida)

typ: stawonogi (Arthropoda)

 Królestwo: zwierzęta



Podkrólestwo: tkankowce

 Typ: stawonogi

•

Podtyp:  † trylobitokształtne

 Gromada: † trylobity

•

Podtyp:  szczękoczułkowce

 Gromada: pajęczaki
 Gromada: staroraki
 Gromada: kikutnice

•

Podtyp:  sześcionogi

 Gromada: owady
 Gromada: skrytoszczękie

•

Podtyp:  wije

 Gromada: † Arthropleuridea
 Gromada: pareczniki
 Gromada: dwuparce
 Gromada: skąponogi 
 Gromada: drobnonogi 

•

Podtyp:  skorupiaki

 Gromada: skrzelonogi 
 Gromada: podkowiastogłowe 
 Gromada :pancerzowce
 Gromada: małżoraczki
 Gromada : łopatonogi 
 Gromada: Maxillopoda 

typ: stawonogi (Arthropoda)

•heteronomiczna

segmentacja

ciała

(zespolenia

segmentów

w tagmy)

•występowanie

parzystych,

członowanych odnóży (przednie
pary

często

przekształcone

w narządy gębowe)

•szkielet zewnętrzny, utworzony
z płytek ruchomo połączonych ze
sobą (ochrania ciało, służy jako
miejsce zaczepu mięśni)

•brak wora powłokowego,

•zróżnicowanie mięśni w zespoły
(wyłącznie mięśnie poprzecznie
prążkowane)

•występowanie larw w rozwoju
osobniczym (linienie w czasie
wzrostu)

•posiadają chitynowy pancerz
albo oskórek

pąkle

podtyp: skorupiaki

kiełż zdrojowy

oczlik -
samica

podwój
wielki

stonogi

kryl

podtyp: skorupiaki

krab
pustelni
k

krab

krabik
amerykańsk
i

langust
a

kleszcz na
jeżu

kosar
z

skorpio
n

zaleszczot
ki

świerzbowi
ec

rozkru
-szek
mączn
y

pają
k

podtyp: pajęczaki

karaluch
amerykańs
ki

jętk
a

ważka

(Anisoptera)

ważka
(Zygoptera
)

prusak

karaczan
wschodni

gromada: owady

typ: mięczaki (Mollusca)

 Królestwo: zwierzęta



Podkrólestwo: tkankowce

 Typ: stawonogi



 Gromada: bezpłytkowce 



Gromada: chitony 



Gromada: hiolity †



Gromada: głowonogi 



Gromada: Helcionelloida†



Gromada: jednotarczowce



Gromada: łódkonogi 



Gromada: małże 



Gromada: rostrokonchy †



Gromada: ślimaki 



Gromada: tarczkonogi 

•Cefalizacja (poza małżami)

•Układ

krwionośny

otwarty (w

przypadku

głowonogów – praktycznie zamknięty)

•Ciało

okryte

grzbietowo

charakterystycznym

płatem skórno-mięśniowym tj. płaszczem.

•Noga płaska u ślimaków, klinowata u małży 
i podzielona u głowonogów.

•obecność tarki służącej do rozdrabniania pokarmu.

•Większość gatunków żyje w wodzie i oddycha
skrzelami, gatunki lądowe wykształciły fałdy
płaszcza pełniące rolę płuc.

typ: mięczaki (Mollusca)

amoni
t

belemnit

Pomrowik

typ: szkarłupnie (Mollusca)

 Królestwo: zwierzęta



Podkrólestwo: tkankowce

 Typ: stawonogi

•

Podtyp:  nóżkowce

 Gromada: liliowce
 Gromada:  †pączkowce
 Gromada:   † pęcherzowce
 Gromada: †Edrioasteroidea

•

Podtyp:  beznóżkowce

 Gromada:  jeżowce
 Gromada: wężowidła
 Gromada:  strzykwy
 Gromada:  rozgwiazdy
 Gromada: †Somasteroidea

•pięciopromienna symetria (wtórna), ewolucja
regresywna

•brak głowy u dorosłych osobników

•wewnętrzny szkielet wapienny (pochodzenia
mezodermalnego) tworzący na powierzchni ciała
kolce i igły

•układ

wodny (ambulakralny),

szkielet

hydrostatyczny

•układ krwionośny otwarty (zwany hemalnym),

•brak serca

•prymitywny układ nerwowy

•posiadają nóżki ambulakralne

•rozdzielnopłciowość

•brak układu wydalniczego

•duża zdolność regeneracji

typ: szkarłupnie (Mollusca)

jeżowc
e

wężowidł
o

strzykw
a

rozgwiaz
da

liliowie
c

Układ ruchu
i pokrycie ciała

Dominika Hałubek

Układ ruchu i pokrycie
ciała

 Gąbki



pinakocyty (wieloboczne, płaskie komórki)



igły z węglanu wapnia lub krzemionki albo włókna białkowe

 Parzydełkowce



epiderma i endoderma – komórki nabłonkowo-mięśniowe

 Płazińce



wór powłokowo-mięśniowy – nabłonek jednowarstwowy
i kilka warstw mięśni



nabłonek:



wirki – nabłonek migawkowy, gruczoły i rabdity;



przywry i tasiemce – syncytium;



mięśnie:

 wirki – skośne, okrężne i podłużne;
 przywry i tasiemce – okrężne i podłużne;



usztywnienie ciała - parenchyma

Układ ruchu i pokrycie
ciała

 Pierścienice



cienka kutykula wytwarzana przez nabłonek jednowarstwowy
(liczne gruczoły śluzowe)



dwie warstwy mięśni: okrężnych (cienka) i podłużnych
(gruba); u pijawek także mięśnie skośne



hydroszkielet

 Stawonogi



gruby oskórek zbudowany z chityny, białek i tłuszczów,
u skorupiaków wysycony solami wapnia wytwarzany przez
nabłonek jednowarstowy



mięśnie zbudowane z tkanki poprzecznie prążkowanej
przyczepione do szkieletu zewnętrznego, wyspecjalizowane
grupy pełniące odrębne funkcje

Układ ruchu i pokrycie ciała

 Mięczaki



nabłonek jednowarstwowy z gruczołami śluzowymi i wytwarzającymi
muszlę, warstwa tkanki łącznej



mięśnie tworzące wór powłokowy i mięśnie o wyspecjalizowanych funkcjach



muszla zbudowana z trzech warstw (rogowa, porcelanowa i perłowa)

 Szkarłupnie



urzęsiony nabłonek, warstwa tkanki łącznej i szkielet wewnętrzny z płytek
wapiennych



układ wodny z nóżkami ambulakralnymi

Układ oddechowy

Dominika Hałubek

Układ oddechowy

Gąbki, parzydełkowce, płazińce i nicienie



wymiana gazowa całą powierzchnią ciała

Pierścienice



lądowe i słodkowodne – wymiana gazowa poprzez
powierzchnię ciała



morskie – skrzela zewnętrzne umiejscowione na
parapodiach

Szkarłupnie – nóżki ambulakralne



jeżowce, wężowidła i rozgwiazdy – skrzela powłokowe



strzykwy – płuca wodne

Układy oddechowe stawonogów

 Tchawki – wije, owady,

niektóre pajęczaki

 Płucotchawki – skorpiony

i część pająków

 Skrzelotchawki – larwy

niektórych owadów

 Skrzela – skorupiaki

Układy oddechowe mięczaków

 Skrzela – małże, głowonogi,

chitony i ślimaki skrzelodyszne

 Płuca – ślimaki płucodyszne

Układ pokarmowy

Magdalena Rusiecka

Układ pokarmowy

TYP

UKŁAD POKARMOWY

Gąbki

Brak specyficznego układu pokarmowego; filtratory,

choanocyty – komórki z wiciami

Parzydełkow

ce

Otwór gębowy otoczony czułkami, jama gastralna,

trawienie dwuetapowe; kanały promieniste tworzą

układ pokarmowo - naczyniowy; drapieżne – mają

komórki parzydełkowe

Płazińce

Otwór gębowy, gardziel, jelito środkowe silnie

rozgałęzione, ślepo zakończone; wirki – wynicowująca

się gardziel

Nicienie

Przewód pokarmowy; otwór gębowy otoczony wargami,

gardziel, jelito środkowe, jelito tylne, kloaka; wrotki –

aparat wrotny

Pierścienice

Otwór gębowy, gardziel, przełyk, wole, żołądek, jelito,

odbyt; u pijawek – boczne kieszenie wola i żołądka

Układ pokarmowy

TYP

UKŁAD POKARMOWY

Stawonogi

Otwór gębowy i odnóża gębowe, wole, u skorupiaków

dwukomorowy żołądek (żujący i gruczołowy) jelito przednie,

jelito środkowe z gruczołem wątrobowo-trzustkowym

Mięczaki

Otwór gębowy, gardziel z gruczołami ślinowymi i tarką,

żołądek, gruczoł wątrobowo-trzustkowy, jelito środkowe,

jelito tylne, otwór odbytowy; roślino-, mięso-, lub

wszystkożerne, filtratory i drapieżniki

Szkarłupni

e

Otwór gębowy, przełyk, żołądek, jelito środkowe, jelito

tylne, odbyt; rozgwiazdy – drapieżne, jeżowce - mułożerne,

wężowidła - drapieżne, strzykwy - mułożerne, liliowce -

planktonożerne

Układ wydalniczy

Magdalena Rusiecka

Układ wydalniczy

TYP

UKŁAD WYDALNICZY

Gąbki

Brak

Parzydełkowce Brak – wydalanie całą powierzchnią ciała
Płazińce

Protonefrydia: kanały kończące się otworami

wydalniczymi, na początku komórki płomykowe

z pęczkami wici; do regulacji ciśnienia osmotycznego

Nicienie

Układ

w

kształcie

litery

H:

wydalanie

i

osmoregulacja, dwa równoległe kanały i poprzeczka,

przewód wydalniczy ; komórki fagocytarne

Układ wydalniczy

TYP

UKŁAD WYDALNICZY

Pierścienic

e

Metanefrydia: orzęsiony lejek, kanalik wydalniczy

uchodzący

w następnym segmencie

Stawonogi

Przekształcone metanefrydia (skorupiaki) lub cewki

Malpighiego (owady, wije, pajęczaki)

Mięczaki

Nerki z przekształconych metanefrydiów, wykształcenie

moczowodów uchodzących do jamy płaszczowej

Szkarłupni

e

Brak, podocyty – zbierają zbędne produkty przemiany

materii, wypełnione są usuwane przez układ wodny

Układ nerwowy

Weronika Słomińska

Układ nerwowy

Gąbki

Brak

Parzydełkowce

Układ dyfuzyjny (rozproszony)

Płazińce

Pasowy; zwoje i pnie nerwowe

Obleńce

Pasowy;

zwoje

i

pnie

nerwowe,

pierścień

okołogardzielowy

Pierścienice

Drabinkowy;

zwoje

i

pnie

nerwowe,

zwoje

segmentalne, obrączka okołoprzełykowa

Stawonogi

Łańcuszkowy lub drabinkowy, zwoje nadgardzielowe

tworzą mózg

Mięczaki

Ślimaki i małże: Zwoje nerwowe i podłużne pnie

nerwowe

Głowonogi: Mózg zbudowany ze zlanych zwojów

nerwowych

Szkarłupnie

Prymitywny, z pierścienia i rozchodzących się

promieniście pni nerwowych

Układ dyfuzyjny

Zbudowany z sieci wielobiegunowych komórek nerwowych,

łączących się wypustkami, rozchodzącymi się w rożnych

kierunkach.

U osiadłych polipów parzydełkowych liczba komórek

nerwowych jest mniejsza, a ich rozproszenie jest większe u

ruchliwych meduz.

Impulsy nerwowe są przewodzone we wszystkich kierunkach
Sieć komórek nerwowych zagęszcza się na brzegach

dzwonowatego ciała, tworząc pierścień, które w połączeniu

z komórkami zmysłowymi dają tzw. ROPALIA (ciałka brzeżne).

Zawiera narząd równowagi (statocystę) i prymitywne oczka

pozwalające odróżnianie natężenia światła.

Układ pasmowy

 Jest to sieć komórek nerwowych, przeważnie

wielobiegunowych, których wypustki tworzą
podłużne pnie nerwowe, a w przedniej części
ciała parzyste zwoje mózgowe

 Najsilniej rozwinięte są pnie brzuszne, gdyż ta

cześć ciała związana jest z lokomocją.

 Komórki nerwowe są spolaryzowane, a ich

wypustki zróżnicowane na dendryty i aksony.

 Zwoje mózgowe mieszczą ośrodki kontrolujące

czynności narządów i ośrodki kojarzeniowe.

 Obok zwojów mózgowych znajduje się pierścień

nerwowy okołoprzełykowy.

 Pnie podłużne są połączone spoidłami.

Układ drabinkowy

 Tworzy go: para zwojów mózgowych

nadprzełykowych, dwa pnie nerwowe

obrączki

okołoprzełykowej,

przechodzące

w tzw. Brzuszny łańcuszek nerwowy.

 Brzuszny łańcuszek nerwowy wykazuje

budowę metameryczną.

 U

pierścienic

występuje

układ

współczulny,

złożony

z

kilku

zwojów

gardzielowych,

połączonych

włóknami

z układem nerwowym.

 Mózg owadów i wijów złożony jest

z 3 par zwojów, które odpowiednio

unerwiają

oczy

złożone,

czułki

i aparat gębowy.

Układ scentralizowany

 Większość zwojów zlała się w duży mózg,

zróżnicowany

na

ośrodki

o

ściśle

określonych funkcjach.

 Mózgi głowonogów cechuje złożoność

zachowań, porównywalna z wyższymi
kręgowcami.

Układ krwionośny

(transportujący)

Weronika Słomińska

Układ krwionośny

Gąbki

brak

Parzydełkowce

brak

Płazińce

brak

Obleńce

brak

Pierścienice

Układ zamknięty, brak serca, grzbietowe,

brzuszne

i okrężne naczynia tętniące

Stawonogi

Układ otwarty, serce z ostiami otoczone workiem

osierdziowym

Mięczaki

Ślimaki i małże: Układ otwarty, serce (komora

i przedsionki) otoczone workiem osierdziowym

Głowonogi: Praktycznie zamknięty, dodatkowe

serce skrzelowe

Szkarłupnie

Układ

otwarty,

brak

serca,

dodatkowo

funkcjonuje układ wodny

Układ zamknięty

Układ ten umożliwia oddzielenie krwi od innych tkanek

i utrzymanie w nim stosunkowo wysokiego ciśnienia.

Układ pierścienic zbudowany jest przez 2 naczynia:

grzbietowe i brzuszne, a w segmentach występują naczynia

okrężne łączące wcześniej wymienione.

Perystaltyczne ruch naczynia grzbietowego wymuszają obieg

krwi.

W osoczu znajduje się czerwona hemoglobina lub

erytrokroryna. Krwinki są bezbarwne.

Układ otwarty

 W otwartym układzie krążenia przemieszcza się hemolimfa, która

wykazuje cechy zarówno krwi i chłonki, jaki i płynu tkankowego.

 Z naczyń wylewa się do zatok jamy ciała. Przepływ nie jest

uporządkowany, co wpływa na małą szybkość krążenia.

 U

skorupiaków

niższych

składa

się

z serca przebitego ostiami, wyposażonymi w zastawki i jamy ciała.

 U skorupiaków wyższych od rurkowatego serca odchodzą stosunkowo

liczne tętnice, którymi płyn ustrojowy przechodzi do systemu zatok.

Z nich przepływa żyłami do licznych skrzeli, a stąd natlenowana dociera

w okolice serca. Po wlaniu się do worka osierdziowego wpływa ostiami

do serca.

 Hemolimfa

skład

się

z

osocza

i hemocytów. W niektórych grupach skorupiaków zawiera

rozpuszczoną w osoczu hemocyjaninę, która po utlenowaniu staje się

niebieska.

 W

hemolimfie

owadów

z reguły nie ma barwników oddechowych, ponieważ tlen

bezpośrednio

trafia

z tchawek do komórek. Natomiast pełni ona istotną funkcję

w

rozprowadzaniu

substancji

odżywczych,

obronie

i termoregulacji.

Układy otwarte u różnych bezkręgowców

Układ wodny

 Zwany też układem ambulakralnym, jest

zbudowany z kanałów, w których
znajduje się przesącz wody morskiej.

 W skutek przemieszczania się cieczy

i zmian ciśnienia w tym układzie
następuje

poruszanie

się

nóżek

ambulakralnych - kurczliwych wyrostków
powłoki ciała

Rozmnażanie i rozwój

Zofia Maślanka

Gąbki

Parzydełkowce

Przemiana pokoleń
parzydełkowców

(chełbia modra)

Polega ona na następowaniu po sobie rozmnażających się
płciowo meduz i rozmnażających się bezpłciowo polipów

Płazińce

 Rozmnażają się głównie płciowo (niektóre mogą

bezpłciowo przez podział - wirki)

 Zapłodnienie wewnętrzne
 Na ogół są obojnakami -> samozapłodnienie lub

zapłodnienie krzyżowe

Pierścienice

Wieloszczety:



z reguły rozdzielnopłciowe, czasem występuje
dymorfizm płciowy



zapłodnienie i zaplemnienie zawsze zewnętrzne



rozwój zazwyczaj złożony

Skąposzczety i pijawki:



zazwyczaj obojnaki



zapłodnienie krzyżowe:



rozwój prosty

*niektóre wieloszczety i skąposzczety rozmnażają się płciowo –
poprzeczny podział ciała i regeneracja brakującego fragmentu

Stawonogi

 Rozmnażanie wyłącznie płciowe
 Rozdzielnopłciowe (wyjątkiem są

obojnaki

niektórych

gatunków

pasożytniczych)

 Dymorfizm
 *Pokładełko
 U

stawonogów

wodnych

– zapłodnienie zewnętrzne

 U

stawonogów

lądowych

– zapłodnienie wewnętrzne

 Stawonogi są jajorodne (są wyjątki,

np. żyworodne skorpiony)

 Partenogeneza

Przeobrażenie u stawonogów

Mięczaki

 Rozmnażanie płciowe

 Formy

rozdzielnopłciowe

(jednotarczowce,

chitony,

łódkonogi,

głowonogi)

oraz

obojnacze (większość małży
i ślimaków)

 U niektórych dymorfizm płciowy

 Gatunki morskie – zapłodnienie

zewnętrzne

lub

w

jamie

płaszczowej

 Gatunki lądowe – zapłodnienie

wewnętrzne, krzyżowe

 Jajorodne (rzadko jajożyworodne)

Szkarłupnie

 Rozdzielnopłciowe, ale brak

dymorfizmu płciowego

 Gonady w postaci woreczków,

z których gamety uchodzą
krótkimi kanałami do wody

 Jajorodne
 Zapłodnienie zewnętrzne
 Rozwój złożony

Rozmnażanie i rozwój - podsumowanie

Typ

Rozmnażanie i rozwój

Gąbki

Obojnaki (rzadko rozdzielnopłciowe); rozmnażanie

płciowe bądź bezpłciowe

Parzydełkowce Rozdzielnopłciowe lub obojnaki; rozwój złożony

Płazińce

Obojnaki; rozwój prosty (u wirków) lub rozwój złożony

(u przywr i tasiemców)

Nicienie

Rozdzielnopłciowe; rozwój prosty lub złożony

Pierścienice

Rozdzielnopłciowe lub obojnaki; rozwój prosty

(skąposzczety i pijawki) lub złożony (wieloszczety)

Stawonogi

Rozdzielnopłciowe; rozwój prosty (niektóre skorupiaki

i pajęczaki) lub złożony (niektóre skorupiaki i owady)

z przeobrażeniem zupełnym bądź niezupełnym

Mięczaki

Rozdzielnopłciowe lub obojnaki; rozwój prosty

(głowonogi i prawie wszystkie ślimaki płucodyszne)

lub złożony (pozostałe mięczaki)

Szkarłupnie

Rozdzielnopłciowe, rozwój złożony

Bezkręgowce chorobotwórcze

Krystyna Wędrychowska

Płazińce pasożytnicze - przywry

Cykl życiowy motylicy wątrobowej

Cykl życiowy przywry kociej

Cykl życiowy przywry krwi

Płazińce pasożytnicze - tasiemce

Cykl życiowy tasiemca uzbrojonego

Cykl życiowy tasiemca nieuzbrojonego

Cykl życiowy bruzdogłowca szerokiego

Cykl życiowy tasiemca bąblowcowatego

Nicienie pasożytnicze

Cykl życiowy glisty ludzkiej

Cykl życiowy owsika ludzkiego

Cykl życiowy włośnia krętego

Cykl życiowy filarii Bancrofta

Cykl życiowy włosogłówki ludzkiej

Cykl życiowy tęgoryjca dwunastnicy

Źródła

 A. Brzezowska, P. Kawa, K. Kulpiński Matura 2010 Biologia, wyd. Operon
 E. Solomon, L. Berg, D. Martin Biologia, edycja VII, Oficyna Wydawnicza Multico
 J. Duszyński, J. Błoszek, K. Grykiel, B. Jackowiak: Biologia Podręcznik Tom 2 Liceum

Ogólnokształcące Zakres Rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, 2009

 J. Duszyński, K. Grykiel, A. Lesicki, L. Ratajczak: Biologia Podręcznik Tom 3 Liceum

Ogólnokształcące Zakres Rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, 2009

 M. Guzik, E. Jastrzębska, R. Kozik, R. Matuszewska, E. Pyłka-Gutowska,

W. Zamachowski, Biologia na czasie 1 Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i
technikum zakres rozszerzony, Nowa Era, 2013

 M. Popielarska. R. Konieczny Biologia. Słownik szkolny, wyd. Zielona Sowa
 P. Kąkol Biologia Kompendium Wyd. Świat Książki



http://forumzdrowia.pl/id,619,art,9236,ptitle,oblence-pasozytnicze.html



http://pasozyty-zwalczanie.pl/index.php



http://www.dailymotion.com/Modrzewiak#video=xovf7g

Koniec

Dziękujemy za uwagę!